Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1996, Page 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 27. ÁGÚST 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aóstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritsijóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaðáafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Hafnarfjarðarbrandarinn
HafnarQörður ætti að vera ríkur. Hann hefur skatta af
heilu álveri umfram önnur sveitarfélög í landinu. Stór-
iðja er fengur, sem sveitarfélög bítast um, þótt dæmi
Hafnarfjarðar sýni, að fengur þarf ekki að vera happa-
fengur, ef bæjaryfirvöld kunna lítið með fé að fara.
Sterk bein þarf til að þola góða daga. Miklar tekjur
Hafharflarðar hafa gert bæjarfélagið að eins konar pen-
ingafíkli, sem jafhóðum eyðir umffamtekjunum, einkum
í fyrirgreiðslur af ýmsu tagi. Því hefur þar á ofan tekizt
að verða eitt af skuldugustu bæjarfélögum landsins.
Nýi miðbærinn í Hafnarfirði er dæmi um ógætilega
meðferð íjármuna. Fyrir fjórum árum átti hann að verða
bæjarstolt, en er nú orðinn að martröð, sem hefur þegar
gleypt tugi milljóna af bæjarbúum og fer sennilega ná-
lægt 250 milljóna króna tjóni, þegar upp er staðið.
Þáverandi bæjarstjóri og síðar skammlífur fyrir-
greiðsluráðherra hafði frumkvæði að því að knýja fram
miðbæinn. Hann sá þar fyrir sér víðtæka þjónustu, svo
að bæjarbúar gætu sinnt þar allri þörf sinni fyrir þjón-
ustu og jafhvel gist þar á hóteli, „sem bráðvantar“.
Stórhugurinn minnti á fræga listahátíð, sem haldin
var á valdatíma þessa bæjarstjóra. Hún var að mörgu
leyti góð, en hafði svart gat, þar sem fjármálin áttu að
vera. Til dæmis var endurprentaður bæklingur, af því að
þar vantaði litmynd af bæjarstjóranum.
Er kynntar voru teikningar af miðbænum fýrir fjórum
árum, mótmæltu 5356 Haftifirðingar, sem töldu hin fyrir-
ferðarmiklu mannvirki spilla útliti bæjarins. Lítið mark
var tekið á mótmælunum, enda töldu bæjarfeður sig vera
að reisa sjálfum sér ódauðlegan minnisvarða.
Fyrir þremur árum var strax orðið ljóst, að dæmið var
hrunið. Bærinn hafði orðið að veita 120 milljón króna
ábyrgðir, kaupa hlut í húsnæðinu fyrir 60 milljónir og
fella niður lóðagjöld upp á 50 miHjónir króna. Samt voru
fyrirtæki og eru treg til að setjast þar að.
Fyrir ári voru svo skuldir miðbæjarins orðnar 475
milljónir króna, 55 miHjónir króna umffarn eignir. Af-
leiðingin varð þá sú, að bærinn keypti hluta hússins, hót-
eltuminn, fyrir 260 milljónir króna og tók að sér að ljúka
framkvæmdum. Það hefur bænum ekki enn tekizt.
Nú er miðbærinn gjaldþrota. Bæjarstjórinn hefur sam-
þykkt nauðasamninga og afskrifað 90% af kröfum bæjar-
ins. Þannig er miðbæjarævintýri og -martröð Haftiar-
ftarðar um það bil að komast á rökréttan og fýrirsjáan-
legan leiðarenda sem stóri Hafharftarðarbrandarinn.
Miðbærinn í Hafnarfírði er dæmi um bæjarmála-
stefnu, sem leggur áherzlu á fyrirgreiðslu, einkum við
verktaka. Bærinn hefur á sama tíma tapað tugum millj-
óna af vinsemd við verktaka, sem situr sjálfur í bæjar-
stjóm og tekur þar þátt í að halda uppi meirihluta.
Bæjarmálastefnan náði hámarki á valdaferli áður-
nefnds bæjarstjóra, sem síðar varð skammlífur fyrir-
greiðsluráðherra. Sem bæjarstjóri lét hann greiða vildar-
mönnum miklar fjárhæðir umfram laun og útvega öðr-
um ýmiss konar fríðindi, svo sem ódýrt húsnæði.
Hafnarfjarðarbrandarinn hefúr framlengzt hjá eftir-
mönnunum, sem em aldir upp í sama sljóleikanum gagn-
vart peningum. Þeim hefur tekizt að gera brandarann að
sérstöku flokksmáli Alþýðuflokksins í Hafnarfírði og
þjappa sér saman gegn meintum ofsóknum umhverfisins.
Ástandið hefði líklega aldrei orðið svona alvarlegt í
Hafnarfirði, ef bærinn hefði ekki unnið álver í happ-
drætti og látið það gera sig að peningafíkli.
Jónas Kristjánsson
Jónas Kristjánsson, ritstjóri DV,
ritaði ágætan leiðara í blað sitt
þann 20. ágúst sl. þar sem hann
gerði ástand í miðborginni að um-
talsefni i framhaldi af nýafstað-
inni menningamóttu og maraþon-
keppni.
1 leiðaranum segir Jónas m.a.
að það skipti miklu máli hvað gef-
ur tóninn í málefnum miðborgar-
innar. Hinar jákvæðu hliðar væru
oft í skugga hinna neikvæðu en
um sl. helgi hefði venjulegt fólk
tekið völdin í miðbænum. Það
kom, sá og sigraði. Það gaf rugli og
eymd ekki tækifæri til að komast
að. Með því að trufla sífellt hið
neikvæða er það neytt til að halda
sig meira til hlés.
Jónas segir auk þess að þörf sé
á að breyta sjálfsmynd þjóðarinn-
ar. „Við þurfum aö koma inn hjá
fullorðnum og unglingum, að það
sé ekki flott, heldur niðurlægjandi
að vera greinilega undir áhrifum
áfengis eða annarra fikniefna. Við
þurfum að gefa nýjan tón í stað
hins ömurlega, sem hingað til hef-
ur ríkt. Það tókst með ágætum um
helgina. Þetta sýnir að þrýstingur
samfélagsins er mikilvægur. Þjóð-
in er sinnar gæfu smiður á þessu
sviði sem mörgum öðrum.“
„Stór hluti allra afbrota og alls ofbeldis sem lögreglan þarf að hafa af-
skipti af tengist vímuefnaneyslu með einum eða öðrum hætti.“
Jákvæð breyting
Hríöversnandi
ástand
Ástæða er til að
taka undir og vekja
athygli á þessum
skrifum ritstjórans.
Ofbeldi er að aukast
í nágrannalöndum
okkar og víðast hvar
annars staðar í
heiminum. í Bret-
landi og í Bandaríkj-
unum er eitt helsta
baráttumál stjóm-
valda að spyma gegn
afbrotum og glæp-
um. Ofbeldi á meðal
barna og unglinga í
Bretlandi er sums
staðar orðið ógnvæn-
legt samfara stór-
auknu og langvar-
andi atvinnuleysi
ungs fólks.
í sumum lönd-
um Evrópu er
barnaklám orðinn
arðvænlegur at-
vinnuvegur. í
Bandaríkjunum
hefur jafnvel verið
rætt um að setja
þjóðvarðliðið út á
götu borga til þess
Kjallarinn
Ómar Smári
Ármannsson
aðstoðaryfirlögreglu-
þjónn
- það eigum við íslend-
ingar hins vegar. En
það er undir okkur
komið hver áhrif
breytinganna erlendis
verða hér á landi á
næstu áram. Það
skiptir máli að við höf-
um burði til að standa
saman og getum haft
áhrif á hvemig verður
staðið að mótun unga
fólksins - fullorðinna
framtíðarinnar. Ýmis-
legt bendir til þess aö
hér á landi hafí þrátt
fyrir allt orðið jákvæð
þróun á vissum svið-
um undanfarin ár en
ástæða er þó til að fólk
haldi vöku sinni því
blikur era á lofti á
„Ef og þegar tekst að breyta við-
horfi fólks gagnvart vímuefna-
neyslu et mjög líklegt aö aldurs-
mörk þeirra unglinga sem neyta
áfengis eigi eftir aö hækka og af-
brotum aö fækka.“
að halda þar uppi lögum og reglu.
Moröalda gengur yfir Afríku. í
Mið-Evrópu fer ástand mála hríð-
versnandi og sums staðar í Aust-
ur-Evrópu beijast glæpaklíkumar
um auð og völd, með algjöra mis-
kunnarleysi gagnvart almenningi.
í Svíþjóð hafa afbrot og ofbeldi,
sérstaklega meðal ungs fólks, þar
sem vopn koma við sögu, aukist
um nokkur hundrað prósent á
nokkrum misserum.
Þaö er mat fróðra manna að
sum lönd eigi ekki lengur neitt val
sumum öðrum sviðum. Reynslan
hefur sýnt að oft má lítið út af
bregða til að breyta ástandi mála
til hins verra.
Eftirlátssemin hefur ein-
kennt afstööuna
Þótt hallað hafi á verri veg í
sumu hér á landi síðustu árin er
hallinn í þeim efnum þó enn um-
talsvert minni en víðast hvar ann-
ars staðar í hinum vestræna heimi
og jafnvel víðar. Hvaða aðstæður
er t.d. hægt að hugsa sér betri en
era hér á landi til að hafa jákvæð
áhrif á gang og þróun eigin mála,
hverju nafni sem þau nefnast?
Eftirlátssemin á sviði vímuefiia
og aðhalds hefúr víða einkennt af-
stöðu allt of margra fullorðinna
undanfarin ár. Reynsla þeirra sem
starfað hafa markvisst að for-
varnastarfi sýnir þó að hægt er að
hafa veruleg áhrif á jákvæða við-
horfsmótun almennings til þess-
ara mála með samstilltum kröft-
um. Þegar hópur ólíkra aðila, sem
vinna að sömu markmiðum, sest
niður, kortleggur viöfangsefnið og
kemur fram samhentur út á við
geta áhrifin orðið veruleg.
Miklu máli skiptir að fólk haldi
vöku sinni, viðhaldi og efli með
sér samstöðu, geri kröfur og sjái
til þess að reglum verði fylgt í okk-
ar annars friðsama samfélagi. Þótt
mikils geti verið að vænta af
stjómvöldum kemur velferð fólks
í framtíðinni ekki einungis til með
að byggjast á einstökum ákvörð-
unum og aðgerðum þeirra og
stofiiana samfélagsins heldur og
ekki síður á afstöðu og ákvörðun
hvers fyrir sig. Því fleiri sem taka
skynsamlega afstöðu í dag því
gæfúlegri mun morgundagurinn
verða.
Stór hluti allra afbrota og alls
ofbeldis sem lögreglan þarf að
hafa afskipti af tengist vímuefna-
neyslu með einum eða öðrum
hætti. Ef og þegar tekst að breyta
viðhorfi fólks gagnvart vímuefna-
neyslu er mjög líklegt að aldurs-
mörk þeirra unglinga sem neyta
áfengis eigi eftir að hækka og af-
brotum að fækka. Þá kemur það af
sjálfú sér að ýmislegt annað í fari
þeirra fáu, sem nú era tiltölulega
áberandi i umijöllun fjölmiðla,
eigi eftir að færast til betri vegar
fi:á því sem nú er.
Ómar Smári Ármannsson
Skoðanir annarra
Hugrekki og sannfæring
„Fomir spekingar töldu hugrekkið jafnan eina af
höfúðdyggöunum ásamt vizku, hófsemi og réttlæti.
Platon kemst skemmtilega að orði í Ríkinu, þegar
hann segir hugrekkið vera eins konar varðveizluefhi
sem kemur í veg fyrir að sálin spillist vegna þeirra
illu- áhrifa sem að henni steðja í heiminum. Hug-
rekkið er því eins konar rotvarnarefni sálarinnar.
Samkvæmt þessari hugsun sýnir sú manneskja hug-
rekki sem varðveitir sannfæringu sína á stund
hættu, freistingar eða hópþrýstings."
Vilhjálmur Árnason f Lesbók Mbl. 24. ágúst.
Varnargarðar - framtíð
byggðar?
„Fyrir dyram standa framkvæmdir við mikinn
varnargarö ofan við byggðina á Flateyri og standa
vonir manna til að hann dugi til að verja byggðina
snjóflóðum i framtíðinni. Flateyringar bíða með eft-
irvæntingu eftir því að sjá garðinn rísa . . . Það er
öryggisleysi að sjá þetta ekki fara af stað. Það er það
sem maður hefur fundið í fólki, öryggisleysi gagn-
vart því að þetta komi ekki, því þá þurfi það að ótt-
ast eitthvað. Ég get náttúrlega ekkert alhæft, en ég
held að flestir séu þeirrar skoðunar að þetta sé það
sem skipti sköpum fyrir framtíð byggðar hér.“
Magnea Guðmundsdóttir í Tímanum 24. ágúst.
Hættuleg lágmarksfjölgun
„Á árinu 1991 fjölgaði þjóðinni um rúmlega eitt og
hálft prósent, en á árinu 1995 varð fjölgunin aðeins
0,38%, sem er einhver minnsta fjölgun íslendinga til
fjölda ára. Vera kann að þama sé um að kenna fjöl-
skyldustefnu stjómvalda, - og kannski hefur brott-
flutningur af landi brott þama einhver áhrif - en
slík lágmarksfjölgun hlýtuí að vera hættuleg og ættu
sfjómvöld að gera allt sem í þeirra valdi stendur til
þess að styðja bamafjölskylduna.“
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 25. ágúst