Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.2000, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2000
15
Hveríu reiddist leiðtogaefnið?
Eitt það versta sem hendir
stjórnmálamenn er að missa
stjóm á skapi sínu, þannig að
skynsemin er borin ofurliði af
pólitískum hroka þess sem sér
flísina í auga bróöur síns en ekki
bjálkann í eigin auga. í hita leiks-
ins, þegar álagið er hvað mest,
reynir fyrst á stjómmálamann-
inn. Þá kemur í ljós hvort hann
býr yfir þeirri yfirvegun og æöru-
leysi sem skilur að leiðtogann og
almenna fótgönguliða.
Össur Skarphéðinsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, er
reiður og lætur skapið hlaupa
með sig á villigötur. Eins og titt
er um menn sem ná ekki að
hemja skapsmunina, sést Össur
ekki fyrir í öfgakenndum árásum
á undirritaðan.
Penninn og skapvonskan
í kjallaragrein hér í DV síðast-
liðinn fimmtudag sendir leiðtoga-
efnið mér tóninn með dylgjum og
staðhæfingum sem hann veit eða
má vita að eru rangar. Að þessu
sinni þjónar það ekki hagsmun-
um Össurar að leita sannleikann
uppi. Sumt af því sem Össur læt-
ur frá sér fara er ekki svaravert,
eins og gjaman er þegar skap-
vonska heldur um pennann, ann-
að vekur upp spurningar eða gef-
ur tilefni tU andsvara.
Vera kann að það hafi kraum-
að undir niðri hjá Össuri um
nokkurt skeið þó mér sé það hul-
in ráðgáta hvað kyndir svo
hressilega undir kötlum leiðtoga-
efnisins. Fram til þessa hef ég
staðið i þeirri trú að Össur
Skarphéðinsson hafi ekki þurft
að kvarta sérstaklega yfir þeim
tökum sem hann hefur verið tek-
inn af ritstjóm DV frá því að ég
settist þar inn, - nema síður sé,
eins og lesendur blaðsins geta
vitnað um.
Össur Skarphéðinsson hefur
ekki mikið við tímann að gera og
því leggur hann það á sig að telja
og flokka ritstjómarskrif undir-
ritaðs - tíma sem væri betur var-
ið til að byggja Samfylkinguna
upp og móta sannfærandi og trú-
verðuga stefnu.
Talning og flokkun
Fimmtudaginn 6. janúar síðast-
liðinn birti DV uppsláttarfrétt
um að Margrét Frímannsdóttir
og Sighvatur Björgvinsson
styddu bæði Össur Skarphéðins-
son í embætti formanns Samfylk-
ingarinnar þegar flokkurinn
verður formlega stofnaður. Dag-
inn eftir birtist hér i blaðinu ítar-
leg fréttaskýring um leiðtogamál
Samfylkingarinnar undir fyrir-
sögninni Sjá ljósið í össuri.
Laugardaginn 8. janúar var Öss-
ur Skarphéðinsson og fjölskylda
á forsíðu Helgarblaðs DV. Tilefn-
ið var meöal annars umrædd
frétt á liðnum fimmtudegi, þó þar
byggi einnig að baki gleðilegra og
persónulegra tilefni, sem lengi
hafði staðið til að gera skil.
Dómur Ágústs
AUt þetta var kveikjan að rit-
stjórnarskrifum undirritaðs
mánudaginn 10. janúar sem
greinilega hafa hitt leiðtogaefnið
illa. Þar var því haldið fram að
þingmönnum Samfylkingarinnar
hefði ekki tekist að reka sannfær-
andi stjómarandstöðu. Hér var
sami tónn sleginn og Ágúst Ein-
arsson, fyrrum þingmaður og
samheiji Össurar, hefur gefiö. Á
vefsíðu sinni 27. desember síðast-
liðinn sagði Ágúst í pistli meðal
annars um Samfylkinguna: „/
sumar var sagt aó allt myndi
breytast þegar Alþingi kœmi sam-
an og menn fengju vettvang en
tapiö hefur aöeins orðiö enn meira
enda málflutningurinn ekki sann-
fœrandi, tvisaga í umhverfismál-
um og yfirborðskenndur í efna-
hagsmálum." Harður dómur en
ekki sá fyrsti sem Ágúst fellir um
stjómarandstöðuna sem „hefur
ekkert nýtt fram aö fœra“, eins og
segir í pistii hans 20. desember.
Úreltar hugmyndir?
Ég fæ ekki séð að skrifin 10.
janúar hafi verið óvægnari en
dómar Ágústs, sem hér er vitnað
til. Bent var á að afgreiðsla fjár-
laga fyrir yfirstandandi ár hafi
gefið „stjórnarandstööunni kœr-
komiö tœkifœri til sóknar. Tœki-
fœriö var ekki notaö heldur fengu
gamlar úreltar hugmyndir um aö
allt vœri hœgt aö leysa meö fjár-
austri aö brjótast upp á yfirborö-
iö“. Þessar staðhæfingar segir
Össur rakin ósannindi, en hann
gerir engar athugasemdir við
fullyrðinguna sem á eftir kom:
„Stjórnmálamenn meö nýjar og
ferskar hugmyndir heföu náö aö
nýta sér vandrœöaganginn og
skipulagsleysiö sem einkennir ís-
lenskt heilbrigöiskerfi. Þingmenn
Samfylkingarinnar hafa engar
slíkar hugmyndir og hafa því ekk-
ert nýtt fram að fœra til aö blása
til sóknar í heilbrigöismálum,
annaö en aö auka fjárausturinn. “
Esóp og asninn
Össur Skarphéðinsson virðist
gera kröfu til þess að Samíylking-
in sé sögð ábyrg í ríkisfjármál-
um, - hafi nýtt fram aö færa en sé
ekki „fulltrúi úreltra hug-
mynda“. Hann kallar eftir að ég
breyti málflutningi mínum í sam-
ræmi við það, líkt og asninn sem
bað gríska dæmisöguskáldið
Esóp um að breyta sínum sögum:
„Þegar þú segir sögur af mér í
nœsta sinn, þá vildi ég biöja þig
aö láta mig segja eitthvaö skyn-
samlegt og viturlegt, “ bað asninn
en Esóp svaraði: „Láta þig segja
eitthvaö skynsamlegt! Hvernig
œtli þaö færi? Menn mundu segja
aö ég vœri asninn, en þú siöafræö-
arinn."
\ smiðju Ágústs
Ég dreg ekki í efa aö össur
Skarphéðinsson hafi í mörgu nú-
tímalegri viðhorf til efnahags-
mála en margir aðrir þingmenn í
stjórn eða stjórnarandstöðu.
Raunar verður það að viðurkenn-
ast að margt í málflutningi Ein-
ars Más Sigurðarsonar, þing-
manns Samfylkingarinnar á
Austurlandi, var skynsamlegt
enda talað, að því er virðist, af
innsæi og skilningi í efnahags-
málum. En eftir stendur hins veg-
ar að tillögur stjómarandstöð-
unnar og þar með Samfylkingar-
innar i ríkisfjármálum og efna-
hagsmálum sneru annars vegar
að auknum útgjöldum og hækk-
un skatta, auk sjónarspils um
meiri tekjur ríkissjóðs vegna
aukins skatteftirlits og tillagna
um að gera ráðuneytum að skera
niður kostnað. Engar róttækar
tillögur um nýskipan ríkisfjár-
mála, engar tillögur um upp-
stokkun í ríkisrekstri eða um-
byltingu i skattkerfinu. Þetta
kalla ég úreltar hugmyndir. Öss-
ur Skarphéðinsson má mín vegna
reyna að telja sér og öðrum trú
um að þær sýni merki um fersk-
leika og nýja hugsun. Að minnsta
kosti tveir menn eru honum
ósammála, Ágúst Einarsson og
Oli Björn Kárason
rítstjóri
ég. Það hefði verið skynsamlegra
fyrir Samfylkinguna að sækja
vopnin í smiðju Ágústs, sem í
prófkjörsbaráttunni fyrir þing-
mannssæti setti fram róttækar
hugmyndir í skattamálum -
hugmyndir sem um
margt voru athyglis
verðar eins og ég hef
bent á í ritstjómar-
greinum hér í
blaðinu. Ágúst
náði ekki þeim ár-
angri sem hann og
hugmyndir hans
áttu skilið. Mér
segir svo hugur að
málflutningur Sam-
fylkingarinnar hefði
orðið annar og meira
sannfærandi hefði Ágúst
setið á þingi.
Lítill samhljómur
Lítill samhljómur var
málflutningi þing-
manna Samfylkingar-
innar í efnahags- og
rikisfjármálum á
síðasta ári en því
kýs Össur Skarp-
héðinsson að
gleyma í bræði
sinni. „Þessi mikli
afgangur af fjár-
lögum er eins og ég
segi vafalaust góð-
ur en ég heföi sann-
arlega viljaö sjá
hann minni," sagði
Kristján L. Möller,
félagi leiðtogaefnis-
ins i umræðum um
fjárlögin, og síðar:
„En ég ítreka fyrir-
spurnir mínar til
hœstvirts fjármála-
ráöherra gagnvart
jöfnun húshitunar-
kostnaðar þar sem
vantar aö mér sýnist
250 milljónir, miöaö
viö gefln loforö hæst-
virts forsœtisráö-
herra og einhver
hundruö milljónir
vantar í jöfnun
námskostnaöar. “
Sigríður Jóhannes-
dóttir, flokkssystir
Össurar á Reykja-
nesi, hafði uppi svip-
aðan málflutning:
„Ég krefst réttlœtis
fyrir hönd barnafólks
og bótaþega í landinu.
Eina feröina enn á aö
stíga yfir velferö þessara
hópa til aö hægt sé að
guma sig af fallegum tölum
á blaöi. Jafnvel þó þessi tekju-
afgangur væri minnkaöur nokk-
uö þá vœru tölurnar samt fallegar
... Ég get nú ekki skiliö viö þennan
málaflokk, menntamálin, án þess
aö minnast aöeins á Lánasjóö ís-
lenskra námsmanna. Ég verö að
segja aö þar finnst mér ekki
rausnarlega aö málum staöiö.
Lán þau sem námsmönnum okkar
eru œtluö til framfœrslu eru langt
undir framfœrslumörkum og satt
aö segja umhugsunarefni aö
menntamálaráöherra hœstvirtur
skuli vera ófáanlegur til aö endur-
skoða þau mál á þeirri gullöld
sem þessi þjóð er nú aö upplifa."
Og svo vitnað sé í enn einn fé-
laga, Gísla S. Einarsson: „15
milljaróa afgangur er engin
smátala. Þaö er varla aö fólk geti
gert sér grein fyrir því um hve
mikla fjármuni er aö rœöa. Þaö
væri hœgt aö byggja margar nátt-
úrustofur fyrir þessa peninga. Viö
gætum grafið fimm Hvalfjaröar-
göng fyrir þennan aur. Við gœtum
smíöaö fjögur vel búin varöskip af
fullkominni gerö fyrir þessa fjár-
muni. Við gætum kláraö tvöföld-
un allra brúa á hringveginum og
átt góöan afgang í aö klára
klœðningu vegarins. Viö gœtum
gert svo margt meö þessa fjár-
muni. “
Gagnrýni
Á undanförnum
árum hef ég í
ræðu og riti haft
uppi gagnrýni á
ríkisfjármálin.
Ég hef sett
fram róttæk-
ar tillögur
um upp-
stokkun í rikisrekstri og umbylt-
ingu í skattamálum. En um leið
og ég hef haldið á lofti harðri
gagnrýni hef ég reynt að láta
menn njóta sannmælis fyrir það
sem vel er gert. Þetta veit Össur
Skarphéðinsson en það hentar
honum ekki í pólitískum leikara-
skap að fylgja sannleikanum.
Hann verður að eiga það við sjálf-
an sig hvort slíkt er gott vega-
nesti fyrir stjómmálamann sem
sækist eftir að leiða stjómmála-
hreyfmgu.
Ég er einn þeirra fjölmörgu
sem telja að fjárlög yfirstandandi
árs veiti ekki það aðhald sem
nauðsynlegt hefði verið. Þegar
fjárlagafrumvarpið leit dagsins
ljós gagnrýndi ég það og benti á
að það væri langt frá því að vera
samið af hófsemd með aðhald í
huga: „Ríkissjóöur nýtur góðœris-
ins aö fullu en því miöur er tæki-
fœriö til aö stokka upp í ríkis-
rekstrinum ekki nýtt nema aó litlu
leyti. Sóun og óráðsía er enn látin
viögangast. Engin tilraun er gerö
til aö lœkna mein heilbrigöis- og
tryggingakerfisins. Vitleysunni í
landbúnaöi er haldiö áfram og
pilsfaldakapítalisminn lifir enda
atvinnulífinu ekki gert að standa
undir þeim kostnaöi sem fellur á
þjóöfélagiö vegna þess. “
Þessi gagnrýni stendur enn og
hefur verið endurtekin oftar en
einu sinni. Kannski erum við
Össur sammála að þessu leyti, -
vandi leiðtogaefnisins er að hann
hefur ekki sannfært mig og fleiri
um að hann hafi fundið færa leið
út úr kerfi óráðsíu og sóunar.
Skapofsi mun ekki auka trúverð-
ugleika eða sann-
færingakraftinn.