Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.2002, Blaðsíða 15

15
MÁNUDAGUR 25. NÓVEMBER 2002
DV________________________________________________________________________________________ Menning
Skortur á skýrum markmiðum
í Hafnarborg stendur nú yfir sýning
sem verkefnið Handverk og hönnun hef-
ur sett upp. Þar er sýnt 81 verk eftir 42
einstaklinga. Falleg sýningarskrá fylgir
með listagóðum myndum af verkum
allra þátttakenda og nöfnum. Þar vantar
þó allar almennar upplýsingar um sýn-
inguna, tilgang hennar og markmið
verkefnisins Handverk og hönnun sem
hefði átt vel heima þar.
Þegar gengið er um sýningarsalina
sannast að ofantöld atriði hafa verið
mjög á reiki þó að dómnefnd hafi að sínu
leyti unnið gott starf við val á verkum
því þama er að finna margan góðan
gripinn. Það er þó mín skoðun að fækka
hefði átt þátttakendum. Ljóst er að mik-
il gróska er í handverki hér á landi og
verðugt verkefni að safna því saman og
efna til sýninga, en eins og Baldur J.
Baldursson gerir að umtalsefni í formála
sýningarskrár verða skil á milli list-
greina æ óskýrari. Þetta er tímanna
tákn. Nokkur almenn viðmið eru þó til í
hönnunargeiranum þó að alltaf séu und-
antekriingar, það er munurinn á hönnun
til fjöldaframleiðslu, listhönnun og svo
heimilisiðnaði.
Vandvirkir og listrænir hönnuðir
Margir hlutir á sýningunni gætu ver-
ið tillögur eða frumgerðir af einhverju
sem hægt væri að fjöldaframleiða. Þar
eru einnig dæmi um heimilisiðnað og
svo era þama einnig myndverk. Dæmi
um það er „Norðurljósanet" HrafnhUdar
Sigurðardóttur sem lýtur öUum venju-
legum skUgreiningum myndverks og er
sem slíkt faUegt og sterkt verk.
Margir okkar þekktustu hönnuða eiga
verk á sýningunni. Dúkar ínu Salóme
eru glæsUeg hönnun þar sem þróuð
form og heUsteypt litasamsetning hafa á
sér yfirbragð sjötta áratugarins. ína
Salóme er ein af okkar bestu textUlista-
konum og væri gaman að sjá heUa sýn-
ingu með hennar verkum. „Norðurljós"
Fríðu Kristinsdóttur er hagleiksverk,
sterk efniskennd og fínleiki einkenna
það eins og öU hennar verk í gegnum tíð-
ina. Skúlptúrar Elísabetar Haraldsdótt-
ur eru liður í margra ára þróunarferli
þar sem hún vinnur með mjúk kúluform
sem splundrast að hluta. Glerungavinna
Elisabetar er með því besta sem maður
sér í faginu. Lampar Valdísar Harrís-
dóttur úr nautsblöðrum eiga sér sömu-
leiðis langt þróunarferli. Frábær tæknivinna
og finar litasamsetningar. Sigríður Ágústs-
dóttir kynnir hér postulLnsútgáfu af hinum
Dýrfinna Torfadóttir: Hálsmen
Dýrfinna hefur lengi veriö einn okkar bestu hönnuða í gullsmíöi og
sýnir þarna frumlega og áræöna hönnun.
formsterku en þó ofurviðkvæmnislegu vösum
sem hún er löngu þekkt fyrir. Þórhildur Þor-
grímsdóttir sýnir silfurskeiðar úr rekaviði og
silfri. Listrænn fínleiki einkennir
þessa hönnun Þórhildar. Hálsmen
Dýrfinnu Torfadóttur úr ull og silfri
er eitt hið nýstárlegasta á sýning-
unni. Dýrfinna hefur lengi verið einn
okkar bestu hönnuða í gullsmíði og
sýnir þarna frumlega og áræðna
hönnun. Helga Pálína Brynjólfsdóttir
sýnir gluggatjöld með áþrykktum
orðum sem skírskota til norðursins -
frábær fagmennska og fín hönnun.
Guðlaug Halldórsdóttir kynnir ný
mynstur sem hún vinnur með fjöl-
breytilegri tækni. Áræðin, frjó og
fiott framsetning. Leirvasar Kolbrún-
ar Björgúlfsdóttur vitna um sterka
form- og efniskennd eins okkar ást-
sælasta leirlistamanns. Gólfmottur úr
þæfðri ull sem tvíeykið Tó-Tó sýnir
bera vitni þróaðri tækni þeirra
stallna. Það hlýjar um hjartarætur að
sjá salon-ofna ullarábreiðu Oddnýjar
Magnúsdóttur, litasamsetning er al-
deilis frábær og tæknivinna öll í
hæsta gæðaflokki. Hulda Ágústsdótt-
ir sýnir nýja hönnun á formsterkum
og persónulegum plexíglerskartgrip-
um sínum. Kristín Sigríður Garðars-
dóttir á verk sem mynda fallega
heild, postulín og dúkur í stíl.
Erfitt verkefni
Allir vita að það er ekki á færi
nema þjálfuðustu sýningarhönnuða
að setja upp samsýningar, og þar af
eru hönnunarsýningar ótvírætt erf-
iðastar. Sýning Handverks og hönn-
unar í Hafnarborg er dæmi um það
þegar hvað verst tekst til. Sýningar-
gripir liða margir mjög fyrir að vera
hrúgað saman, ýmist á útstillingagín-
ur eða á palla. Skilgreininga er þörf.
Eins og fyrr segir era listgreinar sí-
fellt að tengjast, fjarlægjast, renna
saman eða endurskilgreina sig. Til
þess að þróun í framleiðslu hér á
landi geti orðið þarf tvennt að koma
til: Hönnunarstöö sem styður við bak-
ið á menntuðum íslenskum faghönn-
uðum; þar er vaxtarbroddurinn. Og
heimilisiönaöarstöó sem stendur vörð
um íslenskan heimilisiðnað. Hann er
á undanhaldi þar sem fólk vinnur
mest utan heimilis nú til dags.
Á sýningu Handverks og hönnunar
í Hafharborg hefur margt tekist vel
en annað mætti betur fara. Ástæðuna
tel ég ótvírætt vera skort á skýrum
markmiðum. Þó lítill tími sé eftir, því
sýningunni lýkur kl. 17 í dag, vil ég hvetja fólk
til þess að skoða hana.
Ásrún Kristjánsdóttir
Tónlist
Spilaö á gjarðir
Síendurtekinn, ísmeygi-
legur tónn úr hátölurum í
upphafi 15:15 tónleika í
Borgarleikhúsiriu á laugar-
daginn gaf fyrirheit um að
eitthvað mergjað væri í
vændum. Enginn var á
sviðinu þegar tónninn byrj-
aði en svo komu þeir einn
af öðrum og tóku sér stöðu,
Hilmar Jensson gítarleik-
ari, slagverksleikararnir
Matthías Hemstock og Pét-
ur Grétarsson; ennfremur
Sigurður Halldórsson selló-
leikari.
Fyrsta verkið á efnis-
skránni var spuni í kring-
um fyrrnefndan tón og var
það allt saman fremur lát-
laust en þægilegt áheymar.
Spuninn rann ljúflega sam-
an við næsta atriði á dag-
skránni, Passa Galli per la
lettera E sem bygðist á
samnefndu verki eftir
sautjándu aldar tónskáldið
Giovanni Battista Vitali.
Var tónsmíðin eftir fjór-
menningana og spilaði Sig-
urður í fyrstu einn á
barokkselló en von bráðar tók hægur en þrótt-
mikill trambusláttur við sem var skemmtilega
villimannslegur. Hann var samt fremur til-
gangslaus er til lengdar lét því ekkert annað
gerðist.
Spunnið kringum tón
Matthías Hemstock, Pétur Grétarsson, Hilmar Jensson og Siguröur Halldórsson.
Sellóið var áberandi á tónleikunum og leik-
ur Sigurðar ávallt vandaður og markviss.
Verkin sem hann flutti voru þó misgóð;
Strokkur eftir Guðna Franzson var kraftmik-
ill einleikur á selló við drunurnar úr sam-
nefiidum goshver og var út-
koman eins og maður
ímyndar sér að framúr-
stefnuleg (og mjög einföld-
uð) útfærsla á Geysi eftir
Jón Leifs myndi hljóma.
Það var alls ekki leiðinlegt.
Minna er hægt að segja um
Egophonic I eftir Svein
Lúðvík Björnsson en í upp-
hafi fikraði sellóleikarinn
sig hægt og rólega upp
skalann og síðan niður aft-
ur. Þá var kveikt á geisla-
spilara og við tók ægilegur
hrærigrautur af sellótón-
um sem nístu mann inn að
beini. Svo var verkið búið.
Tímahrak eftir Lárus H.
Grímsson var ágætt, þó líf-
legur andi tónlistarinnar,
sem var dálítið djössuð,
hafi ekki passað neitt sér-
lega vel við drungalega
stemningu tónleikanna. Og
annað á efnisskránni, sem
var eftir fjórmenningana,
var misjafiit. Gjarðir var
afar fallegur gjömingur,
nánast Ijóðrænn leikur að
misstórum gjörðum og
ýmsu öðru en Ballaðan í lok tónleikanna var
ákaflega langdregin og nánast drap mann úr
leiðindum.
Jónas Sen
íslensku bókmenntaverð-
launin
Nú líður að því að tilnefnt
verði til íslensku bókmennta-
verðlaunanna, það verður
væntanlega gert 5. desember.
Gaman er að geta sagt frá því
að nú hefur aftur verið tekinn
upp fyrri háttur, það er að
segja tvær þriggja manna
dómnefndir hafa nú lokað sig
inni til að geta lesið í næði all-
ar fram lagðar bækur og síðan tilnefna þær
fimm skáldverk og fimm fræðibækur eða
bækur almenns efnis til verðlaunanna. Ein-
valdar þeir sem ríkt hafa undanfarin tvö ár
hafa verið settir af.
Enn eru fjarri því öll kurl komin til grafar
því ekki eru allar bækur komnar út og sumar
svo blautar úr prentsmiðju að þeim hefur ekki
verið flett. En fáein skáldverk hafa þegar vak-
ið athygli og fengið umsagnir sem benda til að
þau verði með í umræðunni. Má þar nefna
skáldsögur Vigdísar Grímsdóttur, Arnalds
Indriðasonar, Stefáns Mána, Sigurðar Páls-
sonar, Guðrúnar Evu, Mikaels Torfasonar og
Steinars Braga, ljóðabækur Ingibjargar Har-
aldsdóttur, Þorsteins frá Hamri, ljóðræn dag-
bókarbrot Hannesar Péturssonar og barnabók
Gerðar Kristnýjar.
Leynd hvílir yfir nöfnum dómnefndar-
manna.
sima
Það var verulega fróðlegt að
hlusta á Reyni Traustason,
höfund ævisögu Sonju de
Zorilla, tala um tilurð þeirrar
bókar í sjónvarpsþættinum
Fólk á Skjá einum í síðustu
viku. Það hafði vakið forvitni
Sirrýar þáttastjórnanda að
þau Reynir og Sonja höfðu
aldrei hist en aðeins talast við
í síma (í um það bil 1500
klukkutíma, ef ég man rétt).
Samt voru þau hluta þessa
tima á sama landinu, ýmist
fór hann til Ameríku eða hún
kom til íslands. Hvernig stóð
á því að þau hittust aldrei
augliti til auglitis?
Jú, þau ætluðu auðvitað að hittast, en fyrst
kemur eitthvað í veg fyrir það og svo verður
það smám saman ósýnilegur en þó óyfirstíg-
anlegur þröskuldur, eins og Reynir lýsti. All-
ir þekkja hve náið og í raun og veru erótískt
samband getur magnast upp í löngum símtöl-
um - ekki síður en í löngum bréfaskiptum -
um þetta hafa meira að segja verið gerðar bíó-
myndir. Smám saman fer Sonja að fyrirverða
sig fyrir það hvað hún er miklu eldri en Reyn-
ir og Reynir að fyrirverða sig fyrir hvað hann
er feitur. Hún getur lítið gert við sínum
skavanka en hann fer í harða megrun. Léttist
um 35 kíló - „fyrir Sonju“.
Þetta nána samband sem maður heyrði að
hafði myndast milli viðmælanda og blaða-
manns hefur bæði kost og löst í for með sér
fyrir verkið, sjálfa ævisöguna. Annars vegar
skilar sér hlýjan milli þeirra og hið elskuríka
samband í texta sem er þrunginn virðingu og
væntumþykju. Hins vegar skynjar lesandi
glöggt að Sonja breiöir yfir ákveðna hluti sem
hún vill ekki að sinn nýi „elskhugi“ fái vit-
neskju um. Á sömu hlið má líka nefna að auð-
vitað gengur Reynir ekki hart að Sonju, mað-
ur rekur ekki gamimar harkalega úr mann-
eskju sem maður á i viðkvæmu tilhugalífi
með. Þetta er ótvíræður ókostur á ævisög-
unni. Maður sem ekki hefði fallið svona fyrir
Sonju hefði skrifað nákvæmari og meira gef-
andi sögu.
Myndir í barnabókum
Allir
áhugamenn
um barna-
bækur og
mynd-
skreytingar
eiga að drífa
sig upp í
Gerðuberg
þar sem nú
stendur yfir sýning á myndum úr nýjum ís-
lenskum bamabókum. Þegar gengið er um
sýninguna rennur upp fyrir manni ljós: Það
hefur orðið bylting í íslenskri barnabókaút-
gáfu á undanfornum árum. Þetta er svo fallegt
og listrænt og vandað og skemmtilegt að mað-
ur gæti bara skælt af gleði. Sýningin stendur
til 6. janúar og er opin daglega - kl. 11-19
virka daga og 13-16.30 um helgar.
Núna er líka bæði búið að setja á fót Sam-
tök um stofnun barnamenningarstofnunar og
efna til verðlauna fyrir bestu myndskreyting-
ar í nýrri barnabók þannig að ljóst er að eftir
byltingunni er tekið...