Alþýðublaðið - 18.04.1969, Blaðsíða 5

Alþýðtiblaðið 18. apríl 1969 5
yramlcTSPmdastJðrtl
Þórlr SwmundssoH
JUtslJórar:
Krlstján Bml ólifssðB (íbt)
Bcnedlkt Gröndal
FréttasUóri:
Sicurjón Jóhannssoa
Ancltstngastjórl:
stgurjón Arl Slcurjónisoa
C'li:cfandl:
SfjÁ út*4fuféla»IS
FrcntsmlOja AlJ»jOubla6iIn?,
Reynum enn
Engar viðræður hafa farið fram milli full-
trúa Alþýðus'am'bandsins og vinnuveitenda
síðan á sunnuda'g. Tæplega vilka hefur far-
ið að mestu til einskfe og er nú stutt þar til
keðjuverkföll hefjast og verkbönn, sem
boðuð hafa verið til að mæta þeim.
Sá tími, sem nú hiefur tapazt, verður að
gkrifast á reikning vinnuveitenda. Verk-
bönn eru að vísu lögvernduð á sama hátt
og venkföll. En þeim befur mjög sjaldan
Vterlð beitt og því hlaut það að hafa alvar-
leg áhrif, er nú var skyndilega gripið til
þess vopns. Vinnuveitendur hefðu átt að
yfirvega betur, hvort þetta skref þeirra
gæti hugsanlega grefltt fyrir skynlsamlegri
lausn á deilunum. Reynslan ,hefur þegar
sýn,t, að svo er ekki, og er þá verr af stað
farið en heima setið.
Náist ekki samkomulag nú um helgina,
hefjast átök fyrir alvöru í næstu vlku. Þá
horfir íslenzk þjóð upp á þá hörmung, að
tveir risar innan þjóðfélagsins, verkalýð-
urinn og vinnuveitendavaldið, berja hvorir
aðra með vierkföllum og verkbönnum og
svara hverju höggi með öðru.
Hvar endar þetta?
Hvorugur aðilinn getur sigrað í slíkum
átökum. Af þeim leiðilr beint framleiðslu-
tjón, sem einstaklingar eða þjóðarhieiMlin
mega ekki við. Af því getur einnig lei'tt,
að fjanidskapur aðila risti dýpra og dýpra
og verður þá erfiðara að koma á hleilbrigðu
samlkomulagi.
Enn er von til |að forðast þessi óheilla-
átök. Margir þeir, sem kunnugastir teru mál
inu, trúa því að grundvöllur sé fyrir sam-
komulagi. Verður nú að leggja alla áherzlu
á að Iná því samkomulagi og fetða hióðinni
frá átökum, sem geta endað í stórtjóni og
upplausn.
KAUPMENN
Kaupmannastéttíln hefur látið allmikið frá
sér heyra undanfarið og kvartar um erfiða.
aðstöðu fyrir smásölu, eins og nú er komið
málum í landinu. Er það rétt hjá kaup-
mönnum, að ríkisstjórnin hefur í efnahags-
ráðstöfunum síðustu mánaða hert ólina að
verz’luninni! til þess að draga sem mest úr
þeim verðhækkunum, sem lenda á neyt-
endum. Um þestea staðreynd verður varla
deilt, enda þótt skoðanir séu skiptar um
aðstöðu verzlunarinnar í heild nú og und-
anfarin ár.
Kröfur kaupmanna um hækkun álagn-
ingar hafa haft mjög slæm áhrif á kjara-
samnilngana og valda óhjákvæmilega auik-
inni tortryggni launþega. Þess vegna var
það viturlega gert iaf kaupmannasamtök-
unum að fresta mótmælalokun sinni og af
Sigurði Magnússyni að viðuókenna í sjón-
varpihu, að nú sé ekki tími til að hækka
álágninguna.
Smásöluverzlunin er einte og aðrar at-
vinnugreinar í mótun nýrrar tækni og hag-
ræðingar. Sjálfsagt er að líta á málefní
hennar af skilningi/, en rétt er að minnast
þeirrar staðrevndar, að við lifum í neyzlu-
þjóðfélagi á öld neytenda.
LADAMANNAFUNDIR
TJÓRNMÁLAFLOKKA
'pramsóknarflokkurinn hélt mið-
stjórnarfund um sfðustu helgi
og hoðaði að honum loknum til
blaðamannafundar til þess að skýra
frá gerðum fundarins. Þetta er nýj-
ling í sögu flokksins og mér er
ekki kunnugt um að aðrir flokkar
liafi heldur gert slíkt áður, nema
iAfþýðubandalagið Jað loknum
Jandsfundi sínum í haust. Ejnstök
flokksfélög og deildir í stjórn-
málaflokkum hafa þó sfðustu miss-
eri stöku sinnum haldið blaða-
mannafundi til að kynna stefnu
sína og starfscmi; til að mynda
gerði Alþýðuflokksfélag Reykja-
víkur það í haust, cr það hóf vetr-
arstarf sitt. Það hafa þó allt verið
undantekningar; reglan hefur til
þessa yfirleitt verið hin að frá
samkomum eins og flokksþingum,
miðstjórnarfundum og öðru slfku
væri ekki skýrt nema í flokks-
blöðum hlutaðeigandi flokks. Hafi
önnur blöð minnzt á slíkar sam-
konrur hefur það oftast verið gert
í þeim tilgangi að koma höggi á
andstæðing um leið.
Svo er að sjá sem þetta sé nú
að breytast. Sú breyting stendur á-
rciðanlega að einhverju leyti í sam-
bandi við kröfuna urn opnari og
aðgengilegri starfsemi stjórnmála-
flokka, sem einkurn ungt fólk hef-
ur sett fram af vaxandi þunga und-
anfarin misseri. Um leið er þetta
tákn fyrir breyttar hugmyndir um
blöðin og hlutverk þeirra í sam-
félaginu. Sú skoðun er greinilega
á undanhaldi að blöðin séu og eigi
að vcra einhliða áróðurstæki ákveð-
inna skoðana og flokka, jafnvel
þótt þau séu gefin út af flokkum
og styðji að sjálfsögðu málstað
þeirra. En 'mönnum er að vcrða
það betur og betur Ijósí, að bíöðin
þurfa að gera annað og meira; þau
þurfa að rniðla upplýsingum um
það sem er að gerast í kringum
okkur og túlka þessar upplýsing-
ar, flytja mönnum sem. fjölbreytt-
ast úrval skoðana og sjónarmiða
ttm hvaðcina.
§á tími er vonandi liðinn fyrir
fullt og allt að blöð geri það
að venju sinni annað hvort að þegja
um allt sem andstæðingar þess gera
og segja eða afflytj.r það til þess að
gera sjónarmið þeirra tortryggileg.
Samþykktir flokksþinga, afstaða
flokka. til stórmála og yfirlýsingar
forýstumanna þeirra eru fréttaefni,
hvort sem menn eru sammála þessu
eða ekki. En bæði stjórnmálamenn-
irnir sjálfir og almenningur, les-
endur blaðanna, ciga rétt á því að
fá heiðarlega skýrt frá þvi sem er
að gerast. Um leið ber blöðunum
auðvitað skylda til þcss að taka rit-
stjórnarlega afstöðu til þess, en sú
afstaða verður að byggjast á því
sem raunverulega er á ferðinni,
ekki tilbúnum skoðunum. Menn
verða að bera það mikið traust til
eigin stefnu að þeir þoli að skoð-
anir andstæðinganna komist ó-
skertar fyrir augu manna og eyru.
Sjálfsagt skortir enn talsvert á
að blöðin framkvæmi þetta ti! hlít-
.ar. En síðustu ár hcfur þó rniðað
talsvert í rétta átt og vonandi verða
blaðamannafundir stjórnmálaleið-
toga til þess að hraða þeirri þróun
enn. Það ætti raunar að vera sjálf-
saeður hlutur, að stjófnmálamenn
héldu blaðamannafundi hvenær
sem þeim Iægi eitthvað sérstakt á
hjarta. og um leið verður þnð auð-
vitað að vera skvlda blaðanna að
segja rétt frá því, sem þar kemur
fram, jafnframt því sem þau að
sjálfsögðu legðu sinn dóm á það.
Þess þarf einungis að gæta að
halda fréttinni aðgreindrí frá um-
sögninni.
gorgarstjórinn í Reykjavík hefur g
nú um nokkurt skeið haldið g
reglulega fundi með blaðamönn- W
um. A þessum fundum hefur hon- m
um gefizt tækifæri til að koma á |
framfæri því sem en að gerast á „
vegum borgarinna'r og fréttamönn- B
um héfur gefizt tækifæri til að ■
spyrja hann að vild sinni. Þarna ■
hefur verið farið inn á braut sem H
fleiri þvrftu að feta. Það gæti H
tvímælalaust orðið til bóta ef p
stjommálaleiðtogar, bæði ráðherr- _
ar og foringjar stjórnarandstöðunn- I
ar, gæfu sér oftar tíma til að ræða l
við bl’aðamenn. Slíkt yrði ekki að- ®
eins til þess að auðvelda blöðunum, Q
og um lcið almenningi, að fá fregn- ■
ir af því sem raunverulega er að
gerast, með því beina móti að þar
kænui iðulega fram ýmis merk tíð-
indi, heldur hefði þetta jafnframt
óbein álirif með því móti að auka
kynni og tengsl stjórnmálamanna
og starfsmanna blaðanna. Slík per-
sónuleg kynni yrðu tvímælalaust til
bess fallin að auðvelda blöðunum
að segja á heiðarlegan hátt í frétt-
um frá því sem raunverulega er
að gerast í þjóðmálunum á liverj-
um tíma. — KB.
FJÓRTANDU tónleikar sinfóníu-
hljómsveitarinnar voru helgaðir
minningu Jóns Leif.s, þar sem cin-
göngu vpru flutt verk eftir hann.
1 upphafi flutti Andrés Björnsson
útvarpsstjóri stutt ávarp, og baðþ
menn að því loknu að rísa úr sæt4
um í. virðingarskyni við hinn látmtji
hvað gert var.
Jón Leifs er einn merkasti tón-
listarmaður á þessari öld. Hann vat
stór í hugsun sinni allri, hélt sínu
striki hvað sem á gekk, og hirti
lítið um að afla sér vinsælda.
íslenzkt tónlistarlíf var mjög fá-
brotið í upphafi aldarinnar, þegar
Jón var að alast upp, og tækifæri fá
til að kynnast æðri tónlist. Bók-
menntirnar hafa löngum setið hér í
öndvegi, og hin frumstæða alþýðu-
tónlist okkar, þó ævaforn sé, hlýtur
að standa í skugganum. Þó reynd-
ust þjóðlögin Jóni drjúgt vegarnesti,
og hann, ásamt Bjarna Þorsteinssyni
frá Siglufirði, á sinn stóra þátt í því
að vekja þjóðina til meðvitundar
um þann merkilega menningararf,
þar scm þjóðlögin eru. Þegar hanti
færir þjóðlag í listrænan búning,
undirstrikar hann sérkenni lagsins
og anda, en afskræmir það ekki með
sætum hljómasamhöndum síðróman-
líska tímabilsins. Stíll Jóns er mjög
Framhald bls. 13.