Dagblaðið - 27.10.1976, Qupperneq 10

10
DAdBLADIÐ. MIDVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1976.
MMBIAÐW
frjálst, úháð dagblað
Utgefandi Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Frettastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Aöstoöarfrottastjori: Atli
Steinarsson. íþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Johannos Reykdal. Handrit: Ásgrímur Palsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Erna V. Ingólfsdóttir, Gissur
Sigurösson, Hallur Hallsson, Helgi Potursson, Johanna Birgisdottir, Katrín Palsdottir, Kristín
Lýðsdóttir, Ólafur Jonsson, Ómar Valdimarsson. Ljosmyndir: Áyii Páll Jóhannsson, Bjarnleifur
Bjarnleifsson, Sveinn Þormóðsson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Áskriftargjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
Ritstjórn Siðumula 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiðsla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmirhf., Siðumúla 12. Prentun: Árvakurhf., Skeifunni 19.
Ýniís skref í rétta átt
Geir Hallgrímsson forsætisráð-
herra sagði ýmis góð tíðindi í
stefnuræðu ríkisstjórnarinnar,
sem hann flutti á mánudags-
kvöldið. Um hugsanlega undan-
þágusamninga í fiskveiðilögsög-
unni sagði hann:
,,Allar viðræður fulltrúaokkar og Efnahags-
bandalagsins hljóta að byggjast á gagnkvæm-
um fiskveiðiréttindum, og í slíkum viðræðum
verðum við að meta, hvers virði við teljum
okkur fiskveiðiréttindi utan 200 mílna fisk-
veiðilögsögu okkar, sem í boði kunna að vera.“
Þetta hljóta menn að túlka sem yfirlýsingu
um, að ekki verði samið um framhald á undan-
þágum, nema í þeim tilvikum, þar sem króna
getur komið fyrir krónu í gagnkvæmum
veiöum, en ekkert umfram það. Þar með hljóta
undanþágur erlendra skipa á íslandsmiðum aö
leggjast niðui að verulegu leyti, því að hags-
munir okkar á erlendum miðum eru sáralitlir.
Forsætisráðherra boðaði leiðréttingar á
ýmsu misræmi og mismunun í þjóðfélaginu.
Hæst ber þar frumvörp um breytingar á skatta-
lögunum, sem sögö eru taka töluvert tillit til
þeirra ábendinga, sem gagnrýnendur skatta-
kerfisins hafa lagt fram. Hins vegar verður það
að segjast, að þessar breytingar verða samt
tiltölulega stutt skref í átt til réttlátari skatta-
byrói.
Ekki er kannski síður mikilvægt, að ríkis-
stjórnin lofar nú að vinna að samræmingu á
lánveitingum og lánakjörum hinna ýmsu lána-
sjóða. Á því sviði hefur löngum ríkt argasta
misræmi og misrétti. Hins vegar hyggst ríkis-
stjórnin ekki taka upp markaðsbúskap á þessu
sviði, heldur áfram styðjast við pólitíska
skömmtun undir því fína heiti: Lánsfjáráætl-
un. En fjórðungur úr skrefi er betri en ekkert
skref.
Ríkisstjórnin segist stefna að nýrri skipan
lífeyrismála á árinu 1978 og er það vel. Verð-
rýrnun lífeyris á undanförnum árum er ein-
hver mesti glæpur þjóðfélagsins. Stöðugt verð-
gildi lífeyris gamla fólksins er sennilega mesta
réttlætismál íslenzkra þjóðmála um þessar
mundir.
Ríkisstjórnin hyggst standa vörð um frum-
varpið um nýjar og betri aðferðir við gerð
kjarasamninga, meðal annars með eflingu hlut-
verks sáttasemjara, þótt frumvarpið hafi sætt
nokkurri gagnrýni. Þessi stefnufesta er til
góðs, því að nýjar venjur eru nauðsynlegar á
þessu sviði.
Ríkisstjórnin hyggst líka flytja annað gott
frumvarp, sem fjallar um verðlag, samkeppnis-
hömlur og óréttmæta verzlunarhætti og á að
miða að aukinni samkeppni og tryggja sem
lægst vöruverð.
Því miður er minna innihald í orðum for-
sætisráðherra um, að samneyzla eigi ekki að
aukast á næsta ári og að draga eigi úr opinber-
um framkvæmdum. Fjárlagafrumvarpið virðist
ekki bera vitni um þennan fagra ásetning. Og
það er kjarni málsins í baráttunni við verðbólg-
una, að það er útþensla ríkisbáknsins á
valdaskeiði þessarar ríkisstjórnar, sem er ör-
lagaríkasti verðbólguvaldurinn.
En ríkisstjórnin hefur enn tíma til að efna
stefnu samdráttar í ríkisbákninu, — við af-
greiðslu fjárlaga.
Kosningabaráttunni í Bandaríkjunum fer senn að ljúka en meðfylgjandi mynd er frá sjónva>-pseinvígi
frambjóðendanna. Eru uppi skiptar skoðanir um hvor sé hæfari í forsetastólinn Gerald Ford eða
Jimmy Carter. En blaðamannastéttin virðist ekki í neinum vafa um hvorn skal kjósa.
Forsetakosningqrnqr í Bandarikiunum:
Jimmy Carter:
Þymir í ougum bloðo-
monna HvHa hússins
Sú grunsemd leynist ætíð
meðal repúblikana í Bandaríkj-
unum að blaðamannastéttin sé
hlynntari frambjóðanda demó-
krata þegar forsetakosningar
eru í nánd.
Þetta getur vel hafa átt rétt á
sér í fortíðinni, en það á svo
sannarlega ekki við í kosning-
unum sem fram fara í næstu
viku. Er þá átt við þá blaða-
menn sem hafa það að starfi að
fylgja forsetanum hvert sem
hann fer. Þessir aðilar eru
skelfingu lostnir af hræðslu um
að Jimmy Carter muni sigra í
kosningunum.
Blaðamenn Hvíta hússins
þurfa sem fyrr segir að fylgja
viðkomandi forseta um allar
jarðir. Þegar Kennedy réð
lögum og lofum i Hvíta húsinu,
biðu blaðamennirnir alltaf
spenntir eftir að komast til
V
Hyannisport á sumrin og Palm
Beach á veturna. Á meðan
Lyndon B. Johnson var við völd
brugðu menn sér oft til Austin í
Texas. Að vísu jafnast sá staður
ekki á við Palm Beach, en
Texas-háskólinn (University of
Texas) er staðsettur þar og
gátu fiestir fundið sér afþrey-
ingu við sitt hæfi þegar skólinn
var starfandi.
Nixon var þó uppáhald allra
hvað ferðalög snerti. Þegar
hann var ekki á flugi yfir San
Clemente til að virða fyrir sér
hið himinbláa Kyrrahaf, fór
hann til Key Bisayne, sem er
sérlega heppilegur til sumar-
leyfishalds. Þar gátu blaða-
mennirnir brugðið sér á fiskirí,
leikið tennis, dvalið á rán-
dýrum börum eða jafnvel
gamnað sér með glæsilegum
léttklæddum þjónustustúlkum
sem ætið voru til í tuskið. Allt
var þetta að sjálfsögðu gert á
kostnað viðkomandi útgefanda.
Þegar Gerald Ford varð for-
seti minnkuðu ferðalög blaða-
manna til muna, nema hvað
einstöku sinnum var skroppið
til Vail. Það þótti ekki mikil
skemmtun, en gaf þó nokkrum
áhugasömum körlum og konum
tækifæri til að spreyta sig á
skíðum.
Tilhugsunin um að Jimmy
Carter setjistí forsetastól hefur
allt að því hrætt líftóruna úr
mörgumblaðamanninum. Setur
hroll að flestum við að hugsa
til þess að flækjast á milli
Washington og Plains í
Georgíu-ríki. Er það meira en
flestir blaðamenn geta afborið
með góðu móti.
Carter mun að öllum líkind-
um eingöngu ferðast þangað,
þó ekki sé nema til að huga að
hnetuuppskerunni á býli sínu
r
Útflutningsbœtur
Í nýframkomnu f.rumvarpi til
fjárlaga fyrir árið 1977 segir á
bls. 158: „Útflutningsuppbætur
á landbúnaðarafurðir hafa
farið mjög vaxandi á undan-
förnum árum. I fjárl. 1976 var
gert ráð fyrir verulegri
tukmörkun á verðábvrgð ríkis-
sjóðs á útfluttum lan;l-
búnaðarafurðum miðað við
framkvæmd gildandi laga um
þetta efni. Horfur eru á, að sú
fjárhæð, sem verja þarf til út-
flutningsbóta á árinu 1976
verði allmiklu hærri en ráð var
fyrir gerl í fjárlögum þessa árs,
eða allt að 1550 m.kr. í stað 890
m.kr. Hántarksverð ábyrgðar
miðað við óbreytta framkvæmd
stefnir yfir 2000 m.kr. á næsta
ári.
í frumvarpi þessu er fjár-
veiting til útflutningsbóta
áætluð 1800 m.kr., sem er lægri
v
tala en nefnd er hér að framan
til þessara þarfa“.
1 frásögnum fjölmiðla um
fjárlagafrumvarpið hefur því
mjög verið haldið á lofti, að
útflutningsbætur ríkissjóðs á
útfluttar landbúnaðarvörur
hafi hækkað mest af öllum fjár-
lagaliðum.
Eðlilcga hefur mörgurn þótt
þessar fiéuir uggvænlegar, nú
væri bændastéttin að þrýsta á
aukna fyrirgreiðslu hins opin-
bera, og hefði tekiztþað bæri-
lega, þar sem útflutningsbætur
hækkuóu nú um eitt þúsund og
níutíu miilj. kr. Ef við athugum
fjárlagafrumvarpið fyrir 1976,
getur að líta á bls. 158: „Upp-
bætur á útfluttar landbúnaðar-
afurðir hafa aukizt að mun á
undanförnum árunt. 1 frum-
varpinu er reiknað með svip-
aðri fjárhæð og verður í raun á
yfirstandandi ári. Stefnt verður
að þvi að halda útflutnings-
bótum innan þeirra marka, ep
ef miða ætti við hámark verð-
tryggingar, þyrfti að auka
fjárveitinguna um 870 m. kr.“
Sem kunnugt er, er það ákveðið
í lögum, að ríkissjóður eigi að
greiða útflutningsuppbætur
sem nemi allt að 10% af
heildarverðmæti landbúnaðar-
framleiðslunnar og hefði þvi
raunhæf upphæð fyrir yfir-
standandi ár verið 890+ 870 m
kr. eða 1760 m. kr.. svo
hækkunin milli ára er í raun
inni ekki nema rúm 2%en ekki
102%.
Ekki er vel ljóst, hvað átt er
við í fjárlagafrumvörpum þess-
um með mjög mikilli aukningu
útflutningsbóta undanfarin ár.
1 krónum talið er þetta rétt,
enda i takt við almenna verð-