Dagblaðið - 27.04.1977, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1977.
11
Gulu og heimtaði héraðssjóð-
inn af héraðsstjóranum. Hann
neitaði að láta hann af hendi og
var þá skotinn fyrir utan
héraðsstjóraaðsetrið. Að því
búnu ók herflokkurinn á brott
með fjárhirzlu héraðsins.
Enn frekari flótti fylgir í
kjölfar þess háttar aðgerða og
er hver borgin af annarri,
einkum í norðurhéruðunum, að
breytast í draugaborg.
Mikilvægir viðskiptaþættir
svo sem flutningar og verzlun,
lamast af þessum sökum, að því
er Reuter fréttastofan hefur
eftir heimildum, sem hún
treystir. Efnahagslífið staðnar
og verðiag hefur að undan-
förnu rokið upp úr öllu valdi,
sem aftur hefur leitt af sér öldu
þjófnaða og ofbeldisverka í
kjölfar angistarfullra tilrauna
fólks til að draga fram lífið.
Sápustykki í Kampala kostar
t.d. eitthvað um 40 Uganda
skildinga, eða um eitt þúsund
krónur ísl. Húsmæður eru
komnar af stað í matarleit fyrir
dögun og stundum koma þær
tómhentar heim að kvöldi,
herma heimildir.
Hermennirnir hafa hins
vegar engu að kvíða hvað fram-
færi sitt áhrærir vegna hárra
launa, reglulegra fataúthlut-
ana, viskískammts, úthlutunar
armbandsúra, sólgleraugna og
annarra vörufiokka, sem viku-
lega koma frá Bretlandi með
flugvélum Flugfélags Uganda,
sem bandarískir flugmenn
stjórna.
Vegna hruns Uganda skild-
ingsins og almennrar efnahags-
legrar óstjórnar hefur svarta-
markaðsbrask mjög blómstrað I
landinu að undanförnu og eru
margir háttsettir herforingjar
hvað athafnamestir á því sviði.
Hækkandi kaffiverð á heims-
markaði gerir það að verkum að
kaffibændur freista þess
fremur að smygla kaffi sínu úr
landi heldur en að selja það í
gegn um ríkið, sem greiðir
lægra verð og þar að auki ekki
út I hönd.
Fyrir kaffið kaupa þeir mat-
væli og annað, sem þeir smygla
frá Kenya með aðstoð og sam-
vinnu við herforingja i Uganda-
her. Væri þetta ókleift án þess
samstarfs, þvf hershöfðingjarn-
ir hafa sett það mikið upp af
vegatálmum og komið upp það
öflugu eftirliti með landamær-
unum að án aðstoðar þeirra
væri þetta ómögulegt.
Amin hefur í raun skapað
þetta ástand sjálfur þar sem
hann hefur gefið hernum sem
frjálsastar hendur og sem bezt
kjör til að tryggja sér fullan
stuðning hans, sem honum
veitir ekki af til að halda völd-
um. Þetta frjálsræði hermann-
anna hefur svo leitt af sér efna-
hagskreppu, sem stöðugt
hleður utan á sig samfara
auknum landflótta og lömuðu
atvinnulífi.
Þvi er hann nú kominn i þá
stöðu að þurfa að taka strang-
ara á hermönnunum, með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum,
til þess eins að fremja ekki
efnahagslegt sjálfsmorð þjóðar-
innar.
Köflóttur þáttur
eða bilað tæki?
í seinasta pistli reyndi ég að
spá um dagskrá vikunnar, sem
þá var framundan og leist mis-
jafnlega á. Reyndin hefur orðið
sú, að sumt sem ég hafði ekki
hugsað mér að horfa á, en gerði
samt, var bráðgott, en hitt, sem
ég hlakkaði mest til, olli
vonbrigðum. Þannig er það víst
um fleira. En til að byrja á
mánudeginum, þá vænti ég
ekki mikils af finnska
leikritinu og þótti verst hvað
það tók langan tíma. En þegar
til kom fannst mér það alveg
ágætt og meira að segja spenn-
andi. Allir hlutir voru svo
eðlilegir, ekki fegraðir eða
ýktir á neinn hátt og tónlistin
var ekki sniðin eftir efninu,
heldur tekin þaðan sem hún
heyrist oftast: meðal venjulegs
fólks. Þátturinn á eftir, hvers
er að vænta, dró hins vegar
alveg niður í mér og ég var góða
stund sannfærð um að við
hérna á jörðinni ættum lítið
annað eftir en gefa upp öndina,
rígföst í okkar eigin sóðaskap.
Þriðjudeginum sleppti ég, því
einhvernn veginn fannst mér
að allt hlyti að vera skemmti-
legra en sjónvarpsdagskráin.
En á miðvikudaginn var ég
búin að hreiðra vel um mig
talsvert fyrir klukkan sex og
var orðin bjartsýnni. Rokk-
veita rfkisins er prýðisþáttur og
hefði mátt koma til skjalanna
mun fyrr. Það má teljast með
eindæmum hvað þessir ríkis-
fjölmiðlar okkar eru sparsamir
á tónlist af þessu tagi í skipu-
legum þáttum. Ætli við séum
ekki næstum eina landið, sem
þykist kallast menningarland,
sem ekki hefur að minnsta
kosti vikulega vinsældalista
yfir poppið. Þátturinn um
merkar uppfinningar vakti at-
hygli mína áður en hann hóf
göngu sfna, ég hélt að maður
gæti orðið miklu fróðari. En
það er heldur lítið á þessu að
græða. Reynt er að hafa þetta
fyndið á köflum og ýmist er
dvalið við smáatriði eða farið
svo hratt yfir sögu að þróunin
dettur út. Jæja, en svo kom
saga vopnanna eftir fréttir og
þó þar væri líka farið hratt yfir,
datt ekkert úr og það var meira
að segja hægt að skellihlæja á
köflum. Um Vöku ætla ég ekki
að fjölyrða, en segja þó það, að
þátturinn heldur manni tæpast
vakandi lengur. Hann er orðinn
svo hátfðlegur, að manni dettur
helst í hug að menningin í land-
inu væri gjörsneydd allri
kímnigáfu. Síðasti þáttur um
stjórnmálin frá stríðslokum var
I augum kínversku þjóðarinnar hefur „gangan rnikla" hvorki upphaf né endi.
bæði athyglisverður og
skemmtilegur, þvf stjórnmála-
þróunin í Asfu og einkum Kína
frá stríðslokum er ævintýri
llkust. Hvað skyldi til dæmis
hafa tekið vestræna verk-
fræðinga marga áratugi að
reikna út hvernig best væri að
útrýma plágu eins og
gráspörvinn reyndist I Kína?
Kinverjar reiknuðu ekki, þeir
framkvæmdu bara hlutinn á
einfaldan og ódýran hátt og
náðu þar af leiðandi auðvitað
tilætluðum árangri.
Myndir eins og Siglt niður
Zaire-fljót mættu vera síðastar
á dagskránni viðkomandi
kvöld, því það getur ekki verið
nema takmarkaður hópur sem
hefur áhuga á slíku. Hinir geta
þá f arið þeim mun fyrr að sofa.
I Kastljósi á eftir var fjallað
um innhverfa íhugun. Það var
merkílegt. íhugunarmennirnir
svöruðu ákaflega skýrt og skil-
merkilega og Eiður var prýðis-
fulltrúi allra áhorfenda, sem
auðvitað vissu ekkert, hann
spurði eins og sá sem ekkert
veit, en gallinn var sá að þegar
hann spurði einfaldlega vafðist
hinum tunga um tönn, því þeir
voru allir á fræðilega sviðinu.
En skyldi ekki aðsóknin
aukast hjá þeim á næstunni?
Snjólaug Bragadóttir
Yfirleitt er ég lftið hrifinn af
,,kábój“ eins og börnin segja,
en vestrinn á föstudagskvöldið
var ágætur. „Happy end“ virð-
ist vera orðið hálfgert skamm-
aryrði undanfarin ár en ósköp
verð ég alltaf fegin þegar svo
er, þvf nú á sfðustu og verstu
menningartfmum má maðui
þakka fyrir ef myndir hafa
upphaf og endi, yfirleitt.
Jæja, hér lauk minni sjón-
varpsviku, að öðru leyti en þvf
að ég horfði með öðru auganu á
sumarþátt eftir fréttir á sunnu-
dagskvöldið. Þar var margt
skemmtilegt og frumlegt að sjá
og heyra, en þar sem ég mátti
ekki vera að, hefur sjónvarps-
tækið mitt sennilega sloppið við
skak og skrölt. Ég frétti nefni-
lega seinna um kvöldið að fólk
. hefði farið að fikta þegar eitt-
hvert torkennilegt mynstur
lagðist yfir skjáinn. Ég sá þetta
en taldi að það liði hjá. A
daginn kom, reyndar um kvöld-
ið, að þátturinn hafði annað
hvort verið tekinn eða sýndur
gegn um eitthvert virnet eða
mynstrað gler. Það mætti taka
það fram, svona til að hlífa
tækjunum.
Varðandi næstu viku sé ég
lítið annað ! dagskránni en að
við eigum að hætta að reykja.
Mig langar til að segja það einu
sinni enn og veit að ég er ekki
ein um það, að of mikill áróður
getur verkað öfugt.
leiðslan á að vera eitthvao
merkilkegri en krullupinnar
eða karamellur.
Hjá hinu opinbera eru, eins
og áður var sagt, sérstakir
„iðnaðarpromotorar" eða
iðnaðarrótarar sem búa til
skýrslur á skýrslur ofan.
Skýrslurnar fara sfðan fyrir
pólitíkusa, sem fletta þeim og
samþykkja, eða visa frá, eftir
því hvað þær líta út fyrir að
vera góð beita á atkvæðaveið-
um. Þá taka skriffinnar sjóð-
anna við og draga lógaritma-
töflur upp úr skrifborðsskúff-
unni ásamt vasatölvu og byrja
að reikna. Forsendur þurfa að
líta vel út á pappírnum, vélar,
markaður og tækni er nokkuð
sem skriffinnar hætta sér ekki
nálægt, en arðsemi þarf að vera
sem mest, fjárfesting hófleg og
þjöðhagslegt gildi mikið. Allt
nema vélar, markað og tækni
má reikna á vasatölvu.
Ef til framkvæmda kemur þá
á einn aðilinn skýrsluna. annar
a fjármagnið, sá þriðji sér um
framkvæmdirnar og pólitfkus-
inn á heiðurinn — ef vel tekst
til.
Sem sagt, ef einhver
dugnaðarmaður f kerfinu er
orðinn leiður á skrifborðsþönk-
um og blýantsnagi og er farið
að langa til að sjá eitthvað
verða að veruleika þá eru hæg
heimatökin. Hann býr einfald-
lega til óskadraum pólitikusins
og sjóðapésans og áður en sól er
sezt er allt komið í gang. Aðal-
atriðið er að skýrslan sýni gull
og græna skóga, — allt að því
arðsemi eilifðarvélar. Raflinan
af alfaraleið út á eyðisker er
ekki talin með f stofnkostnaði,
heldur ekki hafnargarður og
nýr vegur. Gert er ráð fyrir þvf
að allt fjúki upp á mettfma svo
hægt sé að ná í ráðherra og aðra
dándismenn til að horfa á ráð-
herrann ýtá á takkann, skála,
skoða og láta ljúga sig fulla.
Síðan er keyrt í bæinn f bens-
um og bjúikkum, en eftir
stendur stassjón með stýribún-
að og græjur sem enginn kann
á, og helvítis þarinn liggur
slímugur og gikkfastur um
allar fjörur. I þvf hættir að
rjúka á Reykhólum.
KjalEarinn
Leó M. Jónsson
Hvað menn eru
fljótir að gleyma
En þarinn reyndist bæði
lævfs og ólipur til samvinnu.
Upp komu byrjunarörðugleikar
eins og hjá alvörufyrirtækjum
erlendis sem ekki ætla að fara
troðnar slóðir.
íslenzkar skýrslustassjónir
þola ekki byrjunarörðugleika
frekar en nátttröllin dagsljósið.
Svona viljum við ekki hafa
nálægt okkur segja pólitíkus-
arnir. Við hefðum ekki látið út
eina krónu í þetta svínarí, ef
við hefðum vitað að þetta yrði
svona, segja sjóðapésarnir.
Skýrslugerðarmaðurinn er
horfinn eins og jörðin hafi
kyngt honum kvikum. Heilt
sveitarfélag, með ný einbýlis-
hús, byggð á sandi opinberrar
arðsemi með frystikistum og
fleiru, rambar á barmi gjald-
þrots, enginn kemst til Costa
del Sol á næstunni.
En sú var tíðin að pólitíkusar
kræktu fyrir Reykjahlfð f
Mývatnssveit ef þeir gátu
vegna þess að þar var stassjón
sem ekki hagaði sér samkvæmt
opinberum arðsemisáætlunum,
en gekk á bullandi tapi vegna
byrjunarörðugleika á tækni-
lega sviðinu.
Svo rækilega afneituðu póli-
tfkusar og aðrir kusar þessu
barni sfnu að þeir réðust f að
leggja hringveg hina leiðina
umhverfis landið til þess að
komast hjá því að horfa uppá
kfsildútlið við Mývatn.
En svo gerist það ótrúlega að
erfiðleikarnir við kfsilgúrinn
reynast yfirstíganlegir þegar
þolinmæði og fjármagn er-
lendra alvöruiðnrekenda hafði
komið til. Kísiliðjan malar nú
gull eins og bezt gerist f íslenzk-
um skýrslum og arðsemin er
töluverð, jafnvel þótt
kostnaður við lausn byrjunar-
vandamála væri reiknaður
með. Og nú eru pólitíkusar
farnir að sjást aftur f Mývatns-
sveit, þangað koma einnig
sjóðapésar og aðrir dándis-
menn, þvf þeir geta þó alltaf
litið á Kisiliðjuna sfna þótt
krækt sé fyrir Kröflu f bili. Og
þá var hætt að halda hringveg-
inum við. Amen.
Leó M. Jónsson
tæknifræðingur.