Dagblaðið - 07.01.1978, Qupperneq 2

r
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 7. JANUAR 1978.
TAKMARKIÐ: MINNST EINN FRÍ-
OG HÁTÍÐISDAG Á MÁNUÐI
Það má heita kyndugt, þegar
farið er að hugsa um það, að
allar meiri háttar hátíðir okkar
eru engan veginn bundnar við
daga sem i sjálfu sér valda
tfmamótum, heldur eingöngu
eitthvað sem mannshugurinn
hefur hugsað upp. Við höldum
jól, áramót, páska og hvfta-
sunnu sem mestu hátíðir
ársins, að ógleymdum 17. júnf,
og allt eru þetta hátfðir sem í
sjálfu sér eiga ekkert skylt við
tfmamót sem koma af eðlilegri
rás tfmans, heldur eingöngu af
þvf að mönnunum hefur dottið
f hug að fagna einhverju á þess-
um hátiðum.
Það er ekki ýkja langt sfðan
að fslendingar héldu sumardag-
inn fyrsta vel hátíðlegan. Það
er líka hátfðisdagur, sem upp-
hugsaður er af mönnum, þvf
fæstum hefur vfst dottið f hug í
alvöru að sumarið hæfist þann
dag ársins — gjarnan f rysjm
verði með samanbarða snjó-
skafla allt um kring. Þó er
hátfðisdagur af þvf tagi ef til
vill nær réttu eðli heldur en
þeir sem á undan voru taldir.
Vissulega má segja að jól séu
upprunalega haldin til að fagna
þvf að daginn er aftur tekið að
lengja. En sú hátfð hittir ekki
einu sinni á þann rétta sól-
hvarfadag.
í raun réttri ættum við að
halda hátfðir 21. desember og
21. júnf, bæði þegar dagur er
stystur en sólargangur lengist á
ný, og eins þegar sól gengur
lengst og daginn tekur aftur að
stytta. Þetta eru þau tvö atriði f
daganna rás, sem okkur hér á
tslandi að minnsta kosti snertir
mest. Þetta eiga að vera okkar
sérhátfðisdagar með miklum
fagnaði um vetur, en virðuleika
og söknuði um sumar. Hér með
geri ég að tillögu minni að þetta
verði tekið til alvarlegrar at-
hugunar.
Auðvitað er ég ekki þar með
að segja, að ástæða sé til að
hrófla við þeim hátfðis- og frf-
dögum, sem þegar hafa unnið
sér hefð. En það er alltaf skyn-
samlegt að reyna að hafa
ástæðu til að gera sér glaðan
dag og finna leiðir til að herja
út frf. Þess vegna er þessi til-
laga ekki út f bláinn.
1. janúar er hátfðis- og frf-
dagur, og er það vel. Sfðan lfður
og bfður fram að bænadögum
til þess að nokkurt tilefni sé til
að fá sér frf og halda sér hátfð,
nema kannski prfvat. Bæna- og
páskadagar eru hátfðis- og frf-
dagar, en sfðan ekki söguna
meir fyrr en 1. maí á hátfðis-
degi verkalýðsins, sem allir
halda hátfðlegan og frfan, enda
eru allir verkalýður ef út í það
er farið. Hvftasunna kemur svo
næst með sínu frfi, en sem hátlð
er hvitasunnan orðin lélegri
heldur en hún var. Þá er að
nefna 17. júni, sem allir þekkja,
þótt krakkarnir kalli það aðal-
lega pulsu- og blöðrudaginn.
Sfðan ekki söguna meir fyrr en
á frfdegi verslunarmanna, sem
flestir halda hátfðlegan þeim til
samlætis, enda vandséð hverjir
eru ekki verzlunarmenn á einn
eða annan hátt hér á landi.
Þaðan f frá er svo langt bil fram
til jóla með engu frfi; 1. desem-
ber var eitt sinn hátiðlegur frí-
dagur en einhvern veginn er
það nú að renna út i sandinn.
Páska ber stundum upp á
mars, svo ekki er kannski beint
ástæða til að hvetja til hátlða-
halds sérstaklega f þeim mán-
uði. I aprfl eru þeir oft, en þar
að aúki sumardagurinn fyrsti
sem symbólst séð á að vera
okkur mikill hátfðisdagur, sem
ástæða er til að gera sér daga-
mun á. En febrúar fer alls á
mis. Þó er þar margs að minn-
ast, sem hægt væri að halda
hátlðlegt. Þá er kyndilmessa.
Þá var fyrsti ríkisáðsfundur
haldinn að Bessastöðum. Þá var
Kambsrán framið. Þá var
Hæstiréttur tslands settur f
fyrsta sinn. Þá er konudagur.
Þá voru eftirtalin félög s'tofn-
uð: Fiskifélag tslands. Kaup-
félag Þingeyinga. Samband ís-
lenskra samvinnufélaga,
thaldsflokkurinn. Og þá voru
sambandsslitin við dani sam-
þykkt.
Júlí fer líka varhluta af fri-
dögum og hátfðum. Þó er þar
líka af ýmsu að taka. Þá var
alþingi endurreist og Búnaðar-
bankinn opnaður, sömuleiðis
Landsbankinn. Þá var endur-
reist alþingi fyrst háð f heyr-
anda hljóði. Þá var hin Islenska
fálkaorða stofnuð og síðasta
galdrabrenna gerð á Islandi. Þá
var þjóðfundurinn f Reykjavlk
og Bandarfkjaher kom til ts-
lands, þá var Grundarbardagi
og Alþingi samþykkti hervernd
Bandarfkjanna. Þá byrja
hundadagar og tyrkir rændu
Vestmannaeyjar. Þá var Kolla-
búðafundur, Þverárbardagi,
Þórsnessfundur og þá steig
Neil A. Armstrong fyrstur
manna fæti á tunglið, auk þess
sem Landakotskirkja var þá
vfgð og heyannir byrja. Þá var
lfka erfóahylling f Kópavogi.
September er heldur ekki
ómerkur. Þá voru Samvinnu-
tryggingar stofnaðar og fisk-
veiðilandhelgin tvívegis færð
út. Þá var eitt sinn Heklugos og
fyrst flogið á tslandi. Þá var
Vífilsstaðahæli opnað og ölfus-
árbrú brast. Þá var Víðinesbar-
dagi og stofnuð samtök her-
námsandstæðinga. Þá var
Snorri Sturluson veginn og þá
eru jafndægri á hausti. Þá var
Landssfminn opnaður.
Eins er um hinn tyllidaga-
lausa október. Þá var vfgður
Latfnuskólinn i Reykjavík og
biskupsstóll á Hólum lagður
niður, og þá var gerður Kefla-
víkursamningur. Þá var fisk-
veiðilandhelgin færð f 200
mílur og Esja kom frá Petsamó.

Háaloftið
Sigurður Hreiðar
Hreiðarsson
Þá var opnuð fyrsta hveraraf-
stöð á tslandi og þá var bóka-
bruninn mikli f Kaupmanna-
höfn, sem við höfum alltaf látið
okkur koma við. Þá var Samein-
ingarflokkur alþýðu sósfalista-
flokkurinn stofnaður og Al-
þýðublaðið hóf göngu sína, svo
og Þjóðviljinn.
Og þá er aðeins eftir að rifja
upp tækifærin f nóvember. Þá
er allra heilagra messa og þá
hóf Morgunblaðið göngu sfna.
Þá var Alþýöubandalagið
stofnað sem stjórnmálaflokkur
og Þjóðólfur, fyrsta islenska
fréttablaðið, hóf göngu sína. Þá
voru Jón Arason og synir hans
hálshöggnir og tsland tekið í
S.Þ. Þá hófst eldgos á sjávar-
botni við Vestmannaeyjar og
sjómannafélagið Báran var
stofnað, sömuleiðis Samtök
frjálslyndra og vinstri manna,
Samvinnubankinn, Ferðafélag
tslands og Kommúnistaflokkur
tslands.
Af þvf, sem hér hefur verið
rekið, má glögglega sjá, að það
er hreinlega út í bláinn að hafa
ekki minnst einn alvöru frídag
og almenna hátfð í mánuði all-
an ársins hring. Ekki skortir
okkur tilefnin.
Hwmild:
Minnisbúk bjóSviljans 1978.
Hrós um dáið
héraðslið
Undanfarna áratugi hafa komið út
nokkrar bækur með ljóðum eftir skáld
og hagyrðinga f tilteknum byggðarlög-
um, nokkurskonar safnrit eða sýnis-
bækiír. Þingeyingar riðu á vaðið 1946.
Bókin nefndist þingeysk ljóð. Umsjón
höfðu Karl Kristjánsson alþingismaður
og Friðrik A. Friðriksson sóknarprestur.
Höfundarnir urðu 50, þá allir ofar foldu
og búsettir f Þingeyjarsýslum. Hér tek
ég, nokkuð af handahófi, eina vfsu eftir
nokkra þessara höfunda.
Baldvin Jónatansson, fyrrum bóndi í
Víðaseli:
Græt ég aldrei gull né seim,
gæfusnauður maður.
Bráðum fer ég heiman heim,
hryggur bæði og glaður.
Bergljót Benediktsdóttir húsfreyja
Garði, Aðaldal: Um konuna á útnesinu.
Þú hefur horft á hafrótið,
hlustað á brim og vinda.
Samt hefur blessað sólskinið
svip þinn náð að mynda.
Egill Jónasson, Húsavfk:
Hnfpnir þröngan hafa kost,
háðir ströngum raunum,
þeir sem löngum fjúk og frost
fá að söngvalaunum.
Einar Kristjánsson, þá bóndi á Her-
mundarfelli:
I ferskeytlunni frægu mest
finnst af guill og stáli,
og hún talar einnig best
alþýðunnar máli.
Friðjón Jónasson, bóndi, Sflalæk:
Dalinn þrái ég Ijóst og leynt,
lögum breyttum háður.
Gamlar rætur gróa seint
í grynnri mold en áður.
Grfmur Sigurðsson, bóndi, Jökulsá:
Eg hef kynnst til þrautar því:
þeim mun logar minna,
sem menn skara oftar í
elda vona sinna.
Heiðrekur Guðmundsson, Sandi:
Þegar vindur þyrlar snjá,
þagna og blindast álar.
Það er yndi að eiga þá
auðar lindir sálar.
Hildur Baldvinsdóttir, húsfreyja,
Klömbrum:
Ylrfk hrifning að mér vefst,
er ég hlusta á góðan prest,
andi minn til heiða hefst,
en heima þjóna ég Guði best.
Indriði Þórkelsson á Ytra-Fjalli:
Hrós um dáið héraðslið
hamast sá að skrifa,
sem er ávalt illa við
alla þá, sem lifa.
Ingibjörg Tryggvadóttir, ráðskona við
sjúkrahúsið á Húsavfk:
Eg vil ekki þiggja nokkuð af náð.
Vil njóta og gjalda að lögum.
Og hafi ég eintómu illgresi sáð,
það uppskera á komandi dögum.
Lára Arnadóttir, afgreiðslustúlka
Húsavfk:
Vindar þeir, sem felldu á fold
fagurt skógarklæði,
hafa gefið gróðurmold
glit f nýja þræði.
Leifur Eirfksson, verkstjóri og
kennari, Raufarhöfn:
Vaða flestir syndasjó,
sfna lesti bera.
Oft eru vestir þeir sem þó
þykjast bestir vera.
Oskar Stefánsson, bóndi, Héðins-
höfða:
Laufey mín er ijúf og blfð,
ijómar vor um enni.
Eins og lambi laufguð hlfð
Iffið verði henni.
Páll Sigurðsson, bóndi, Skógum.
Liggur krókótt leiðin min
iffs á vegi hálum.
Mig hefur ótal sinnum sýn
svikið f kvennamálum.
Jóel Friðriksson, verkamaður, Húsa-
vik:
Sær og land við sólarris
saman standa bæði,
—flytja anda almættis
efnisvandað kvæðl.
Jón Baldvinsson, rafvirki, Húsavfk:
Orka þvi sem er og var
Urðardómar huldir.
ÖIIu ég sáði, upp þó skar
ekkert nema skuldir.
Jón Bjarnason, bóndi, Hellnaseli:
Þegar vantar vilja og þrek,
verkin eru í molum.
Ég er orðinn eins og sprek,
allt fer f handaskolum.
Kristján Olason, skrifstofumaður,
Húsavík:
Hrfms og mjalla hvftaiin
hylur kalinn svörðinn.
Hún er að búa um sárin sfn
svona, blessuð jörðin.
Sigurjón Friðjónsson, bóndi, Litlu-
Laugum:
Léku sunnu ijós um brár
ljósra unna þinna.
Til þfn runnu allar ár
æskubrunna minna.
Steingrfmur Baldvinsson, bóndi, Nesi:
Allt sem þjóðin átti og naut,
allt sem hana dreymir,
allt, sem hún þráði og ekki naut,
alþýðustakan geymir.
Þórarinn Sveinsson, bóndi, Kflakoti:
örðugan ég átti gang,
yfir hraun og klungur.
Einatt lá mér f jall f fang
frá þvf ég var ungur.
J.G.J. — S. 41046.