Dagblaðið - 29.11.1978, Side 10

10
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 29. NÓVEMBER 1978.

iBIAÐW
Útgofandi: Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. EyjóHason.Rrtstjóri: Jónas Krístjónsson.
Fróttastjórí: Jón Birgir Póturason. Rrtstjómorfulltrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjóri rítstjómar Jó-
hannes Reykdal. íþróttir: Hallur Simoríarson. Aðstoöarfróttastjórar Atli Stoinarsson og Ómar Valdi-
marsson. Menningarmól: Aöalsteinn Ingólfsson. Handrit: Ásgrímur P&lsson.
Blaöamenn: Anna Bjamoson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefónsdóttir, Elfn Alborts
dóttir, Gissur Sigurösson, Gunnlaugur A. Jónsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson,
Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson. Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Arí Kristinsson, Ámi P6II Jóhannsson, Bjamlorfur Bjamleifsson, Hörður Vilhjólmsson,
Ragnar Th. Sigurðsson, Sveinn Þormóðsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjótfsson. Gjoldkori: Þtáinn Þorieifsson. Sölustjórí: Ingvar Sveinsson. Dreifing-
arstjórí: M6r E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Sfðumúla 12. Afgreiðsla, óskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þvorhofti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Ifnurí. Áskríft 2400 kr. ó mónuði inqanlands. í lausasölu 120 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf. Sfðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hiimir hf. Síðumúla 12. Prentun:
Árvokur hf. Skeifunni 10.
Lét ekki aka yfír sig
Fróðlegt hefur verið að fýlgjast með
þingmönnum okkar síðustu vikurnar.
Þar hafa margir beygt sig í duftið, sem
áður þóttust mundu láta sannfæringu
sína eina ráða.
í samsteypustjórnum þriggja flokka
þurfa allir að slá eitthvað af, svo að friður megi haldast.
Engin skömm er að því að víkja frá yfirlýstri stefnu, ef
það er í hófi.
Alþýðuflokkurinn hefur undanfarnar vikur verið
helzta fórnardýr stjórnarsamstarfsins. Ákvarðanir ríkis-
stjórnarinnar í efnahagsmálum og ríkisfjármálum hafa
að flestu leyti gengið í berhögg við yfirlýsta stefnu
flokksins.
Flestir þeir, sem utan við standa og á horfa, eru
sammála um, að meðferð ríkisstjórnarinnar á
Alþýðuflokknum hafi keyrt úr hófi fram í efnahagsmála-
frumvarpinu.
Ráðherrar Alþýðuflokksins og Vilmundur Gylfason
létu sér nægja bókun um harm sinn út af niðurstöðu
ríkisstjórnarinnar. Jafnframt lýstu þeir yfir, að þeir
mundu styðja efnahagsmálafrumvarp ríkisstjórnarinnar,
þótt \ont væri.
Það kemur ekki á óvart, þótt ráðherrar Alþýðu-
flokksins séu linir og geti ekki att kappi við ráðherra
hinna stjórnarflokkanna og sízt við bragðarefinn í for-
sætisráðherraembættinu. Þessi linka hafði áður komið
fram á ýmsum sviðum.
Hitt er athyglisverðara, að Vilmundur Gylfason
skuli vera kominn í hóp þeirra, sem láta bjóða sér
næstum hvað sem er, svo að stjórnarsamstarfið megi
haldast. Margir hefðu búizt við meira beini í því nefi.
Annar þingmaður Alþýðuflokksins hefur tekið upp
merki flokksreisnar og sjálfstæðrar hugsunar. Það er
ekki einn af ungu, reiðu mönnunum, heldur einn hinna,
sem áður höfðu setið á þingi fyrir flokkinn.
Bragi Sigurjónsson, forseti efri deildar alþingis, stóð
upp í fyrradag og sagði m.a.: „Ég vil ekki teljast sam-
starfstákn í forsetastóli ríkisstjórnarflokka, sem ekki hafa
kjark né þrek til að marka og koma sér saman um þannig
úrlausnarstefnu í verðbólguvanda þjóðarinnar, að til
vafalausra úrbóta horfi, né heldur nýta þann fórnar- og
samstarfsvilja, sem ég tel, að nú hafi verið fyrir hendi
meðal almennings til að ráðast gegn þeim vágesti.”
Einnig sagði hann: „Frumvarp það, sem nú hefur
verið ákveðið í ríkisstjórninni að bera fram á alþingi sem
vopn gegn verðbólgu,er að mínum dómi bitlaust og auk
þess rangsleitið. Það beinist fyrst og fremst að
launþegum.....” '
Niðurstaða Braga var þessi: „Ég vil ekki vera sam-
starfstákn slíks leiks og slíkra vinnubragða. Því segi ég
af mér forsetastarfi þessarar deildar....”
Efnislega hefur Bragi alveg á réttu að standa. Efna-
hagsmálafrumvarp ríkisstjórnarinnar er helber della.
Það vita margir fleiri en Bragi, líka þeir, sem hafa
aðstöðu til að láta að sér kveða. En hann einn tók
afleiðingunum af skoðun sinni.
Að því leyti sýnir hann meiri manndóm en margir
aðrir, sem telja frumvarpið fávíslegt, en láta samt reka
sig til réttar.
Ríkisstjórn, sem má eiga von á slíkum aðgerðum, fer
næst varlegar í sakirnar en stjórn, sem telur sig geta
beygt alla stjórnarþingmenn í duftið. Sá, sem kennir slíka
lexíu í verki, gerir töluvert gagn.
Og nú veit alþjóð, að sjálfstæðri hugsun bregður fyrir
á þingi. Hugsunin kom ekki úr þeirri átt, sem menn
bjuggust við. En þá kom hún bara úr annarri átt. Því ber
að fagna.
Noregur:
Óvissa i skreiðar-
málum en ríkis-
stjómin hleypur
vel undir bagga
— helzta vonin talin að hægt verði að losna við skreiðina í
vöruskiptum gegnum svissneskt fyrirtæki
Leyndardómar
hins sósíalíska
sæluríkis
Lars Forssell heitir maður og er
skáld. Hann er sænskur. Hann er tal-
inn kjaftfor í meira lagi i sinu heima-
landi og hefur oftar en einu sinni sett
allt á annan endann, einkum þegar
Itann hefur látið eitthvað út úr sér i
sjónvarpsviðtölum. Og hann er í sjón-
varpinu af og til enda vinsæll eins og
þeir fáu kjaftforu sem eftir eru í landi
hinnar félagslegu sælu. Forssell er
einnig þekktur sem leiklistargagnrýn-
andi og skrifaði um tíma i Stokkhólms-
blöðin. Hann er stríðinn og hefur gert
kollegunt sínum gramt í geði með því
að vera almennilega klæddur,
skegglaus og ekki í sandölum. Fyrir
nokkrunt árum munaði ekki nema
hársbreidd að úti væri um kappann.
Þegar listasnobbarar Stokkhólmsborg-
ar skriðu á fjórunt fótum i kringum
óperusöngkonuna Birgit Nilson og
venjulegt fólk naut þess að heyra
frúna syngja í útvarpi og sjónvarpi,
stökk Forssell fram úr fylgsni sinu og
kallaði hana „Divu" og sagði hana
fulltrúa persónudýrkunar fyrri alda.
Tilefnið var að frú Nilson hafði verið
klöppuð 10 eða 15 sinnunt fram á
sviðið eftir konsert i Stokkhólmsóper-
unni og hún mætt i öll skiptin.
En nú brást vininum bogalistin.
Hann hafði i mörg ár spilað með hinar
sósíalísku kenndir landsmanna sinna i
anda jafnréttis og bræðralags, þjóð-
skipaðrar meðalmennsku og hins
r
Þau skrípalæti, sem landsmenn hafa
orðið vitni að úr stjórnmálunum, inn-
an Alþingis sem utan, og raunar allt
frá lokum síðustu kosninga, eru ekki
til þess fallin að auka trú manna á
stjórnmálamönnum þeim, sem ís-
lenzka lýðveldið hefur á að skipa um
þessar mundir.
Fullyrða má, að með stjórnarmynd-
unartilraunum þeim, sem hófust að
kosningum loknum undir handleiðslu
forseta lýðveldisins, og höfðu öll ein-
kenni „dreifiglerstilrauna”, hafi
skripaleikurinn hafizt. Leikurinn barst
síðan inn á Alþingi, strax og það var
oþnað að lokinni guðsþjónustu. Inn-
byrðis deilur upphófust samstundis i
öllum stjórnmálaflokkunum, ef ekki
um niðurstöður stjórnarmyndunar-
innar, þá um kosningu til nefndar-
starfa.
Og skrípalætin standa enn, nú um
það efnið, sem íslenzkum stjórnmála-
mönnum hefur verið hvað hugstæðast
að halda í sem lengst, verðbólguna, til
þess að firra sig átökum við þau verk-
efni, sem óhjákvæmilegt er að takast á
við fyrr eðasiðar.
Fyrir helgi —
eftir helgi
Þótt fáum þjóðfélögum sé meiri
þörf á að hraða afgreiðslu mála og
verkefna, sem lekin eru fyrir hverju
sinni en hinu íslenzka vegna þess hve
óarðbært það er að binda hóp manna í
fámennu þjóðfélagi við lausn langtíma
verkefna, þá hafa stjórnmálamenn
okkar flestir verið einkar lagnir við að
drepa á dreif ákvarðanatöku um hin
óliklegustu mál.
Hver ntinnist ekki hinna sigildu
svara þessara aðila, þegar innt er eftir
gangi mála: „Ætli linurnar fari ekki að
skýrast fyrir helgina". eða þá: „Það
verður varla fyrr en eftir helgina, sem
einhverra frétta er að vænta".
Oftar en ekki nota þó opinberir
aðilar meira orðin „undir helgi" og
„upp úr helginni" (eins og til þess að
magna skrípaleikinn) i þessu sambandi
Kjallarinn
GeirR. Andersen
og gildir þá einu, hvort slik svör eru
gefin á mánudegi, þriðjudegi eða
öðrum degi, þvi „helgin” á Islandi er
alltaf i nánd. Margur ráðherrann og
embættismaðurinn hér á landi hugsar
hlýtt til helgarinnar, þegar afgreiðsla
mikilvægra mála er í aðsigi — og þá er
gott að grípa til þeirrar samhyggju,
sem ein stendur fyrir sínu, meðal þorra
almennings á Íslandi. þeirrar, að
helgin skuli þó alténd vera hvildartimi
að lokinni rúmlega fjögurra daga
vinnuviku.
Og helgin stendur sannarlega fyrir
sínu hér á landi, hún varir frá þvt
seinni hluta föstudags og til mánu-
dagsmorguns a.nt.k. eða frant eftir
þeim degi, ef miðað er við hið sigilda
orðtak opinberra aðila „einhvern tíma
upp úr helginni".
Atvinna og
afkoma
Á meðan frantleiðni- og arðsemi-
sjónarmið eru látin vikja fyrir óarð-
bærum framkvæmdum á fjárfestingar-
sviðinu sakir síaukins félagshyggju-
þrýstings. þarf enginn að kvíða þvi, að
verðbólga haldi ekki velli með þeim af-
leiðingum að lokum, eins og hér er nú
orðin raunin, að stjórnvöld, sem þó
eru löglega kjörin, fá ekki lengur við
neitt ráðið, en við taki öflugir þrýsti-
hópar sem gera kröfur til þess að eiga
aðild að stjórn landsmála til jafns við
ríkjandi stjórnvöld.
Og hvernig ættu framleiðni- og arð-
semisjónarmið að geta fest rætur i
þjóðfélagi. þar sem ræður ríkjum sá
hugsunarháttur, að fyrirtæki og fram-
leiðslugreinar hvers konar séu stofn-
settar einungis til atvinnubóta, annað-
hvort fyrir viðkomandi byggðarlageða
fyrir ákveðnar starfsstéttir?
Og ekki þarf að hafa mörg orð um
hvað verið hefur að gerast hér á landi
á undanförnum árum, varðandi óarð-
bærar fjárfestingar og atvinnubóta-
vinnu, svo augljóst sem það er öllum
alntenningi og raunar stjórnmála-
mönnum líka.
Megingallinn er hins vegar sá, að
menn sem telja sig hafa sjálfstæðar
skoðanir, jafnvel á löggjafarsamkomu
þjóðarinnar, Alþingi, eru svo bundnir
á klafa ímyndaðrar almannaheillar
og samfélagshjálpar, ásamt nteðvitaðri