Dagblaðið - 10.05.1980, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 10. MAÍ 1980.
MMBIAÐW
‘UtgefmxH: Dsgbleðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjórí: Jónas Krístjánsson.
^Ritstjómarfulhnji: Haukur Hatgason. Fréttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skihftltofustjórí rítstjómar Jóhannes Reykdal.
íþróttir Haliur Simonarson. Menning: Aöalsteinn IngóHsson. Aðstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: ÁsgrímurPMsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
BlaÖamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, AHi Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Stgurösson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Erna V. fngóHsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson/
ólafur Geirsson, Siguröur Sverrisson. 1
Ljósmyndir Ámi PáH Jóhannsson, BjamleHur Bjamieifsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn ÞormóÖsson. Safn: Jón Sœvar Baldvinsson.
Skrifstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þráinn ÞorieHsson. Sökwtjóri: Ing^ir Sveinsson. DreHing-
arstjóri: Már E.M. Haildórsson.
Ritstjóm Siöumúla 12. Afgreiösla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverhohi 11.
Aöalsimi blaðsins er 27022 (IQHnur).______
Hugmyndir leynifundar
Á „leynifundi” nokkurra verkalýðs-
foringja, stjórnmálamanna og forsætis-
ráðherra í gær voru ræddar athyglis-
verðar, nýjar tillögur í verðlags- og
kjaramálum. Sumt af þeim eru nytsam-
legar breytingar, annað vegur minna. __________________
Nú eru líkur til, að vísitala framfærslukostnaðar,
það er „verðbólgan”, hækki um þrettán prósent frá
febrúar til maí. Undirstraumur verðbólgunnar er ekki
undir 9—10 prósent ársfjórðungslega.
Hækkun verðbóta 1. júní yrði sennilega að
óbreyttum reglum 11—12 prósent þrátt fyrir nokkra
frádráttarliði. Búvöruhækkun til bænda yrði líklega
meiri, eða 12—13 prósent, meðal annars vegna
hækkunar áburðarverðs. Kröfur sjómanna og út-
gerðarmanna um hækkun fiskverðs um þær mundir
yrðu sennilega af svipaðri stærðargráðu. Áð þessu at-
huguðu, svo og þróun í verðlagsmálum almennt,
virðist útilokað að hemja almennar verðhækkanir á
tímabilinu frá maí til ágúst innan marka, sem sett hafa
verið með „niðurtalningarstefnu” ríkisstjórnarinnar,
það er 7 prósent samkvæmt stjórnarsáttmálanum.
Á leynifundinum voru rædd hugsanleg úrræði, sem
bæði gætu orðið til að draga úr verðbólgu og gefa
launþegum nokkrar skattalækkanir.
Hugmyndir komu fram á fundinum um að
verðhækkun á vöru og þjónustu verði sett efri mörk,
7—8 prósent, fyrir tímabilið frá maí til ágúst.
Hækkun verðbóta á laun 1. júní verði innan þeirra
marka, einnig hækkun á búvöruverði 1. júní og
hækkun fiskverðs 1. júní.
Tillögusmiðirnir, sem eru úr röðum stjórnarliða,
vilja, að vísitöluhækkunum verði haldið niðri en á
móti komi skattalækkanir og niðurskurður ríkisút-
gjalda.
Þeir leggja til, að persónuafsláttur frá tekjuskatti
einstaklinga verði í ár hækkaður um nálægt 25 þúsund
krónur. Þá verði niðurgreiðslur auknar frá 1. júní í
hlutfalli við hækkun búvöruverðs og áhrif þeirrar
hækkunar tekin til greina þá þegar. Hækkun hús-
næðisliðar vísitölunnar verði ekki látin koma öll fram
1. júní, heldur verði henni dreift á þrjú vísitölutimabil,
þannig að þriðjungur hækkunarinnar komi í vísitölu 1.
maí, þriðjungur 1. ágúst og þriðjungur 1. nóvember.
Ríkisstjórnin beiti sér síðan fyrir lækkun ríkisút-
gjalda á þessu og næsta ári til að standa undir kostnaði
af þessum ráðstöfunum.
Tillögusmiðirnir segja, að frá sjónarhóli launa-
manna felist „nokkur fórn” í því að dreifa hækkun
húsnæðisliðar vísitölunnar, en þeir telja, að þyngra
vegi þær hagsbætur, sem launamenn hafi af því, að
verðbólgan verði minni en í stefnir á tímabilinu júní-
ágúst.
Því ber að fagna, að þeir stjórnarliðar, sem
tillögurnar sömdu, sýna lit í lækkun skatta með
hækkun persónuafsláttar og niðurskurði ríkisútgjalda.
Lækkun skatta ætti þó að verða miklu meiri og
niðurskurður útgjalda gerður að sama skapi og fram-
kvæmdur nú þegar.
Að öðru leyti er lítið leggjandi upp úr tilboðum um
auknar niðurgreiðslur. Með þeim er enginn vandi
leystur.
Við frestun á að láta húsnæðisliðinn koma fram í
vísitölu er að sjálfsögðu verið að skerða kjörin.
Tillögurnar í heild bera með sér, að hugmyndin er að
svipta launþega að miklu leyti bótum af
verðhækkunum, sem nú þegar hafa orðið. Að því leyti
eru tillögurnar ófullkomnar og fela ekki í sér lausn á
yfirstandandi vanda. Á hinn bóginn gætu launþegar
hugsanlega knúið á um frekari skattalækkanir en í
tillögunum felast og þannig fært sér hina nýju stöðu í
nyt.
Þingmenn, verkalýðsfélög, innf lytjendur og Samtök
baráttufólksgegn nasisma krefja lögregluna í Bretlandi sagna:
EITT ÁR LIDIÐ
FRÁ DAUÐA
BLAIR PEACHS
kennarans sem lögreglan barði til bana
Fyrir kosningarnar í Bretiandi á sl.
ári hélt flokkur nýnasista í landinu,
Þjóðarfylkingin, marga kosninga-
fundi. Sérstaklega lögðu nasistar sig
eftir því að efna til funda í þeim
borgarhverfum þar sem margir
innflytjendur búa. Þann 23. apríl
söfnuðust 10.000 manns saman í
hverfinu Southail í jaðri Lundúna-
borgar til að mótmæla starfi og
stefnu Þjóðarfylkingarinnar. 5.000
lögreglumenn umkringdu fundarstað
nasistanna til að verja þá aðkasti
andstæðinganna. Brutust út slagsmál
þar sem særðust 40 manns og 700
lentu í yfirheyrslu hjá lögreglunni. Á
leið heim frá mótmælastaðnum var
hópur mótmælenda umkringdur af
lögreglumönnum. Urðu enn átök og í
þeim fékk Blair Peach, 31 árs gamall
kennari, kylfuhögg í höfuðið. Hann
reikaði nokkur skref og datt síðan
meðvitundarlaus í götuna. Fjórum
klukkustundum síðar lézt Peach á
sjúkrahúsi.
Þetta atvik vakti athygli í Bretlandi
á sínum tíma enda gerðu baráttu-
menn gegn nasisma, og þá ekki sízt
fulltrúar innflytjenda, sitt til að vekja
athygli á því. Lögreglan hafði áður
verið sökuð um að beita fólk í kröfu-
göngum hörku en nú var hún sökuð
um að hafa lamið til bana mótmæl-
Stuðningur
Jónasar
íslenskur sjávarútvegur hefur nú
eignast d^yggan stuðningsmann sem
lætur að sér kveða. Þessi maður er
enginn annar en Jónas Kristjánsson
ritstjóri DB. í forystugrein í blaðinu
9. apríl sl. segir Jónas m.a.:
„Sennilega verður Háskóli íslands
búinn að útskrifa hundraðasta félags-
fræðinginn áður en hann útskrifar
fyrsta sjávarútvegsfræðinginn. . .
Margir eiga sök á því að við höfum
látið Norðmenn skjóta okkur ref
fyrir rass i sjávarútvegi. Það eru
stjórnmálamennirnir og flokkarnir.
Það eru embættismenn menntamála
og ráðamenn embættismanna-
framleiðslunnar í Háskóla íslands.”
Tilvitnun lýkur.
Enga forystugrein hefur undir-
ritaður lesið með jafnmikilli ánægju
og umrædda. 1 henni er mikill
sannleikur. Við íslendingar erum
sannkallaðir klaufar í því að sniða
menntakerfið eftir okkar aðstæðum.
Ábyrgð á þessu bera auðvitað þeir,
sem yfirstjórn þessara mála hafa
annast.
Kjallarinn
Kristinn Pétursson
Menntakerfið og
sjávarútvegurinn
íslenskur sjávarútvegur er
hornreka I menntakerfinu. í hinum
FJÖLBRAUTA-
SKÓU Á BANDA-
RÍSKAVÍSU
Fjölbrautaskóli er tiltölulega nýtt
hugtak í íslensku máli. Orðið er að
því leyti rammislenskt, að það gefur,
með langri samsetningu, vísbend-
ingu um hvað það merkir, ólikt því
sem um er að ræða í flestum öðrum
nútíma tungumálum. Að vísu getur
brugðið til beggja vona um hvernig
til tekst, þegar nýyrði eru sköpuð.
Ekki er ólíklegt að orðasmiðir hafi
stundum teygt sig einum of langt í
þessari viðleitni sinni. Stundum hefur
þó ímyndunaraflið bjargaðskemmti-
lega í horn. Gott dæmi um það er
orðið skriðdreki, sem er ólíkt litrík-
ara en enska orðið tank.
Fjölbrautaskólar, eins og við
þekkjum þáá íslandi, eru ekkert nýtt
fyrirbæri. Þeir hafa þekkst bæði
austan hafs og vestan allt frá því fyrir
1920, að visu með ýmsu sniði, en þó
með þeim grundvallareinkennum,
sem gera fjölbrautaskólann sérstak-
an. Ég ég hér fyrst og fremst við
einingakerfíð og samskilakerfið, og
'nota ég siðara orðið hér í
merkingunni tveir eða fleiri skólar
(eða námssvið) undir sameiginlegri
stjórn.
• Að vísu er það rétt, að fjölbrauta-
hugmyndin er fyrst og fremst banda-
rísk að uppruna, og hvergi annars
staðar hefur þessi skóli náð jafnmik-
illi útbreiðslu sem í Bandaríkjunum.
Að vísu eru til einstakir starfsgreina-
skólar, s.s. iðnskólar, verslunar-
skólar, matreiðsluskólar o.fl., en
menntaskólar, eins og þekkjast í
Evrópu, eru með örfáum undan-
tekningum nær óþekkt fyrirbæri i
Bandaríkjunum.
Fjölbrautaskólinnn
í Pulaski
Fyrir nokkrum dögum heimsótti ég
fjölbrautaskóla í Pulaskisýslu i
Virginíu, en skólinn var byggður á
„Fjölbrautahugmyndin er fyrst og fremst
bandarísk aö uppruna...”