Dagblaðið - 24.05.1980, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 23. MAÍ 1980.
'BlðBB
^ltgafandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Svainn R. Eyjótfsson. Ritstjórí: Jónas Krístjánsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Heigason. Fréttastjórí: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjórí rítstjómar Jóhanhes Reykdal.
íþróttir Hallur Simonarson. Menning: Aóalsteinn Ingólfsson. Aóstoóarfréttastjórí: Jónas Haraldsson.;
Handrit: Ásgrímur Páissofi. Hönnun: Hilmar Karísson.
Blaðamenn:_Anna Bjamason, Atli Rúnar HalldórssonL Adi Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurösson, Dóra Stofánsdóttir, Elin Áíbertsdóttir, Erna V. íngóífsdóttir, Gunnlaugur A. jónsson*
ólafur Goirsson, Sigurður Sverrisson. ^ J
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamloifur Bjamíeifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Pormóðsson. Safn: Jón Ssevar Baldvinsson.
Skrífstofustjórí: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Drerfing
arstjórí: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Siöumúla 12. Afgreiðsla, áskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Hnur).
Setning og umbrot Dagblaölð hf., Siöumúla 12. Mynda- og plötugerö: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun
Arvakur hf., Skeifunni 10.
Áskríftarverð á mánuði kr. 4600. Verð i lausasölu kr. 230 eintakið.
Minna logið
Minna var logið í eldhúsdags-f/J
umræðunum á mánudaginn en oftast
áður.
En þessi sannsögli stjórnmálamanna
var til lítils. Sárafáir landsmanna munu
hafa heyrt orð þeirra. Útvarps-
umræðuformið hefur gengið sér til
húðar.
Landsfeðurnir verða að læra, að ekki er við því að
búast, að almenningur slökkvi á sjónvarpstækjum til
að hlýða heilt kvöld á þjark þeirra.
Því er sama, hvort ræðumenn mæla eins og þeir
væru á útifundi 1. maí eða hjakka dapurlegri röddu í
nokkrum tölum um ástand mála. Áhrifin verða nánast
engin.
Þó geta ræðumenn komið fréttum á framfæri við
þetta tækifæri. Nokkrir blaðamenn kunna að hlusta á
umræðurnar. Þetta var því nýtilegt tækifæri Stein-
grími Hermannssyni ráðherra, þegar hann vildi koma á
framfæri tillögum Framsóknarflokksins um að draga
úr kauphækkunum 1. júní. Þetta komst til skila, ekki
af því að almenningur tæki eftir því, heldur af því, að
blaðamenn sögðu frá því.
Sannsögli ræðumanna var athyglisverð. Sjaldan
kom fyrir, að þeir beinlínis fölsuðu staðreyndir. Bein
lygi var mun algengari fyrr á árum.
Þess í stað miðuðu flestir mál sitt við að nefna
eitthvað það, sem gæti komið illa við andstæðinginn.
Af nógu er að taka, því að allir flokkar eru talsvert
syndugir.
Til dæmis var talað mikið um verðbólguna og
hvert stefndi. Stjórnarliðar sögðu réttilega, að til hefði
verið „geymdur vandi”, þegar þeir tóku við, af því að
alþýðuflokksstjórnin hefði leyft minni verðhækkanir
en nauðsynlegt hefði verið fyrir fyrirtækin. Því hefði
nú orðið að leyfa meiri verðhækkanir en ella. Alþýðu-
flokksmenn sögðu einnig réttilega, og fengu til þess
stuðning Geirsmanna, að hraða verðbólgunnar hefði
verið orðinn minni undir þeirra stjórn en síðan hefur
orðið.
Stjórnarandstæðingar bentu réttilega á, að nú
stefndi í svipaða verðbólgu og í fyrra, að óbreyttri
stefnu. Stjórnarliðar bentu með sanni á, að þeir hefðu
verið skamman tíma við völd og ekki fengið tækifæri
til að sýna, hvað þeir gætu.
Andstæðingar stjórnarinnar sögðu satt, þegar þeir
bentu á, að sköttum vinstri stjórnarinnar er viðhaldið
og ekki verður annað séð en yfirstandandi ár verði
álíka metár í skattpíningu og síðastliðið ár, ef ekki
verra.
Stuðningsmenn stjórnarinnar svöruðu einnig þessu
með því að skírskota til þess, hversu stutt þeir hefðu
setið í stólunum. Þeir segjast munu breyta til síðar á
árinu. Þá muni almenningur fá að sjá niðurskurð ríkis-
báknsins og minnkun skattpíningar.
Stjórnarandstæðingar sögðu með réttu, að lítið
færi fyrir því, að staðið væri við fyrirheit stjórnarsátt-
málans.
Stjórnarliðar sögðu réttilega, að stjórnarandstaðan
hefði lítið til mála að leggja.
Allir sögðu með sanni um alla hina, að þeir hefðu
fengið tækifæri til að stjórna landinu og sýna úrræði
sín, sem reynzt hefðu haldlítil við meðferð efnahags-
mála.
Þannig þurftu ræðumenn sjaldan að grípa til lygi
eða hagræða sannleikanum að marki. Af nógu var að
taka, sem með sanni mátti færa fram andstæðingunum
til vanza.
Afhverju er hættara
við kjamorkustríði
nú en svo oft áður?
—ástand alþjóðamála viðkvæmara en nokkru sinni síðan
í Kúbudeilunni árið 1962
Sá sem hefði brugðið sér á brott frá
heimi okkar um langa hríð en kæmi
siðar aftur yrði líklega undrandi af
mörgu sem hann kæmist að raun um
við endurkomuna. Má til dæmis
nefna að nú má fullyrða að við stönd-
um nær kjarnorkustyrjöld heldur en
nokkru sinni síðan í Kúbudeilunni á
milli Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna árið 1962. Ótrúlegt en satt.
Þetta er staðreynd að þróunin
hefur verið í þessa átt á undanförnum
mánuðum án þess þó að nokkuð stór-
fenglegt hafi gerzt í heimsmálunum,
sem í sjálfu sér réttlæti hana.
Að vísu má nefna að Sovétríkin
fóru með eitt hundrað þúsund manna
herlið inn í Afganistan. Ríki, sem
hefur verið á áhrifasvæði þeirra frá
lokum síðari heimsstyrjaldarinnar.
Auk þess má ekki gleyma því að bylt-
ingarstjórnin í Iran tók fimmtíu og
þrjá bandaríska sendimenn í gíslingu
og eru þeir enn í haldi i Teheran.
Báðir þessir atburðir eru mikil-
vægir en varla nægar ástæður til þess
að neinn fari að hugleiða að koma af
stað þriðju heimsstyrjöldinni.
Það var með afbrigðum heimsku-
legt af Sovétmönnum að ráðast inn í
Afganistan, þegar ljóst var að komm-
únistastjórnin þar var að falla vegna
andstöðu múhameðstrúarmanna við
ýmsum þeirra nýjunga sem ætlunin
var að koma á. Skynsamlegra hefði
verið að ráðamenn í Moskvu hefðu
beðið átekta um sinn. Þeir hefðu
síðan átt að reyna að þrýsta Afganist-
an til þess að verða áfram óháð ríki.
Þeir hefðu jafnvel átt að sætta sig við
að ráðamenn i Kabul yrðu eitthvað
meira hallir undir vestræn ríki. Slíkt
hefðu þeir getað gert í trausti þess að
landfræðileg staða landsins mundi
um síðir verða þess valdandi að það
kæmist aftur undir hina sovézku
himinsæng.
Þrátt fyrir þessi heimskupör
Sovétrikjanna í Afganistan er tæp-
lega hægt að réttlæta að aðgerðir
þeirra þar, með eitt hundrað þúsund
hermönnum rétt við eigin landamæri,
stefni heimsfriðnum í hættu, þegar
aðgerðir Bandaríkjanna í Vietnam á
sinum tíma gerðu það ekki. Vietnam
er um það bil tíu þúsund mílur frá
Bandaríkjunum og þar voru sex
hundruð og fimmtíu þúsund banda-
rískir hermenn þegar mest var.
Sama má raunar segja um mál
bandarísku gislanna í Teheran. Það
mál ætti engan veginn að geta orðið
að heimsófriðarneista. Lifi gíslanna
virðist aldrei hafa verið reglulega
mikið hætt nema þá að það hafi verið
rétt eftir tilraunina til þess að frelsa
þá. Sú tilraun Bandaríkjamanna fór
hörmulega eins og flestum er í fersku
minni.
Svo mikil reynsla hefur fengizt við
að eiga við mannræningja að allir
eiga að vita að rétta aðferðin er sú að
ræða við þá af þolinmæði. Ekki er
rétt að bregða frá því fyrr en þá að
mannræningjarnir eru farnir að
myrða gísla sína.
Þrátt fyrir að þessi tvö mál, Afgan-
istanmálið og mál gíslanna í Teheran
eru hvorugt í sjálfu sé nægilega
„stór” mál til að valda þriðju heims-
styrjöldinni, þá eru þau samt stór-
hættuleg.
í dag er hætta i alþjóðamálum.
Deilurnar um Afganistan og íran
gætu kveikt ófriðarbálið á örskots-
stundu. Þar sem við höfum áður
komizt að þeirri niðurstöðu að
Er þriðja heimsstyrjölðin yf irvofandi?