Dagblaðið - 21.01.1981, Page 12

12
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 1981
Framkvæmdastjóri: Svainn R. EyjöHsson. Ritstjöri: Jönas Kristjánsson.
Aflstoðarritstjöri: Haukur Holgason. Fréttastjöri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjöri ritstjömar Jöhannes Reykdal.
Iþröttir Hallur Simonarson. Menning: Aöalstainn Ingöifsson. Aöstoöarfróttastjöri: Jönas Haraldsson.
Handrit Ásgrimur Pálsson. Hönnun: HHmar Karisson.
Maöamarm: Anna Bjamason, AtU Rönar HaHdörsson, AtU SUlnarsson, Ásgeir Tömasson, Bragi Sig-
urðsson, Döra Stefánsdöttir, EMn Atoertsdöttir, Qisli Svan Einarsson, Gunnlaugur Á. Jönsson, Inga
Hufd Hákonardöttir, Kristján Már Unrjarsson, Siguröur Sverrisson.
Ljösmyndin Bjarnleifur Ójamlelfsson, Einar Óiason, Ragnar Th. Slgurösson, Siguröur Porri Sigurðsson
og Svalnn Pormöösson.
Skrifstofustjörí: Óiafur Eyjötfsson. Gjaldkeri: Práinn Porietfsson. Auglýsingastjöri: Már E.M. Halldörs-
son. Dretf ingarstjöri: Valgeröur H. Svelnedöttir.
RHstjöm: Siðumúla 12. Afgrelösia, á«HriftaðelM^UOrýslngar og skrif stofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Nnur).
Setning og umbrot Dagblaðið hf., SÍðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun:
Árvakur hf., Sketf unni 10.
Áskrtftarverö ámánuöi kr. 70,60. Verð i lausasöki kr.4,Q0._
Betri skýringar óskast
Síðan viðreisnarstjórnin glataði hug-
rekki og framtaki sínu árin 1963 og
1964 hafa allar ríkisstjórnir verið eins
hér á landi. Flokkarnir hafa skipzt á
setu í þeim. Þær hafa verið skirðar til
vinstri og hægri, en fyrir gýg.
Þær hafa ekki spillt hinu góða, sem
viðreisnarstjórnin kom i verk á allra fyrstu árum ævi
sinnar. En þær hafa fáu bætt við, um leið og þær hafa
þanið opinber umsvif út í hött, verðbólgunni til veg-
semdar.
Athyglisvert er að bera saman rikisstjórn Gunnars
Thoroddsen við ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar, sem
fór frá fyrir hálfu þriðja ári. Þá ríkisstjórn skipuðu
raunar bæði Gunnar og Ólafur Jóhannesson, núver-
andi ráðamenn.
Ríkisstjórn Geirs tapaði kosningunum 1978 á mjög
svipuðum aðgerðum og þeim, sem ríkisstjórn Gunnars
hefur nú efnt til. Munurinn er sá, að þá fór allt í háa-
loft, en nú láta menn sér skerðingu lífskjara vel líka.
Skoðanakannanir Dagblaðsins hafa sýnt, að efna-
hagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar njóta fylgis tveggja af
hverjum þremur kjósendum, sem afstöðu hafa tekið,
— og ríkisstjórnin sjálf fylgis þriggja af hverjum
fjórum.
Engin leið er að skýra þetta misræmi á einfaldan
hátt. Engin ástæða ein megnar að skýra stjórnarfallið
fyrir hálfu þriðja ári í samhengi við feiknarlegar vin-
sældir ríkisstjórnar, sem nú gerir nokkurn veginn hið
sama.
Þá heimtaði Alþýðusambandið „samningana í
gildi”, að undirlagi ráðamanna Alþýðubandalagsins.
Nú er sambandið hið rólegasta, því að Þjóðviljinn
hefur sagt því, að þetta séu „skipti á jöfnu”. Er þessi
kúvending mikilvæg?
Afstaða Alþýðusambandsins skiptir nokkru máli.
Kjósendur eru vafalaust fegnir að sjá fram á næstum
almennan vinnufrið árin 1980 og 1981 í röð. Það eykur
öryggistilfinningu manna og kemur fram í auknum
stuðningi við ríkisstjórnina.
Hingað til hefur afstaða Alþýðusambandsins byggzt
á stjórnarsetu Alþýðubandalagsins, hvað sem síðar
verður. Þá er spurning lýðræðisins sú, hvort ekki sé
hægt að hafa vinnufrið í landinu, nema Alþýðubanda-
lagið sé í stjórn.
Óneitanlega verður Alþýðubandalagið mun spakara
á því að sitja annað veifið í stjórn. Forustumenn þess
verða værukærir og húsum hæflr. Síðan fá þeir aftur
útrás með stóru orðin og yfirboðin, þegar þeir eru utan
stjórnar.
Ekki nægir þó þessi skýring, né heldur sú, að Dag-
blaðið styðji þessa ríkisstjórn, en hafi verið andvígt
hinni. Staðreyndin er nefnilega sý, að Dagblaðið er si-
fellt að gagnrýna núverandi stjórn og efnahagsaðgerðir
hennar.
Verið getur, að tímamót hafi orðið í viðhorfi fólks á
þessum tíma. Það hafi til dæmis áttað sig á, að flokk-
arnir séu nokkurn veginn eins og að ekki sé að marka
stóru orðin. Það sætti sig þess vegna við takmarkaðar
lausnir.
Slík hugarfarsbreyting mundi sjálfkrafa leiða til, að
kjósendur færu meira að meta persónur en stefnu-
skrár. Þeir telji sig geta treyst ákveðnum persónum
frekar en öðrum, þegar ljóst er orðið, að allar stefnu-
skrár eru lygar.
Að öllum þessum hugsanlegu útskýringum saman-
lögðum verður að játa, að þær ná skammt til skýringar
á viðfangsefninu. Því er hér auglýst eftir öðrum og
betri skýringum á einstæðu dálæti þjóðarinnar á nú-
verandi ríkisstjórn.
r
Verðtrygging
sparifjár
Hver glapti
Steingrím?
í sjónvarpsþætti föstudaginn 9.
janúar sl. komst Steingrímur
Hermannsson formaður Fram-
sóknarflokksins að orði eitthvað
á þá leið, að hann hefði látið
glepjast á að fylgja krötum við setn-
ingu svonefndra Ólafslaga. Virtist
svo, sem hann ætti þar einkum við
það ákvæði laganna er kveður á um,
að raunvöxtum skuli náð fyrir árslok
1980. Mér vitanlega hefur' Alþýðu-
flokkurinn aldrei gert kröfu til þess,
að umrædd lög væru við hann
kennd. Það eru framsóknarmenn,
sem hafa séð ástæðu til þess að kenna
þessi lög við fyrrverandi formann
sinn Ólaf Jóhannesson. Varla gerðu
þeir það, ef lögin væru svo slæm.
Hafi einhver glapið Steingrim þá
hlýtur það að vera höfundur laganna
og fyrirrennari Steingríms Ólafur
Jóhannesson.
Glapti rfkisstjórnin
sparifjáreigendur?
f umræddum þætti upplýsti for-
sætisráðherra Gunnar Thoroddsen
það, að aukning sparifjár i innláns-
stofnunum hafi á liðnu ári vaxið
meira en verðbólgan. Taldi hann það
merki um traust þjóðarinnar á ríkis
stjórn sinni. En það skyldi aldrei
vera, að það hafi verið vegna trausts
fólks á áðurnefndu ákvæði Ólafslaga
um verðtryggingu sparifjár, sem inn-
lán uxu, en ekki vegna trausts á ríkis
stjórninni. Ríkisstjórnin hafi i raun
verið að glepja sparifjáreigendur með
þvi að framfylgja ekki ákvæðum
Ólafslaga. Ef þessi ákvæði um verð-
tryggingu sparifjár eru svona slæm
eins og Steingrímur og fleiri telja
hvers vegna afnam þá ríkisstjómin
þau ekki, þegar hún komst til valda. í
stað þess að nota þau til þess að
glepja sparifjáreigendur.
Viðurkenning í orði
en ekki ó borði
Annars virðast nú fleslir vera farnir
að viðurkenna i orði þá stefnu
Alþýðuflokksins að tryggja skuli
verðmæti sparifjár. En þegar kemur
til framkvæmdanna, þá verður
annað upp á teningnum. Þá hefst
mikið harmakvein á þá leið, að at-
vinnurekendur geti ekki borgað aftur
það, sem þeir fá lánað. En það er að
sjálfsögðu megin forsenda þess að
verðtryggja spariféð að lántakendur
greiði til baka það sem þeir fá lánað.
Alþýðubandalagið at-
vinnurekendaflokkur?
Að þessu kveður svo rammt að
jafnvel Alþýðubandalagið, sem telur
sig þó sérstakan fulltrúa allra þeirra,
sem minna mega sín í þjóðfélaginu,
gerist talsmaður atvinnurekenda og
heimtar að tekið sé af sparifjáreig-
endum og afhent atvinnurekendum.
Einkennilegur sósialismi það!
Einhvern tíma hefði þetta athæfi
verið kallað arðrán. Væri vissulega
full ástæða fyrir núverandi forystu
Alþýðubandalagsins að huga að
orðum Einars Olgeirssonar í síðasta
hefti tímaritsins Réttar, en þar segir
hann, að atvinnurekendastéttin
græði á verðbólgunni á þann máta að
lækka raungildi lána sinna hjá
bönkum.
Sé það svo í raun, að íslenskir at-
vinnuvegir geti ekki borgað aftur það
fé, sem þeir fá lánað, þá sýnir það, að
rekstrargrundvöUur atvinnuveganna
er rangur, að rekstrinum sé svo iUa
stjórnað, eða þá að fjárfestingin, er
féð er notað í, er óarðbær. En ekkert
af þessu réttlætir það að tekiö sé
verðmæti af sparifjáreigendum og
það afhent lántakendum.
Dulbúin skattlagning
sparifjóreigenda
í raun má líkja núverandi ástandi
við dulbúna skattlagningu. Sparifjár-
eigendur eru skattlagðir sérstaklega
og skattinum breytt i styrki tU lántak-
enda. Væri vissulega fróðlegt að vita
hvaða stjórnmálaflokkar vildu berj-
ast fyrir slíkri skattlagningu spari-
fjáreigenda, ef aUt sparifé í landinu
væri verðtryggt. ÆtU nokkur þyrði
að ganga fram fyrir skjöldu og
heimta slíkan skatt?
Hverjir eiga spariféð?
Annars væri athygUsvert að fá það
upplýst hvaða hópar það eru, sem
eiga spariféð, t.d. aldurshópar. Fá að
vita hverjir það eru, sem greiða
sparifjárskattinn og látnir niður-
greiða lánin tU atvinnurekenda. Er
það rétt, að könnun í einum bank-
anna hafi leitt í ljós að það eru fyrst
og fremst unglingar og eldra fólk,
sem eiga spariféð? Þetta ætti banka-
málaráðherra að geta upplýst.
Raunvaxfastefnan
Andstæðingar Alþýðuflokksins
halda því jafnan fram, að sú stefna
að tryggja eigi raungildi sparifjár, og
að lán eigi að greiða til baka, sé
hávaxtastefna, sem þjóðfélagið geti
ekki borið. Hér er að sjálfsögðu um
^ „Hafi einhver glapið Steingrím, þá hlýtur
það að vera höfundur laganna og fyrir-
rennari Steingríms, Ólafur Jóhannesson.”
Lækkun íbúða-
verðs með verð-
tryggingu
Um síðustu áramót setti rUcis-
stjómin bráðabirgðalög „um
ráðstafanir tU viðnáms gegn verð-
bólgu”, eins og lögin heita.
Umræður hafa verið nokkuð
harðar um þessar aðgerðir. Flestir
eru sammála um það, aö þær voru
nauðsynlegar, ef allt átti ekki að fara
úr böndum, en án þessara ráðstafana
stefndi 180% verðbólgu árið 1981, en
von er til að ná henni niður f 40% á
ársgrundveUi.
Verðtrygging
spartfjór
' Þótt mest hafi verið rætt um vísi-
töluákvæði bráðabirgðalaganna, eru
ákvæði þeirra um verðtryggingu
sparifjár merkari. Þar er um stóran
áfanga að ræða í þá átt, að hér á
landi verði rekið réttlátt bankakerfi,
þar sem hvorki sparifjáreigandi eða
lántakandi hagnist á verðbólgu.
Samkvæmt 2. gr. bráöabirgöalag-
anna skal verðtrygging inn- og útlána
vera komin á fyrir árslok 1981. En
samkvæmt 3. gr. laganna skal stofna
verðtryggða sparireikninga, þar sem
binda má fé tU sex mánaða.
„Vinum verðbólgunnar” mun
fækka verulega, þegar enginn græðir
á henni lengur. Ef útlán eru verð-
tryggð, munu aUir skuldarar andvigir
verðbólgunni, en í dag eru margir
skuldarar „vinir verðbólgunnar”,
þar sem hún er þeim hagstæð og léttir
þeim endurgreiðslu lána, sem ekki
eru verðtryggð.
Ef „vinir verðbólgunnar” verða
nógu fáir, gæti jafnvel svo farið, að
tillagan um „leiftursókn gegn verð-
bólgu” fái fylgi og þyki aftur nothæf
í kosningabaráttu.
A „Um það verður þó ekki deilt, að það
mundi draga úr verðbólguspennunni í
þjóðfélaginu, ef fasteignir fengjust keyptar
með hóflegri útborgun, þótt þvi fylgdu verð-
tryggðar eftirstöðvar til langs tíma...”
X