Dagblaðið - 21.02.1981, Blaðsíða 5

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1981.
5
Hæstiréttur dæmir í Mývatnsmálinu:
mývatnsbotn
almenningur
utan netlaga
—ekki eign ríkis eða landeigenda
— bakka jarðir eiga veiði í almenningi
— ríkið nýti botnverðmætin
Hæstiréttur kvað upp dóm í fyrra-
dag, fimmtudaginn 19. febrúar, í
Mývatnsbotnsmálinu svonefnda.
Hafnar Hæstiréttur kröfu landeig-
enda á bökkum Mývatns og raunar
einnig annarra landeigenda um að
viðurkenndur sé eignarréttur þeirra á
botni Mývatns utan netlaga, þ.e. 115
metra frá landi.
Byggir Hæstiréttur þá niðurstöðu
einkum á 4. gr. vatnalaga nr. 15 frá
1923. Segir í dómi réttarins: „Eigi
verður dregin önnur ályktun af um-
ræddum ákvæðum 4. gr. en sú, að
landareign fylgi ekki eignarréttur að
vatnsbotni utan netlaga, hvorki sem
afmarkaður eignarréttur einstakra
jarða né sem sameign þeirra. Á þessi
skýring sér örugga stoð í forsögu
ákvæðisins og helztu skýringargögn-
um.”
Áfrýjendur báru brigður á stjórn-
skipulega heimild löggjafans til setn-
ingar slíkra reglna um eignarrétt að
vatnsbotni, þar sem þeir, sem land
eigi að Mývatni, hafi alla tíð frá land-
námi átt eignarrétt að vatnsbotnin-
um.
Fyrir gildistöku vatnalaganna frá
1923 voru engin bein ákvæði í lögum
um eignarrétt manna á botnum
stöðuvatna. Öldum saman var nytjun
stöðuvatna fyrst og fremst bundin
við veiði, umferð og almenn vatnsnot
til heimilisþarfa og áveitu, en siðar til
orkuvinnslu og vatnsmiðlunar. Um
hagnýtingu vatnsbotna var ekki að
ræða. Ekki hefur verið sýnt fram á
heimildarleysi löggjafans til að mæla
fyrir um eignarrétt landeigenda með
þeim hætti sem gert er í 4. gr. vatna-
laganna.
Beri að sýkna stefndu, fjármála-
ráðherra, landbúnaðarráðherra og
iðnaðarráðherra f.h. ríkisins af kröfu
áfrýjenda.
Ekki segir í 4. gr. vatnalaga, að rík-
ið skuli teljast eigandi að botni stöðu-
vatna utan netlaga. Ekki hafa
stefndu heldur sýnt fram á aðrar rétt-
arheimildir, sem rennt gætu stoðum
undir eignarrétt í skilningi einkaréttar
að botni Mývatns utan netlaga eða
botnsverðmætum þar.
Rikið er samkvæmt þessu heldur
ekki eigandi umdeildra réttinda.
„Hins vegar verður að telja,” segir í
dómi Hæstaréttar, „að handhafar
ríkisvalds, sem til þess eru bærir, geti
í skjóli valdheimilda sinna ráðið með-
ferð og nýtingu botns Mývatns og
botnsverðmæta utan netlaga en um
það verður ekki nánar fjallað, eins og
mál þetta er úr garði gert.”
Mývatnsbotn utan netlaga virðist
því vera almenningur sem ríkið getur
farið með og nýtt innan almennra
heimilda sem ekki fara í bága við
ákvæði gildandi laga.
Allur málskostnaður greiðist úr
ríkissjóði, þar með talin málfiutn-
ingslaun skipaðs talsmanns áfrýj-
enda, Páls S. Pálssonar hæstaréttar-
lögmanns og málflutningslaun skip-
aðra talsmanna réttargæzlustefndu,
Ragnars Steinbergssonar hrl. og Stef-
áns Pálssonar hrl., kr. 7.500,00 til
hvors.
Dómendur Hæstaréttar voru í mál-
inu þeir Björn Sveinbjörnsson, Ár-
mann Snævarr, Benedikt Sigurjóns-
son, Magnús Þ. Torfason og Gaukur
Jörundsson prófessor. -BS
Loðnuþrær notaðar
við skreiðarverkun
Mikið hefur veriö verkað af skreið
á Vopnafirði í vetur — raunar svo
mikið aö fyrir siðustu helgi voru allir
hjallar orðnir fullir. Var því gripið til
þess ráðs að hengja skreiö á handrið
loðnuþrónna, eins og myndin sýnir
glögglega.
Atvinnuástahd á Vopnafirði er
þokkalegt í augnablikinu, að sögn
fréttaritara Dagblaðsins á staðnum.
Unnið er við bræðslu þeirra liðlega
1,4 milljón tonna sem borizt hafa á
land og hafa margir af þvj ágæta at-
vinnu.
-DB-mynd Jóhunn Árnason,
Vopnufirðí.
Árvakur; Höskuldur Skarphéðinsson skipherra: „Visst örvggisatriAi fyrir þjóðina að eiga skip eins og Árvakur."
Landhelgisgæzlan:
Veit ekki til að for-
stjórinn hafi séð
bauju tekna úr sjó
segir Höskuldur Skarphéðinsson skipherra sem leggst
eindregið gegn sölu Árvakurs
„Forstjórar eru umdeilanlegir eins
og aðrir menn. Ég veit ekki til þess að
ráðamenn hafi nokkru sinni Ieitað til
þeirra manna sem raunverulega fram-
kvæma verkið. Það gerir forstjórinn
okkar ekki heldur. Mér er ekki kunnugt
um að forstjóri Landhelgisgæzlunnar
hafi séð bauju tekna úr sjó. Þegar
honum er sagt að ekki sé hægt að ann-
ast baujurnar á stóru varðskipunum þá
segir hann bara: Þá skiptum við um
baujur!”
Þetta mælir Höskuldur Skarphéðins-
son skipherra er Sjómannablaðið Vík-
ingur ræðir við hann um fyrirhugaða
sölu Árvakurs.
Skipherrann kveður Árvakur hafa
reynzt mjög vel og svo sérhannaðan að
ekkert annað skip geti sinnt ýmsum
verkefnum sem skipið hefurannazt.
Ekkiá
valdi forstjórans
,,Og það er bara ekki á valdi for-
stjórans að ákveða hvaða baujur eru
notaðar hér við land. Það gera stjórn-
völd. Stéttarsamtök innan FFSl leyfa
það aldrei að forstjóri úti i bæ geti sagt
að baujukerfið sé ónýtt, að það verði
að endurnýja það. Við viljum fá rann-
sókn á málinu. Að henni lokinni erum
við reiðubúnir að taka það til athugun-
ar. Á meðan ekki er sannað fyrir okkur
að annað kerfi sé betra en það sem við
höfum þá munum við ekki leggja bless-
un okkar yfir að skipt verði um
baujur,” segir skipherrann.
Fyrr í viðtalinu hafði skipherrann
sagt að verði Árvakur seldur „sé ég
ekki annað en endurnýja þurfi allt
baujukerfi okkar”. Kveður hann það
dýrt mál en þær baujur sem hér hafi
verið áratugum saman hafi reynzt vel
og sjómenn sætt sig við þær.
Um ástæðuna fyrir hugsanlegri sölu
Árvakurs segir skipherrann „að heyrzt
hafi að forstjóri Landhelgisgæzlunnar
hafi lagt það til til þess að fá einhver
önnur atriði viðurkennd inn í Gæzl-
una”.
Árvakur gott skip
til sérverkefna
Höskuldur Skarphéðinsson segir Ár-
vakur ekkert varðskip en hann megi
viðurkenna sem gott skip í þau verkefni
sem honum eru ætluð.
„Árvakur hefur líka verið notaður
til að leggja minniháttar sæstrengi; yfir
Arnarfjörð, Dýrafjörð, Berufjörð og
hann lagði sæstreng. yfir þar sem
hraunið fór yfir við Eyjar. Með smá-
viðbótarhönnun á honum ættum við
ágætis kapalskip sem ég sé ekki betur
en við þurfum aðeiga.”
Engin stefna til
í landhelgismálum
Spurningu um hugsanlega sölu á Þór
og hvort íslendingar eigi of mikið af
varðskipum svarar Höskuldur:
„Enginn stjórnmálaflokkur hefur
landhelgismál á sinni stefnuskrá.
Enginn hefur gert úttekt á því hvernig
verja á landhelgina eða hvað þurfi til
þess . . . Með samþykkt landgrunns-
laganna 1948 var sú stefna mörkuð að
við ættum að eignaxt landgrunnið i
framtíðinni en þar var engin áætlun um
hvenær fært skyldi út. Þvi hafa allar
útfærslur verið gerðar af handahófi.
Engar áætlanir lágu til hliðsjónar enda
kom á daginn að tæki vantaði þegar
mest reið á. Menn réttu bara upp hönd-
ina og sögðu: Jæja, nú skulum við
færa út landhelgina, það er vinsælt
mál! . . . Ef við hefðum ekki átt nýju
pólsku togarana við síðustu útfærslu er
ekki gott að segja hvernig farið hefði,
eins og Pétur Guðjónsson hefur leitt
rök að í skrifum um þessi mál," segir
skipherrann. -A.St.
KONUDAGURINN
ER Á MORGUN

. Æsiii
LlTIÐ INNINÆSTU BLÓMABUÐ
o ^Blóma
namleiðendur