Vísbending - 29.08.1984, Blaðsíða 1

VISBENDING &
VIKURIT UM ERLEND VIÐSKIPTI OG EFNAHAGSMÁL w
34.2 29. ÁGÚST1984
Spariskírteini ríkissjóðs
Verðtryggð og örugg - en með fastri ávöxtun
Fastvaxtabréf
Vaxtabreytingar á markaðinum hafa
jafnan áhrif á gengi verðbréfa með
föstum nafnvöxtum að öðru gefnu og
fer gengi bréfanna hækkandi með
lækkandi vöxtum og öfugt. Þessa
áhættu verður að taka þegar fé er
ávaxtað í verðbréfum með föstum
vöxtum. Á fjármagnsmarkaði úti í
heimi hafa ýmsar leiðir verið reyndar
annað hvort til þess að sneiða hjá tapi
á fastvaxtabréfum vegna vaxtabreyt-
inga eða til að tryggja gegn hugsan-
legu tapi.
Dæmi um hið fyrra eru skuldabréf
með breytilegum vöxtum en síðustu
misserin hafa slík skuldabréf átt
miklum vinsældum að fagna á Euro-
markaði (Floating Rate Notes eða
FRN’s). Skuldabréf með breytilegum
vöxtum eru þó jafnan þyngri í með-
förum heldur en fastvaxtabréf. Auk
þess er oft erfitt að benda á við hvaða
breytilega vexti á að miða. Sem dæmi
um vexti sem ráðast alveg á markaðin-
um, þ.e. „fljóta", má nefna LIBOR vexti
á Euromarkaði og „Federal Funds
Rate“ í Bandaríkjunum, en báðir
þessir vextir ráðast í viðskiptum á milli
banka. Auk þess eru rikisskuldabréf
eða ríkisvíxlar boðnir út með einum
hætti eða öðrum í allmörgum löndum
og á þeim markaöi verða einnig til
breytilegir markaösvextir.
Dæmi um tryggingu eigenda eða
kaupenda fastvaxtabréfa gegn breyt-
ingum vaxta eru viðskipti á framtíðar-
markaði skuldabréfa („financial futur-
es“). Framtíðarmarkaður skuldabréfa
tók að þróast á síðasta áratug og hafa
viðskipti í „vaxtaframtíðum" aukist
mikið síðustu árin. Á þessum markaði
eru gerðir samningar um kaup eða
sölu á skuldabréfum á tilteknum tíma í
framtíðinrti en á vissu, föstu gengi og
eru „vaxtaframtiðir" að þessu leyti eins
og samningar á framtíðarmarkaði um
kaup og sölu á kjöti, hveiti og korni, og
öðrum hrávörum.
íslensk spariskírteini
Ekkert af þessari tækni hefur borist
til íslands og tæpast við því að búast i
svo litlu landi. (slendingar hafa hins
vegar náð nokkurri fullkomnun í verð-
bindingu á fjármagnsmarkaði og í
„fjármögnun verðbótaþáttar" sem
sumir telja að nú geti orðið til að létta
vanda skuldugu ríkjanna. i áralangri
baráttu við að tryggja fjárhagsleg verð-
mæti gegn verðfalli samfara rýrnun
krónunnar hefur hættan á tapi vegna
breytinga á raunvöxtum orðið léttvæg
í augum landsmanna. Þessarar hættu
hefur nú orðið vart með hækkandi
raunvöxtum í umheiminum og með
stöðugra verölagi heima fyrir.
Fyrir tveimur vikum var bent á það í
Vísbendingu að eigendur spariskír-
teina ríkissjóðs hefði hlotið nokkurn
skaða af vaxtabreytingunum á þessu
ári. Sá sem hefur bundið fé sitt í spari-
skírteini ríkissjóðs með 3,53% vöxtum
umfram verðbólgu tapar þó ekki fé
vegna þess að þetta skírteini taki að
skila minni vöxtum en 3,53%, heldur
vegna þess að væru fjármunirnir ekki
bundnir væri hægt að ávaxta þá mun
betur nú. Sem dæmi um betri ávöxtun
má nefna nýrri flokka spariskirteina
með 4,15% og 5,08% raunvöxtum,
sex mánaða reikninga Landsbankans
með 6,5% vöxtum umfram verðbólgu,
auk óverðtryggðra reikninga sem
horfur eru á að muni skila enn betri
ávöxtun. Og þá eru ótalin veðskulda-
bréf einstaklinga og fyrirtækja sem
fram til þessa hafa borið hæstu ávöxt-
un á markaðinum.
í meðfylgjandi töflu eru sýndir hag-
kvæmustu innlausnardagar þeirra
flokka ríkisskuldabréfa sem á markaö-
inum eru miðað við þrjú dæmi um
markaðsvexti eða ávöxtunarkröfu. Sé
miðað við hæstu ávöxtunarkröfuna,
8,5% umfram verðbólgu, borgar sig að
innleysa alla flokka spariskírteina á
fyrsta innlausnardegi. Til að reikna
besta innlausnardag verður að taka til-
lit til verðbótalausra daga áður en
bréfin eru greidd út vegna þess að ekki
er miðað við nýja vísitölu á greiðslu-
degi. Skerðingin sem verður á þessum
dögum (sjó töflu) nægir til að draga
ávöxtun bestu flokkanna (1973/1,
1973/2 og 1974/1) niður fyrir 8,5% þótt
vextir þessara flokka umfram verð-
tryggingu sé yfir 9% á ári þau ár sem
eftir eru af lánstíma bréfanna (sjá töflu
á bls. 3).
Hver er „eölileg" ávöxtun á
spariskírteinum?
Þegar þetta er skrifað er gengi spari-
skirteina hjá Verðbréfamarkaði Fjár-
festingarfélags íslands reiknað eftir
6,5% ávöxtun, en gengi spariskírteina
hjá verðbréfadeild Kaupþings hf. eftir
7,5% ávöxtunarkröfu. Mismunurinn
stafar án efa af því að markaðurinn er
ekki kominn í jafnvægi eftir vaxta-
hækkanirnar fyrr í þessum mánuði.
Ríkisskuldabréf bera þó víðast betri
ávöxtun en óbreyttir bankareikningar
og því ekki ólíklegt að markaðurinn leiti
eitthvaðyfir6,5%. I fljótu bragði erekki
hægt að vfsa til „eðlilegrar" ávöxtunar
nema þá helst með því að líta til ann-
arra landa.
í Bretlandi, þar sem grunnvextir
(base rate) hafa lækkað úr 12% í
Efni:
Ríkisskuldabréf 1
Ríkisvíxlar 6
Hrávörumarkaður 6
Gengistryggðu SDR-bréfin 8
Töflur:
Innlend efnahagsmái 4-5
Gengi helstu gjaldmiðla 8
Gengi íslensku krónunnar 8