Frjáls verslun - 01.02.1955, Blaðsíða 13

Gísli Ólafsson, skrifstofustjóri:
Sjó- og vörufryggingar
„FRJÁLS VERZLUN“ hefur farið þess á leit
við mig að skrifa nokkur orð um sjó- og vöru-
tryggingar. Tryggingargrein þessi er það yfir-
gripsmikil, að í stuttri tímaritsgrein er aðeins
unnt að draga fram helztu atriðin, og mun ég
leitast við að gera því nokkur skil hér á eftir,
en þó sérstaklega þeirri lilið, sem að kaupsýslu-
mönnum snýr.
Það, sem kér á eftir verður sagt, á jafnt við
vátryggingar á vörum í flutningi í lofti eða á
landi sem á sjó, og þegar talað er um vörukaup-
anda getur það og gagnkvæmt gilt um vörusala.
Til að gera málefni þetta læsilegra, hef ég
valið þá leið', að skipta því í þrjá liði: 1) Opnun
vátryggingar, 2) Lokun vátryggingar og 3) Tjón.
Opnun vátryggingar.
Þegar vörur eru keyptar gegn bankaábyrgð,
þarf vátryggingaropnun (-staðfesting) að fylgja
skjölum þeim, er í bankann fara. Ef vörur eru
keyptar gegn eftirkröfu, sýningarvíxli eða inn-
heimtu og kaupandi á að sjá um vátrygging-una,
þarf hann að opna vátryggingu, áður en varan
fer af stað, nema viðkomandi hafi svokallaðan
OPINN VÁTRYGGINGASAMNING („Open
Cover“), en venjan er, að slíkir samningar haldi
vörum í vátryggingu upp að ákveðinni hámarks-
upphæð með hverju flutningatæki, enda þótt
vátryggjanda hafi eigi verið tilkynnt um flutn-
inginn fyrirfram.
Vátrygging er opnuð á þann hátt að tilkynna
vátryggjendum um vörutegund, innkaupsverð
og hvaðan og hvert tryggja skal svo og með
hvaða vátryggingarskilmálum. Þegar opinn vá-
tryggingarsamningur er gerð'ur, þarf að ákveða
fyrirfram hver hámarksupphæðin skuli vera með
hverju flutningatæki (ferð), svo og með hvaða
skilmálum vörurnar óskast tryggðar.
Vátryggingaskilmálarnir eru að sjálfsögðu
margvíslegir, allt frá „Gegn algjöru tjóni ein-
göngu“ (Total loss only) til „Gegn sérhverju
tjóni“ (Allrisks), allt eftir vörutegund og óskum
vátryggingatakans. Hér verður ekki farið út í
það yfirgripsmikla verk að skýra hina einstöku
skilmála eð'a hvað við á í sambandi við einstak-
ar vörutegundir, enda munu vátryggingafélögin
fúslega leiðbeina viðskiptamönnum sínum í
þessu efni.
Eg vil þó undirstrika, að tjón, sein orsakast
af vörunni sjálfri (inherent vice), eru ávallt und-
anþegin vátryggingunni og hinn vátryggði verð-
ur alltaf að gera það, sem í hans valdi stendur
svo tjón aukist ekki, og sérstaklega skal hann
halda á rétti sínum gagnvart þriðja aðila, sem
ótryggður væri. Nánar verður farið út í þetta
atriði undir liðnum tjón hér á eftir.
Lokun vátryggingar.
Þegar varan er komin til landsins, verður vá-
tryggingatakinn að loka vátryggingunni, hvort
sem sérstök opnun hefur verið gefin út eða var-
an verið tryggð samkvæmt opnum vátrygginga-
samningi. Það er gert með því að tilkynna vá-
tryggjandanum eftirfarandi atriði:
1. Flutningstækið, brottfarar- eða komudag
þess og farmskrárnúmer.
2. Vörutekund, f. o. b. verð', ílutningsgjald að
viðbættum ímynduðum ágóða (venjulegast
10 til 20%).
3. Hvaðan og hvert vörurnar skuli vátryggð-
ar.
4. Staðfestingarnúmer, ef til er.
Flest vátryggingafélög láta viðskiptamönnum
sínum í té vátryggingabækur, sem viðkomandi
FRJALS VERZLUN
13