Alþýðublaðið - 14.07.1969, Side 5

Alþýðubilaðið 14. júK 1969 5
Alþýðu
blaðið
FnunVrsmðasfJðil:
I’órir Ssímundsson
Rllsljórit
KristjánBeni ÓUfcMD (ib.)
FrítUitjóri:
Sifvr]óo Jóhwnmn
Auglýainfutjóri:
' Sifurjón Ari SifurJónsWB
tlteeÍBndl:
Nýja útftíufóladB
Frcosmiðja Alj>ýðubla5sinil
Land og lýðræði
Lýðrseði í stjórnmál'um og félagsmálum befuir tailizt
til sjálfsagð'ra 'hluta meðál íslenzkrar þjóðar um láng-
an aldur. Stjórn'málalegt lýðræði er jafnvel orðinn
svo snar þáttur daglegs iífs, að þorri manna gerir sér
ek'ki fyiliTega grein fyrir, að mikilverðustu réttindi
hins aim'enna borgara eru 'beinar afleiðingar þeirra
lýðræðislegu stjórnarhátta, sem ríkt hafa í landinu.
Alþýðublaðið hefur áður varað við þeim hugisunar-
hætti, að ekki sé unnt að gera neinar varanlegar um-
bætur á stjórnun ríkisins eða í stjórnmálum almennt
nema á kostnað lýðræðisins í landi voru. Þeir, sem
vilja takmarka rétt minnihlutaafla til eðlilegra áhrifa
um 'gang þjóðmála, segjast með því vilja stuðla að
styrkri ríkisstjórn á hverjum tíma. Ef takmark hinn-
ar íslenzku þjóðar á aðeins að vera að lúta stjórnvöld-
um, sem geta barið fram villja sinn í hverju máli án
tillits til óska meginþiorra almennings hverju sinni
þá er vitaskuld hægt að ná því markmiði leftir ýmsum
léiðum. Dæmi slks stjórnarfars eru mýmörg, ekki
sízt í ríkju niAustur-Evrópu, og væri sjálfsagt unnt
að fá leiðbeiningar bæði erlendra og innlendra eim
ræðisafla í þeim efnum.
Slík stjórnun er hins vegar ekki lýðræði og lýðræði
er og á að vera algert grundvaTTaratriði í öllu stjórnar-
fari á íslan'di. Sú hefur jafnan verið ósk þjóðarinnar,
og ATþýðublaðið sér enga ástæðu til þes's að ætla, að
viljí alm'ennings hafi nokkuð breytzt í þeim efnum
hin síðari ár.
Jafnaðarmenn gera sér 'hins vegar fulla grein fyrir
veikleika og ýmsum ágöllum þess, að eingöngu 'sé um
að ræða stjórnmálallegt lýðræði. Lýðræði, á sama hátt
og frelsi einstaklinga og þjóða, hefur eigið, sjálfstætt
gildi Jatfnaðármenn vilja þv' styðja hið stjórnmála-
lega lýðræði með lýðræðislegri nýskipan í efnahags-,
atvinnu' og menningarmálum.
Á sérstöku stefnuskrárþingi, sem Sambanid ungra
jafnaðanmanna hélt í vor í ti'lefna f jörutíu ára afmælis
samtakanna, var m.a. lögð mikil áherzla á s'lífcar lýð-
ræðislegar’nýjunagr á sem flestu msviðum. Gáfu ung-
ir jáfnaðarmenn út bækling, sém ber nafnið Nýjar
leiðir, og helgaður er þessum málum. í inngangsorð-
um segja ungir jafnaðarmenn m.a. svo:
„Lýðræði er fyrist fulTkomið, þegar það ríkir í dag-
legu lífi manna. Þegar vinna við tfyrirtæki er metin
til jafns við fjánmagnið. Þegar fáir einstakTingar geta
ekki í skjóii f jármagns ráðið öriögum f jölda annarra.
Þegar þeir, sem njóta fræðslu, geta haft áhrif á hana.
Þegar stórveidi hafa ekki iengur örlög smáþjóða í
hendi sér í skj óli vopnavalds.'
Mikið verkefni er því framundan, er koma skal á
fuTlkomnu lýðræði í samskiptum manoa og þjóða í
millum. En ávallt verður að hatfa í huga, að lýðræði
verður aldrei að veruleika, ef þjóðfélögum tekst lekki
að sjá um, að nauðþurftum sérhvers einstaklings sé
fullnægt. Fullkomið iýðræði verður því aldréi að
veruleika, nema hugsjón jafnaðarstefnunnar verði að
veruieika“.
Rockefeller nýgiftur.
| NÝ ÞJÓÐ-
IERNIS-
ISTEFNAI
| SUÐUR-
IAMERÍKU
S
s
s
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Ferðalög
Rockefellers
draga vandamálin
fram í dagsljösið
□ Nelson Rockefeller ríkis-
stjórinn er mýléga |kom{inn
heim úr íjórðu log síðustu
ferð sinni í bráð til Suðuv-
Ameríku. Þetta hafa verið
viðburðarríkar ferðir lum 20
þjóðlönd, sem leiga það sam-
eiginlegt að andstaðán gegn
Bandaríkjamönnum fer þar
vaxandi.
ViS 'heimlkomuna sagði Roc:
Iketfeller að þrátt fyr.ir allt
áliiti hann að sér hefði Delk-
izt að safna þeim upplýsing-
um, sem Nixon forseti vifldi
,fá til þess. að geta mótað
stéfnui sína gaguvart þessum
hei'mshluit'a. Rioekiefeller vinn
ur nú að því að semja síkýrsOu,
sem á að vera tilbúin í næsta
im'ánuði.
DEILUR UM GRUND-
VALLARATRIÐI
Blaðamenn sem hafa fylgzt
með iferðalagi Rotíkeféllers
segja að meðalli sérfræðinga
Bamd'arílkj'astjór'nar haífi að
undanlflöuniu farið fram heit-
ar umræður um jafnvel
gmndlvíalDaratriði. Eitt ágrein
imgsefnið er til að mynda það
sijg einu gilda, hvern g stjórn
hvort Bandárílkiin e'gi að láta
arflar hvert og eitt rííki býr,
við, og reyna 'einungis að
ve'ta efinahagsle'ga aðstoð,
>eða hvort það eigi ag beita
álhrifum sínum til að eiflla, lýð
ræði og frelsi í þsssum lönd-
um.
Ýmsar ríkisstj'órn'r Banda
rlbj'annia hafa stundlum reynt
að haifla hemil á verstu ein-
riæðisstjórnuim álflu'nnar, en
yfirleitt heifur niðiurstaðan þó
orðið ' sú að Bandarík'n
studdu valdhaiflana í hverju
landi. Þetta hélzt á tíma i
hiendur við það að Bandarík
in héldiu að Kúbúkomimún-
ismi kynni að breiðast út á
meg 'nlandi'nui, en hvorlki Che
Gueviara né öðrum hiaflur tek-
izt að komia af stað byitingu,
og einstalkar uppreisnartil.
rif.iunir hafa ofltast orðið ti'l
þess e'ns að eiflla þær afltiur-
hgldsstjórnir sem m;eð völdin
hafa farið.
NY ÞJOÐERNIS-
STEFNA
En nú hefur risið upp ný þjóð
ernissteifnia í þessum lömduim,
se,m gæti orðið Bandarflkiju'n
urn hættuleg, og hennar verð
ur mjög víða varlt. Herfor-
ingjas'tjósnin sem nú ræður
í Perú hafur þj'óðnýtlt eignir
bandarískra olíuihringa og
hún hefur boðað uppskjpt-
imgiu á jarðeignum sem myndi
9VL'flta handarískia e'iplendur
sykurpHanteikrQ spó'ni úr ask
inum. í Chile hefur kopar-
hrinigiu'.'iinn Anaconda, siem að
mestu er í eigu Bandarílkja-
manna. neyðzt til þess að fall
ast á auk'n ríkisaiflslkipti til
þess að komast hjlá algjörri
þjóðnýti'ngu'. í Veniezuiela ei’u.
amerísku olíuhringarnir mrn
ir að ugga ,um sirni hag,. Sam
kvæmit nýjustu sfcýrsíum
hafa bandarísk olíufélög fjár
flasit í Suðu:>Amierílkiu 10,6
miUj'arða ddllara, og þá er
einungs talið bein fjiárfést-
iing, efclki það fé sam taCið er
í eigiu ýmissa dóttuirlflyrir-
tækj'a. Fjárflss'ting'n hefui’
aulkizt um 50% á síðasta ára
tug, þrátt fyrir það að í flest
um lö'ndunum hafi verið mik
Framhald á bls. 11.