Alþýðublaðið - 10.02.1970, Qupperneq 8

8 Þ’riðj^4iaigur 10, febi’úar 1970
MEO RÚSSLAND
Á HEILANUM
Sagan af Barböru, eiginkonu Geralds
Brooke, unga, brezka leklorsins er dvaldi
í rúm fjögur ár í sovézkum fangabúðum
□ Stundum h-ataði hún húsið,
indæl'a litla húsið siem iþiaaí
höfðu orðið svo hrifim af þegar
þau fluttu til London. En nú
var það eims og fangélsi þaa*'
Sem hún vair ein. Nei, hún máttii
ekki hugsa um fangeisi, það
rifjaði upp of sárar minningar1.
•Hún varð að vera róleg. „Það
er gott hvað ég er venjuleg og
hversdagsl'eg manneskjía“, sagði
•hún við sjálfa sig. „Annars
væri ég orðin brjáluð. Geraid
hefur meh'a en nóg ímyndunör-
•afl fyrir okkur bæði. Hvernig
skyldi honum líða? Ætli hann
.... nei, ég má ekki fara að
hugsa um það allt“.
■v
VAR ÞAÐ ALLT
SETT Á SVIÐ?
Barbara Brooke þorði ekki
að rifja upp það sem gerzt
hafði þennan hræðilega sunnu-
dag í apríl þegar hún var færð
til yfirheyrslu í Lubyanika fanig
elsið í Moskvu. Og Gerald var
hvergi nærri. Hún vissi ekki
einu sinni hvort hún fengi
nokkurn tíma að sjá hann aft-
ur.
Fjögur ár og þrjá mánuði
var Gerald í rússrieskum
fangelsum og þrælkunarbúðum,
og hún kvaldist af ótta og óvissu
um örlög hanis. Naín hennar
birtist á forsíðum heimsblað-
anna, en hún var aðeinis venju-
leg ensk stúlka sem aldrei hafði
verið viðriðin jafnreyfarailegan
hlut og njósnir. Gerald var
heldur enginn njósnari. Hann
vair eldheitur hugsjónamaður
og hafði flækzt út í þessa vit-
leysu af tómri löngun til að
hjálpa þjáðu og kúguðu fól’ki.
Kannski var þetta rússneska
útlagasamband í Evrópu ein-
ungis gildra til að veiða í hrekk
lausar sálir? Ef til vill var allt
siett á svið í því skyni að kom-
•ast að samningum um manna-
•skipt.i.
Peter ög Helen Kroger voru
njósnarar sem störfuðu fyrir
Sovétríkin og hafði tekizt að
komast að afar mikilvægum
hernaðarleyndarmálum í Bret-
landi. Þau náðust og voru dæmd
í 20 ára fangelsi. En í fyrra-
sumar sömdu Bretar við Rússa
um að Gerald Brooke, unga
brezka lektornum, yrði sleppt
eftiir 4 ára og 3 máriaða fangels
isvist gegn því að Rússar fengju
Kroger hjónin sem höfðu verið
átta og hálft ár í brezku
fangelsi.
Fyrri hluti
Gerald Brooke var ekki njósn
ari og á engan hátt tengdur
brezku leyniþjónustunni. Hann
tók þá ákvörðun algerl'eg’a upp
á eigin spýtur að fara að starf a
fyrir rússneska útlagasamband-
ið sem hafði höfuðstöðvar sínar
í Vestur-Evrópu. Hann vildi
stuðía að auknu málffrelsi og
ritfrelsi í Rússlandi og tók að
sér að .smygla andso'vézkum
áróðri iinn i landið þegair þau
hjónin voru þar í stuttri
skemmtiferð. Barbara vissi ekk-
ert um þetta, svo að það kom
eins og reiðai’slag þegar þau
voru skyndilega handtekin og
færð til yfirheyrslu hvort í
sínu lagi.
Þau voru ung og hamingju-
_söm hjón, jafngömul, bæði 26
ára, og framtíðin virtist brosa
við þeim björt og fögur. „En
stundum eir líklega betra að
vita ekki hvað fram undan
liggur“, viðurkenntr Barbara
eftir á.
MEÐ RÚSSLAND
Á HEILANUM
Hún vann sem bókavörður
við ■ borgarbókasafnið í Shef-
field þegar hún kynntist Ger-
ald. Þau voru bæði fædd og
uppalin í Sheffield, en hann
var þá við háskól'anám í
London og l'agði stund á tungu-
mál, m.a. rússnesku. Þau hitt-
ust þegar hann var um tíma
heima í fríi, og þau urðu strax
óaðskiljanleg.
„Við áttum einkennilega vel
eaman, þó að við værum svo
ólík, að viíð gætum talizt alger-
ar andstæður", segir Barbaira.
„Gerald var- dökkhærður og
þráðlaglegur, en ég Ijóshærð
og óásjáleg. Hann var fjörug-
ur og skráfhreyfinn, talaði mik-
ið og skemmtilega, og ég átti
erfitt með að koma fyrir mig
orði, en var góður hlustandi.
Fyrir rétti í Rússlandi
Hann var ekkert nema ímynd-
unaraflið og fului’ af allS kyns1
hugdettum, en ég vai’ hagsýn
og hversdagsleg — það kom sér
líka vel, því að ég þurfti oft
að halda honum niðri við jörð-
ina. Hann var yffir sig hi*ifinn
af rússneskum bókmenntum og
ias og þýddi fyrir mig heilu
kaflana meðan við gengum um
í almenningsgörðunum, og ég
varð að leiða hann og gæta
þess, að hann rækist ekki á tré
eða yrði fótaskortur, því að
hann tók ekki eftir neinu í
kringum sig meðan hann var á
kafi í bók“.
Þau giftu sig samt ekki strax,
vegna þess að Gerald fékk styrk
til að stunda nám eitt skólaár
við háskólann í Moskvu. En
þegar hann hafði lokið öllum
sínum prófum og fengið góða
kennarastöðu, héldu þau brúð-
kaupið í apríl 1962.
„Lífið vair •alltaf skemmtilegt
og tilbreytingarríkt þegar Ger-
ald var einhvers staðar nærri;
hann hafði áhuga á öllu miili
himins og jarðar og vildi deiHa
því með mér og vinum sínum.
Og hann hafði Rússland og
Rússa og allt rússneskt á heil-
anum. Meira að segja dreymdi
hann á rússnesku. Það ergði
mig að skilja ekki stakt orð
þegar hann talaði upp úr svefn
inum!“
Þau voru bæði jafnsannffærð
um, að hjónaband þeirra væri
fullkomið. Þau voru félagar og
vinir, töluðu saman um alla
hluti og áttu ‘allt saman, og
þau voru yfir sig ástfangin
hvort af öðru í of'anáiag;,
Gerald fékk lektorsembætti
i London, og Barbara vamn
áfram sem bókavörður. Þau
-réðu sér ekki fyrir gleði þegar
þau festu kaup á litla húsinu
sem átti að • verða framtíðar-
heímili þeirrá.
En skömmu síðair gerðist
nokkuð sem Gerald sagði Bar-
böru ekki frá — í fyrsta sinn.
sem hann leyndí Jiania ein-
hverju.
!
GEORG OG
RÚSSNESKA
ÚTLAGASAMBANDIÐ
Hann kynntist Rússa sem
kallaði sig Georg — ættamafn-
ið fékk Gerald aldrei að vita.
Og þótt Barbara vissi um kunn
ingsskap þeirra, grunaði hama.
ek'kert um það sem þeim fóir
aðallega á milli.
„Ég tók það ekki hátíðlega.
Ég vissi, að Gerald var svo
hrifinn af að geta tailað rúss-
nesku við Rússa til að halda
málinu við. Hann sagði, að
Georg væri meðlimur í ein-
hverju rússnesku útlagafélagi
sem hefði bækistöð sína í
London og vildi stuðla að menn,
ingarlegu frjál,sræði í Rúss-
landi. Mér fann-st það hálff-
geðveikislegt allt samain, en lét
það gott heita, fyrst Gerald
hafði gaman af því. Ég hafði
miklu meiri áhuga á að útbúa
nýja indæla heimilið okk'ar“.
Vorið 1965 var Gerald beð-
inn að vera fararstjóri stúdenta
hóps sem ætlaði í hálfs mán-
aðar ferðalag til Moskvu. Hon-
um var sagt, að Barbara gæti
komið Hka, og þeim fannst báð-
um tilvalið að fá þam'a smá-
skemmtiferð, því að þau höfðu
ekki farið neitt saman í frí
þessi þrjú ár sem þau höfðu
verið gift.
Kvöldið sem þau vom að
pakka niður, - kom Barbara
skyndilega auga á brún-a snyrti-
tösku með rennilás og mynda-
valbúm innan um fanangur Ger-
alds.
„Hvað í ósköpunum er þetta
nú? spurði hún.
,.Æ, vertu ekkert að hugsa um
það, gleymdu því bara“, svar-
. aði Gerald og flýtti sér að
stinga þessu niður í tösku hjá
sér.
„Segðu mér hvað það er“, í-
trekaði Barbara.
„Ekki neitt, þetta em hlutir
sem Georg bað mig að fara
með fvrir sig til Mo'skvu“.
„Georg! Þú meinar þetta út-
lagasamband? Ertu alveg orð-
inn brjálaður! Þú mátt ekki
gera svona hluti“.
„Ég þaxf að hjálpa Georg
svolítið — það er ómögulegt
að neita honum um smágreiða."
Um leið sá Barbaira skyrtu
sem hún kannaðist ekki við.
Gerald sagðist ætla lað vera í
henni á leiðinni. „Georg bað
mig að póstleggja nokkur bréf
fyrir sig þegar ég kæmi til
Moskvu“, útskýrði hiann, „og
konan hans saumaði viaisa innani
í þessa skyrtu til að ég gæti
faíið þau þar“.
„Þú ert genginn af vi’tinu,
Gerald!“ hrópaði Barbaira skelf-
ingu lostin. „Þú veizt efcki hvað
þú ert að gera. í guðs aímátt-
ugs bænum farðu ekki að taka
þetta að þér.“
En Ger.ald vildi ekki á hana
hlusta. „Ég hef hugsað mikið
um þetta, og ég er sannfærður
um, að ég er að gera rétt með
því“.
„En ef þú verður settur í
fangelsi?“
„Eiskan mín, láttu ekki
svona, það kemur aldrei til
greina. í ver=tia falli yrði ég
sendur úr Iandi“.
„Já, en þú berð meiri ábyrgð
sem fararstj óri flokksins. Þetta
er hrei'nt bi’jálæði“.
1