Alþýðublaðið - 17.04.1970, Blaðsíða 9

ntaskólans við Hamrahlíð:
Fos'tbd&gur 17. apríl: 1970 9
IVNTEKNING-
G REGLAN
i:
irök.
í
anda-
' oig
inigar.
i lyrr
komu
13 í
rötu“
vilku-
sndur
•ahlíð
u af
echts,
regl-
oann-
vetri
sgest-
kbók-
boðið
gustu
glan“
inslu-
sem
káld-
■r frá
sýn-
inkar
ið til
eru
:ynn!a
jtanir
1 0!g
geng-
gerð
istæl-
ingar,
rerfcs-
gera
eins
verða
enduri
þegar
iá. til
guwa,
>p. —
mynd
mið-
alda og japönsfcu Nö-Ieikin'a,
sem gjarna segja félagslega
dæmisögu er endar á réttar-
nannsókn, nákvæmlega einsog
þetta leiikrit. Hann bregður upp
umbúðalausri og hugtækri
mynd >af viðfangsefninu; hefur
á því endaskipti, leiðir áhorf-
endum fyrir sjónh- siðtferðilega
þversögn, sem verður fullfcom-
lega skiljanleg eftir a@ hann
hefur fjaHað um hana. Hann
færir semsé að því Ijós röfc,
iað baupmaðurinn fái efcki
bjargað sfcinni sínu frammi
fyrir réttinum, sem vitantega
er á hans bandi, nema hann>
sanni að burðarmaðurinn, sem
hann drap, hafi hlotið að leggju
á hann hatur. Kaupmaðurinn
gat ekki vit-að, að burðarmað-
urinn vax undantefcningin frá
reglUnni, og hlaut því að bana
honum.
Áhrif þessa óbrotna og bein-
skeytta verks eru einfcenniíLega
máttug og hrollvekjiandi, því
Brecht hefur hið einfalda form
fullkomlega á valdi sínu, gerir
eintföldun sína hvergi fjairstæðu-
fcennda, dregur fram kjama
málsins án útúrdúra eða óþaufria
orðatenginga. Þó rökiræða leifcis-
ins sé ýtanleg, er hún markviss
og nærgöngul. Áhorfandiinn er
þvingaður til að hugsa og tafca
afstöðu. Enga stund fær hann
að gleyma því, að hann er að
horfa á dæmisögu, sem honum
ber að draga ákveðna lærdóma
af.
Leifcurinn gerist í Mongólíu
einhverntíma á þremur fyrstu
áratugum þessarar aldar og
f jallar um samskipti hvíts kaup-
manns við innfædda verkþega
sína. Kannski urðU áhrilf hans
á miðvikudaitskvöldið sterkari
en ella hefði orðið vegn.a þess
að þá um daginn höfðu bo-rizt
nýjar hryUihgsfregnir um fjölda
morð austur í Asíu, sem rekja
mátti till bandarískrar íhlutun>-
ar þair eystra. Og ekki fór milli
mála, hvert ádrepu sýningar-
innar var beint, því í baksýn
á leiksviðinu trónaði ' frelsib-
styttan bandaríska með bundið
Ulislans
sfur Terið frá í Álþýðublaðinu
Jþýðuflokksins til borgarstjórn-
aí u.k. verið tilkynntur. Verður
til 'yfirkjörstjórnar í Reykjavík
mót ásamti tilskildum 1 fjölda
jósendur í Reykjavík, sem óska
dur ímeð framboðslista Alþýðu-
sig á imeðmælendalista á; skrif-
s á i2. hæð í Alþýðuhúsinu næstu
opili frá 9 til 5 alla virka daga
- !þá frá kl. 9 til hádegis:
fyrir bæði augu. Leikmyndir
voru verk unigversfca leik-
tjaldamálarans Ivans Töröks
og léðu sýndmgunná skemmiti1-
legt austrænt yfirbragð. Sömu-
leiðis voru grímur leikenda
bæði „tjáninigarfullar” og mjög
hjálplegar óvönum leikenidum.
Erlinigur1 Halldórsson þýddi
leikinn og setti á svið. Hefur
ha>nn réttilega lagt megin-
áherzlu á að halda skólasýni-
inígarhragnum, en jafnframt
gefið sýningunnii þann alvar-
léga undirtón, sem gerði boð-
skap hennar tímiabæran og á-
lleitinn. Hilnir ungu Jeikend-
ur skiluðu hlutverkum sínum
að vísu misvel, en> einhverin-
veginn fór það svo, að umræða
leiksins skipti mann mestu
máli, sem hlýtur að vera réttri
túlfcun á Brecht að þakka.
Af aðalleikendum fóru þeiir
Elías Ólafsson í hlutverki dóm-
ara og Sveinn Rafnsson í Slut-
verki leiðsögumanns skýrleg-
ast með textann, en styrkur
Hauks Haraldssoniar í hlutverki
kaupmannsins lá í látbragði og
góðum söng. Páll K. Pálsson
fór einkar viðfelldnislega méð
hlutverk burðarmanns, og ým-
is minni hlutverk voru þekki-
lega af hendi leyst.
Tónlist við sýninguna sömdu
Jakob Magnússon og Þorvaldur
Jónsson, sem voru í hópi sex
hljóðfæraleiikara, er fluttu
hana. Tón-listin var mjög á-
heyrileg og leikhljóð víða á-
hrifarík.
Að öllu samanlögðu var sýn-
ingin sannkall>aður gleðivið-
buirður, sem full ástæða er til
að þakfca af heilum hug. Síðan
tilraunaleikflokkamir í Reykja-
vík drógu saman segliln, virð-
ast frambaldsskólarnir ætla að
verða helzti vettvangur veru-
legra nýjunga (í leilklistarMifi-
inu, og þó sýning'air þeirra
kunni að vera gerðar af meiri
vanefnum en sýningar lærðra
lei’kaira, eru þær allténd sá
vaxtarbroddiu’ sem við megum
sízt án vera, ef ekki á að verða
hér alvarleg stöðnun.
Sigurður A. Magnússon.
Minningarorð:
Kjartan Ólafsson, prentari
F. 14. des. 1908 - Dáinn 10. apríl 1970
ar sem traustur ög samvizku-
samur embættismaður.
Við fráfall Kjartans Ólafs-
sonar er horfinn af sjóniarsvið-
inu einn ágætasti vinur minn
og safnstarfsmaður í næirtfellt
aldarfjórðung. Samstarf ok'kar
□ Það var einhvern tíma
saígt, að prenturum farnaðist
betur en öðrum stéttum, meðal
>annars vegna þess, að þeiir
veldu j afnan hæfustu mennina
ti'l trúnaðarstarfa. Efcki skal
hér dómur laígður á sannleiks-
gildi þessara orða, en hitt skal
ekki í efa dregið, að prentur-
um hefir jafnan vel tekizt, er
þeir hatfa valið menn til gj'ald-
kerastarfa.
Kjart'an Ólafsson gegndi
gjaldkerastörfum í Hinu ís-
ílenzka prentaralfélagi Irenigur
en nokkur annar maður hefir
gert til þessa, eða frá árinu
1948 til 1964, er hann baðst
undan endurkjöri, og starfs-
maður félagsins var hann frá
1956 til 1964. Hann var og
gjaldkeri og starfsmaður Líf-
eyriSsjóðs prentara frá stofnun
isj'óðsins 1959 ti}L dániardags,
10. apríl síðastliðinn.
Meðan Kjartan gaf kost á
■'sér |til ,gj aiMkerastartfa fyriþ
Hið íslenzka prentarafélag var
hann ávallt kjörinn með hæstri
atkvæðatölu allra stjómar-
marana. Má af því vel marka hve
mikið traust prentarar báru til
hans. Og svo var einnig um þá
fjöknörgu utan stéttarinnar
sem hann átti samskipti við.
Kjartan Ól'afsson var maður
samvizkusiamur og vandvirkur.
Hann vildi því alla hluti vel
og rétt gera. Var hann svo ná-
kvæmur í öllu starfi að sum-
um þótti jaðra við smámuna-
semi. En hann lét sig það engu
varða heldur svaraði því jafn-
an til, að aðeins þannig væri
iallt í samræmi við lög og regl-
ur, sem þar um_ giltu hverju
sinni.
Vegna lánastarfsemi Lífeyris
sjóðs prentaæa átti Kjartan sem
starfsmaður og gjaldkeri sjóðs-
ins mikil samskipti við opin-
berar stofnanir. Fulltrúi í einni
slíkri stofnun sagði eitt sinn
við mig: „Ef allir kæmu með
jafn rétt og nákvæmliega útfyllt
skjöl eins og Kjartan Ólafs-
son, gengi afgreiðslan hér mi'klu
betur og lántafcendur væru um
leið lausir við margs konar
óþægindi; sem í mörgum til-
vikum stafa eingöngu af því,
að ekki er hirt um að geta
þess, sem geta ber á skjölum
sem þessum.“ Það gladdi mig
mjöig að heyra orð þessa manns,
ekki aðeins af því, að þau
voru sögð um góðan vin minn
og samstarfsmann, heldur og
likia vegna þess, að sá er þau
mælti nýtur mikillar virðing-
hófst er hann var kjörinn gjald
beri H.Í.P. 1948. Það var ekki
mjög náið fyrstu árin, en árið
1956 tökum við báðir sæti í
orlöfsheimilisnefnd Hins ís-
lenzka prentarafélialgs og var
samstarf okkar upp frá því
óslitið þar til hann andaðist.
Starf ICjartans að orlofsheim
ilismálum prentara, fyrst und-
irbúningur að byggingu orlofs-
heimilisins í Miðdial í Laugar-
dal og frá árinu 1960 umsjón
með reketri þess, skipar honum
á bekk með fórnfúsustu mönn-
um prentarastéttarinniar.
í stai’finu við orlofsheimilið
sem og öðrum störfum var hann
hiinn ágætasti félagi og sam-
starfsmaður. Og þótt hann frá
árinu 1958 aldrei gengi heill
til skógar, hlífði han’n sér ekki,
heldur gerði allt hvað hann
mátti ti’l þess að gera orlofs-
heimilið sem bezt úr garði, svo
það mætti verða prenturum
eftiírsókn’arvrerður dvaliairsta'ð-
ur og Hinu íslenzka prentarat-
félagi’ til sem mestrar sæmdair.
Prentarar kveðja því í daig
hinztu kveðju einn sinn nýt-
asta og stéttvísasta félaga og
minnast með þakklátum huga
þeirra miklu starfa, er hnnn.
vann þeim og fél'aiginu til
heiBa.
Þegar ég nú kveð vin
minn Kjartan hinztu kveðju,
koma í huga mér man’gar og
góðar minningar. Ekki aðeins
frá samstarfi okkar heldur og
einniig frá þeim samverustund-
úm, er við áttum í frístundum
ökkar. Ég minnist ferðala'ga er
við fórum saman, veiðiferða
sumar eftir sumar, ferða, Sem
farnar voru svo ti'l um hverja
einustu helgi austur í Laugar-
dal frá því snemma á vorin þar
til húma tók að hausti. Nú er
al'lt breytt, allar vonir brostn-
ar um áframhaldandi samveiru-
stundir. Grúfir því myrkur yfi>r
„MiSjum ^al“, þrátt fyrir heið-
an himiin og hækkandi sól.
Þeim sem næst Kjartaní
stóðu og mest hafa misst sendi
ég samúðarkveðjui’. Megi minm
ingin um mætan mann milda
sor-g þeirra. —
J. Ág.