Alþýðublaðið - 16.06.1970, Qupperneq 6

6 Þriðjud'a'gur 16. jiúní 1970
ATHUGASEMD
daggjaldanefndar sjúkrahúsa vegna
greina um rekstur Landakoisspíiala
þá þjónustu,; sem sjúkrahús í
□ í grein í Alþýðublaðinu 1-3.
rnai sl. og grein í Morgunblað-
iiru 29. maí sl., sem tók yfir
hátfia blaðsíðu og var mikið
myndskreytt, og bar fyrirsögn-
, in;a „Hvers á Landakotsspítal-
inn að gjalda?“, og í leiðara
Morgunblaðsins 3. júnd sl., voru
máiafoii St. Jósepsspítal'ans í_
Landakoti gerð að umræðuefni
og sérstaklega fjárhagsmál spít-
álans. Var í ölktm þessum grein
um mjög vegið að daggjalda-
nefnd sjúkrahúsa og lýst þeirrit
meðferð, sem spítalinin er tal-
inn fá aif hálíu daggjaldanefnd-
ar, aem af hálfu aðstandenda
hans er talin afleit.
D-aggj aldaneínd þykir miður,
iað mál þetta Skuli haía verið
vakið upp með þessum hætti
og harmar, að greinahöfundar
hafa eigi hirt um að kynna sér
viðfangsefni daggjaldanefndaa-,
; áður en þeir hófu að vitna fyr-
. ilr heimildarmenn sína og draga
. ályktanir 'af ■ fullyrðingum
þeinra.
Hefndin telur rétt að gera í
nokkrum orðum grein fyrir
hlutverki sínu og starifi al-
mennt, áður en vikið verður
að málefnum Landa'kotsspital-
ans sérstaklega.
Daggjaldanefind starfar skv.
lögum nr. 83/1967, og er ætlað
að ákveða daggjöld og ýmsa
aðira taxta fy-rir þjónustu um
30 sjúkrahúsa um land al'lt. í
nefeidirmi eiga sæti fulltrúar
>aHra hagsmunaaðila. Fyrir
greiðendur eiga þar sæti full-
trúar fjármálairáðimeytis, —
Tryggingastofnunar ríkisins
v/sj úkrasamlaga og Sambands
ísl. sveitarfélaga, en af hálfu
. seljervda þjónustunnar fulílitrúi
Landssambands sjúkrahúsa, en
fulltrúi heilbriigðismálaráðherra
er formaður, en í Morgunblaðs-
greininni túlkar lögmaður spdt-
'alans skipan nefndarinnar á
nokkuð annian veg.
Sarmkvæmt áðurefndum lög-
um eir ákvairðanir nefndardinnar
■bíndandi fyrir ílkissjúkra'hús
og sjúkrahús sveitairfélaga, en
einkasjúkrahúsum er í sjálfs-
vald sett, hvort þau starfa eftir
töxtum nefndarinnar, en þeim
er nokkuð örðu'gt um vik að
„11 pmí"
„19. JUNÍ“, ársrií Kvenréilinda
félags íslands, er nú að koma á
maricaðinn, vandað og veglegt
eins og áður, og er þetta 20. á>>
gangur þess. Forsíðumyndin er
etftir Sigríði Björnsdóttur sem
einnig skrifar fróðlega grein um
sjúkrakennslu og leiki barna, en
Sigríður er starfandi sjúkrakenn
ari á Barnaspítala Hringsins
auk þess sem hún er listmáilari
og fjögurra barna móðir. Þá eru
tvær teikningar í ritinu eftir Ey.
borgu Guðmundsdóttur listmál-
ara, og skreyta þær síður með
ljóðum eftir Sigríði Einars og
Þóru Eyjalin. Önnur ljó,ð eru
eftir Vilborgu Dagbjartedóttur,
Rannveigu Lö<ve, Þuríði Guð-
múndsdóttur og Herborgu Frið-
jónádóttur.
st'arfa á öðrum grundvelli.
Það er augljóst, að þjónusta
hinna ýmsu sjúkrahúsa víðs
vegar um land er mjög mismun
andi. Sums staðar er um að
ræða sjúkrahús eða sjúkraskýli,
þar sem héraðslæknir veiitir
vissa lágmarksþjónustu ásamt
með hjúkrunarfólki, sem völ er
á. Síðan eru sjúkrahús með mis
munandi stigum þjónustu allt
að því, sem talin er fyllsta þjón
usta, sem unnt er að veita í
sjúkrahúsum hérlendis, eins og
er að finna á Landspítála og
Borgarsjúkrahúsi með fyllstu
sérfræðiþjónustu og' vaktkerfi
sérfræðinga, það bezt'a, sem hér
þekkist.
Þessa mismunandi þjónustu
er daiggjaldainefnd sjúkrahúsa
ætlað að verðleggja „á þann
hátt, að heildartekjur stofnan-
anna miðist við að standa
straum af efflilegum rekstrar-
kostnaði, enda séu gjöldin í
samræmi við hagkvæman rekst
ur og þá þjónustu, sem stofn-
unin veitir“ (auðkennt hér),
eins og segir í lögunum.
Af þessu ákvæði ei- ljóst, a’5
til þess að daggjaldansfnd getá
í raun ákveðið daggjöld ein's og
henni er ætlað samkvæmí lög-
um þarf að li'ggja fyrir mót-
uð stefna af hálfu heilbri'gðts-
stjórnarinnar um, hvaða þjón-
ustu hvert sjúkrahús á landinu
eigi að veita. Þetta tók nefndin
skýrt fram, þegar hún gerðii
grein fyrir fyrstu ákvörðun
sinni um daggjöld. Þá taldi
nefndin í rauninni ógerlegt að
framkvæma ákvæði lagaima
eins og þau eru, þa>r eð ekki
væri vitað hver væri „eðliliegur
rekstrarkostóaður“ sjúkrahús'a
og við hvað ætti'áð miða mait á
hagkvæmum re'kstirii, auk þess
sem ek'ki var ljóst, hver skyldi
vera þjónusta hvers sjúkrahúss.
Nefndin varö því að miða við
Af öðru efrii má nefoa viðlal
við fyrsta íslentka kvenprófess-
orin.n, Margréti Guðnadóttur
vísindakonu, grein um athugun
á skólaþroska efíir Guðrúnu
Jónsdóttur félagsráðgjafa, grein
um 'bagsmunasamtök einstæðra
foreldra eftir Jóhönnu Kristjáns
dóítu.r o.g grein um upphaf skóla
göngu efíir Rannveigu Löve. Og
ekki eru það eingöngu konur
sem skrifa, því að þarna er
grein um sérkernslu bafna éftir
Þorst'éin Sigurðsson talkennara.
Riíið höfðar sérsí'akilega til for-
eldra með ung börn á Skóla-
aldri, og er þarna margs konar
gagnie.g lesning fyrir þá. Einnig
eru hiú'krurarmálum gerð Bgð
skil með greinum eftir formenn
alilra hjúkrunarfélaga á 'Norður
löndum og viðtölum við Sigurlín
Gunnarsdóttur . forstöðukonu
landinu létu í té á þeim tíma,
þegar nefndin tók til starfa og
í aðalatnðum miða við þann
kostnað, sem verið haifði við að
láta þá þjónustu í té. Á htón
bóginn taldi nefndiin það ékki
vera á valdi hvers ein'it'a'ks
sjúkrshúss að gera á sitt ein-
dæmi miklar breytingar á starf
semi simii, auka starf'semina
eða breyta henmi þannig að
leiddi til hækikunar rekstrar-
kostnaða'r, nema því aðeiin'S að
slíkar breytingar féllu innan
þeirrar stefnu, sem heilbrigðis-
stjórnin kynni að marka.
Nefndinni er mjög vel ljóst,
áð samanlögð árleg útgjöld allra
sjúkráhúsa, sem undir niefnd-
ina heyra, eru nú um l'OOO
m.kr., og ákvarðanir um dag-
gjöld sikipta því geysiháum fjár
hæðum, sem falla á ríkissjóð,
sveitarsjóði og almenining, sem
aðila að sjúkratryggingum. —
Sem dæmi um það má nefna,
að 10% hætókun á þeim töxt-
um, sem daggja'ldan'efnd ákveð-
ur, leiðir strax ti'l 100 m.kr.
útgjaldaauka, þar af tæplega
60 m.kr. úr ríkissjóði, um 20
m.kr. úr sveitarsjóðum og um
20 m.kr. í hækkuðum sjúkra-
samlagsiðgjöldum. Vegna þessa
reynir daggjaldaiiiefTi'din <að
halda í hækkanir á töxtum einis
og hún telur sér fretóast fært.
Eins og lýst var lagði meínd-
in rekstur áranna 1967 og 1968
til grundvaliar fyrstu ákvörð-
un sinni um daggjöld og mið-
aði við, a'ð þau ár væru sá mæli
kvarði, sem nefndin gaf miðað
við um þjónustumagn, sjúkra-
■rúmanýtin'gu, starfsmaninahal'd
og aðra slíka þætti í rekstri
sjúkrahúsanna. Ákvarðainir um
daggjöld hafa þá og síðan fylgt
eftir verðlajgsþróun eftir því
sem kostur ; hefur verið. Sem
aæmi má nefna, að daggjald
Landakotsspítala var kr.
Gústafedóttur h.júkrunarnema.
Þá ritar Bjarnveig Bjarnadóttir
um Landspítalasöfnun kivenna,
en iil þeirrar söfnunar rann aH-
ur ágóðinn a>f útgáfu riteins í
fyrra eða 40 þúsund krónur.
Gréta Si'gfúsdótitir á þarna smá-
sögu er hún nefnir „Veiferðar-
ivfcið“, og er það aMhvöss á-
dé’ila. Eikki er tízkunni hHdur
sleppt, iþví að f.alleg m.ynda-
opna frá sýningu Félags k’óla-
meistara prýðir ennfremur þetia
glæsilega og áhugaverða rit. •—
VEUUM ÍSLENZKT-/Wft
ÍSLENZKAN IÐNAÐ OM
1.000,00 frá 1. janúar 1969,
en hækkaði í kr. 1.150,00 frá
1. júlí 1969 og síðan í kr.
1,300,00 frá I. janúar 1970.
Svipaðar hækkanir, eða um
30%, hafa verið gerðar á dag-
gjöldum annarra sjúkrahúsa firá
því að daggjaldamefnd ákvað
fyrst daggjöld. Lægstu daggjöld
eru nú kr. 450,00, en þau hæstu
eru kr. 2.100,00. Með þá tölu
er rangt farið í öllum ívitnuð-
um blaðagreinum og hún talim
kr. 2.300,00.
Það, sem mestu máli skiptir
um þessi daggjöld er, að þau
eru reis't á áætlunum, sem stað-
izt hafa í meginatriðum hjá
flestum þeim sjúkrahúsum, ssm
fram til þessa hafa siant inn
upplýsingar um afkomu á árinu
1969. Að vísu er halli á mörg-
um þeim sjúkrahúsum, en hann
má víða'st rekja beint t:l þes'S,
að sjúkrahúsin hafa ákveðið að
auka sín umsvif.
Að því er varðar afkomu
Landakotsspítalans sérstaklega
á árinu 1969, var deggjald 1
upphafi þess árs ákveðið á
g'rundvelli mjög takmarkaðra
upplýsinga. Hins vegar kom í
Ijós, að áætlun, sem forráða-
menn sjútórahússins gerðu sjálf
ir í febrúar 1969, var nána'st
samhijóða daggjaildiEigrundvelli
nefndarinnar. Ef áætlanir spít-
alans sjálfs um rekstrarútgjöld
árið 1069 hefðu staðizt, hefðu
því daggjöldin nægt.
Raunveruleg afkoma Landa-
fcotsspítala skv. ársreikniingum
árið 1969 kom fram í haíla,
sem nam um 11 millj. kr., en
af því eru vim 5 m'f.lj. kr. aif-
skriftir. Rekstrarhalli án af-
sk'rifta varð því um 6 millj. kr.,
en í áætlunum hafði verið gert
ráð fyrir um 3 mi'll-j. kr., tefcju-
afgangi til að mæta aifskriftum,
þannig að aífcoma spítaians varð
Upphæð er Reikningur
í þús.kr. 1968
Gjtild:
Laun lækna 13 347
Onnur laun 31.358.
A.nnar rekstrarkostn. 19.450
Afrkriftir 4.376
Gjöld alls 68.531
Tekjur:
Daggjöld 42.591
Aðrar tekjur 3.612
Styrkir 12.864
Tekjur alls 59.087
Halli 9.464
Daggj'aldanefnd fæst við á-
kvarðanir um háar fjárhæðiir
og verður við þær ákvar'ðanir
að styðjast við bezbu upplýsing
ar um staðreyndir, sem völ er
á. Nefndin lætur það ekki ráð'a
n.:ðurstöðum um dsgg'jöld, þójt
n effindarmönnum 'sé hlýtt til
systranna í Landafcoti fyrir þau
líknairstörf, sem þær bafa unn-
i'ð hér a landi, ei'HS og Morgun-
verulega lakari en ráð bafði
verið gert fyrir.
f áðurnefndri áætlun Landa-
kotsspítala hafði verið geit ráð
fvrir 15.4 millj. kr. í Isunum
lækna, en þau urðu 16.2 millj.
kr. Laun annarra starfsmr'nrja
voru áætluð 33 millj. kr., en
urðu 37 millj. kr. Þessir tveir
launaliðir skýra því um 5 millj.
kr. af hallanum. Alls urðu heild
argjöld án afskrifta 8 3 frádregn
um „ýmsum tekjum“ 76 mil]j.
kr„ en höfðu verið áætluð 68
míllj kr. Þannig fófu rekstrar-;
gjöld 8 mill.j.kr. fram úr áætl-'
un, sem fnrráffamenn srsítalans
h'ifffu sjálfir gert. Telur dag-
gjaldanefevd til of mikils mælztv
að hún pT'ti séð f.vrir útgjöld,
sem forráðamenn spítslans geta
efcfci si'álfir séð fyrir.
í ákvö'rðun dagg,i'3'lda hsfði
verið gert réð fvrir s'inu Ukju^
mögu’-fcum siúkr?.hús~ins á ár-
inu 1969 og ár'n á unö•’in. en
revndin varð sú. að leg'udöeum
fækkcði um 13109, sem U’ddi
til. tekjumissis um 1.4 m'llj.kr,
S j úk r a r ú m a ný t i ng ver rn-að i
þan.nig úr 90% í 88%. Sama
m.áli g??ndi um tekjur af ýmhri
fsldri þjónustu til slarfsfólks
(inötuneyti. húsnæði og þvcHi)
og sukatekjur af rön+gendeild,
sem hefðu átt að skila um 1
millj.kr. hærri tekjum en raunT
verulega varð. Aðrar tefcjur af
þesou tagi urðu hærri, en ráð-
gert var. Þe-sa tekiurýrnun ga%
daggjaldsnri'nd heldur -ekki séð
fyrir. Um öll þessi frávik frá
áætlunum á það við, .að frá
Lshdafcó'tsspít.ail'a hafa -engaf
skýringar borizt á orsökurq
þess, að áætlnnirnar skyldvi
ekki standast.
Til skýrfhgiar iéru' áætlanir
um rek«turinn og re'tóningar
áranna 1968. og 196.9.oettir upp
Áætlun Áætlún
Landak.- dagej.-
spítala nefndor R eifcniniguf
1969 1969 1969
15.450 ■ 14.416 16.211
32.880 34-500 37.065
24.600' 23.7F9 27.'265'
• '5.000 2.778 4.803
77.930 75.481 85.349.
73.310 70.840 70.045
4.620 4.641 4.440
77.930 75.481 74.485,
0 0 10.864
blaðið virði-1 ætlast til.
Skýrslugerð Landákr-r-pítala
til .-diaiggj aldiamef'nd '■ hc,'ur ver-
ið ófullkömi'n og hefur það tof-
vel'dað nefndinni að gera við-
hlíti..ndi útreifcn. um sta.ffsemi
spítalans. Dæmi má neína,
mjög erfiðlega 'hefur géngið a5
fá upplýsingar um vininutímia
lækna á Lar.dakotss'pit ala tij
Framh. á bls. 15
Borporspíi.qlpns og Mar.gréti
í töflu: