Helgarpósturinn - 14.09.1995, Blaðsíða 11

„Kynlíf er talið góð skemmtun sem beri að njóta oft
fremur en eitthvað sem á að stunda með Ijósin
slökkt..."
KYIULÍF
„Því er haldið fram að í landshlutum þar sem útlend skip
komu til ísiands hér áður fyrr hafi æ síðan verið margt um
dökkhærð og dökkeyg börn. Ein afleiðingin var sú að pláss á
Austfjörðum gekk í almennu tali undir nafninu Kongó. Þetta
gefur í skyn að viðhorf íslendinga til kynferðismála hafi alltaf
verið fremur frjálslegt, og kynlíf talið góð skemmtun sem beri
að njóta oft fremur en eitthvað sem á að stunda með ljósin
slökkt. Á þessu hefur ekki orðið nein brejding. Þetta frjálslynda
viðhorf felur í sér að íslenskir karlmenn hafa aldrei haft fyrir
því að þróa samræðulist með því augnamiði að „tala konur til“.
Einfalt „já“ eða „nei“ er eiginlega öll samræðan sem á sér stað
áður en hafist er handa. Ein afleiðing þessa er að íslenskar kon-
ur eru hrifnar af eriendum karlmönnum sem eyða hálfri nótt-
inni í að „tala þær til“ áður en tekið er til óspilltra málanna.“
„íþróttin er ævagömul, iðkendur hennar eru með þjóð-
leg belti og stíga langan dans áður en hin eiginlega
keppni hefst..."
ÍÞRÓTTIR
„Þjóðaríþróttin er glimci, eins konar fangbragðaíþrótt. Glíma
er eingöngu stunduð á íslandi, enda þótt hún sé ekki ósvipuð
fjölbragðaglímunni sem er iðkuð á Samóaeyjum. Ekki hefur þó
verið sýnt fram á neinn skyldleika, og þangað er um langan veg
að fara til keppni. íþróttin er ævagömul, iðkendur hennar eru
með þjóðleg belti og stíga langan dans áður en hin eiginlega
keppni hefst. Slíkar eru vinsældir hennar að hún er aldrei sýnd
í sjónvarpi.“
„íslendingar voru sannfærðir um að þeir myndu vinna.
í blöðunum var talað um ójafnan leik..."
EVRÓVISIOIU
„Annars staðar í Evrópu álíta menn Evrópusöngvakeppnina í
besta falli lélegan brandara. Um árabil horfðu Islendingar á
keppnina með samblandi af öfund og fyrirlitningu. Þeir vildu fá
að vera með en vissu að lögin þeirra voru svo afburða góð að
þeir hlytu að vinna. Um þetta var skipuleggjendum keppninar
fullkunnugt og það liðu mörg ár áður en þeir vildu leyfa Islend-
ingum að taka þátt. íslendingar voru sannfærðir um að þeir
myndu vinna. í blöðunum var talað um ójafnan leik og keppnis-
kvöldið voru göturnar auðar, allir voru innandyra að fylgjast
með hinum óumflýjanlega sigri. Ósigurinn var áfall fyrir ís-
lenska menningu og það tók mörg ár (og miklar umræður um
samsæri) að komast yfir hann.“
-
„Gamansamur gestur getur skemmt sér við að telja
trén — það mundi ekki taka langan tíma..."
lUÁTTÚRUVERIUD
„Þegar víkingar settust að á Íslandi voru skógar þar sem nú er
ekki annað en mosavaxin eyðimörk. Víkingarnir hjuggu trén til
að smíða sér skip. Núorðið geta þeir sem kæra sig um farið í
Þjóðarskóginn sem er spölkorn frá Akureyri. Gamansamur gest-
ur gæti skemmt sér við að telja trén — það mundi ekki taka lang-
an tíma — en það er varla ráðlegt að fræða hina innfæddu um
fjöldann; í því tilviki gæti kímnigáfa íslendinga skroppið saman
og dáið.“
VIÐMÓT
„íslendingum finnst þeir
ekki vera bundnir af kurteis-
isvenjum siðmenntaðra sam-
félaga. Þeir aðhyllast ekki
formlegheit eins og að segja
„góðan daginn" eða „hvernig
líður þér?“ Dæmigerður ís-
lendingur er þögull og hlé-
drægur. Á fundum er hann
maðurinn sem segir ekki
neitt og furðar sig á þeim
sem spyrja spurninga. Sér-
staka forundran vekur fólk
eins og Ameríkanar sem geta
talað lengi um afmörkuð
efni. Islendingurinn á þvert á
móti í mestu erfiðleikum „Þeir sitja í þrúgandi þögn, með nefið á kafi í dagblöðun-
með að tala í fimm mínútur, um. Ef einhver gefur frá sér hljóð uppsker hann helkalt
jafnvel þótt hann sé sérfræð- augnaráð..."
ingur á heimsmælikvarða.
Til að sjá íslendinga á heimavelli er rétt að fara á kaffihúsið Prikið í Reykjavík. Þangað koma ís-
lenskir karlmenn snemma til að drekka kaffi, löngu áður en búðirnar opna. Þeir sitja í þrúgandi
þögn, með nefið á kafi í dagblöðunum. Ef einhver gefur frá sér hljóð uppsker hann helkalt augnaráð,
eins og venjulega er ætlað fólki sem hnerrar á almenningsbókasafni. Mennirnir eru annaðhvort ljós-
hærðir eða skeggjaðir. í einu horninu situr maður með fjaðurhatt og vel snyrt yfirvaraskegg. Hann
les Morgunblaðið, dagblað allra landsmanna, og sýpur á kaffinu með tortryggnissvip. Ef þú situr
þarna allan daginn sérðu hann ekki fara. En ef þú hefur augun af honum eitt augnablik muntu sjá
þegar þú lítur aftur að í hans stað er kominn annar maður, eiginlega alveg eins.
Þessi almenna hlédrægni á sér þó enga samsvörun í hógværð einstaklingsins. Augliti til auglitis
er íslendingurinn málglaður og í gegnum feimnina brýst dágott sjálfsálit. Hann gerir ráð fyrir því að
þú viljir heyra skoðanir hans um allt og alla. Sú staðreynd að skoðanir hans komi þér kannski ekk-
ert við, eða þá málinu sem um er rætt, mun ekki hafa nein áhrif á hann. Hann er íslendjngur og þú
ert áheyrendahópurinn (hversu lítill sem hann kann að virðast), svo þú verður að gera þér að góðu
að hlusta.“
OVlWHRtl&I
■BíFREUxnjwfm
ÖMEIMIL.
0U.OH ER FK8LST
RD CRtfCRUMSXÍciHM
KVIKMYIUDIR
„íslendingar eru áhuga-
samir um bíó, en það er
ekki einungis vegna kvik-
myndanna sem eru flest-
ar frá Bandaríkjunum eða
Bretlandi og eru sýndar
með íslenskum texta.
Megnið af áhorfendunum
getur skilið það sem sagt
er en notar textann sér til
hægðarauka, sem þýðir
að það þarf ekki að sperra
eyrun eftir hverju orði.
Þetta er mikill kostur sök-
um þess að hin ástæðan
fyrir því að fólk fer í bíó er
gegndarlaust poppkorn-
sát og kókdrykkja. Undir-
eins og myndin byrjar
upphefst hávaðinn úr
mörg hundruð maulandi
munnum með tilheyrandi
soghljóðum úr mörg
hundruð rörum. Eftir
svona þrjú kortér, einmitt
þegar ætlar að fara að
draga til tíðinda í mynd-
inni, hættir hún allt í einu
og ljósin kvikna. Afleið-
ingar alls þambsins verða
nú augljósar; áhorfendur
standa upp allir sem einn
og flykkjast út. Tíu mínút-
um síðar koma allir aftur
með nýjar birgðir í stór-
um ílátum og sama at-
höfnin hefst á nýjan leik.“
SAMFÉLAG ÞJÓD-
AIUIUA
„íslendingar eru Evr-
ópuþjóð, en aðeins upp
að vissu marki, mörkin
liggja um 200 mílur undan
ströndum landsins. Þeir
vildu gjarna ganga í Evr-
ópusambandið, í þeirri
trú að þar muni framlag
þeirra reynast ómetan-
legt. En á því eru tor-
merki. Eitt er að þjóð sem
álítur sig merkustu þjóð á
jarðríki á erfitt með að
ganga í klúbb þar sem
Frakkar eru einnig með-
limir. Það er líka erfitt fyr-
ir íslendinga að sætta sig
við að þeir myndu ekki
hafa sama atkvæðisrétt
og Bretar og Þjóðverjar.
Þegar þeim er bent á að
þeir séu fámennir í sam-
anburði við þessar þjóðir
verða þeir alveg skilning-
svana. Reglan hlýtur að
vera: Ein þjóð, eitt at-
kvæði?“
PRJÓniASKAPUR
„Fyrir þrjátíu árum hefði prjónaskapur verið talinn álíka mik-
il árátta meðal þjóðarinnar og pólitík og veðrið. Sumsstaðar til
sveita er svo enn, en borgarbúar eru fyrir löngu hættir að
stunda þessa iðju sveitarlima, að minnsta kosti á almannafæri.
Margir af framúrskarandi ungum listamönnum á íslandi eru
konur sem hafa lagt frá sér prjónana og tekið fram málingar-
pensla í staðinn. Sögur um prjónaáráttu eru útbreiddar. Smalar
eru sagðir hafa prjónað er þeir gengu yfir hrjóstrugt landið. Það
er meira að segja sagt að húsfreyjur til sveita hafi prjónað með-
an þær nutu ásta með bændum sínum.“
STÍLL
„íslendingar hafa stíl. Þeir búa við loftslag sem í besta falli
verður lýst með orðinu ömurlegt, en láta það ekki aftra sér frá
því að ganga í nýjasta tískufatnaði. Ef þetta felur í sér að skórnir
skuli vera opnir í tærnar, þá ganga þeir í svoleiðis skóm, jafnvel
þótt sé tveggja metra jafnfallinn snjór. íslendingar kynnast því
snemma hvað er stíll. Taktu þér stöðu utan við hvaða skóla sem
er og þú færð að sjá sýningu á nýjustu heimstískunni. Meira að
segja íslenski hesturinn er ekki ósnortinn af þessu; hann hefur
fimm gangtegundir ólíkt öðrum hestum í heiminum sem láta sér
nægja fjórar.“
Ymsar getgátur
eru uppi um
tilkomu kýla-
veikinnar í Elliðaán-
um og laxeldisstöð-
inni í Kollafirði. Oj>
inberir aðilar, sem
hafa eitthvað látið
hafa eftir sér um
málið, virðast hallast
að þeirri tilgátu að
kýlaveikin hafi borist
með flökkufiski frá
nágrannalöndunum,
en ekkert er fullsann-
að í þeim efnum.
Rannsóknir á kýla-
veikibakteríunni og
skyldleika hennar
við svokallaðan kýla-
veikibróður hafa far-
ið fram á tilrauna-
stöðinni á Keldum
um árabil og finnst
sumum það ein-
kennileg tilviljun að
veikin skuli nú koma
upp í fiski beggja
vegna við stöðina en
ekki austast á land-
inu, þar sem styst er
í erlend smitsvæði.
Á Keldum er hins
vegar fullyrt að þess-
ar rannsóknir hafi
farið fram undir ýtr-
asta eftirliti og
óhugsandi að bakt-
erían hafi borist það-
an í sjó. Þeir sem eru
vantrúaðir á þá skýr-
ingu benda á að þeg-
ar minkur var fluttur
hingað til lands á
sínum tíma hafi
hann aldrei átt að
sleppa út í umhverf-
ið og hann sé nokk
stærri en kýlaveiki-
bakterían.