Helgarpósturinn - 28.09.1995, Side 26

FIMMTUDAGUR 28. SEPTEMBER1995
Terence Etheridge er breskur danshöfundur sem er að setja upp leikgerð sína af Carmina Burana í íslensku óperunni. Hann fer ekki
auðvelda leið, því ekki einasta lætur hann kór óperunnar syngja heldur dansar hann lika af Irfs og sálar kröftum. Egill Helgason hitti hann í
æfingahléi.
Cold Fever sýnd í Bretlandi
Eiginlega of „kúl“
Skrýtnir íslenskir skór
Það er ekki á hverjum
degi sem maður rekst á
skrýtna íslenska skó, hvað
þá íslenska spariskó. En ný-
ir ísienskir skór litu dagsins
ljós á tískusýningu í Loft-
kastalanum á dögunum þeg-
ar þær Ragna Fróðadóttir
og Hulda B. Ágústsdóttir
sýndu afrakstur vinnu sinn-
ar. Skórnir, eða öllu heldur
klossarnir, eru hannaðir af
Rögnu en skornir út af eigin-
manni hennar, Þorkeli
Harðarsyni. Plastið ofan á
er hins vegar verk Huldu B.
Skórnir voru sérstaklega
hannaðir fyrir tískusýning-
una en fást nú í versluninni
Kirsuberjatrénu á 5.000-kail
parið. Aðeins fáein pör eru
til af þessum sérkennilegu
en skemmtilegu íslensku
spariskóm.
Það kann að hljóma eins og
hálfgalin hugmynd að setja
upp danssýningu með sundur-
leitum hópi fólks á ýmsum
aldri, fimmtíu manna hópi sem
á eiginlega fátt sameiginlegt
nema að hafa góða söngrödd
og syngja saman í kór — sem
raunar er einn besti kór á ís-
landi, ef ekki sá albesti, kór ís-
lensku óperunnar. En hvað
sem líður sönghæfileikum, þá
hefur það varla tíðkast hingað
til að setja upp danssýningar
með áhugafólki.
Breski listdanshöfundurinn
Terence Etherídge er að fást
við svona verkefni. Hann ætlar
að setja upp Carmina Burana,
þetta einkennilega skemmti-
lega tónverk eftir Carl Orff sem
hann samdi við hálfblautleg
kvæði eftir flökkumunka og
farandskáld, eins konar hippa
hinna myrku miðalda. Yfirleitt
hefur verið vaninn að flytja
þessa músík í hljómleikasöl-
um; nú ber svo við að undir-
leikurinn verður einungis tvö
píanó og slagverk, kunnir ein-
söngvarar þenja raddböndin,
en kórinn gerir hvort tveggja
að syngja og dansa. Hvað veld-
ur? Er islenska óperan máski
orðin svo aðkreppt að hún hef-
ur ekki lengur efni á að ráða til
sín hljóðfæraleikara og mennt-
aða dansara?
Terence Etheridge. sem hef-
ur þrívegis komið til íslands og
hvort tveggja starfað með ís-
lenska dansflokknum og ís-
lensku óperunni, gerir sér upp
skilningsleysi: „Líkt og dans-
flokkurinn á óperan í fjárhags-
vandræðum, sem er dapurlegt,
því þetta er góður dansflokkur
og góð ópera en engir pening-
ar. Mér finnst erfitt að skilja
hvað örvunin er lítil — það eru
svo miklir hæfileikar í þessu
landi.“
Astarforítninn tekur völd
Eins og segir: þetta átti aldr-
ei að vera auðvelt, annars er
varla neitt gaman. Þegar ég
kem á æfingu snemma á
þriðjudagskvöldi virðist um
stund að dansmeistarinn sé
farinn að ramba á barmi ör-
væntingar. Hann endasendist
um sviðið og salinn, bendir og
Cold Fever, kvikmynd Frið-
riks Þórs Friðrikssonar, verð-
ur frumsýnd í kvikmyndahús-
um í Bretlandi á föstudag, 29.
september. Myndin hefur feng-
ið nokkra umfjöllun í breskum
blöðum og segir til dæmis í
dómi í Empire, víðlesnu kvik-
myndablaði, að myndin sé svo
„kúl“ að það hljóti næstum að
teljast einum of. Sjálf myndin
og hetja hennar, Japaninn Nag-
ase, séu við þvílíkt frostmark,
að stundum sé hún eins og ís-
veggur sem erfitt er að brjót-
ast í gegnum. Samt klykkir
gagnrýnandinn út með því að
myndin sé skringilega indæl og
gefur henni þrjár stjörnur af
fimm.
Að myndinni er einnig vikið í
viðtali sem kvikmyndablaðið
Premiere á við Lili Taylor, leik-
Uli Taylor: „A köfium hafði ég ekki minnstu hug-
mynd um hvað ég ætti að gera, en ég var á Is-
landi svo ég hugsaði með mér. Skitt með það,
þetta er stórskemmtilegt.“
konuna amerísku sem fór með
hlutverk í Cold Fever. Taylor,
sem kýs að halda sig í hæfilegri
fjarlægð frá Hollywood, segir
að hún hafi þegið hlutverkið
vegna þess einfaldlega að hana
langaði að sjá ísland. Hún seg-
ist ekki einu sinni hafa lesið
handritið. „Þetta var einkenni-
legt hlutverk,“ segir Lili Taylor
ennfremur, „á köflum hafði ég
ekki minnstu hugmynd um
hvað ég ætti að gera, en ég var
á íslandi svo ég hugsaði með
mér: Skítt með það, þetta er
stórskemmtilegt.“
patar, en einfaldar bendingar
sem dansari myndi bregðast
við umhugsunarlaust eins og
strengjabrúða reynast eins og
torráðin gáta fyrir þá sem hafa
látið sér pirouettur og pas de
double í léttu rúmi liggja; alltaf
kemur einhvers stðar upp
hönd á vitlausum stað, hálfur
hringur verður að heilum
hring, tveimur hringjum. Þegar
músíkin verður venju fremur
munúðarfull þurfa kórfélagar,
sem kannski eru ekki vanir
nánari kynnum en að syngja í
sömu tóntegund, að eiga í
faðmlögum á sviðinu; þetta er
eins konar orgía þar sem öllum
hömlum er aflétt og ástar-
bríminn sem kraumar í verkinu
tekur völd. Faðmlögin eru þó
heldur feimnisleg og einhver
hvíslar að mér að á æfingu
kvöldið áður hafi dansmeistar-
inn ávítað dansarana sína fyrir
að „káfa ekki nóg“. Það er ekki
fyrr en söngdrottningin Diddú
stendur efst á sviðinu og Iyftir
pilsfaldinum djarflega upp fyr-
ir hné að hann tekur gleði sína
og hrópar kátur: „Gott, gott!“
KynferðisJeg músík
Terence Etheridge, eða
Terry eins og hann er kallaður,
setti upp Carmina Burana með
íslensku óperunni fyrir einum
fimm árum. Það var rómuð
sýning sem meðal annars fékk
mikið lof þegar hún var færð
upp í Gautaborg. En þá hafði
hann sjö atvinnudansara sér
til trausts og halds. Ég spyr
hvort hann sé ekki að reyna
hið ómögulega, að setja upp
sýningu sem byggist að miklu
leyti á dansi, með óvönu fólki?
„Þetta hefur aldrei verið gert
áður með þessum hætti," svar-
ar hann. „Og ég gæti varla gert
þetta með neinum öðrum kór,
þetta er einstakur kór. Ég gæti
ekki gert þetta með kórnum í
Covent Garden-óperunni.“
- Ég veit að þau eru góðir
söngvarar, en dansarar...
„Þau eru mjög meðfærileg.
Þetta er auðvitað músíkalskt
fólk og það ber gott skynbragð
á hreyfingar. Þetta var gott
þegar ég hafði dansara, en ég
held það verði ennþá betra
með kórnum. í upphafi hafði
ég áhyggjur af því að þurfa að
gera þetta á þremur vikum, en
núna held ég að þetta verði
mjög spennandi sýning."
- Ertu kannski að slœgjast eft-
ir einhverju sem þú gœtir ekki
laðað fram með alvöru dönsur-
um?
„Já. Ákveðnum hrjúfleika og
milliliðalausri tjáningu. At-
vinnudansarar myndu gera
þetta á miklu fágaðri og snyrti-
legri hátt, en þau kýla á það,
láta vaða. Auðvitað gera þau
mistök, það er óhjákvæmilegt,
en breiða þá yfir þau með
söngnum."
- En þarftu þá ekki að gera
hlutina fram úr hófi einfalda?
„Einfalda, já, en ekki of ein-
falda. Þau eru ekki kjánar —
raunar er þetta skýrleiksfólk.
Auðvitað geta þau ekki dansað
ballett, en ég vil heldur ekki að
þau dansi ballett. Ég vil að þau
líti eðlilega út.“
- Nú er þessi músík afar lík-
amleg, stundum kröftug, stund-
um dillandi, stundum óhemju
viðkvæmnisleg...
„Og kynferðisleg. Þegar Orff
skrifaði verkið var ekki ætlun
hans að það yrði sungið á tón-
leikum, heldur var hugmynd
hans að þetta yrði eins konar
helgiathöfn; hann sá alla
söngvana fyrir sér á hreyfingu.
Ég skynja það líka eins og
helgiathöfn, eins og tryllta
messu, sem stígur og magnast
og endar nánast eins og full-
næging." _
- En eru Islendingar ekki allt-
of bældir til að ná tökum á
svonalöguðu?
„Ekki í þessu verki, vona ég.
Kannski vildi ég að þau
slepptu betur fram af sér beisl-
inu í orgíuatriðinu, en ég held
að það komi allt þegar þau
kynnast félögum sínum betur.