Alþýðublaðið - 13.11.1970, Blaðsíða 1

A
ALIT MENGUNAR-
NEFNDARINNAR
iill
HÆTTA ENN
□ Nefndin, sem annazt hefur
rannsóknir á hugsanlegri meng-
un gróðurs o. fl. af völdum flúors
frá álbræðslunni í Straumsvík,
hefur nú sent iðnaðarráðuneyt-
inu skýrslu um störf sín. í skýrsl-
unni kemnr fram, að athugun á
gróðursýnishornum, trjálaufi,
barrnálum, grasi og heyi, ieiði í
Ijós þá almennu niðurstöðu, að
flúormagrn í gróðri sé nú meira
en áður mældist, en þó sé það
verulega fyrir neðan það magn-
gildi, sem vitað er, að valdið
geti sýnilegum skemmdum á trjá
gróðri eða flúorveiki í nautgrip-
um, sem fóðraðir eru á venju-
legan hátt.
Nefndin var skipuð árið 1967
og hóf hún töku og rannsóknir
uði s.l. Álbræðslan hóf rekstur
á tímabilinu júlí til september
1969, og eru því fyrir hendi sýn-
ishom tekin bæði fyrir og eftir
þann tíma. í fréttatilkynningu
frá iðnaðarráðuneytinu varðandi
skýrslu mengunamefndarinnar
segir, að þetta sé mikilvægt sam-
anburðaratriði, þar sem flúor sé
algengt efni í öllum jarðvegi,
vatni og sjó.
Nefndin tók sýnishorn sín á
rúmlega 20 mismunandi stöðum
í 4—13 km fjarlægð frá álbræðsl-
unni, og einnig á tveimur stöð-
um í 66 og 78 km fjarlægð, þar
^ sem engra áhrifa gætir frá ál-
j bræðslunni eða öðmm iðju- j
| rekstri.
I Jafnframt voru tekin sýni í
sýnishoma af gróðri, jarðvegi, rúmlega 1 km fjarlægð frá ál-
vatni og lofti í nágrenni álbræðsl
unnar á árinu 1968. Hafa sýni
verið tekin síðan reglulega á ári
hverju, síðast í septembermán-
BLÝ HRJÁIR
MENN í OSLÓ
□ Andrúmsloftið í Osló er
nengaðra blýi en andrámsloít
flestra annara borga í Evrópu
og Bandaríkjunum, .segir í
nýjum niðurstöðum norskra
mengunarrannsókna.
Blýmagnið í miðbænum á
tímabilinu kl. 9—4 á daginn
er tólf mikrogrömm í hverjum
rúm,metra lofts.
Til samanburðar má geta
þess, að í Los Angeles finnast
ellefu mikrogrömm í rúmm.
Blýmengun í andrú.tnsloftinu
kemur úr úíblástursrörum bif
reiða, segja vísindamennirnir
frá norsku iðnrannsóknarstofn
uninni, scm ráðgera mjög víð-
tækar og umíangsmiklar rann
sóknir á aiitlrúnn-iofli í norsk-
u,m bæjum og munu þær rann
sóknir einnig ná til kolsýrings.
bræðslunni, á því svæði, sem sér-
staklega var fjallað um í álsamn-
ingunum frá 1966, en það var
ætíð vitað, að gróður þar í hraun
inu gæti orðið fyrir skaðlegum
áhrifum, segir í fréttatilkynning-
I unni.
Nokkur mismunandi sýni voru
tekin til athugunar á liverjum
stað. Telur nefndin það ótvírætt
samkvæmt erlendri reynslu, að
greinileg ritneskja um mengun-
aráhrif fáist því aðeins, að stuðzt
sé við meðaltalsgildi af allmörg-
um sýnishomum innan sama
svæðis. Jafnframt verður að taka
öll sýni með sömu aðferð.
Hæsta gildi flúormagns í heyi
í septembermánuði 1970 fannst
á Vífilsstöðum og var það 31,9
ppm, en meðaltalsmagn í sýnum
af heyi og grasi í 3,9 — 12,3 km
fjarlægð frá álbræðslunni var
14,7 ppm.
Hæsta. flúormagn í lauftrjám
j fannst í nokkrum birkitrjám í
Reykjavík, 22,9 ppm, en í lauf-
trjám í Hafnarfirði var magnið
mun minna (10,6 og 17,8 ppm).
Þess er getið í fréttatilkynn-
ingu ráðuneytisins, varðandi um-
rædd birkitré í Reykjavík, að í
flúormagn þar reyndist mun
Framhald á bl3. 2.
Fallbyssukúla
□ Starfsmörnum í Sementsverk
smiðjunni á Akranesi brá heldur
betur í brún, er þeir uppgötvuðu
gamla fallbyssukúlu í sandimln,
sem dælt hafði verið til verk-
smiðjunnar, en fallbyssukúlan er
talin vera frá því í fyrri heims-
styrjöldinni. Lögreglunni á Akra
rtesi var þegar tilkynnt um þenn
an sérstæða fund og þar sem ekki
var vitað ncnia kúlan kynni að
springa, þótt gömul væri, var sér
fræðingur úr Reykjavík fenginn
til að gera Iiana óvirka. Eru Ak-
urnesingar nú úr allri sprengi-
Framhaild á bls. 10.
Löggan
er ekki
svo af-
leit
Þaff var fjörlegt um aff litast er
viff litum inn í Austurbæjarbíó í
gær. Þar var veriff aff sýna le'rk-
rit Ármanns Kr. Einarssonar um
Rauðskegg og Rassskellu tröltin
í Rauffhólum. Sex og sjö ára börn
í barnaskólum borgarinnar hafa
séð leikritið undanfarna daga í
boði umferffarlögreglunnar þar
sem söguþráffur leikrítsins inni-
heldur kennslu í umferffarreglum.
Nýr dómari
□ Forseti íslands hefur hinn 11«
þ.m., samkvæmt tillögu dómsmála
ráðherra, veitt Magnúsi Þ. Tortfa-
syni prófessor, dómaraembætti í
Hæstarétti frá 15. þ.m. að telja.
(Frétt frá Dóms- og kirkýumála
ráðuneytinu).
□ í gær var lögð fram á Alþingi
tillaga til þingsályktunai', sem
Jón Ármann Héðinsson flytur.
Fjallar tillagan um rannsókn á
möguleikum á útflutningi á
hreinu neyzluvatni og segir í
tillögunni að Alþingi álykti að
fela ríkisstjóminni að hlutast til
um slíka rannsókn. Niðurstöður
athugananna verði lagðar fyrir
Alþingi svo fljótt, sem verða má.
svo fmmvarp um útflutning á
hreinu vatni frá íslandi verði
samið sem fyrst.
í greinargerð með tillögunni
segir Jón Ármann Héðinsson á
þessa leið.
Á s. 1. ári kom það fram í frétt
um, að í Vestur-Þýzkalandi
stæðu yfir mjög umfangsmiklar
athuganir um öflun vatns. Eftir
fréttinni að dæma var um tvo
mög-uleika að ræða, annars veg-
ar að fá vatnið frá Sviss, hins
i vegar frá Svíþjóð. Ilvor leiðin
’ sem farin yrði mundi kosta mill-
jarða með öllum tilheyrandi út-
búnaði og lögnum fyrir vatnið.
j Hér áttu aðeins þrjár stórborgir
I hlut að máli. Þegar það er haft í
huga, má sjá, hversu alvarlegt
vandamál öflun á hreinu, ómeng-
uðu neyzluvatni er orðin.
Þess eni mýmörg dæmi, hversu
erlendir ferðamenn hafa lofað
gæði hins íslenzka vatns og bergt
það í sig með meiri ánægju en
ætla mætti í fyrstu. Þetta er þó
vel skiljanlegt, þar sem mjög
viða er alls ekki um hreánt
neyzluvatn að ræða lengur í stór
borgum heimsins.
Það er því orðið vel tímabært,
að skipuleg rannsókn fari fram
á möguleikum til töku á góðu
vatni í mjög stórum stíl og
hversu við hér þurfum að venida
þau svæði, sem til greina koma
í þessum efnum, svo að þau verði
ekki menguninni að bráð. Fyrir
slíkt verður að koma í tæka tíð.
Augljóst er að til þess að koma
á fót útflutningi vatns í tugþús-
unda tonna magni þarf að fara
fram víðtæk atliugun á margvís-
legum aðstæðum, og ekki má
dragast iir hömlu, að þessi atliug-
un fari fram. Verði niðurstaðan
jákvæð varðandi öflun á tæru
Framihald á bls. 10. j
SAGA
til næsta bæjar
□ Það þótti heldur ótilhlýði
legt þegar ambassador Banda-
ríkjanna á Indlandi lét sig
vanta til að kveðja .Indiru
Gandhi forsætisráðherra þeg-
ar hún fór af stað frá Delhl til
að taka hátt í afmælishátíða-
höldum SÞ í New York. Ilann
svaf nefnilega yfir sig um
morguninn og náði ekki til
flugvallarins í tæka tíð. Þeim
stjórnmálamönwum á Indlandi
sem vilja bæta sambandið við
Bandaríkin þótti þetta stórum
miður, og einn liægri sinnaður
þingmaður sendi ambassadoi-n-
um vekjaraklukku!