Alþýðublaðið - 13.11.1970, Blaðsíða 2

ca
Götu
Gvendur
* SVR-gjöld 7500 krónur á
ári.
* Spilsemi er að hyggja að
smámunum.
í* AUt liækkar, en samt á
kaupmáttur launa að vera
| óbreyttur.
* Eru útreikningar hagfræð-
inga í samræmi við reynslu
venjulegra manna?
' SAFNAST ÞF.GAR saman
kemur; sama á við um eyðslu
og þá er sagt: Eyðist það sem
af er tekið. — Flestum finnast
strætisvagnagjöldin í Reykja-
vík lág; ekki muna mikið um
að fleygja ellefu krónum í dunk
inn hjá vagnstjóranum. Annars
er. mér algerlega óljóst hvert
þessi gjöld geta kallazt há —
eða lág, þykir samt lieldur ó-
sennilegt að þau séu miklu
hærri en þau þurfa að vera.
EN EF VlSi förum aS reikna
saman hve mikið fer í strætis-
vagnaferðir á ári sést hve slík-
ar smágreiðslur geáa verið
drjúgar. M'aður sem notar stræt
isvagna fer hið minnsta 1 ferð
fram og til baka hvern vinnu-
dag. Þar að auki getur verið að
“ í hann þurfi að' bregða sér eitt-
hvað smáveigis að d’eginum eða
að kvöldinu eða um hel’gar. Auk
þess þarf konan hans stundum
■að skreppa með strætisvagni i
bæinn. Þótt hann fari aldrfei
heím í mat má gera ráð fyrir
að hann fari mihinst tíu ferðir
fx am og til baka á viku, það
þýðir rúmar fjörutíu feirðir á
.mánuði eða áttatíu SVR-miða.
Nú kostar kort með 26 mið-
um 200 krónur svo 78 miðar
kosta 600, sem er góð taila að
reikna með þótt hún sé aðeins
of lág. Og þá er auðvalt að
reikna út að á ári er eyðslan í
SVR-gjöld 7200 krónur, eða við
skulum segja til að jafna upp
það sem áður hefur verið van-
neikmað: 7500 krónui'.
EINU SINNI sagði gamall
maður sem fannst ég vera ó-
spilsamur úr hófi fx-am að það
sem garði gæfumuninn væri
hvort maður gerði sér far um
að; hyggja að smámunum, smá-
greiðslurnar væm miklu drýgi'i
en hinai- stóru, mest af fé
tnanns fæfi í smághéiðslur. Þar
að auki vaeru hinar stóru vana-
lega vel grunduð eyðslá, en þær
smáu væm eitthvað sem maður
hugSí&iðí ekkert um. Eg býst við
að gamli maðurinn hafí haft
rétt fyfir sér. En samt komumst
við ekkí hjá að fai*a í strætó,
og svo er um svo margax greiðsl
ur sem nága svo niður kaupið
manns að lítið eða ekkert er
eftir. Og nú hefur allt hækkað;
Síminn, rafmágnið, póstgjöld,
olía og einhvern veginn hækk-
■ar nauðsynjavara jaffnt og þétt,
■eða hefur gert það til þ’essá,
hvað sem verður .eftir verðstöðv
unina. Meira að sögja strætis
vagnagjöldin eru nýbækkuð. —
Og landbúnaðarvaran er hækk-
uð í verði fyrir utan allt það
sem við greiðum til að Fæhey-
ingar og aðrir útlenzkix vilji
kaupa íslenzk kjöt.
EN OKKUR ER TJÁÐ að
kaupmáttur launa sé 17%
Fr.ambald á bls. 10.
□ Manninn ,á myndinni þekkja
flesfr tó n* 1 2 3 4! i s íar ii n n end u r, því
að Sii- John Barbirolli sem nú
er nýl’átinn, var einn af fræg-
usiu ihljóro.sveitarstjórum heims
ins, svipmikill og eftirminnileg-
ur persónuleiki. Og margir ís-
lendingar muna vafalaust, að
undrabarnið okkar, hún Þórunn
Jöhannsdóttir, spilaði undir
stjórn BarbiroTlis með hinní
be'ms'kunnu Haííé hljómsveit í
Mancbester þegar ihún var að-
eins smátelpa.
Barbirolii var sjölugúr þe'gar,
hann andaðist, fæddur 2. des-
ember 1899 í Londort. Fáðir
hans var italskur og móði^in
frönsk, e'n drengut'ittn ólst upp
í Englandi. Tónlistih var horl-
um í bTóð borin; bæði fáðir harts
og afi vóru .fiðlúleikarar; og
hann byrjaði að lærá á fiðlu
um það leýli s’e'hn ihann varð Tæs.
S'einna skipti hánn þó um og för
að læra á‘ sielló, ert iþað tófcst
svo vel, að ’.tann vár orðihtt fræg
ur sem undrabárn 11 árá gám-
áll. Hatiti varð’ snemma sjálf-
stæðiir í skoðunum og n'eltaði
harðléga að fylgja ríkjartdi tíziku
í klæðáburði uhdrabarná á þeim
árttm — þ. ie: a. s. drerigír komu
fram klæddir etns og „li'til lá-
várðúriinn": í svörtum flauels-
fötúm m'eð hvítán kniplingá-
kraga. Giovanni lit’li eins’ og
hann hét ,þá: (ihann tók síðar
upp ensku þýðinguna á ítalska
naftxinu sínu) beimtaði að fá
að vera í matrósafötum, og það
var látið eftir honum.
Hann Tærði við Trinity tón-
listarskólann í London og síðan
við Konungtega tónlistars’kó'l-
ann (Royal Aeademy of Music)
þar sem hann vákti mikla at-
hyg'li með hæfiieilcum sínum og
vann mörg verðlau.n. Siextán ára
gamall varð hann yngsíi með-
Timur Queen’s HaTl sinfóníu-
hljómsveitarinnar undár stjórn
Sir iHánrý Wood, og sama ár
hélt hann fyrstu sjálfstæðu
senólónleika sína í London.
En þótt hann yrði kunnur
s'em aflburðagóður sellóleikari,
var það elcki það sem hann
þráði heitast, heldur vildi hann,
Verða hljómsveitarstjóri. Tutt-
ugu og fimm ára garnall siof'naði
hann litla kamimerhljómsvait og
stjórnaði íhenni, og ári síðar
bauðst honum starf sem hljóm-
sveitarstjóri við Covent Garden
óþéruna.
10 árum s’einna var hann val-
inn eftirmaður Toscaninis (er
einnig hóf feril sinn sem selló-
Teikari) í N,ew York sem stjórn-
andi Fíliharmóníusveitai'innar
frægu. Það var fiðlusni'llingur-
inn Jaseha Heifetz s!em mælti
máð honum. og Barbirolli var í
þleirri stöðu til 1943 (frá 1926);
en þá var hann beðinn að koma
t.il Englands og lendurreisa hina
rómuðu Hál'lé hljómsveit í Man
chester sem Sir Caides Hallé
hafði stofnað árið 1858. Hljóm-
sveitin hafði aldrei hætt störf-
um algerlega, en hún var ekki
nema svipur ihjá sjón eftir að
margir hljóðfæraieikararnir
ihöíðu verið kvaddir i hárinn og
hin görrílu „ih'eimkynhi“ hennar,
Manchester Free Ti-adie Háll,
eyðilögðust í loftárás.
Barbirolli vann stórvirki þeg-
ar hann hóf hljómsveitina aftur
íil vegs’ og virðinga'r og gerði
hana eina af nafntoguðustu sin-
fóníuhljómsveitum heims. Hann
fór um England þvert og endi-
langt til að leita að nýliðum —
t. d. farrn hann ágætan básúnu-
lei'kara í hópi lcverina sem spil-
aði’ á hjálpræðisiherssamkomum.
Það var einnig nýbreytni hjá
Barbirolli að velja konur jafh’t
sem karla í hljómsveit sínaýá
tímabili var u. þ. b. heimingur
hennar konúr. En í flestUm öðr-
um sinifóníuhljómsveitum voru
annað .hvort eintómir karlmlenn.
eins og alltaf hjá Sir Thomas
Bsec’ham eða a. m. k. yfirgnæf-
andi meiivihluti. (,.Ég get ekki
m’eð no’kkru móti haft konu i
hljómsveitinni minni“, sagði Sir
Thomas eitt sinn, „iþví að .ef hún
'er falleg, þá ruglar hún alla
hina Mjóðfæraleikarana, og ef
hú.n er .ljót, þá truflar hún
mig“.)
'Manchester-búar elskuðu
Framhald á bls. 10.
RÁÐHERRANN SEGIR:
| □ Ivár Nörgaard, fyrrvterandi
'fjár.málaráðherra Dana, var áð
ur mikill reykingamaður,
reykti yfirleitt 20—30 sígarett
ur á dag — og gat komizt upp
; í 40 stundu.m, Það var þegar
j streitan var verst.
] „Það er enginn vandi að
| 'haetta að reytkja", segir hann
j sjálfur. „Ég hef gert það xnörg
j urn sinnum. En í þetta skipti
j er það í alvöru“.
, „Og. hvers vegna?“ spyr
( blaðamaður Aktuelt.
J „N’j er ég’ orðinn sannfærð-
i ur um, að r’eykingar eru eins
f skaðlegar og haldið er fram.
. Áður var ég oit Ipreyttur og
i illá fyrir kallaður á morgnana.
. En nú er ég frískur og hress
álvég frá því ég yakna. Ég ,er
elcki í vafa um, að það er því
að þakka, að ég er hættur að
reykja“.
„Hvernig er tilfinningiri af
iþví?“
„Áður fa.nnst mér það háif-
gerð martröð að hætta reyk-
ingum. Mig dreymdi annað
veifið, að ég var að reykjá síga
x^ettu. Og þegar ég váknaði,
var ég ;ekki með neina síga-
tie'ttú, en'. haí'ði geysimikia þörf
fyrir reyk“.
„En í þetta sinn?“
„Það Kecfur gengið vel —
vegna þess að ég h-ef lært-dó-
lítlð í sjálfss'efjun af Abraham
Rosen'berg. Maður iðlcar ýmsar
aofingar sem ■■erka á tauga- og
Vöðvalcerfið. Það getur minnt
á látbragðsleik. En það er ró-
andi, og maður fær raunveru-
lega- tilfinningu af,- að í þetta
sinn vilji maðurí alvöru hætta
allri tóbaksnotkun“.
„Hversu lengi vara óþæg-
indin?“
„í þetta síðasta.slcipti aðeins
8—10 daga. Eflir þann tíma
situr að vísu. eftir viss' hung-
urkennd. Qg þegar maður reyk-
ir eklci með kaffinu, borðar
maður kannski fleiri smákölc-
ur it„• staðinn. - Ef maður vill
ékiki fitna, er aukin hrevfing
nauðsynleg. En ,það er . lí.ka

■ hægt að venja sig af smálcök-
um“. ■->-
u
MEN'G'UN (1)
méira 36,5 ppm í júní 1969, áður
en álbræðslan tók til starfa, en
síðar hefur mælzt. Meðaltalsgildi
flúormagns í lauftrjám og barr-
trjám í 3,9—12,3 km fjarlægð
frá álverinu var 10,9 ppní í sept-
ember 1970.
Flúormagn í grasi í 1 km fjar-
lægð frá álbræðslunni reyndist
vera 46,7 ppm.
Þau skaðleysismörk varðandi
flúormengun, scín þekkt eru af
fræðiritum og reynslu eru eftir-
farandi:
1. Fyrir nautgripi eru 50—60
ppm í heyi og grasi skaðlaus,
þótt gefið sé og beitt árum sam-
an.
2. Sauðfé þolir 50—75% meiri-
flúor en nautgripir.
3. Birki; á laufi í Noregi með
100 ppm af flúor voru engar sjá-
anlegár skemmdir. Tré með
meira en 900 ppm að liausti sýna
veruieg áhrif, en eru þó énn lif-
ándi.
4. Fúra: 50—60 ppm orsaká
yfirleitt elcki neinar sjáanlegar
skemmdir. Mengunarnefndin hef
ur ekki að fullu lokið athugun
á nýjustu sýnum úr jarðvegi,
vatni og lofti, en niðurstöður
þær, sem fengnar eru, benda til
þess, að flúormagn í jarðvegi og'
lofti sé nú svipað og áður fannst.
Flúormagn í vatnssýnum virðist
í sumum tilfellum hærra en á
fyrra ári, en þó vera langt innan
J>eirra marka, sem talin eru æski-
leg, þegar drykkjarvatn er bætfc
með flúor.
í fréttatilkynningu iðnaðar-
ráðuneytisins segir, að liér sé
ekki um „eina rannsókn“ að
ræða, helður sé liér um margar
mismunandi, staðbundnar og’
tímasettar rannsóknir, sem
spanna yfir þrjú ár. Engin ein
niðurstaða sé talin fullgild án
samanburðar við aðra, en beri
íslenzkum og svissneskum niður-
stöðurn ekki saman, sé fyrir
hendi að fá samanbúrð við nið-
urstaður norskrar rannsóknar-
stofriunar.
Rannsóknum þessutn er ætlað
að lialda stöðugt áfrám, á grund-
velli reglugerðar, sem iðnaðar-
ráðuneytið hefur staðfest. —
2 FÖSTUDAGUR 13 NÓVEMBER 1970