Alþýðublaðið - 29.01.1971, Page 2

□ Sögulegt yfirlit yfir íslenzka
iiiynúlist.
O Engin mynöskrá, lélegar
merkingar.
□ Vi5 viljum fáa-<að vita faðernið
□ Safn þjóðarinnar en ekki fá-
einna listsnobba og brodö
borgara.
R. JÓH. SKRIFAR mér bréf sem
þannig Iiljóðar: „Myndlistai-sýn-
ins stendur nú ytir í Listasafní
ríkisins og er köiluð yfirlitssýn
ing:, b. «. sögrulegt yfn-lit um ís-
lenzka myndlist. AUmargt «r
þar lika af útlendum málverk-
mn. ijSýning þessi er merkileg
um margt og góffra gjalda verð.
Þeim mun livimléiffara og leiff-
inlegra er, þegai' aff í ýmsu verð
ur áfátt um þjónustu við sýn-
ingaí-gesti' á slíkri sýningu. Því
miður hefir oröiö á þann veg
þarna.
UNDIRRITAÐUR ko,m á bessa
sýningu daginn cftir að liún var
opnuð’ almenjjjpgi. Eins og cg
er vanur, baff ég strax um að
fá keypta myndaskrá. Æinei, slik
skrá fyrirfannst, því miffur, eng-
in. Ég lét það gott heita og ark-
aoi inn í saiinn, vonamdi hað,
að ég þyrfti ekki að treysla al-
gerlega á brjóstvit mitt og get-
speki, þar sem listaverkin hlytu
aff vera rækilega merkt.
SAFNSTJÓRINN hafði látið
hafa það eftir sér í dagblöffum,
að undirbúningur sýningar þess
arar hefð'i staðið margar vikur.
Vafalaust er þaff mikiff og sein-
legt vandavex-k að velja myndir
á slíka sýningu og að hengja.
þær upp á vegg. En hefði nú
ekkj vorið betra að fresta opn-
uninni uni eina viku til viðbót-
ar, svo að hægt væri að láta sýn-
ingargestum ýtarlegri þjónustu
í té? Ilvers vegna lá svona mik-
ið á?
EINS OG AÐUR var vikiff að.
var lengin sýningarskrá fyrir
hendi í upphafi sýningarinnar
Cmér er ókunnugt um. hvort
hún hefir komið síðan). Ég hjóst
við, aff úr þeiri-i vöntun yrði
bætt með' ýtarlegum merkiug-
um á listaverkunum. En ekki var
því eftirlæti að heilsa. I.íklega
allur þorri myndanna var
ómerkíur með' öllu, og engar
upniýsingar aff finna í grennd
við þær. Jafnvel ein fyrsta mynd
in. sem bar fyrir augu. þegar
inn var kc,mið, andlitsmynd a£
stofnanda safnsins, Birni Dala-
sýslumanni, var algxtríega ó-
merkt. Hélt ég þó að minninfr
Sliks brautryffjanda æfcti skilið
annað og bctra hlutskipti á slík
um stað'.
EN ÞESS SKAL geíið, sem
gerfc er: Allmargar myndir
voru merktar meff imjóu letm'-
bandi, sem límt var neðst á
rammana, svo aff í mörgunx til-
vikum varff skoffandinn aff
beygja sig í hálfhring, allt að
90 gráffu horn, til þess að geía
lesið áletrunina. Betra að ganga
ekki ,með' svæsna gigt i m.iaðm
ariiffunum! Nú má segja, aö
vel megi njóta listaverks, án
þcss að' vita nafn þess eða höf-
untlar þess. En ætívísin er flest
um Islendingum í blóff borin;
viff vil.ium vita deili á fóllci og
munum, að minnsta kosti im
fafferni, sé þaff ekki bví vafa-
samara. Oft Iangar fólk til að
vita. af hverjum andlitsmynd er,
hvort hún er af einhverjum garp
inuin í sögunni, e®a kannski grn
hverjum ráðheri ani’m. eða hara
af honum Pésa okkar hérna
gamla úr Flóanum éffa Kolgraf
arfififfinum. eða þá úr beim
skáldfrægu hæðum, þar sem
lygn streymir Rín.
AD LOKUM fáein orð í fullri
alvöru: Safnið', sem hér um ræð
ir, er eign íslenzku þ.jóðarinn-
ar, en ekki fáeinna broddborg-
ara effa listsnobba. Almenning-
ur hefir því fullan rétt á eins
fullkominni þjóniistu þar Cog á
öffrum opinberum stofnunum)
og kostur er á. 24. X. 1971. —
R. JÓH.‘í
Ef við eigum ekki
aö fara aftur á
bak verðum við
að hlaupa.
Pelagius.
1
HÁRKOLLUR (1)
Verffmumirinn liggur í því,
aff Danir senda hárið tií Singa
pore, þar sem kollurnar eru
hnýttar, en þær ensku eru
unnar að’ öllu Jeyti í Englandi.
Er mesti kostnaðurinn við
kollugerðina vinnukrafturinn
en í Singapore er hann hræ-
J ödýr.
A!It hár í hárkollunum er
man'nahár og aðspurður
kvaðst Vilhelm ekki kaupa
mannahár og væri sennilega
enginn aðili á íslandi, sem
gerðí slík viðskipti.
Aff lokum spurffum við Vií-
. helm að því hvort hann gæti
ekki gefið mönnum góð' ráð',
um hverni bezt væri aff koma
i veg fyrir hárlos og sagðist
hann ekki geta gefið hetra
ráð en það, að bencla mönn-
um á aff koma til sín og fá sér
hárkoilu.
LAGANEMAR ' (1)
hingaff til veritf því andvígir, aff
stúdentar liéldu uppi- gagnrýni
á einstíaka prófessora eöa skiplu
sér af því, hverjir híytu prófes-
soœsstöður víff deiidina. Flestir
Jxeirra jpf ekki ailir voru þvi and-
vígir á síffastliffnum vetri, a8
laganemar lýstu áliti sinu á um-
«ækjendum um prófessorsstöffu,
sem þá var laus, en þá stóð vaiiff
ndXli Þórs Vilhjálmssonar, sem
FÖSTUDAGUR 29. 3ANÚAR 1971
i
hlaut stöffuna, og Sigurðar Giss-
urarsonar, sem er einn hinna
þriggja, sem sækja um þá stöðu,
sem nú er laus.
Virðist einhverjir hægrimann-
anna hafa látiff af fyrri skoðun
sinni, því að nokkrir þeirra fylla
hóp þeirra, sem eru andvígir því,
aff Gunnar Thoroddssen fái pitfif-
fessorsstöðuna. Er hér um að
ræða nokkra áberandi hægri-
menn, sem flokkshundnir eru í
Sjálfstæðisflokknum.
Andstæðingar Gunnars Thor-
oddsen meðal laganema halda
því fram, að mjög sé ólíklegt, að
hann ætli sér að sinna fræða-
störfum sem skyldi, enda sé aug-
Ijóst, að liann sé á leiðinni inn
á vettvang stjómmálanna á nýj-
an leik. Benda heir m.a. á stutta
viðdvöl Gunnars í embætti
hæstarýifardómara. Þá lialda.
þeir því einnig fram, að Amljót-
ur Björnsson sé sá umsækjenda,
sem gerst þekki þær greinar, sem
ætlazt er til, að umræddur pró-,
fessor kenni affallega, en þær eru j
skaffabótarcttur og tryggingarctt
ur. —
RAUÐSÖKKUR (1)
„Fundur Kvenréttindfclags ís-
lands, haldinn að Hallveigarstöff-
um 20. jan. 1971, þar sem saman
eru komnar hinar „eldri Kven-
rcttindakonur“, „Únr“ og rauff-j
sokkar, lýsir ánægju sinni yfir
því, að undirbúningur er hafinn
að endurskoffun laga nr. 38, 28.
jan. 1935, um leiðbeningar- fyrir
konur um varpir gegn því að
verða bamshafandi og um fóstur
eyðingar, og laga nr. 16, 13. jan.
1938, um að heimila í viðeigandi
tilfellum aðgerðir á fólki, er
koma í veg fyrir a'ff það auki kyn
sitt.
Hins vegar lýsir fundurinrt
yfir undrun sinni og andstöðu á
því, að það eru karlmenn einir,
sem ætlað er að fjalla um þessi
mál, sem í flestum fcilfellum varð
ar konur mestu.
Fundurinn leyfir sér því aff
krefjast þess, aff nefndin verð'i
sjö manna nefnd, og verffi tfl viff-
bótar við þá þrjá karlmenn, sem
í lienni eru nú, skipaðar 4 konur,
og væru þaff t.d. ljósmóffir, lækn-
ir, lögfræffingur og félagsráff-
gjafú“ —
HÓTELSKÓLI (1)
Meff því móti telur nefnd. sem
aff frumvarpinu helur unniff. aff
skélinn geti veitt verklega
kennslu j öllum greinum hóteliffn-
affar, svo sem liótelstjórn, gesta-
móitöku og skyldum störfum. —
FRIÐRIK <1)
Olympíuskákmótinu í Lugano
1968, vann Guffmundur þá skák.
-Síðasta umferðin verffur tefld i
fyrra.mállff, og er vonandi aff Friff
rik standi sig vei. Þess má geta,
aff fyrstu v-erfflaun í skákmótinu::
nema um 100 þús. krónum. —
Áttræð i dag:
Jónína G. Þórhallsdóííir
kennari
□ Öllum heimildum ber sam
an um þ;:<5, að frú Jónína Þór-
haflsdóttir sé áttræð í dag. Um
það þýðiir víst elcki að deila við
dómarann. Samt fer það fyrir
ofan garð og neðan hjá ofckur,
gömlum félögum hennar og vin-
um, þegar við iheimsækjum
hanax, að hún hafi liíað svo lang
an ævidag. Um hana leikur allt
af einhver æskubjarmi, sem hún
hefur ef til vil fengið í eftir-
laun fyrir langt og fórnfúst s'tarf
meðal æskufólks. En kannski
hefur hún einnig fengið æskuna
refjalau.st' útmælda í upphafi.
Það g'eta þeir eflaust borið um,
er sáu hana átján ára. Og varla
eru þeir aliir orðnir svo gaml-
ir, að þeir muni það ekki enn.
Þó mun nú þyngst á metunum,
þegar hér er komið sögu, að
Jónínu hefur tekizt m;eð lær-
dómsrákum hætti að varðveita
hug sinn og' hjarta á langri lífs-
leíð, þar sem hún hefur orðið
að klífa margan erfiðan hjall-
ann.
Jónína Þórfliallsdóttir er fædd
í Reykjavík 29. janúar 1891, og
þar ölst hún upp við þau kröppu
kjör, sem svo mörgum þeirra
tíma börnum og unglingum voru
búin.
'En snemrna kom í ljós, að
hún -var góðum námsgáfum
gædd og ekki síðúr óvenjulégri
■atorku og dugnaði. Stúlkur áttu
þá ekki sérlega greiða götu að
fram'haldsnámi. Sízl af öllu þær.
sem sjálXar urðu að vinna hörð
um höndum fyrir hverju skrefi
í lífinu. En þnð segir strax sína
sögu um dugnað og hæfileika
Jónínu, að hún lagði á eigin
spýtur til atlögu við skólagöngu
og lauk prófi úr Kennaraskó1®
íslands vorið 1913. Um haustið
það sama ár gerðisl hún heim.
iliskennari í Vestmmnnaeyjum,
en kenndii jafnframt það slcóla-.
ár tímakennslu við barnaskól-
ann þar í Eyjum. Haustið eftii’
varð hún fastur kennari við
barnaskólann og kenndi þai- í
fimm ár.
Þetla sama haust, árið 1914;
tók ungur maður við stjórn
barnaskólans í Eyjum. Þessj
maður var Björn H. Jónsson.
þá nýkominn fi-á Danmörku efl
ir fimm ára dvöl þar í landi við
störf og nám, fyrst í iýðháskól-
amum í Friðiviksborg og síðan i
Askov frægasta lýðháskóla Dana.
En áður hafði Bjöm lokið gagn
fræðaprófi í Flensborgarekóian-
um í Hafnarfirði. Björn H. Jóns-
son -skólastjóri varð síðar lands-
kurvnur skolaimaðuT, er hafði
margvisleg og h'eillarík áhrif á
þá, sem störfuðu með honum i
skdlanum og á skólamálin í land
inu á mörgum sviðum. Auk þess
var hanh einn af brautryðjend-
um. að stofnun icennarasamtak-
anna..
Þessum fjöóhæfa skélamanni
giftist Jónína ÞórhaHstíöttir 30.
apríl árið 1915. En þau fsst-u
ekki byggð sína í Vestmanna-
eyjum til frámbúðar. Árið 1928
hverfa þau frá barnasfcólanum í
Evjum og flytja að Hjavðai'holtx
í Dölum, þar sem Bjorn vevð-
ur skólastjóri unglingaskólans,
sem þar hafði slarfað um- 20
ára skeið.
Á þessu stóra hejmíli va ■ Jón
ína húsmóðir í fimm ár og hef-
ur þá án efa þunft á dughaði
sínum og frábærum húsfre.vju
kostum 8-,ð halda, því auk nem-
endafjöldans var þarna mikill
gestagangur á þassu forna höfuð
bðli sveitarinnar, en skó'laheim-
ilið í'stöðugu-m fjáhhaigser'fíðllöi'k
um, enda var nú smátt skamm'l-
að úr skrínunhi til sfcólÉjmála á
íslandi í þá daga.
Frá HjarðaVholti fluttust svo
skólastjórahjónin til Ésafjarðar
sumaráð 1925, og hefja þau bæði
lcennslu við barnaskólfeinn þar
þá um haustið. Björn 'H. Jóns-
son verður síðan skólastjóri
Barnaskóla ísafjarðar haus.ið
1930, og gegndi hann því stanfi
í 27 ár. Höfðu þau hjón þá bæði
helgað iþeirii slofnun kiÁífta
sína um 32ja ára skeið.
Slrax og þessum langa s'm-fs
degi var lokið á ísafirði, Þu.tu
þau búferíum að Ásgarði '6 i
Garðahreppi. Bjöm sfcðl'ástijónl
aindaðist 4. júní 1962, 74 á«a
að aldri.
Jónína og Bjövn eignuðusl 4
börn: Óla'T, sem var læknir á
Hellu, Svövu, Jón rafvirkja-
rrteistara í Hafnarfirði og Harai í
En Jón er nú einn á lýfi þe-irya
barna, og heíur því Jónínrí o--ð-
ið að fjdgja hinum þremur síð-
asta spölinn með fremur stutíu
millibili á efri árum sínum. Ólaí
ur læknir dó fimmtugur að aldri,
Svava naer fertugu, en Haraldur
um þrítugt. Þessi spor Jónínu
Þórhallsdóttur verða hvorki veg
Framh. á bls. 4.
2