Alþýðublaðið - 29.01.1971, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 29.01.1971, Blaðsíða 5
Á funtíi neðri deiltíar Alþingis i fyrradag fyigdi Gylfi Þ. Gíslason hinum nýju skólafrumvörpum úr hlaði með ýtariegri ræðu. Birtir Alþýðubiaðið hér ksfla úr ræðu ráðlierrans, sem varpa ijósi á hið umfangsmikla mái, sem einn úr hépi stjórnarandstæðinga nefndi með réttu í umræðunnm f neðri deild eitt rnesta stórmál, sem væri nú til umræðu á Alþingi. Nýsköpun með hinum nýju skólafrumvörpum í upphafi ræffu sinnar vék me.nntamálaráðherra fyrst að aðdraganda hiina nýju skólia- málai'rumvarpa. Þar sagði hann m.a.: „Þessuim frumvörpum er »tir að að kottrna í stað g'ildandi lög- gjafar um nám á fræffiiiuskyldu stigi og gagnfræðaném, þ. e. 'giidandi lög um skólakerfi og fræðslhs'kyldiu nr. 22/1946. lög lum fræð;.iu barna nr. 34/1946 og lög um gagnfræðanám ur. 48/1946. Þetta er sú lögg.iöf, ss-m venjiufega er kölluð fræðsiu löggjöf. Þiegar þessi lögg.iöf (hafði verið í gildi í rúman ára- tuð, skipaði ég hinn 12. iúní 1958 nefnd ,,til þess að athuga núgildandi fræðslukerfi og fram kvæmd þess og gera tiliögur um 'breytingar á fraimkvæmd núgild andi laga eða á lagasetn'ngunni sjál'fri því, sem ástæða virtist til“. Nefndin gsrði ekki tiiiögu um nýja lagasetningiu um fræðslui- skylduna né lieldur um leng- ingu skóuaskyldiumnar. Flúa gerði hins vegar tillöigiuv um ýmsar 'breytingar á einstöikum atriðum varðandi skipúlag'smál og til- bögun skólahaldisins og var unn . ið að framkvæimd þeirrá á næstu árum.“ I NÝIR ÁFAMGflR Þess næst vék menntamáia- ráðherra að hin-'.im fjölmörgu umbótum, sem gerðar hafá ver- ið fyrir hans tijHverknað á skóla máilíu-m á sið-ustu árum innan r iioia fræðsliúaganna frá 1948. Siagði ráðherra - m. a.: „Það hefur rieynzt mikill kos-t ur við -n-úgildaindi lö-g um fræðslu barn-a og um gag-.ifræða nám. að í báðium til'vikum er firn að ræða frjáhfynda ramma löggjöf, s-em veitir svigrúm lil margháttað-ra bríeyti-nga, nýj- unga o-g tilrauna í k'etmslu og námi. Alf fjcí'-nörigum dæmum (um slík-a nýbreytni in-ian r:-i-mlm'a laganna, sem um heifur verið að ræð-a á veiguim ýmissa aðila, skiu.lu þessi nefnd: 1.. Lauist fyrir 1960 var liaf- ín nokkur tilfærs-la á námsefni í 3. oig 4. bekk gia'gaifræðas-tigs cg þar mleð komið á verzll'Jnar- r’bldum við ýmsa gagn-fræðla- fkóla. 2. í septeimber 1965 var ákveð ið að hæta við ketnjislUii'tund í f'tarlfsfræðsiliu og félagsfræði í 1. og 2. bekk gagnfræðastigs. 3. Haiustið 1966 hólfst kennsra i nýrri stærðfræði, þar sem náms cl'nið er gnundvallað á frum- hugtö'kum mengiafræði. og er nú svo kcmið. að hið •nýja náms el'ni er kennt meiri hluta nem- enda 1.—4. bekkjar barna- fræðsliustigsins á landinu öllu. 4. Nú nýl’eiga hefur verið gerð heildaráætllun um endu'rskoðun dönskukennslu í landinu og færslu byr jendakennslUn nar fram í 4. befck barnaskóla, og bafa ÞeSar verið tekia i noikun í þessu skyni ný tilraunav'erk- efni, sem nú eru notuð af um -he.lim.ingi 12 ára barna í iund- inu og fáein’am deildum 11 á:a barna að- auki. 5. í janúaiTnán'v.tði 1967 hófst tiÍTaiun með en’skuikennslu í 4. bekk eins barnaskóla í Reykja- vík. og stui'ida nú allir nernend- ur þests skóla enskunám frá og m'eð 10 áira aldri. AJilvíðn annars stað'ar lieí-ur enskuken.nsia verið tekin upp fyrir yng-ri nerute-riidur efitór að Ríkisúligáfa námsbóka hóf útig'áifiu keanslubóka fyrir byr.iendur í g-iæiajinni. 6. Haustið 1969 hófst lilra-’Jna kennisla i e©’cs- og efriafræði i 11 ára bekk baimaskóla fy/rir yngri nemendm’ en námsskr-á gerir ráð fyrir, ög 1. bekk gagnfræðastigs í fjórum skól- um, eftir að - gerð hafði ver- ið á veglum Skólarannsókra ræki le'g ffamkvæmdaáæflun um end urskoðun námsefnis og kennslu í þe?!-um greihiuim. Nú st.unda i:mi 60% 11 ára barna og .um 80% 13 ára vtnigflinga nám sam. kvaeimt bessu tilrauinanámsefni endiii r-jköðiuð|u'. 7. í septeinber 1968 hófsí f'I- reun með aukna og breytta tón lista: kennslu í s'ex deildum 8 og 9 ára bekkjar í þremur harna sjkc'. m. Er þe-SSari tilraun nú ’hálagú lokið. 8. Lobs má geta Þess, að á veguim Skólarannsókna fnennta miri'iaráðu'neytisins er nú hafin u'ndirb'úininguf að heildarendur skoðlutn nám'tiefnis og kennslu í. ýmsuim niSitniJsir-ejniurn barna- og gagnfræðaskcfia. sem ekki hafa verið taldar bér að framian, og bei’ þar einfcum að nefna líf- fræði — eða nátiúrufræði — .S'amfélagsfræði, þar með ta-lin saga, og síðast, en ekki sízt móðurmálið.” • hvaða breytingar væru æskile.g ar hér á landi og hver skilyrði væru til slíkrar breytinga. Efitní að ýtar’hg 'Undirbú.iingsvinna liafðí átt sérstað í menntamála- ráðumeytinu og þá e-ltki s-ízt 1 skc'iiarannsúíkn'adaild þess. skip- aði ráðiun-eytið hinm 4. júlí 1969 nefnd. til þess að eaditirskoða þau lög. sem ég sagði áðan, að ve'n’juiega væru nefnd fræðslu- lög. Þa,u t.vö frjmivörp, slam ég mæli hér fyrir, ehJ’ satnin af þes-sari nefnd. Sé ég ástæðu til þess að láta í Uós sérstakt þakfctseti til þess fól-ks fyrir firábært starf. AHir þeir, sem kynna sér i-nnihald þessara ef.aismikliu fruimivarpa, mtuiníu effii'just ve-rða á ejni’t máli uim, að hér hafi mikið og vanda samt verk verið vel unnið hvort- sem menn verða tiIJögunum- saimmála að ölfti leyti eða eklci.1 2 3 LENGING SKÓLASKYLDU Þessu næst vék ráðhea’ra að einstök-um atriðum hinna nýju skólamálafrumvarpa. Benti hann á, að það hafi verið eitt /innpnni\Mn| Um undirb-únHg hinnar nýju lö'ggjafar um skó’nkerfi og sk.vldiunám sagði ráðh-erra; ,,Á u'nd-anförnum árum hef 'i' þes's veigna verið unnið nð því í menntamáliaráðluneytinu að af- hiTga þær breytingar. sem .ýtnis-t. hafia verið gerð-ar eðj eru í upd irbúningi í nál.ægmm .löndutn, bæði á lengd fræðlsluskyldu og framkvæmd hennav. jafnfrantt þ-ví s-em athugað hefJr verið, mið er fast haldið í þessum nýju fnjmvörpum, sagði ráð- herra. Því næst sagði hann: í gildandi lögum er gert ráð fyrir barnafræðslustigi, sem tíkiu’ til 6 ára, þ.e.a.s. 7. til 13. aldursárs, og unglingactigi, sem tS'Vur til tveggja ára, þ.e. 13. til 15. aldursárs, í stað barna- fiæö.;i.us-tigs og gagnfræðasiiga er r,ú gert ráð fyrir að komi eitt skyldunámsstig, sem nái yfir fyrstu 9 skóla-árin, þ.«. frá 7. aldursári til 16. aldursárs. Þetta felur í sér tvær mjög mikilvægai’ meginbreytingar. Ann'ars ve'gar er skólaskylda len-gd úr 8 árum í 9 ár, o’g hins v'egar er felldur niður 4. bekk- ur g-agníræðastigs, eins og það e»r nú. Réttmætrar óánægju gæ'lir nú víða í isveitum la'ndsins veg’na þess, að börn í sveitum h-afa erfiðari aðstöðu til þess að afla sér menntunar en bör-n í bæjum og borgum. Barnmörg um sveitaheimilium reynist oft þungbær sá kostnaður, sem við það er að senda böm í heimavistarskóla að loknu Gyífi b. Gíslason mælir fyrir skólafrumvörpunum á fundi ne3ri deildar Aíþingis s.l. miJvikudsA m’eg-irieinkenni laganna fr'á 1946 að með þeim var kornið á fót svonefndu samtelldu skólak'Eirfi. í því fæljst, að nemandi fiyttist snurðulauJl af einu skólastigi á .annað. H'afi þetta verið rriikil rcttarból á sínum tíma o.g þá sércitaklega fyrir nierriendur í; strjálbýli. Við þetta grundvallarsjónar- skyldunámi. Verði þessi frum- vörp samþykkt og 9. skól'aárið þannig hluti af skólaskyldunni, mun ríkissjóður taka þátt i greiðslu mötuneytisköstnað’ar á 9. skólaárinu með samá hætti og h'ann gerir nú á núverandi Skyldunámsstigi. Mun það lévta framfærendum kostnað við nám barna á 9. skólaárinu“. GAGNFRÆÐAPRÓF AFNUMU) „Iíin meginbreytingin iseir>; felst í þeirri nýskipan sem þessi frumvörp gera ráð fyrir, er sú, að 4. bekkur gagnfræða- stigs yrði lagðwr njður í ttúvér- andi mynd, sagði ráðherra. — Hins vegar er gerit ráð" fyrir því, að völ verði á ýmsum náms- brautum að loknu skyldunámi. Á því skólastigi, sem tekur við< af skyldunámsstiginUi' pg. nefnt; .er fi'’amlialdsskólastig, verða menntaskólar og allir þeir skól- ar aðrir, sem trika við nemend- um eftir 9. bekk skyldunáms- ins. Skólum á framhaldsskól'a1- stigi er ýmist ætlað að búa nemendui’ undir nám á háskóla stigi, veita þeim atvinnumennt- un eða þess konar alm'ennsi framhaldsmenntún, Sem ekki er ætlað að vera undirbúningr uir undir háskólanám.” ’ i ÞRENNS KONflR NÁMSLEIDIR Þessu næst . vék Gylfi Þ. Gíslason að áhrifum hinn@- nýju iaga, yrðu þau sett, á fnamhaldsnámið í landinu. —■ Benti hann á, að vegna ieng- ingar árlegs námstíma í efrá bekkjum grunnskólans-og íbetri nýtmgar á Skólátímanum væri unnt að k'enna á níu árum sam- bæriiegt riámsefni og tekur 10' ár að nema nú. Myndi þetta hafa mi'kil áhrif ' á allt ifjramt- baldsnám.' • YrSi- m.a. nauSsyri* legt, að endurskoða hina nýju menntaskólialöggjöf og gero. menntaskóliana að 3ja ára skól- . um í stað 4ra. Mieð þessu móti myndi st.údentsaldur á ÍBÍandj lækka um eitt ár, e-n hann væi’S hér óieðlilega hár. Um framhaldsnámið að öði’ú leyti sagði ráðherra: „Hið nýja kerfi gerir ráð fyi- ir því, að allir þeir, sem lokið hafa námi í hinum 9 ára grunnl skólia, eigi kost á framhaldSr námi við sitt hæfi á framhaldd- SkólasUgi. í stórum drátlurþ. yrði þar um þre-nns konai’ ná«K ieiðiT að ræð-a. Fjöldi némdf brauta innan hverrá némsIeiSa er ótilte'kinn og fi jálsræði veitlt til mótunar þeirra: 1. Tveggja ára.nám til.undhv búnings undir störf eða undir nám í á’kveðnum sérskólum. 2. Þriggj-a til fjögurra áriá' nám til undirbúnings námi /i háskólastigi eða til almennrái" menntunai’. 3. Nám í ýmrum sérskólu'nh/ t jni veita sérmenntun til ákve.ð' inna starfa. Að loknu framhaldsskólaistigi t.ekur við háskólastrg, en á- þvi stigi eru taidir. Háskóli Lslanas og þeir skplar aðrii’, sem geirla sömu kröfu til inngörígu oig Framh. á bls- 8. :■ | FÖSTUDAGUR 29. JANÚAR 1971 5

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.