Alþýðublaðið - 23.10.1971, Blaðsíða 6

ificomö
wmm
Útg. AlþýSnflokkulaa
Ritstjórl:
Sighvatur Björgvtnssoo
ENGAR EFNDIR
Fjárlagafrumvarp ríkisstjórnar Ólafs
Jóhannessonar var til fyrstu umræðu á
alþingi í fyrradag, og, eins og þingsköp
gera ráð fyrir, var þeirri umræðu út-
varpað. Enda þótt þær aðferðir séu
löngu orðnar úreltar, að útvarpa sam-
fellt í margar klukkustundir ræðum
þingmanna við 1. umræðu fjárlaga og
margir láti hjá líða að hlusta á svo langt
mál til enda hafa þó vafalaust fleiri
hlustað á umræðurnar í fyrrakvöld, en
oft áður. Hefur fólki leikið forvitni á
að hlýða á umræður um fyrsta f járlaga-
frumvarp nýrrar ríkisstjórnar, sem öllu
lofaði að breyta til betri vegar, þegar
hún tók við völdum.
En hafi einhver hlustandi í raun og
sannleika trúað þessum loforðum, þá
veit hann nú betur. Honum er það nú
ljóst, að það er eitt að gefa loforð, ann-
að að efna þau og í fjárlagafrumvarpi
ríkisstjórnar Ólafs Jóhannessonar sýnir
hún sig í því, að hafa svikið svo til
hvert einasta loforð, sem bæði hún sjálf
og stuðningsflokkar hennar hver fyrir
sig, hafa margsinnis gefið.
Jafnvel fjármálaráðherra neyddist til
þess að játa það, bæði beint og óbeint,
að í fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnarinn-
ar felst engin ný stefna eða ný leið.
Þvert á móti varð hann að viðurkenna,
að með frumvarpinu er stefnt að nýju
hæðarmeti ríkisútgjalda og eru þó öll
kurl hvergi nærri komin til grafar, þar
sem ríkisstjórnin hefur lýst því yfir, að
hún hafi látið fjölmargar hækkunartil-
lögur bíða afgreiðslu alþingis.
Jón Ármann Héðinsson, ræðumaður
Alþýðuflokksins í umræðunum, átti
heldur ekki í neinum vandræðum með
að sýna fram á, hvernig ríkisstjórn Ól-
afs Jóhannessonar, og þá ekki sízt sjálf-
ur fjármálaráðherrann, Halldór Sig-
urðsson, hafi brugðizt öllum sínum fyr-
irheitum. Meðan núverandi fjármála-
ráðherra var þingmaður í stjórnarand-
stöðunni var hann ekkert spar á stóru
orðin, þegar hann var að lýsa fjármála-
pólitík þáverandi stjórnvalda. Þá var
hann heldur ekkert spar á yfirlýsingar
um, hve miklu betur málum yrði skip-
að, ef Framsóknarflokkurinn hefði að-
stöðu til. Jón Ármann Héðinsson rifjaði
upp nokkur þessara ummæla ráðherr-
ans og sýndi svo ljóslega fram á með
handhægum dæmum úr fjárlagafrum-
varpinu hvernig rækjust á orð og efndir.
„Þar kemur ekkert nýtt fram“, sagði
Jón Ármann um frumvarr/!ð, „sem at-
hygli vekur nema ef vera skyldi van-
áætluð útgiöld og óraunhæft mat á
ríkjandi aðstæðum í bjóðfélaginu og
lanuamálum sem heild“.
Þetta eru orð að sönnu. Jafnvel þótt
stiórnarsinnar revni að bera sig sem
mannalegast er þeim bað þó fvllilega
lióst ekkert síður en öðrum. að í fvrsta
fiárlagafrumvarpi ríkisstiórnar Ólafs
Jóhannessonar fvrirfinnst ekkert ný-
mæli, sem til heilla horfir.
B Laugardagur 23„ oktt 1971
□ Konur taka æ meiri þátt í
glæp.um og ofb.eildi í Bandaríkj
unum. Á áratugnum 1960—70
jukust handtökuir kvenina, fyr-
ir m.siriháttar glæpi um 200,6%
í samanhurði við 72,7% aukn-
ingu hjá karlmiömium á sama
tímabili, ef marka má skýrslur
FBI.
Lagabrot kvenna ná yfir all-
ar tegumdir glæpa, allt frá morð
um til búðarþjófnaða og frá smá
þjófnuðum upp í bamkairáni. —
Venjulega eig-a þær fullan hlut
að máli á móti karlmörmum,
frekar em að veita smáaðstoð
eins og áður tíðkaðist. Þær
"sælT"
KE RA-
TÍZKA
□ Síðasta vika september-
mánaffar var svo sannarlega
mikil sælkeravika, en Þá stóð
yfir í Köin í Vestur-Þýzka-
landi heljarmikil matvöru-
sýning. Rösklega 3.200 fyrir-
tæki frá 50 löndum sýndu
þarna framleiðsluvörur. sínar
á yfir 150.000 rúnpnetra sýn-
ingarsvæði.
Og svona auglýstu Þjóðverj-
arnir sýninguna; stúlkan var
ekki sýningarvara, en hins veg
ar er skartið ýmiss konar góð
gæti, sem sjálfsagt hefur gert
hikku meðal sýningargesta.
koma frá öllum þáttum þjóð-
félagsins, hvítum sem jituðum,
fáfækum siem miðstéttarfólki og
frá miðborgum sierri úthverfum.
Fliestir sérfræðingar rekja fyr
irbæirið fyrst og . tfrsmst til
tveggiia ótengdra atriða: Yfir-
gnæfandi auknimgu á neyzlu eit
urlyfja og breyttrar þjóðfélags-
aðstöðu kvenn'a. Etam eitt mik-
ilvæigt atriði er hin m.ikla þátt-
taka m.argra kvenna í róttæk-
um hreyfinguim og árásir þeirra
á fasteiigmiir, lánastofnam.ir o. s.
frv.
Dr. Ma'rvin E. Wolfgamg frá
Rn nnsókniars tof n.u n sakamála
við háskól'anm í Pensylvaníu sieg
ir: „Eftiir því sem við nálgumst
jafmrétti kynjanna meir og kon
ur taka aiukjnn. þátt í opinber-
■uim störfum og hreyfingum þjóð
félagsims, er það mun, senni-
legra, að þær vej-ði, að sama
skapi, mieir bendlaðár v.ið glæpi.
Þær miutnu einfaldlega komast í
svipað ástamd og karlmemm á
Þíessu sviði. Tíð'ni þes'sarar þátt-
tökiu á isftir að aukast.“
Konur eftirlýstar hjá FBI
Dr. Leon Salzman, próffessor
við geðlæknadeild .Aibert Ein-
stein lækn'askólanm í New York
bætir við: „Ekiki er lengur hægt
að komast hjá því að1 horfast í
au'gu við ofbeldi kvenna. Konur
eiga eftir að hafa- afskipti af
öllum sviðium þjóðlífsiins, líka af
glæpum.“
Fjórar konur eru nú eftir-
lýstar hjá FBI. Þrjár þeirra,
Bemiardin Dohrn, Susan Saxe
og Katiherime Anne, eru sak-
felldar fyrir glæpi, sem upphóf-
ust í róttæ'kum stjórrumálaað-
Plastið streymdi að landi og
mengaði strendur San Reno

•■aíSsis;
Það var líkast því að stíga ínn
í heim framtrðarsagnan n a eða
kivikmynd að koma að strönd-
inni víð San Remo á Ítalí í
síðustu viku. Um ströndina
flæddu tugmilljönir Mtilila plast
kúlna, sem kbmú utan af haf-
inu MkaS't oliuferák úr sokkfiu
skipi.
Og ef ekki hefði verið fyr.ir
snjóhvítáh 'l'ít kúlnanna, sem
ekki voru stærri en hrísgrjón,
var þessi mengun á allan hátt
svipúð olíumengun, þyí., kúlurn
ar komu úr sokknu skipi, og
það varð strax erfift að hre'nsa
ströndína végha, þess, h,ve kúl-
urnar voru. litlar ag lod'du við
allt sem þær þökty.
‘Hafnaryfifvöld sijigðu að, þess •.
ar kúlur hefðu korpið ,frá"fla’ki
S'Okkins skips,'bre?j){a díuskips-
ins Vailcur, sém í fjfrrá.sökk úti
fyrir Genoa. Hollenzkir björg'-
unarfræðingar gerðu tilraun til
þess að na skipinu á flot með
því að darta í flakið þúsundum
miú.jcna polystyrene-plast'kúilnai,
, sern eru -léítari en vatn, og þeg
, ar 16 ionn af kú'lum yorú komB
ar i flakið lyftist skipið upp.
En þrátt .fyrir þessá hugvits-
sömu björgunaraðferð, sem
sög'ð er verá uþprunnin í A.n-
drés Önd blöðunum, tólkst þó
ekki betur til en svo að skiþið
sökk er það var í togi á leið í
slipp í La Spezia.
Þéigar skíipið sökk í. seinna
sikiptið mun vatnsjb.rýstingurinr
ha,fa brotið skipið,. og þá vaí
ekki að sökum að;spyrja, kúl-
urnar streymdu úr flakinu i
milljónávís — og alla daga ,cr
fjöidi manns starfán'dii.við það
á ströndum Sán Remo. áð safna,
þessum kúlum í plae-tpoka. —
Ein afleiðing
jafnréttisins
gerðum. Tvær aðrar, seim háðar
eru róttækum hreyfingum, hafa
ekki fundizt síðatn sprengingin
mikia vairð hér um slóðiir í
Greenwich þorpi árið 1970.
Fjórða eftinlýsta konan, 35
ára strokufangi, er sökuð um
morð. „Engi'n 'hormón geta
stemmt stigu við ofbeldi“, segir
Dr. Salzman. , Engar lífræðile'g1-
a‘r aðstæður eru til, að kvon-
fólk geti verið mi'nna illskeytt
en karlmienn. Astæðan er ein-
faldlega sú, að gl'æpir höfffiu
litla sem enga þýðingu í lífi kon
unnar fyrr en hún fékk sömu
mö'guleika og karlmienn.
Saimkvæimit skýrslum FBI
jókst glæpahneigð kvenina undir
18 ára aidri um 256,5% á árnin
um 1969—70, á sama tíma sem
hún jóks-t um 79^5% hjá karl-
möniniuim undir 18 ára aldri.
□ Kim litli, se,m er fjögurra
ára gamall, getur ekki notað
hendurnar eins og önnur börn.
Hann fæddist með vanskapaða
handleggi. En Iiano hefur lært
að nota fæturna í stað hantl-
anna. Hann borffar, dtekkur
og burstar tennurnar með
hjálp táima. —
Dr. Wolfgang segir, að þegar
æpandi aukinimg, hjá ungum
stúlkum, á sér stað, megi yfir-
ieitt gianga út frá 'einiu vísiu.
,Þegar glæpahneigð eykst, er
aukningirn aðallegia í bópi ung-
linga undir 18 ára aldri, hjá
báðum kyn,3'uim,,“ tekur hann
fram.
Samhliða breytingu á þeim,
sem dvelja í fangelsum, hefur
orðið breyting á afstöðlu kve,n-
faniganna sjálfra. Starfsfólík
fangelsanna skýrir frá æ flleiri
'bardögum fanganna, fleiri
þjófnuðum hvers frá öðrum og
stöffiuigt minna samvizkubiti
íanganna vegna glæpa sinina.
„finægjulegt" sagði rauðsokkan
Hjú róttækum konum, refcur
stolt vegna, afreka þeirra, iðu-
lega alla s'éktarmieðvitund út
á gaddirm. ,,í sannleika sagt,
er það ánægjulegt til að hugsa,
affi glæpahlutfallið hafi aukizt
hjá konum,“ skýrir kivenrétt-
indasinninn Robin Morgan frá,
sem var handtekin fyrir setU'-
verkfall í útgáfufyrirtæki á dög
unum. „Það gefur til kynna þá
staðreynd, að reiði kvenna fær
útrás á leinhvern raunbæfan.
hátt, koniur eru, á vissan hátt
að taka framförum.“
Þjóðfélagsfræðingar hafa líkt
breyttri afstöðu kvenina við al-
menn br.eytt viðbrögð almienn-
ings við löigregliu, dómurum og
starfsfólki fangelsa.
„í gamla daga var lögreglu-
mönnum iila við að handtaka
konur. Þeir h'öfðu oft hrögð
í frammi tii að komast hjá að
handtaka þær,“ siegir William
C. Trusell, yfirmaður lögregl-
unnar í Washington, D,C. En nú
á tímium eru konur að minnsta
kosti 50% af handtökum okkar
í öillum mótmælaaðgerðum. Við
mieðhöndlum handtefcið kven-
fólk á samia hátt og karlmenn.
Satt að segja, er mjög erfitt að
sjá nokkurn mismuini á þeim.“
Sama segja dómaramir, þeir
virðast vera að breyta viðhorf-
um sínum til kvenlöghrjóta
einnig. í dag virðist vera til-
hn-eiging til að láta refsinguna
hæfa g.]æ,pnum, en ekki kyni
glæpamannsins-. Könnun, siem
gerð er á ve'gum Fangelsisráðs
Bandaríkjanna, gefur til kynna,
að stöðogt er erfiðara að fá
fanga l'ausa gegn tryggingu og
að refsingar kvemlögbrjóta vexði
stöðugt þyngri. 1—
SIGUR í
AUSTURRÍKI
kaft þátt í starfsemi hinnar
svo nefndu Alþjóðaihreyfingar
Stökkhólms, sem meðal ann-
ars, bætti um stöðu verkallýðs
hreyfinga í Evrópu eftir strfð-
ið.
RÁÐHERRA UM
LANGT BIL _
Þegar styrjöldinni lauk,
gekfc Kreislky fyrst í utanrík-
isþjónustu Austurríkis og var
um árabil fulltrúi lands síns í
Svíþjóð. Árið 1953 varð
hann varautanrífcisráðherra í
samsteypustjórn. 1959, þegar
hann var 48 ára, varð hanni
utanríkisráðiherra. Þessa stöðu
hafði hann svo, þangað til
þjóðarftókkurinn myndaði
einn ríkisstjórn árið 1966.
HREINSKILNI
OG HAGSÝNI
Stjórnmálaleg sjónarmið
Bruno Kreiskys bera í ríkum
mæli, keim af hinum mörgu
Kreisky bætti met
Erlanders um
□ Sósiallistaflokk'ur Bruno
Kreiskys van miki.nn söguleg-
an sigur í kosnihgunum' um
helgina, þegar hann tryggði
sér meiri hluta bæði í austur-
ríska þinginu og meðal kjós-
enda landsins. Þetta er í fyrsta
skipti í sögu austuri’ísks lýð-
ræðis, að einn einstafcur flokk
ur fær meira en helming
greiddra' attevæða. Að því er
við bezt vitum, hefur aldrei
neinum sósiaListaflökki í Vest
ur-Evrópu tekist að öðlast
50.22% atfevæða í aliþingis-
kosningum, á friðartímum. —
Gamla. metið átti vinstri filolck
ur Erlanders, en hann féfck
50.1% í kosningunum 1968.
Sigurinn í Austurríki er að
mikilu leyti, persónusigur fyr-
ir Kreisky, en hann hefur
veitt minni hluta stjórn for-
sæti síðan í marz 1970. Þá
höfðu sósialdemokratar einn-
ig unnið mikið á, yfir 48%
attevæða. Fjórum árum áður,
1966, ruflu þeir stjórnarsam-
starf við þjóðarflotekinn, eftir
lan.gvarandi setu. Og árið
1968 varð Kreisky formaður
sósialistaf'lokksins.
A FLOTTA —
EINS OG BRANDT
Bruno Kreisky er fæddur í
Vín 22. janúar 1911. Þegar
hann var 15 ára, varð hann
meðlimur í samfökum ungra
sósialista. Sósialistafllokikurinn
var bannaður 1934 og árið eft
ir var Kreisky handtekinn fyr
ir ólöglegt athæfi og dæmd-
ur í 18 mánaða fangelsi. Hann
hafði nýlokið prófi í lögfræði
þegar Austurríki var hernum-
áð af nazistum árið, 1938. —
Hann komst út hálfu ári
seinna, og flúði til Svíþjóðar.
Þar lærði hann mjög bráðlega
bæði að tala og skrifa sænsku
og fékte stöðu hjá sænsku sam
vinnuhreyfingunni. Rétt eins
og Wilily Brandt gerði í Nor-
egi, var hann fljótur að aðlag
ast staðháttum í ókunnu landi.
Haci eignaðist brátt hóp af
góðum vinum meðajl leiðandi
sósialdemokrata i Svíþjóð. —
Þá tevæntist hann einnig
sænskri konu.
D/EMDUR í
FANGELSI
Etftir 9. apríl 1940 komst
Kreisky í náin kynni yið póli-
tídka flóttamenn fná Noregi,
en þar voru fremstir1 í flokki
þeir Willy Brandt og Martin
Tranmel. Ásamt. þeim og
mörg'Um öðrum pólitiskum
flóttamönnum frá ým?um lörid
um og þekfctuin. sænskum sósi-
aidemokrötum, tók Ihann . á-
árum, sem hann dvaldist í
Svíþjóð. Stefna bans er
skreytrt meff hreinskilni og hag
sýni, bæði í utanríikis- sem
innanríkismálum. Það hefur
varila hjálpað Kreisky sem
stjórnmálamanni í Austurrffei,
að hann er bæði gyðingur og
háskólaborgari, og að ha(nn
dvaldist svo lengi í Svifþjóð.
Gyðingáhatur er þó nokkuð í
Austúrríki. Ekki heíur held-
ur verið talinn sjáifsagður
hlutur, að lögfræðingur, sem
kominn er af auðugri kaup-
mannsfjölskyldu, yrði forystu
maður sósialistaflokksins. En
Bruno Kreisky er vel liðinn.
Það er hann vegna þess, að
hann er dugandi og viljasterk
ur maður, sem býr yfir mitol-
um persónu'leika. Þekking
hans á þjóðmálum er miikál og
hann hefur viðkunnanlega
framfcomu. Við hann eru jnikl
ar vonir bundnar. —.
Laugardagur 23. okt. 1971 7