Alþýðublaðið - 14.02.1972, Síða 7

Af þvf Kto nálgast Bandaríktn vingast Sovét vfff Japan — fwt N> vWl eicfci afi Ktaa komist f þau auffu bít sem verga ef Bandaríkin gefa eftir
Útg. Alþýðnflokkuriiin
Ritstjóri:
Sighvatar BjörgvhuBOn
Grunnið allt
í dag fjallar Alþingi um frumvarp, sem
forysitumenn stjórnarandstöðuflokkanna
hafa borið fram um landhelgismálið.
Frumvarp þetta er samið í beinu fr'am-
haldi af ályktun Alþingis frá þvi í fyrra,
að skipuð skyldi nefnd allra þingflokk-
anna til þess að semja ný landgrunnslög.
Strax eftir kosningamar í vor kom
nefnd þessi saman til fyrsta fundar og
i/ar Lúðvík Jósefsson, sjávarútvegsráð-
herra, kjörinn formaður nefndarinnar.
Síðan hefur ekkert gerzt. Formaðurinn
hefur haft margitrekuð tilmæli um að
láta nefndina hef ja störf að engu.
Þessum vinnubrögðum verður ekki
unað. Þess vegna hafa forystumenn
fttjórnarandstöðuflokkanna nú lagt fram
á Alþingi frumvarp um landgrunn ís-
lands. I þessu frumvarpi er áherzlá lögð
á það, að við útfærslun fiskveiðilögsög-
unnar 1. september n. k. verði miðað við
ísienzk yfirráð yfir svæði, sem takmark
ast af 400 metra jafndýpislnu en þó
hvergi nær landi, en 50 mílur frá grunn
línum. Þetta hefur lengi verið stefna A1
þýðuflokksins í landhelgismálinu og und
ir hana hafa héraðsstjómir og samtök
sjómanna og útvegsmanna um allt vest-
urland tekið
Styðja okkur
Nú um helgina dvöldust hér á landi þrír
af forystumönnum Sambands ungra jafn
aðarmanna í Noregi. Þremenningamir
eru Bjöm Tore Godal, formaður sam-
bandsins, Einar Förde, yngsti stórþings-
maður Noregs og Arne Treholt, formað-
ur utanrkismálanefndar sambandsins.
Samband ungra jafnaðarmanna í Nor-
egi er stærsta pólitíska æskulýðssam-
bandið þar í landi. Forystumenn þess
em m. a. fremst í flokki í andstöðunni
gegn aðild Noregs að EBE. Ræddu þre-
menningarnir EBE-málin á fundum sín
um hér á landi, en einnig var f jallað um
öryggismál og landhegismál, en ungir
jafnaðarmenn á Norðurlöndum hafa lýst
stuðningi við stefnu íslands í landhelgis-
málunum með því að samþykkja á sam-
eiginlegum fundi þessara aðila, sem hald
inn var í haust, tillögu frá ungum jafn-
aðarmönnum á íslandi, sem í öllum at-
riðum var samhljóða þeirri stefnu, sem
íslendingar hafa í landhelgismálum,

ítfik sin I Asto, og refskákw milli Kina og

■i; g;:;

isWÁÍííáÍíWt
□ Uitianríkisráðlhierra Sovétæíki
anna, Andiré Gromtytko, hefur
fyirir skömmu verið í viibu heim
sóikn í Japan- Nú hetfiur Groimiy
Iko ateriei b’einfllínis fiejigið orð
fyrir að vera einn af ástúSSIeg-
uBbu og samivinnulþý'ðus/tu fitj'órn
armieðliimuim Sovébrfkjann'a. En
nú btrá srvo við, að hamm var &vo
ávenjufllega mjúikiur á manninn
og vingjarnliegair þarna í Japan,
eir'jfeuim samiantoorið við það sem.
verið haifiði, þegaa- bann kom
þanjglað í heimsóíkn 1966, að
jiaipanslkir vissu naium'astt hvað-
an á ság sitóð veðrið. og jafn-
viel Saito forsætisráðh erra gat
eWd stiflflit siig uim að lláta þess
sérstaíldíega getið.
Sú staSreynö, að japanhldr og
sovézkir brosa nú stöðugt biið-
ara hivor tíil annáns, á sér þó
augílijódliega skýringw — sameig-
irtlegar áhyggjur vegnia þróun-
atrinnar í samslkiptum Banda-
nilkjamannia og Kinvierska Al-
þýðúflfýðivieílldisins. Þiegar sú á-
lwörðun var tilkynmt í júlimlán
uði í fyrra, að Nixon færi í
heimsókn tifl. Kiín‘&, kom þaö
eins og rieiðiainslliaig bæði yíir þá í
MoSkivu og Tókíó. Sér í l!agi
vom þaið jampanslkir, sem
fannat þajnna fanið á bak við
ság að óslekjiu. Enda þóbt þeir
vænu milkilivægustu bandaraenn
Bandartíkjamanna í Asíu, var
þeim ekikiert gert viðvart um
hváða ráðagerðitr væru á prjóm
unrum, enn síður að þeir vaeru
spuirðflr álilts eða ráða í saim-
bandi við þennan óivænta og
dkyndil'eiga samdrátt mieð Was-
hington og Pekíng.
í viðbót við þetta saetbu swo
Japanir óvænttri og ówægri fram
'komu af hálifiu Bandairífejanna
s. i). suaniar og baust varðhndi
gjáildieyrisivandamiálliin, hivað
varð tiH þess að iágsjá'vaðra
gerðist í samskipitum Japana og
Báircdarikjamannia en nokkiru
sdnni eÆtir h'eimsstyrjöldina sið-
ari. Pundur þeirra Satos. for-
sæitisráðhiemra og Nixons að Sian
Cfljemente fyrir nokkrum vilkum
síðan brieytti þar engu um.
Jyá hafa Rússarrúr ekki súðiuir
ásttæðu lil að óttast framvin'diu
þessara mólia. Þieir haifia liengi
lwiðið þvú að hinir fyrrverandti
bandámienn þeiinra, Kínve:nska
Aflþýðuflýðiveldið, kynni að fcom
ast að einhverjiu samkomuíiagi
við Bandárjkin varðandi íausn
mikiíllvæguisibu vandamóflanna í
Asíu, en slík þróun mundi, að
áflúttú Sovétmanna, hafa það í
fiör mleð sér að Pekingstjórnin
fengi firjállisiari toendur tifl aðand
hygiliasit vúð Moslfcvu. Hvað Rústsia
snertir, þá er það megintak-
mark þei.rra í utanrifcispóSitiík-
inni að róa, undir við áframhald
andi hrottfHutning Bandarikjia-
mianna úr Asíu, og um leið að
feoma í veg fyrir að Kínvierjíar
fiái tækiifiæri tiil að smieygja sér
inn í það auiða biil, S«m hflýtiutr
að skapaist vúð brottifior þeirra.
Eijmi'tt í þessu sam[bandi við
þeútta haifia Japanir onðið Rúss^
um hinir rrmikiflivægusttu. Stiðuisfu
árin héfiur það verið augljóst
talkmark Scrvéfcmanna að Icoma
á iaggirnar bandafllaigi í Asi'.u í
þvú skyni að h,indir> þar aufldn
áhrif Kínivterja. í raunínni hafia
Rússar tiekið þar uipp þráðinn,
sem John Fosfer Dufifiies hvatff
fhá að reyna að einangra Kína.
Öryggissá'ttmiállÍTJ.n við Indlland
frá þvú í fiynraisiumiar og stoifnun
hins sjáltfisú'æ'aa rí'kiis Bangla
Diesh hefiur til muna styirfct að-
stöðu Sorvétmianna í Suðlur-
Asíu. í Austur- og Suðausitur-
Asúu eru áhriif þieirra hins vieg-
ar mun miinnii, þrátt fyrir ítrlefc-
aðar tiOtnaunir þieirira bailc viið
tjöödin st'ðiuetu undanfarin ár.
Einmitt á þessu svæði bfðiur
japiansfcirta lykfflaðisltaða næstu
áriin ve@n® þjóðanauSis þeirra
cg pólitísfcra áhiriifa í satmtotarídi
við hann. Þleim í Mosfcvu er það
því fynstt og firteimist mikillvægt
aðsaimibúðin vi® Tóikíó g’eti'biaitn
a3. Þsr etru þó enn margar
hindranir í vegi. Það hefur til
dæmús ekki enn verið und.irrit-
aður nlsinn firiðarsamningiur
miflli Ja-oUri'a oig Rússa eftir st'ð
ari hJeiimisslfcvriöldina, en þeir
stamninaar haifia strandáð á þ.vrí,
að Rússar haifia ekki fiengizt tifl
að skfib -iainöniífeuffn aftur fjór-
SATÖ
um syðsibu Kúriflleyjunum, siem
Rússar hiernámiu árið 1945.
Þofcfca er miikillivægt atriði fyrir
Japani, bæði af þj'óðernisfegiuim
og etfnahagsllegum ástæðuim, það
liiðlur elkki stvo ár að japanskiir
fisfldmenffi stéu ekki tefcnúr í
„rússnieskri landhelgi“ og varp-
að í fangieísi, vegna þess að
Rússar miða liandhlettlgi sína út
fró þessum japönsku eyjuim.
Og eini árangurirn, sem enn
er sjáanfegur afi hínni brosandi
hieimisókn Gromýkös til Japan
er sá. að RúsSar hafa látið 14
slllíka jaipianslka fískim|enr laiusa
úr haldi. Eúgi að sfður virðist
eiitthvað medkifljegra vera í g,erj
un, hvernig sivo sem það brugg
nevnist. Hingáð til hafa Rússar
alfflis eikOri yeniið fiáanfllegiir tifl að
ræðla þessia kröfu japanskira til
ey.iánna fjögiurra, en siviairað því
einiu tifl að það hafi ■v'erið sam
þvikitot á ráðstetfn-u í San Fran-
cisco 1951 að þessair eyjar yi'Su
rúss-niesikit yifiiirra'ðasivæði. Jap-
ansfear halllda Iþví hins vegar
fnsrn, a*ð þæir samlþylkiktir hafi
elkki vemið bindianidi fyrir sig.
Og þ°,ir siet.ia þiað sem óhj'á-
tovæmiiliegt skiflyrði fyrir firiðar-
siaim.niniaún.um við. Rússia, að
þie;im verði afihtnitar þessar eyj-
ar afifiur.
SíSasta missierið hefur v.erið
unnt áð sjá . þess nofekur. m.erki
að Rúsisar væru ebki eius ótoil-
gíairnia' í afistöðu siinni og áður,
það hietfur jafnVel v*tóð látið
B'ggja að þvú í Moslkvu, að efi tiil
vilM gæti fcomið till gi'eina að
ræða þieissi mál á „chiplómiatisik-
an“ hátt. í saroibáindi við það
vierðúr sú staðneynd, að Gromy
ko lét undir höfiuð lieggjast að
endurtalfca áður niefnt rússrlesifet
sjónanmið nú, þegar hann heim
sóbti Japan, tallAn, sér í fiagi já-
fevæð. Það Mtiur mieira að segija
últ fyrir að báðir aðillar séu aíllít
í einu orðinir svo bjairtsýnir, áð
þeir eru fiannú' að ympra á því
hvort efcki muni ef ti.l vifll timi
til feomiinn að þær fiari að ræða
friðarsiamninigá sín á milli.
í nauninmi hafa þessar fjórar
smáeyjár í sjálfiu sér ©fcki svo
miMa Þýðingu fyrir Rússa. Það
siem þeir óttast í samibandi við
afhiendingu eyjatnna er hins veg
sr það. að öninur nágrannaríki
kunni að kæefjast endiursífcoðunr
ar á landamæmunum, sem áktoieð
in vonu að llokinni síðari heimsi-
sitj'rjölid, ef þeir láta Japömum
eftir eyjarnar. en Rússar haidla
því fiast fram að þa,u landamœri
haífii verið endanfliega ákveðin.
Þó aö Rússar hafi einungis
gefið í skyn, að þeir mundu ef
til viífl fáanfllegir tiil að ,.raeo'a“
þeifcta mál við Japani, þá er mun
betr-a útlútilð í siamkömiulagsáit
á ýmsum öðrum siviiðum, og
bendir jatfnvefl aimt til að þar
sé að takiaisit aflUJvrðtælkit samstiaídf.
Þar er þá fiyrst túil að netfna að
Rússar eru að aemja við Japani
um aðistoð við hagnýtingu ým-
issa nátitúruiauðæfia í Síberíu og
við byggi,ngu hafna og u pp bygg
iuigu iðnaðiar í Ausfcuir-Síberíu.
Þegar hafla verið gerðir samn-
ingar um gerð mlkillar hafnar
í Vrangefli í Austur-S.iberíu, og
japansfcir sieflji Rússum afflar iðn
aðarvélar siem með. þarf tifl. að
toagnýta slkógana í Síberíu á því
svæði. Nú í þessum mánuði er
svö að befjast efnáhagsflleg ráð-
stefinia Sovétríkjanna og Japans
þar sem mieöafl annars verðá
ræddár þær risavöxnu firam-
Wvæmdlaá'ærtilaniir að gera 6500
tom. langa offiiu'Iögn firá Tyumien
í Mið-Sjbcríu titt bæjarins No-
hodtoa á Kyrraihatfssltrönd Er þá
svo ráð fyriir gert, að um þessa
leiðslliu geti Japanir svo fengið
50 mifllj'ónir smálllesta aif oflíu árr-
Ilega, í því siamlb'a.n d,i er og ,v,ert
að Veúrta afchygli þleirri slfcað-
reynd, að Japan á mieiiri við-
skipti við Sovét en violfckurt r'ki
annað utam. hins kommúniErtislkia
heims, og er sfcetfnt að því tak-
mjainki, að sú viðskiptaiveflta n|etni
að minnsrta kbsti eirvuin miflRij-
arði rúttlna ánlega fyrir árið
1975.
Rússiar Ileggja einmitt miitoia
átoerzlu á umræðu.r varðnndi
efnahaigsflieg og viðókiptafllag ait-
riði í samibandi <við nánari
tengsfl á mijlltli þjóðayij-a1.
íEn það setm mikiilvægasit er
þó í seimblandi við þær umræið-
Efnið er sett í sé'rstaklega oma-árinnair, sem er norðar-
þar til gerffa geyma, sem eru lega í hinum evrópska hluta
á hjólum og eru knúnir af Sovétríkjanna. Gert er ráð
þrýstilofti gegn um röra-
leiðslurnar með 30 km. hraiVa
KLIPPT>
* SOVÉSK-FRÖNSK
SAMVINNA Á SVIÐI
ELDFLAUGNA.
□ Nú er unnið að því að
hrinda í framkvæmd sain-
starfi sovézkra og franslcra
aðila á sviði flugiskeyta- og
eldflaugatækni. Er ætlnnin
að gera viðtækar tilraunir
með eldflaugaskot bæði frá
geimrannsóknastöðinni > Ko-
uru. í Frönsku Guyana, <>g
i'rá þilfari sovézka rann-
sóknaskipsins „Professor
Subov.“ í dcsembermánuði
síðastliðnum var skotlð á loft
frá skipinu þremur sovézkum
eldflaugum. Voru flugskeyti
þessi búin ýmsum mælitækj-
um af frönskum uppruna.
Nokkrum dögum eftir eld-
flaugaskotin frá skipinu va'r
franskt flugskeyti sent á loft
búið sovézkum mælitækjum.
(APN).
* SANDUR FLUTTUR
UM RÖR.
— Verkfræðingar í sovét-
lýðveldinu Grúsíu hafa fund-
ið upp nýja aðferð við flutn
inga á sandi og öðrum líkum
efnum eftir röraleiðslum. —
á klukkustund. Að loknum
tilraunum hefu'r nú verið
lögð 45 km. löng sandflutn-
ingaröraleiðsla í tengslum við
steypustöð nokkra. „Hiðar-
spnr“ eru til þess að „lestir *
gcíi mætzt. (APN).
★ LAXELDI NORÐAN
HEIMSKAUTSBAUGS.
— Áformað er að koma á
fót rannsókna- og tilrauna-
Stöð í laxeldi á bökkum Tul-
fyrir að stöðin geti árlega
sent frá sér til dreifmgar í
sjó um 150 þúsund þriggja
ára seiði og um 100 þúsund
yngri seiði til að sleppa í
ferskvatn. í sambandti við
iaxauppeldið verður komíð á
fót stöðvum til rannsókna og
tilrauna á sviði líffræði, og
efnafræði. — (APN).
★ SKÓGAR OG GARÐAR
MOSKVU.
Umhverfis Moskvu er
skóga- og garðabelti, er nær
yfir 275 þús. hektara. Auk
hálfrar annarrar milljónar
manna, sem húa á þessu
svæði, er þarna griðastaður
fyrir á aðra milljón manna
í frítímum sínum. Á svæðinu
eru yfir 300 friðaðir sögustað
ir og eru margir þeirra tengd-
ir lífi og starfi Lenins. Þá
eru þarna 35 friðuð náttúru-
verndarsvæði, skógar, gróður
svæði, vötn, áir og fuglalifs-
svæði, alls um 700 hektarar
að stærð. — (APN).
<£ SKORIÐ
uir afifior. eru þau rök fyrir siík-
um viðræðum. aið Sovét og Jap
an eigi samieiigjinOea’ra ihiagsimiunr
að gærta hváð þ^ið sn.lertir að
háflida friiði og ö;rvggi á Ausflvir-
löndum fjær. Þeir í Moskiv«-
hafa þegiair tafeið þ,að sfeýrí
fram, að Japianir gégni þar m.tf-
ifllvæisiasrta hllíUiWeirfkini'J siem væ^rt
a.nflerír þá'tttafldejiduir í því ar
yggisWerfi, sem Rússia'’- hyggj-rt
bviggja urop-f Adíru. Alflft baneiaið
rtifl í sumar feið hmfla J«r»9pfc-'
e'kflr.i verið túlrtafcarifliega fúsdr að
ræða þíessi rðk atf háflíflu Sovj“rt.
manna. En vænfcanifeg fö" Níy
ons t:l Kína h'afur hihs ve.-sfe-
o*'ð‘ð cítf -ð ieríenrtikV i*rttfr
c ð ("’idarfiörna’ kijrt-enrt í crt-r .
Framhald á bls. 11.
□ Loðnuhrolan mikla hefur
ná staffið svo til stanzlaust í
rúma viku. bessi loðnuhrota.
eða loðnuæði öllu heldur,
minnir menn á þá gömlu góðu
daga begar síidarævintýriff var
í hámarki. Pá töluffu allir u,m
síld, err nú tala allir um loðnu.
Og þegar þessi orff eru hripuð
mffur, berst þessi fíni , ilmur“
inn um gluggann frá síldar-
verksmiðjunni í Örfirscy.
Þann ,,ilm“ kannast allir viff.
Þeir sem mest nafa af loffn-
unni að segja eru auffvitað
s.iúj icmibnir, loffnan er
þeirra líf þessa dagana. Hér
eru Þrjár myndir sem teknar
voru í loffnutúr meff einrim
bátanna á mánudaginn var.
Það er ungur ljósmyndari á
Akranesi, Friðþjófur Kelga-
son sem tekið hefur þessa
myndir.
Friff'þjófur fékk að skreppa
í einn túr með vélbátnum Ólafi
Sigurðssyni AK 370. Lagt var
af staff klukkan 4 aðfaranótt
síðasta laugardags. Var haldiff
rakleiðig á aðalloðnumiðin út
af Reykjanesi, í Röstinni svo-
kaUaðri. l»ar fékk Óiafur full
fermi i fjórum köstum, 2G0
lestir, og varð aff sleppa miklu
úr síffasta kastinu
Inn til Akraness var kojmiff
aftur klukkan 20 á mánudags-
kvöld. Þar var viödvölin stutt
affeins landað en síðan haldið
á miðin aítur. Þannig er gang-
urinn.
6 Mámidagur 14- febrúar 1972
Mánudagur 14. febrúar 1972 7