Alþýðublaðið - 22.12.1972, Page 5

alþydu
£
aöið
Alþýöublaösútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb). Fréttastjóri
Bjarni Sigtryggsson. Aösetur ritstjórn-
ar Hverfisgötu 8-10. — Sími 86666.
Blaöaprent h.fv.
„Halldór sér fyrir þvi
77
Um það leyti, sem þetta fer á þrykk, mun að
öllum likindum vera lokið afgreiðslu fjárlaga
fyrir árið 1973. Sú afgreiðsla er með algerum
eindæmum i þingsögunni. í þeim efnum var
langt gengið i fyrra en nú kastar fyrst tólfunum.
Eftir margra vikna algert stanz i meðförum
fjárveitinganefndar á fjárlagafrumvarpi rikis-
stjórnarinnar var nú fyrir nokkrum dögum ráð-
ist i að kasta saman einhverjum tillögum um
nokkra útgjaldaliði svo unnt væri að þröngva
einhverjum málamyndatilbúningi i gegn um
aðra umræðu. Þegar þetta var gert hafði ekki
einu sinni sjálfur formaður fjárveitinganefndar
minnstu hugmynd um sjálfan annan meginlið
fjárlagadæmisins, — tekjuhliðina. Er sagt, að
hann hafi i vandræðum sinum yppt öxlum og
sagt: „Halldór sér fyrir þvi”.
Og Halldór sá fyrir þvi með þeim eftirminni-
lega hætti, sem rikisstjórnin er farin að tiðka á
allri afgreiðslu mála. Þar sem hún var ekki til-
búin með tekjuöflunarráðstafanir þær sem þarf
til viðbótar þvi, sem fram var tekið i fyrstu
gerð frumv., þá greip Halldór einhverjar tölur
út úr loftinu og tróð þeim i götin á frumvarpinu
þannig að einhvern veginn félli saman. Allir,
meira að segja fjárveitinganefndarformaður-
inn, voru jafn nær eftir sem áður þvi engar þær
aðgerðir höfðu verið sýndar, sem þessar tölur
áttu að standa fyrir. Þær eiga ekki að koma
fram, fyrr en einhvern tima eftir áramót, —
nokkrum vikum eftir að fjárlagafrumvarpið
hefur verið afgreitt sem lög frá Alþingi.
Og það er ekki nóg með, að allt sé botnlaust og
vitlaust hvað tekjuöfluninni liður. Sama máli
gegnir um útgjöldin.
Allir vita, að væntanlegar efnahagsráðstafan-
ir rikisstjórnarinnar hljóta að kosta mikið fé.
Enginn veit hve mikið vegna þess, að umræddar
ráðstafanir eru ekki tilbúnar. Samt sem áður
hefur rikisstjórnin látið afgreiða lög um tekjur
og útgjöld rikisins. Lög sem eru ómerkt um leið
og þau eru gerð,þvi við þriðju umræðu fjárlag-
anna létrikisstjórnintroða þvi ákvæði inn i lögin
að Alþingi heimilaði henni, að skera óbundna út-
gjaldaliði niður eftir þörfum um allt að 15% ef
henni þurfa þætti. Alþingi er sem sagt að setja
lög, sem þingið lýsir yfir um leið og afgreidd
eru, að séu i rauninni ómark. Og hér er um að
ræða eitt meginverkefni hvers þings, — sjálf
lögin um tekjur og útgjöld islenzka rikisins.
Lagalega hefur meirihluti stjórnarflokkanna
á Alþingi e.t.v. heimild til slikrar og þvilikrar
afgreiðslu. Má vera að næsta skrefið — taki
rikisstjórn Ólafs Jóhannessonar þá á annað borð
nokkurt skref til viðbótar — verði að afgreiða
fjárlög ekki aðeins með heimild til rikis-
stjórnarinnar um að afgreiða útgjöldin eftirá
eins og henni bezt likar, heldur tekjuöflunina
einnig og lagaprófessorinn, sem á að heita höfuð
stjórnarinnar, geti einnig fundið sliku framferði
stoð i lögum. En þótt svo kunni að vera, að með
vandlegri leit megi finna slikum starfsaðferðum
stoð i lögum þá eru þær siðferðilega rangar og
lýsa fádæma ábyrgðarleysi og einstöku virð
ingarleysi fyrir eðlilegum þingræðislegum leik-
reglum.
Kommúnistar hafa þráfaldlega sýnt, að þeir
virða Alþingis einskis. Frjálslyndir hafa sýnt,
að þeir vilja af sem fæstum málum hafa af-
skipti. Framsóknarmenn hafa sýnt, að þeim er
alveg sama hvernig allt veltur og snýst, —bara
ef þeir fá að sitja. Hvað er þá að undrast þótt
rikisstjórnin sé einstök i sinni röð?
ISLAND KOSIÐ I STJORN UMHVERFISSTOFNUNAR S.Þ.
BAKSVID ATBURDANNA
New York, að kvöldi hins
14. desember 1972.
Kæri Sighvatur
Það er létt á okkur brúnin nú,
fulltrúum lslands á Allsherjar-
þinginu, þrátt fyrir uggvænlegar
gengislækkunarfréttir að heiman.
í kvöld var Island kosið i stjórn
Umhverfisstofnunar Sameinuðu
þjóðanna og er það fyrsta sinni
sem landið fær sæti i stjórn stofn-
unar á vegum Sameinuðu þjóð-
anna. Eins og ég sagði þér i bréf-
inu um daginn hefur þetta tals-
verða þýðingu fyrir okkur, þvi að
bæði er okkur mikið i mun að tek-
iðsé fullt tillit tilfisksinsi sjónum
og möguleika hans til vaxtar og
lifs, þegar umhverfismálin eru til
umræðu —■ það verður sjálfsagt
eitt okkar helzta áhuga- og bar-
áttumál i stjórn Umhverfisstofn-
unarinnar — og eins munum við
vafalaust i mjög vaxandi mæli
leitast við að vinna útfærslu fisk-
veiðimarkanna (nú og siðar)
skilning og fylgi meðal annarra
þjóða i ljósi og með visan til um-
hverfisverndunar.
Þegar kosið var i stjórnina i
kvöld var það gert eftir ákveðnu
mynztri, þannig, að hver þjóðar-
hópur kaus ákveðinn fjölda full-
trúa. Við kusum að sjálfsögðu i
hópi með Vestur-Evrópuþjóðun-
um og nokkrum öðrum (Kanada,
Ástraliu, Bandarikjunum o.fl.),
sem kalla má einu nafni Vestur-
lönd. Siðan kusu til dæmis
kommalöndin sér, Afrikurikin sér
og þannig koll af kolli. Áður en
kosningin fór fram höfðu þessir
hópar reynt að ná samkomulagi
innbyrðis, hver um sig, um það
hverjir skyldu vera fulltrúar hans
i stjórn stofnunarinnar. Undir
lokin kom i ljós, að i engum hópn-
um hafði náðst samkomulag um
þetta og þvi ljóst, að kosning
hlaut að fara fram á þinginu
sjálfu. Undantekning hér frá voru
þó Vesturlönd, eftir mikið japl og
jaml og fuður hafði tekizt sam-
komulag. Samkvæmt þvi áttu tvö
norræn riki að vera i stjórninni,
það er Sviþjóð og tsland. Finnar
höfðu einnig sótt það mjög fast að
fá sæti i sjórninni, en gáfu að lok-
um eftir fyrir íslandi og svo mik-
ils virði var sú ákvörðun talin, að
hún mun hafa komið frá æðstu
stöðum þar i landi. Norðmenn og
Danir beygðu sig einnig fyrir
þeirri ósk íslendinga, að þeir
fengju nú fyrsta sinni sæti i stjórn
alþjóðastofnunar á vegum SÞ,
enda höfum við ætið áður veitt
þessum frændþjóðum okkar at-
fylgi til skiptis þegar þær hafa
verið að sækjast eftir þvi að kom-
ast i stjórnir slikra stofnana sem
þessarar. Nú er skemmst frá þvi
að segja, að þótt svona hafi verið
komið og við landar hér verið
mjög ánægðir með þann árangur,
sem náðst hafði, „sprakk” sam-
komulagið i dag, nokkru áður en
kosningin átti að fara fram.
Malta og trland kváðust á siðustu
stundu ekki geta unað þvi og þeir
myndu þvi bjóða sig fram i
almennri kosningu. Fannst
manni þá óneitanlega sem mögu-
leikar tslands yrðu minni, þvi að
slikt dvergriki sem okkar hefur
vitaskuld mjög takmörkuð itök á
alþjóðavettvangi, og möguleikar
þess i almennri kosningu eftir þvi
takmarkaðir. En svo fóru þó leik-
ar, að tsland komst að. Við feng-
um 102 atkvæði en Spánn fékk
lægstu atkvæðatölu þeirra, er að
komust eða 97 atkvæði. Við
hefðum þvi fallið út hefðum við
fengið 6 atkvæðum minna. Til
samanburðar má benda á, að Svi-
þjóð fékk I25atkvæði, Bandarikin
109 atkvæði, Bretland 111 at-
kvæði, Perú 130 atkvæði, Chile 129
atkvæði og Mexikó 128 atkvæði.
Hins vegar fékk Malta aðeins 55
atkvæði og trland 89 atkvæði.
Mér finnst þvi, að við getum
tæpast verið óánægðir með þessa
kosningu. Þegar atkvæði höfðu
verið talin var ákveðið, að stjórn-
in skyldi endurnýjast þannig, að
þriðjungur hennar gengi út á ári
hverju og yrði þá nýr þriðjungur
kjörinn i hans stað á Allsherjar-
þinginu.
Itrustu vonir okkar landa gengu
að sjálfsögðu út á að tsland fengi
þriggja ára sæti, en fengjum við
tveggja ára sæti töldum við að
sjálfsögðu sem allvel mætti við
una. Og svo vel tókst til, að i hlut-
kestinu á þingfundinum var okk-
ur dregið tveggja ára sæti. Kem-
ur Island þvi til með að sitja i
stjórninni lram til 1. janúar 1975.
1 lok þingfundarins var Maurice
nokkur Strong, Kanadamaður, er
til þess hefur verið framkvæmda-
stjóri umhverfismála hjá Sam-
einuðu þjóðunum og stjórnaði
m.a. hinni afar velheppnuðu ráð-
stefnu um umhverfismál i Stokk-
hólmi siðastliðiö sumar — kjörinn
forstjóri hinnar nýju stofnunar.
Mun hún eiga aðsetur i Nairobi i
Kenya, en það mun hafa verið svo
mjög á móti skapi Strongþessa að
hann sagði af sér starfi sem
framkvæmdastjóri umhverfis-
mála fáum dögum eftir að tekin
hafði verið ákvörðun um stað-
setningu stofnunarinnar i Kenya.
Hins vegar tók hann þá afsögn
aftur daginn eftir. Mun hann
njóta mikils trausts manna hér i
þetta nýja starf, sem er i rauninni
framhald af þvi starfi er hann
hefur gegnt til þessa við svo ágæt-
an orðstir.
Auðvitað er engin leið að átta
sig á þvi hvernig atkvæðatala ts-
lands er fengin, enda ætið fánýtt
að leita uppi „svikara” að lokinni
kosningu. Þvi er þó ekki að neita,
að ef til vill hefur Island aðeins
notið stuðnings Norðurlandanna
og trlands i kosningunnlen aðrar
Evrópuþjóðir látið okkur lönd og
leið. En hvaðan fengum við þá
viðbótarfylgið? Það er mikilvæg
spurning og svarið við henni mun
eindregið á þá leið, að þróunar-
löndin, einkum i Afriku, en einnig
að nokkru i Asiu og Suður- og Mið-
Ameriku, hafa veitt okkur stuðn-
ing sinn. Island hefur á þessu ári
og hinu siðasta lagt lag sitt við
þróunarlöndin i miklu rikara
mæli en áður, leitað eftir vinsemd
þeirra og skilningi og veitt þeim
stuðning, er þau hafa siðan
endurgoldið. Siðasta dæmi þess
gerðist hér fyrir nokkru, þegar
Island tók sig út úr hópi Vestur-
Evrópuþjóða og greiddi atkvæði
með staðsetningu Umhverfis-
stofnunar Sameinuðu þjóðanna i
Nairobi. Nú er enginn vafi talinn
á þvi, að sú ákvörðun hefur hjálp-
að okkur i kosningunni til stjórnar
stofnunarinnar.
Þú veizt, að ég hef um margra
ára skeið verið mikill áhuga-
maður um málefni þróunarland-
anna og þvi finnst mér ánægju-
legt að sjá þá samstöðu, sem
myndazt hefur með okkur og
þeim og getur orðið okkur, i öllu
falli, til mikils gagns á ókomnum
timum, verði sú samstaða vel
rækt.
Góði Sighvatur.
Þetta verður nú ekki öllu
lengra. Maður biður eftirvænt-
ingarfullur eftir mánudeginum.
Þá fer fram atkvæðagreiðsla i
Allsherjarþinginu um „auðlinda-
tillöguna”, sem við erum upp-
hafsmenn að og flytjum ásamt
Perú og fleiri löndum. Eins og ég
hef áður sagt þér hefur fasta-
nelndin hér lagt afar mikla vinnu
i þetta mál, sem er okkur mikil-
vægt, þvi að verði tillagan sam-
þykkt er það fyrsta sinni sem
Sameinuðu þjóðirnar lýsa þvi
yfir, að fiskurinn i sjónum við
strendur rikja skuli teljast til
auðlinda þeirra ásamt þeim, sem
i og undir botninum kunna að
finnast. Samþykktin hefur þvi
m.a. grundvallarþýðingu vegna
hafréttarráðstefnunnar, sem á að
fara fram i Chile 1974 og 1975 og
vegna starfa Alþjóðadómstólsins
i Haag á næstu árum. Svo virðisf
sem stuðningsþjóðum tillögunnar
fjölgi stöðugt og er það ekki ein-
ber tilviljun, aðalmenn okkar hér
eru sannarlega ötulir i störfum
sinum.
Kær kveðja,
Sigurður E. Guðmundsson.
Kaupfélag
Skagfirðinga
sendir félagsmönnum sinum starfsfólki,
svo og öðrum viðskiptavinum, beztu óskir
um
gleðirík jól
og farsæld á komandi ári.
Kaupfélag Skagfirðinga
Sauðárkróki, Hofsósi og Varmahlið
FRÁ SIGURÐI
Föstudagur 22. desember 1972
0