Alþýðublaðið - 22.12.1972, Blaðsíða 19

Kross-
gátu-
krílið
V ONT
$frF£RVI_
V
\Ʊ
§§ 'ov/ss ftrv HftPP -r’H /nnVKf) S'fíRRI
Fteyé /?/? SL/Ttf , Í//7J
r*
£AVD. VMSrv 1BR r/EV/ SKOU /NfVQL ‘ftSTuft
1 Sm'ft SL%
r
SLOT- ftd \/fcTpi N £WS
GROV Rl
|!i!í!i!i! ó/M 5 TtEiríH ’/ SP/íUíh
s Skot
Vtm'.
L »
ffuDDft +FANGm SnmHL. rv/ nlj.
if^o'ÍSSX'rr^J'ö-tí'^abt'
?öi)r''Aiít ■ ^ 4 >v
5; > c; Iju)
^ 3> 5; > CM ■
>>
I
57
(SKIIGGA MARÐARINS
Saga ástar og örlaga eftir Victoriu Holt
42
sagði hann. — Skál hins sigursæla
þristirnis.
Við klingdum glösum og drukk-
um.
Ég sagði: — Ertu viss? Þegar
alls er gætt hefurðu engin göng
grafið enn sem komið er.
Mörður hló við. — Nora, við
höfum nú þegar fundið gullmola,
sem vó 56 k ilógrömm. Ég ábyrg-
ist að hann er tiu þúsund ster-
lingspunda virði. Og við erum
ekki einu sinni byrjuð. Það er gull
þarna, nóg gull til að uppfylla
draum hvers gullgrafara. Hafðu
engar áhyggjur. Við erum rik.
Eftir öll þessi ár visaðir þú okkur
á það sem við höfum leitað að.
Við lögðum frá okkur glösin. Ég
rétti fram hendurnar. Mörður tók
aðra, Stirling hina.
— Þetta var það sem ég óskaði
mér framar öllu öðru, sagöi ég.
Mörður hló. — Þú hefur þá
fundið fyrir gullsóttinni lika,
Nora.
—Nei/ekki gullsótt. Ég vildi
aðeins að þið fengjúð báðir það
sem þið þráðuð mest.
Þá tók Mörður mig aftur i faðm
sér og sagði lágt, með undarlega
viðkvæmnislegri röddu: — Nora,
Nora stúlkan min. Svo sleppti
hann mér og það var eins og hann
væri að afhenda mig Stirling.
Stirling faðmaði mig einnig að sér
og ég hélt mér i hann.
— Ég held ég ætli að fara að
gráta, sagði ég. — Þeir sem ekki
gráta af sorg, gráta af gleði.
Nú voru framkvæmdir hafnar.
Enginn talaði um annað en gull-
fundinn. Mörður hafði fundið gull
— svo um munaði. Þeir höfðu
alltaf vitað að það myndi hann
gera einhverntima. Hann var
maður sem hafði heppnina með
sér. Gullið i yfirborðslögunum
var i sjálfu sér heill fjársjóður. En
Mörður lét ekki við það sitja.
Hann ætlaði að grafa d júp göng
og komast að gullinu, sem hann
vissi að lá i kvarzlögum i klettin-
um. Hann lokaði gömlu ónýtu
námunni og flutti alla verka-
mennina til nýju námunnar en
fleiri voru ráðnir til viðbótar.
Morðstaður föður mins var ger-
breyttur orðinn. Fuglarnir voru
flúnir, flæmdir burt af sprenging-
um, búið var að höggva þrep i
klettinn.til að mennirnir kæmust
upp eftir honum, eftir veginum
var stöðugur straumur af kerr-
um, sem fluttu gullið til bankans i
Melbourne. Staðnum hafði verið
gefið annað nafn. Hann hét nú
Noruhæð.
Ég sá bæði Mörð og Stirling
sjaldnar. Þeir voru öllum stund-
um i námunni. Þar hafði verið
byggður skáli fyrir þá með öllum
þægindum til að sofa i þegar þeir
komu ekki heim. Auðæfin hlóðust
upp. Ég var alltaf að frétta af
gullhnullungum, sem fundizt
hefðu. Ég man eftir fjaðrafokinu
er einn fannst sem var yfir hálfur
metri á lengd. Hans var getið i
blöðunum i Melbourne og var
hann talinn tuttugu þúsund sterl-
ingspundavirði.
Það var eins og allt héldi niðri i
sér andanum, en fyrir mér var
spennan horfin. Ég var ekki eins
hamingjusöm og ég hafði verið
fyrst eftir uppgötvunina.
Ökunnur maður kom i heim-
sókn og sat lengi á eintali með
Merði. Adelaide sagði mér að
þetta væri lögfræðingur föður sins
og að hann væri á förum til Eng-
lands i viðskiptaerindum fyrir
Mörð.
Sagt var, að Mörður væri nú
orðinn miljónamæringur. Það var
að likindum rétt, en hann var ekki
ánægður. Ég velti þvi fyrir mér
hvort hann myndi nokkurntima
verða það.
Ég sagði við hann eitt sinn: —
Nú ertu orðinn vellrikur.
Hann samsinnti þvi. —-Þú lika,
væna min. Gleymdu ekki að þú
átt þinn hlut i velgengninni. Sagði
ég ekki að við værum þristirni?
— Hve rik?
— Viltu fá það i tölum?
— Nei, ég hef litið vit á þeim.
En ég held að við séum nógu rik.
— Við hvað áttu með þvi?
— Að nú gætirðu látið af þess-
ari æðisgengnu athafnasemi og
látið aðra um að vinna fyrir þig.
— Aðrir vinna aldrei fyrir
mann eins og maður gei ir sjálfur.
— Gerir það nokkuð til? ÞU átt
nóg.
—• Ég ætla mér að ná öllu gull-
inuúr þessari námu, Nora.
— Þú ert óseðjandi... þegar
gull er annars vegar.
Augu hans ijómuðu. — Nei,
sagði hann. — Ég veit hvenær ég
er búinn að fá nóg. Ég þarf að
eignast mikinn auð.
- Og þá?
— Þá geri ég það sem ég hef
alltaf ætlað mér að gera. Ég hef
beðið þess lengi, en nú er það i
augsýn.
Hann sagði ekki meira þá, en
það greip mig hálfgerður uggur
þvi ég sá hörkudrættina sem
komu á varir hans og vissi að
hugsanir hans snerust um hefnd.
Hefnd við manninn, sem sent
hafði hann burt fyrir meira en
þrjátiu og fimm árum! Gat fólk
borið hefndarhug i brjósti svo
langan tima? Menn eins og
Mörður gerðu það, svo mikið vissi
ég. Það olli mér áhyggjum þvi ég
vissi að i hefnd var enga ham-
ingju að finna.
Mánuðirnir liðu og brátt voru
aítur komin jól. Við héldum þau
hátiðleg á enskan hátt að venju:
heita máltið um daginn i steikj-
andi hita, plómubúðing með koni-
aki, gerfimistiltein. Ég mundi jól-
in á undan þegar Lambshjónun-
um hafði verið úthýst. Ég hugsaði
um hvernig um hvernig farið
hefði fyrir þeim, minntist
vægðarleysis Marðar við það
tækifæri og fann til kviða.
I byrjun januar kom lögfræð-
ingurinn i aðra heimsókn og
dvaldi langa stund með Merði og
Stirling. Mér var ekki boðin þátt-
taka i þeim ráðagerðum, en ég
veitti þvi athygli að á eftir var
sigurljómi i augum Marðar og gat
mér þess til að þær hefðu að ein-
hverju leyti snert drauma hans
um hefnd.
Kvöld nokkurt bað hann mig að
tefla við sig og þegar ég fór til
hans, stóðu dyrnar að vinnustofu
hans opnar og hann kallaði á mig
þangað inn.
— Komdu hingað, Nora, sagði
hann7og þegar ég kom til hans,
lagði hann hendurnar yfir augu
min. Svo sneri hann mér við þar
til ég stóð andspænis veggnum.
Þá tók hann hendurnar frá og
sagði: — Sjáðu.
Þetta var málverk af mér i
reiðfötum, með háa hattinn eillit-
ið á ská, opineygð og rjóð i vöng-
um.
— Allt saman mitt verk, sagði
hann.
— Hvenær gerðirðu þetta?
— Spyrðu um það fyrst? Ég
sýni þér málverk af sjálfri þér og'
þú segir ekki annað en „hve-
nær”?
— En ég sat ekki íyrir.
— Hélztu að það væri nauðsyn-
legt? Ég þekki hvern drátt i and-
liti þinu, hver einustu svipbrigði.
— En þú hefur verið svo önnum
kafinn.
— Ég hef samt haft tima til að
hugsa um þig. Segðu mér hvort
þér likar hún?
— Er hún ekki töluvert fegruð?
— Hún er eins og ég sé þig.
- Það gleður mig að ég skuli
lita þannig út i þinum augum. Ég
kem sjálfri mér ekki þannig lyrir
sjónir.
— Þú litur þannig út þegar þú
horfir á mig.
— En hversvegna hangir hún
þarna?
— Þetta er góður staður fyrir
hana. . sá bezti i herberginu.
— En hin myndin hékk þarna.
Hann kinkaði kolli og þá kom ég
auga á hana þar sem hún sneri til
veggjar.
— En þú gazt horft beint á hana
þar sem þú sazt við borðið.
— Nú get ég horft beint á þessa.
Viltu það?
— Góða Nora min, nú sýnirðu
ekki þina góðu skynsemi. Myndi
cg láta hana þarna ef ég vildi það
ekki?
Ég gekk nær og skoðaði hana
betur. Hún var áreiðanlega fal-
legri en ég. Var ég nokkurntima
svona geislandi af lifsorku? Voru
augu min svona stór og skær?
Hafði ég þennan roða i vöngun
um? „HUn er eins og ég sé þig”,
hafði hann sagt.
—Og nú ætlarðu að horla á
myndina af mér i staðinn, sagði
ég loksins.
- Já.
— Og Arabella. ..
— Hún er dáin.
— Ég skil. Það er þessvegna,
sem þú hengir mig þarna upp.
Hvnær fréttirðu að hún væri dá-
in?
— Morfell — það er lögfræðing-
urinn sem fór til Englands i við-
skiptaerindumlyrir mig - kom til
gamlar, og Duke vildi ekki
hætta á að binda þær. Þess
vegna varð Ur, að við skyld-
um smala öllum saman i ibúð
4B, hræða úr þeim liftóruna
og láta Skeets eða Sokk halda
vörð. Hvað gátu ibúarnir
eiginlega gert? Siminn var
óvirkur. Þeir vissu ekki,
hvort við vorum vopnaðir
hnifum eða byssum eða öðru.
Og allir voru samankomnir á
einn stað, og einn maður gat
fylgztmeð þeim, meðan hinir
tæmdu gerva an djöfulsins
hjallinn.
Aætlunin var stórkostleg...
(56)
Eftirfarandi er hluti af löngu
bréfi dags. 28. marz 1969, sem
Ernest Heinrich Mann sendi
höfundi.
Kæri herra.
Ég kann yður beztu þakkir
fyrir nýlegt bréf yðar, þar sem
þér innið mig eftir likamiegri
heilsu minni og andlegu þreki.
Mér er það ánægjuefni, að svo
er guði fyrir að þakka, að ég er
við beztu heilsu og skapið gott.
Maturinn er fábrotinn en nægur.
Otiæfingarnar eru hressandi og
vinnan á bókasafninu er til
mikils yndis.
Yður þykir ef til vill gaman að
frétta, að ég hef nýlega hafið
yogaæfingar. Hins vegar hef ég
ekki áhuga á heimspekinni. Ég
hef áhuga á æfingunum, þar
sem ekki er krafizt áhalda til
iðkunar þeirra, og ég get gert
þær i klefa minum , hvenær sem
er. Það þarf varla að segja frá
þvi, að klefafélaga minum er
jafn mikil skemmtun að þessu,
en likamsæfingar hans eru aðal-
lega fólgnar i þvi að skoða
nýjustu hasarblöðin.
Ég er yður þakklátur fyrir
bækurnarog sigaretturnar, sem
þér senduð mér og ég fékk með
skilum. Þér spyrjið , hvort þér
getið útvegað mér einhverjar
sérstakar bækur, sem eru ekki
fáanlegar i bókasafni fangelsis-
ins. Svo er reyndar, herra minn.
Ég las fyrir nokkrum mánuðum
i New York Times, að visinda-
mönnum hefði tekizt að búa til
efnakljúfa. Ég hef mikinn
áhuga á þessu sviði, og ég yrði
feginn, ef þér gætuð útvegað
mér timarit þar sem skýrt er
frá þessari uppgötvun . Þakka
yður fyrir.
Meðal anarra orða, þér spyrj-
ið mig um persónuleika og sér-
kenni mannsins, sem ég kailaði
John Anderson.
Ég get skýrt yður frá þvi, að
hann var afar margbrotinn per-
sónuleiki. Yður býður sennilega
i grun, að ég átli oft skipti við
hann fyrir atburðina um siðustu
verzlunarmannahelgi. Mér
fannst hann sérstaklega ráð-
vandur, áreiðanlegur og orð-
heldinn. Ég mundi gefa honum
hin beztu meðmæli hvenær sem
er, ef þess væri krafizt.
Hann var litt menntaöur, en
skarpgreindur. Og mjög fátt er
sameiginlegt með þessu Ivennu,
eins og þér vitið vafalaust. t
persónulegum skiætum okkar
og viðskiptum stafaði frá hon-
um styrk og ákveðni. Það liggur
i augum uppi, að ég hlaut að
vera dálitið hræddur við hann,
eins og sambandi okkar var
háttað. Aldrei kom þó til, að
hann hótaði mér likamlegum
meiðingum. öðru nær! En ég
óttaðist, eins og allir dauðlegir
menn verða óttaslegnir i návist
þeirra, sem þeir finna og vita
iyllilega, að eru gæddir nærri
ofurmannlegu afli og úrræðum.
Ég læt nægja að segja, að mér
lannst ég honum óæðri.
Ég er þeirrar skoðunar, að
hann hefði komizt til æðstu met-
orða, ef gáfur hans og meðfædd-
ir hæfileikar hefðu beinzt að
nýtilegra sviði. Til æöstu met-
orða. Mætti ég staðfesta þá
skoðun mina með dæmi ...
Að loknum öðrum lundi okkar
— mig minnir, að það hafi verið
28. ágúst - gekk ég með honum
að neðanjarðarlestinni.
Fundurinn hafði verið, eins og
bezt varð á kosið. Ég óksaði hon
um til hamingju með hina ná-
kvæmu áætlun, en ég taldi hana
stórkostlega. Ég sagðist halda,
að hún hlyti að hal'a kostað hann
mikil heilabrot. Hann brosti og
svaraði, að þvi er ég man bezt:
„Já, ég hef ekki hugsað um
annað i nokkra mánuði, hvorki i
vöku né svefni. Ekkert jalnast á
við að hugsa. Maður býr við
vandamál, sem veldur manni
áhyggjum, þjáningum og heldur
fyrir manni vöku. Maður á þá að
komast fyrir uppruna vandans.
Fyrst er að athuga, hvers vegna
vandamálið er til orðið. Þegar
niðurstaðan er fengin, er vand-
inn leystur.að hálfu. Hvað held-
ur þú til dæmis, að hafi verið
mesta vandamálið við gerð
áætlunarinnar, sem þú heyrðir i
kvöld?”
Mér datt i hug að erfiðast
kynni að vera að fást við dyra-
vörðinn, er flutningabillinn
kæmi upp stiginn.
„Nei,” sagði hann, „það má
kljást við hann á margvislegan
hátt. Stærsti vandinn virðist
mér sá, hvernig við lörum að
þeim ibúum hússins, sem eru
enn heima. Það er að segja,
hvernig er hægt að komast inn i
ibúðirnar? Ég þóttíst þess full-
viss, að allar dyr væru læstar og
öryggiskeðjur fyrir að auki.
Einnig yrði komið fram yfir
miönætti og öuast mætti við, að
flestir sérslaklega gömlu
konurnar tvær i ibúð 4B.og hjón-
in sem áttu ba>klaða drenginn
væru solnuð. Ég hugleiddi
miiguleika okkar. Auðvitað er
hægt að brjóta upp dyrnar. En
þó að simarnir hafi verið rolnir,
getur fólkið æpt og gert ibúum
næsta húss viðvart. Ég gæti
beðið þig að dfrka upp lásana,
en ég hef enga tryggingu fyrir
þvi, að allir séu solnaðir á þess-
um tima nætur. Fólkið gæti
heyrt til þin og byrjað að æpa.
Ég varð að vita nákvæmlega,
hvernig átti að bregðast við
þessum vanda. Ég velti þessu
lyrir mér i þrjá daga og mér
duttu i hug margar lausnir. Ég
treysti engum þeirra, þvi að
mér fundust þær ekki góðar, og
siðan kafaði ég til botns, eins og
ég var að lýsa fyrir þér. Ég
spurði sjálfan mig: Hvers
vegna hefur allt þetta fólk lása
og keðjur fyrir dyrum sinum?
Svarið lá i augum uppi — vegna
©
Föstudagur 22. desember 1972