Alþýðublaðið - 28.12.1972, Qupperneq 12

alþýðu
n KTiTTil
KOPAVOGS APOTEK
Opið öll kvöld til kl. 7
Laugardaga tll kl. 2
Sunnudaga milli kl. 1 og 3
ÆTLA
AÐ SVIÐ-
SETJA
NEYDflR-
ÁSTAND
í VÍK
1 næsta mánuði ætla Al-
mannavarnir að setja á svið
neyðarástand vegna Kötlugoss i
Vik i Mýrdal og nágrenni. Allir
ibúar þorpsins „neðan bakka”
verða þá látnir yfirgefa hús sin
og fara i öruggt skjól efst i
byggðinni og veginum yfir
Mýrdalssand verður lokað fyrir
allri umferð.
Eins og kunnugt er , er Katla i
Mýrdalsjökli stöðug ógnun
byggðunum i grennd við jökul-
inn og hefur hún i gegnum
aldirnar grandað gróðursælum
sveitum, þar sem nú er
Mýrdalssandur, sundurgrafinn
af kolmórauðum og ægilegum
jökulvötnum.
Katla gaus siðast árið 1918 , en
hún er talin geta vaknað af
svefni sinum fyrirvaralaust, og
hafa Vestur-Skaftfellingar
reyndar búizt við nýju gosi þá
og þegar, allt siðan mikil jökul-
hlaup urðu i Múlakvisl og Skálm
á Mýrdalssandi sumarið 1955,
en þá tók brýrnar af báðum
þessum fljótum, og sveitirnar
austan „Sands” komust úr
vegasambandi.
Þessi umbrot sumarið 1955
reyndustþó ekki vera undanfari
nýs Kötlugoss. Katla gamla lét
að þessu sinni nægja aö minna á
tilvist sina.
„Við erum búnir að tala viö þá
fyrir austan um að efna til alls-
herjar neyðaræfingar i Vik i
janúarmánuði, en dagsetning
hennar hefur ekki enn verið
ákveðin”, sagði Guðjón
Petersen hjá Almannavörnum
rikisins i samtali við Alþýðu-
blaðið i gær.
Hann sagði að aðalmarkmiðið
með þessari æfingu væri að
reyna nýtt neyðarskipulags-
kerfi, sem sett hefur verið upp
þarna eystra með tilliti til
hugsanlegs Kötlugoss, en kerfi
þetta á að fara fyrirvaralaust i
gang, ef Kötlugos er yfirvofandi
eða það hefst skyndilega.
„Meiningin er að gera þessa
æfingu sem raunverulegasta”,
sagði Guðjon, „og á fólk að yfir-
gefa hús sin neðst i byggðinni,
þegar væl neyðarkerfisins hefst,
og hjálparsveitir fara þegar af
stað m .a. til þess að fullvissa sig
um, að öll hús neðst i þorpinu
verði yfirgefin og hjálpa rúm-
liggjandi fólki, sjúkum og
öldruðum i öruggt skjóU’
Þá sagði Guðjón, að veginum
yfir Mýrdalssand yrði lokað
fyrir allri umferð, en komið
hefur verið upp sérstökum
öryggishliðum á sandinum, við
Höföabrekku að vestanveröu og
við Hrifunes i Skaftártungu að
austanverðu.
Veröi neyöarástand á svæðinu
og simasambandslaust, verður
boðum komið um lokun vegar-
ins um neyðartalstöðvar á
bæjum austan og vestan
Mýrdalssands.
Guðjón Petersen sagði i sam-
talinu við blaðið i gær, að sér-
fræðingur á vegum Sameinuðu
þjóðanna hefði aðstoðað
Almannavarnir rikisins við að
koma upp allsherjarneyðarkerfi
á nokkrum stöðum á landinu .
Samkvæmt tillögum sér-
fræðingsins hefði sliku kerfi
verið komið upp fyrir Vik i
Mýrdal, Isafjörð og Húsavik, en
um þessar mundir væri unnið að
gerð neyðarkerfis fyrir Akur-
eyri.
Þá er nú verið að skipuleggja
sérstakt neyðarskipulag fyrir
Reykjavikurflugvöll og Kefla-
vikurflugvöll með tilliti tii
hugsanlegra fiugslysa.
1 dag kemur fyrrnefndur sér-
fræðingur i almannavörnum,
sem starfar á vegum
Sameinuðu þjóðanna, aftur
hingað til lands. Verður hann
hér á landi um mánaðartima og
mun m.a. fara yfir þau neyðar-
kerfi, sem Almannavarnir
rikisins hafa komið upp i sam-
vinnu við almannavarnanefndir
á viðkomandi stöðum á landinu.
Sérfræðingurinn mun einnig
aðstoða islenzka aðila við gerð
fullkomins almannavarnakerfis
fyrir Reykjavikurborg með til-
liti til náttúruhamfara, hópslysa
og annars háska, sem borið gæti
að i höfuðborginni eins og
annars staðar á landinu. —
Sendibílstjórar hóta hörðu
nema þeir fai taxtahækkun
— OG LEIGUBILSTJÓRAR AFTUR í SAMA FARINU
HLUTAFÉLAG
UM MNGID Jl
NÆSTA LEITI
„Neitunarvaldið verður tekið af
verðlagsnefnd nú um áramótin,
og við það vaxa likurnar á þvi, að
við fáum að hækka taxtann”,
sagði Sigurður Jónsson, formaður
sendibilstjórafélagsins Trausta i
viðtali við Alþýðublaðið i gær.
„En gangi hækkunin ekki i gegn
förum við i hart”, sagði hann.
Eins og kunnugt er gaf Trausti
verðlagsyfirvöldum tveggja
sólarhringa frest skömmu fyrir
jólin til þess að samþykkja
hækkun á taxtanum, en siðan var
ákveðið að fresta aðgerðum fram
yfir jól til þess að gefa verðlags-
nefnd rýmri tima til ákvörðunar.
Þá eru leigubilstjórar nú i sömu
sporum eftir gengisfellinguna og
áður en breytingin var gerð á
ökutaxtanum, fyrir skömmu.
Rétt fyrir jói hélt stjórn bifreiða-
stjórafélagsins Frama með sér
fund, en að sögn Bergsteins
Guðjónssonar, framkvjhdastjóra,
komust stjórnarmenn ekki að
niðurstöðu um það, hver
hækkunin þurfi að vera, þar sem
ekki sé vitað um alla þá
hækkunarliði sem skelia á eftir
áramótin. En Bergsteinn sagði i
viðtali við Alþýðublaðið, að ljóst
sé, að gifurlegrar hækkunar sé
þörf.
Taxti sendibilstjóra á bilum allt
að 1 1/2 tonni er nú sá sami og
leigubilstjóra á venjulegum
leigubilum, og sagði Sigurður
Jónsson, þegar Alþýðublaðiö
ræddi við hann, að ljóst sé, að
sendibilstjórar leggja fram meiri
vinnu en leigubilstjórar. Þess
vegna fara þeirfram á, að þeirra
taxti verði 15% hærri en taxti
leigubilstjóra.
Bilstjórar á sendibilum, sem
eru 1 1/2 tonn til 2 1/2 tonn aka
stjórar, en það er sami taxti og
gildir fyrir sjö manna leigubila.
Sendibilar yfir 21/2 tonn aka hins-
vegar á 35% hærri taxta en leigu-
bilar. En þess ber að gæta, að
stærstu bilarnir aka oft eftir
lægsta taxtanum, en það gerist
þegar ekki er beðið um ákveðna
stærð bils, og sá sem sendur er
reynist of stór. Þá er farið eftir
rúmtaki flutningsins við
ákvörðun á taxta.
REYKHOLA-
BÆNDUR VERDA
VÍSAST MED
Rétt fyrir jól samþykkti Alþingi
frumvarp um stofnun þangmjöls-
verksmiðju að Reykhólum við
Breiðafjörð, og steig þannig
fyrsta skrefið til stofnunar 130
milljón króna verksmiðju á
staðnum.
„Næsta skrefið er að stofna
undirbúningshlutafélag, og
verður gengið i það nú strax milli
jóla og nýárs, og mun Iðnaðar-
ráðuneytið hafa forgöngu um það
mál”, sagði Steingrimur Her-
mannsson framkvæmdastjóri
Rannsóknarráðs rikisins i sam-
tali við blaðið, en hönnun verk-
smiðjunnar hefurtil þessa hvilt á
stofnuninni.
Ýmsir aðilar munu eiga aðild
að þessu undirbúningshluta-
félagi, en rikið mun að sjálfsögðu
eiga stærstan hluta. Þá er fast-
lega reiknað með þvi, að heima-
menn eigi hlut i fyrirtækinu, þ.e.
bændur i nágrenrii Reykhóla.
1 áætlunum Rannsóknarráðs,
sem dr. Vilhjálmur Lúðviksson
efnaverkfræðingur hefur að
mestu unnið, er gert ráð fyrir að
fullbúin afkasti verksmiðjan 10
þúsund tonnum af þangmjöli
árlega.
Skozk fyrirtæki, Alginate
Industries, Ltd. hefur lýst sig
reiðubúið að kaupa alla fram-
leiðslu verksmiðjunnar á hag-
stæðu verði. Vildi fyrirtækið fá
svar fyrir ákveðinn tima, og var
af þéim sökum lagt kapp á að
hraða afgreiðslu málsins á Al-
þingi. Mætti frumvarpið miklum
skilningi þingmanna, að þvi er
Steingrimur Hermannsson hefur
tjáö blaöinu.
Stofnkostnaður verksmiðj-
unnar er áætlaður um 130 mill-
jónir króna, og er þá ekki með-
NÝR HJÚKRUNARSKDLI
Nýr hjúkrunarskóli hefur hafið
göngu sina i Reykjavik.
Hjúkrunarskóli Islands, sem fyrir
er, mun þó ekki starfa i beinu
talinn kostnaður við vega- og
hafnargerð i nágrenni Reykhóla.
Þarf að leggja veg að Reyk-
hólum, og byggja höfn i
nágrenninu sem getur tekið við
skipum allt að 600 lestum að
stærð.
Undirbúningi öllum þarf að
hraða af mætti, þvi skozka fyrir-
tækið vill fá fyrstu framleiðsluna
árið 1974. En til þess að svo geti
orðið, þarf að panta ýmislegan
útbúnað i verksmiðjuna fyrir
vorið, og framkvæmdir við vega-
lagnir og hafnargerð þurfa að
hefjast strax árið 1973.
EINAR LYSTI
„AHYGGJUM
ÍSLENDINGA”
Einar Agústsson utanrikisráð-
herra kallaði sendiherra Banda-
rikjanna á sinn fund á föstu-
daginn til að færa honum orð-
sendingu rikisstjórnarinnar
vegna hinna hörðu loftárása, sem
Bandarikjamenn hafa haldið uppi
á Norður-Vietnam að undan-
förnu, sem er hinar mestu i öllu
Vietnamstriðinu.
Utanrikisráðherra sagði i sim-
jtali, sem Alþýðublaðið átti við
hann i gær, að hann hefði föstu-
daginn fyrir jól kallað sendiherra
Bandarikjanna á Islandi á sinn
fund og tjáð honum áhyggjur
Islendinga og rikisstjórnarinnar
vegna atferlis Bandarikjamanna
i Vietnam og hinna gegndarlausu
loftárása Bandarikjamanna á
borgir i Norður-Vietnam að
undanförnu.
Utanrikisráðherra sagði, að hér
hefði verið um munnlega orð-
sendingu að ræða, en ekki skrifleg
mótmæli til Bandarikjastjórnar.
1 samtalinu sagði utanrikisráð-
herra, að á næsta fundi utanrikis-
málanefndar, sem haldinn verður
fljótlega upp úr áramótum, verði
fjallað um undirbúning þess, að
tsland viðurkenni rikisstjórn
eftir 25% hærri taxta en leigubil-
Framhald á bls. 4 Noröur-Vietnam. —
HIROSHIMA-MARSHALLHJALPIN-LOFTBRUIN - KOREA
Harry S. Truman, fyrrum for-
seti Bandarikjanna, andaðist á
sjúkrahúsi i Kansas City
snemma að morgni annars dags
jóla, 88 ára að aldri.
Harry S. Truman tók við
embætti forseta, er Roosvelt
lézt árið 1945 og var Truman
forseti til ársloka 1952, en
ákvörðun hans um að gefa ekki
kost á sér til endurkjörs i
forsetakosningunum haustið
1952 kom mjög á óvart.
Truman háði aðeins einu sinni
kosningabaráttu um forseta-
embættið, i kosningunum 1948,
er hann bar sigur af Dewev.
sem samkvæmt kosningaspám
átti að eiga sigurinn visan.
Það var Harry S. Truman,
sem bar ábyrgð á og tók
ákvörðun um, að kjarnorku-
sprengjum var varpað á
japönsku borgirnar Nagasaki
og Hiroshima 1945. En hans
verður einnig minnzt fyrir það
afrek að hrinda i framkvæmd
hinni svonefndu Marshallhjálp
og hann lét skipuleggja hina
miklu loftbrú til Berlinar i lok
heimsstyrjaldarinnar i samráði
við Breta og Frakka.
Harry S. Truman Var forseti
Bandarikjanna, er Kóreustriðið
brauzt út, og tók ákvörðun um
að senda bandariskt herlið til
Kóreu i júni 1950 og hann tók
ákvörðunina á sinum tima um
að, að MacArthur, sem var
æðsti yfirmaður bandariska
heraflans i Kóreu og herafla
Sameinuðu þjóðanna þar, var
leystur frá störfum. —
Sendiráð Bandarikjanna og
Menningarstofnun Bandarikj-
anna i Reykjavik verða lokuð i
dag fimmtudaginn 28.
desember, til minningar um
hinn látna fyrrum forseta.
Minningarbók mun liggja
frammi i sendiráðinu að
Laufásvegi 21 frá kl. 9.30 — 12.30
og 14.30 — 17.30 á morgun fyrir
þá, sem vilja votta virðingu
sina. —