Alþýðublaðið - 18.05.1973, Qupperneq 7

/arnir - 3. hluti
VÍK í MÝRDflL
það verkefni að draga
vélina upp að Lóran-
stöðinni, ef vindátt er
þannig, að ekki er hætta á
öskufalli.
1 Reykjavik hafa
Almannavarnir rikisins
samband við Raun-
visindastofnun HI, strax
og tilkynning hefur borizt
þangað, og biður um jarð-
fræðing, sem fer i
könnunarflug yfir Kötlu-
svæðið. Þá er Landhelgis-
gæzlan beðin að hafa þyrlu
tiibúna til könnunarflugs
og björgunarstarfa.
Veðurstofan er siðan beðin
um öskufallsspá.
Sé Kötlugos hafiö biðja
Almannavarnir lögreglu-
stjórann i Reykjavik um
að senda tvær lögreglubif-
reiðir austur. önnur
bifreiðin fer til Vikur en
hin lokar veginum við
Skógá. Þá er lögreglan á
Slefossi beðin að loka
veginum til austurs, á
Kötlusvæðið. Landhelgis-
gæzlan er einnig beðin að
senda varðskip á varð-
stöðu undan Vik.
Verði hópslys i Vikur-
umdæmi af völdum
umferðaróhapps, spreng-
inga og/ eða eitrunar á
vinnustöðum skal það
tafarlaust tilkynnt Svæðis-
stjorn. Svæðisstjórnin
aðvarar strax héraðs-
lækninn og björgunarsveit
SVFI, sem fara þegar i
stað á slysstað. Einnig
sendir Kaupfélag Skaft-
fellinga og Verzlunarfélag
V.-Skaftfellinga bifreiðir
með teppi og sjúkrabörur
á slysstað. Þá eru sjúkra-
hús á Selfossi og i Reykja-
vik aðvöruð og beðin að
undirbúa mðttöku stór-
slysa.
Svæðisstjórn opnar tal-
stöðvarsa mband við
Almannavarnir rikisins,
sem sér um að útvega
læknasveit og flugvélar
til flutnings á slösuðum til
næstu sjúkrahúsa.
Þeir sem þola flutning
með bifreiðum i sjúkra-
húsið á Selfossi verða
settir i flutningabifreiöir
Kaupfélags Skaftfellinga
og Verzlunarfélags V,-
Skaftfellinga, en þeir sem
læknirinn telur að þoli
enga flutinga, verða fluttir
i næstu samkomuhús,
kirkju eða hótel.
Ef um er að ræða
sprengingu þannig, að
viðkomandi bygging hefur
hrunið, en ekki er um elds-
voða að ræða, skal
slökkviliðssveit Vikur sjá
um björgun fólks úr bygg-
ingunni undir stjórn
bæjartæknifræðings eða
byggingafulltrúa, og njóta
til þess aðstoðar SVFI
Vikverja. Einnig sér
slökkvisveitin um björgun
úr húsum þar sem eitrað
loft hefur lekið út, og nota
til þess reykköfunartæki.
Sérstök áætlun hefur
verið gerð um aðgerðir, ef
eldur kemur upp i vöru-
geymslum, sem notaðar
eru til áburðargeymslu.
Eftir að slökkviliðið hefur
verið kvatt út skal aðvara
Almannavarnir Vikur. Þá
er sett af stað sirena, sem
gefur fra sér hækkandi og
lækkandi tón. Merkir það,
að allir þeir, sem búa i ná-
grenni við brunastaðinn
eigi að flytja sig i hús sem
fjærst honum. Verði
sprenging i vöruhúsinu
skal tafarlaust kalla á
björgunarsveitir SVFI i
Vik, Alftaveri og Skógum.
Ef hópslys verður af
völdum sprengingar skal
slösuðum komið fyrir i
kirkjunni.
Þá er sérstakt skipulag
fyrir skólann i Vik, og er
þar fjallað um fárviðri,
eldsvoða og jarðskjálfta.
Gert er ráö fyrir, að
kennarar veiti nemendum
alla forystu, og þeir fylgist
með þvi, að engan vanti
með hjálp „kladda”.
Ef Veðurstofa íslands
spáir fárviðri eða ofsa-
veðri i Vikurumdæmi
skulu nemendur tafarlaust
sendir heim til sin. Skelli
fárviðri hins vegar
skyndilega á þannig, að
hættulegt kann að vera á
ferli útiviö skal nemend-
um bannaö að fara úr
húsinu, nema foreldrar
sæki þá i bifreið.
Ollum gluggum skal
lokað vel, og nemendum
haldið frá þeim og snúa
baki i þá Ekki skal halda
til i leikfimisölum eða
öðrum stöðum þar sem
viöáttumikið þak er yfir.
Tilkynna skal strax
viðkomandi yfirvöldum
fari hiti, rafmagn eða vatn
af byggingunni.
Komi upp eldur i
skólanum skulu nemendur
látnir yfirgefa bygginguna
strax, og skal það gert á
skipulegan hátt. Þess skal
gætt að fara út sem fjærst
brunastaðnumog taka raf-
magn af höfuðtöflu, ef
hægt er.
Þegar út er komið skal
safna nemendunum
saman á einn stað og
kanna, hvort einhvern
vantar. Ef svo er skal
slökkviliðið beðið að fara
inn i bygginguna til leitar.
Hvorki nemendur né
kennaralið má fara inn i
bygginguna, nema
slökkviliösstjóri telji það
óhætt.
Ef jarðskjálfti dynur
skyndilega yfir skal
nemendum sagt að
leggjast á gólfið og skriða
frá gluggum og gler-
veggjum. Strax og jarð-
skjáftinn er afstaðinn skal
farið rólega út og forðazt
aö koma við hálfhrunda
veggi og loft, rafleiðslur,
hangandi ljósastæði eða
önnur rafmagnsáhöld.
Komi annar kippur áður
en út er komið skal
umsvifalaust lagzt niður
aftur. Komi jafðskjálfti
þegar nemendur eru úti
við skal þeim sagt að fara
frá byggingunni og halda
sig frá simastaurum.
Ekki skal hleypa nem-
endum strax heim, heldur
skal hver kennari fara
með sinn bekk i það hús-
næði, sem talið er öruggt.
Siðan skal kannað hvort
heimili barnanna séu ó-
skemmd. Ef það er orðið
ljóst skal hleypa þeim
þangað.
sks skólamanns
ttur til notkunar. I
tæknilega dreifingu
og fræðslu — það er
a sjónvarps, kvik-
egulbanda og öllum
sanlegum kennslu-
iru lagi sýnikennslu,
lorðnir eða ungling-
du öðrum i þeim
mþau sjálf hafa náð
ná.t þriðja lagi, að
/ildu nema, yrði séð
félögum, sem gætu
itningar og aðstoðar
i. 1 fjórða lagi með
æra sér þjálfaða og
s- og uppeldisfræð-
gætu leiðbeint i vali
ja og notkun þeirra.
Ilarar á barn
barn ætti svo, þegar
ið á þann aldur, að
á þekkingarmiðla, i
) foreldra sina, sem
bezt henta. Ekki þó
). Nei, handa hverju
viö fæðingu skráð
, sem siðar skal var-
lulegrar menntunar,
ialir.
>essar hugmyndir
ir að veruleika, má
yrir að ekki verðið
einskonar námsupp-
sprettu-miðstöðvum. Einskonar
skólum. En það verða nemend-
urnir, sem þær miðstöðvar mið-
ast við.
Everett Reimer samsinnir
unglingauppreisnunum að
undanförnu. En hann stendur
einnig i tengslum við hinn æva-
gamla „ameriska draum” um
óskorað frelsi einstaklingsins.
Og vafalaust munu börn „sér-
réttindafólksins” fá tækifæri til
að gera sér meiri mat úr 17,000
dala framlaginu en börn hinna
fátækari.
Meirihluti barna i
heiminum sækir ekki
neina skóla
Reimer telur sjálfur aö meiri
byltingarorka búi i tillögum
hans, er hér hafa veriö raktar,
en i nokkurri pólitiskri byltingu.
Pólitiskar byltingar hafa skipt á
valdaaðilum. Hér er um það
að ræða að afnema valdið.
Sú hugmynd Reimers að af-
nema skólana, er alls ekki nein
hugdetta fram komin til að
vekja á sér athygli. Það litur þó
út fyrir að fortiðin eigi nokkur
tök i honum, hvað snertir þessa
17,000 dala áætlun hans.
Eigi að siður getur hann stutt
tillögur sinar mikilvægum, fé-
lagslegum rökum. Meirihluti
allra barna i heiminum gengur
ekki i skóla, og nýtur þar af leið-
andi ekki neinnar skólakennslu.
Og á þvi verður ekki breyting, ef
halduð verður i núverandi
skólakerfi. Skólarnir eru ein-
faldlega of dýrir i rekstri. Jafn-
vel auðugasta riki i heimi,
Bandarikin, hefur ekki efni á að
auka framlag til skólanna um 80
milljarða dala, eins og með
þyrfti, ef öll börn þar ættu að
geta notið skólamenntunar.
Og þvi eru það þróunarlöndin
og fátækari þjóðir, sem krefjast
þess að ódýrari leiðir til náms
verði fundnar. Og Reimer hefur
boðið fram sinar tillögur.
Skólar koma í veg
fyrir að börnin læri...
viðvörun
lögu, sem
búa Alfta-
grun á
m,
sima að
istri, sem
Leiðvalla-
í um sima
imms- og
aðvörun i
nvarpi til
dæmi og
Mýrdals-
irenuhljóð
ringing á
jöllum á
Hrifunesi
:r aðvörun
nband við
nnaðhvort
:ð talstöð,
á þessum
irun um
til allra
rSí.
ningar um
ttu verða
„Búast
ættu af
ástands) i
;eða hluta
rfa ekkert
isu stigi”,
„ibúar Vikurumdæmis
skulu fylgjast vel með til-
kynningum i útvarpi og
sjónvarpi, þvi þeir munu
verða látnir vita strax og
breyting verður á
ástandinu.”
Ef rökstuddur grunur
kemur upp um yfirvofandi
hættu verður tilkynn-
ingunum hagað þannig:
„íbúum Vikurumdæmis
sagt, hvaða hætta sé yfir-
vofandi, en þannig að þeir
séu á verði án þess þó, að
það skapi ótta hjá ibúum”,
gefa ibúum Vikur-
umdæmis til kynna i stuttu
máli, hvernig Almanna-
varnir Vikurumdæmis
munu bregðast við
vandanum”, „segja ib-
úum Vikurumdæmis, hvað
þeir geti gert til að tryggja
eigið öryggi” og „brýna
fyrir ibúum Vikur-
umdæmis að sýna stillingu
og nota alls ekki sima
nema i ýtrustu neyð”.
Hafi Vikurumdæmi
orðið fyrir náttúruham-
förum eða annarri vá, skal
gefa eftirfarandi
upplýsingar i útvarpi og
sjónvarpi, ef mögulegt er:
„Vikurumdæmi hefur
orðið fyrir. eða hluti
Vikurumdæmis hefur
orðið fyrir..., „Almanna-
varnir munu strax ...
(almenningi gert ljóst,
hvað muni veröa gert til
úrbóta og björgunar
mannslifum og eignum)”,
„Ibúum Vikurumdæmis
gert ljóst, hvaða ráðstaf-
anir þeir skuli gera og
hverjar ekki, með tilliti
til ástandsins og eigiri
öryggis”. „Útvarpa skal
áskorun til ibúa annarra
svæða um, að urnf erð til
Vikurumdæmis sé
einungis heimil opin-
berum aðilum og hjálpar-
liði, og almenningur sé
beðinn að trufla ekki
umferð að og frá umdæm-
inu að óþörfu” og „skorað
á ibúa Vikurumdæmis og
nágrennis að nota ekki
sima nema i ýtrustu
neyð”.
Svæðisstjórn Almanna-
varna sendir þessar til-
kynningar til Almanna-
varna rikisins, en þær sjá
siðan um að koma þeim i
útvarp og sjónvarp.
Ef vart verður við elds-
umbrot i Kötlu á þann
hátt, sem greinir i
upphafi, segir formaður
Svæðisstjórnar Loran-
stöðinni_á Reynisfjalli að
hringja i Flögu, sem
hringir i Herjólfsstað,
Hrifunes, Flögu og
Klaustur. A Herjólfs-
stöðum og Hrifunesi sjá
menn um að loka veginum
og opna talstöð, og heima-
menn á Herjólfsstöðum
fylgjast með Kötlu. Sim-
stöðin á_ Klaustri lætur
aðvara Strönd, þar sem
einnig verður opnuð
talstöð, og þaðan verður
fólk á bæjum i Meðallandi
aðvarað. Loranstöðin
getur aðvarað Herjólfs-
staði, Hrifunes og Strönd
með þvi að rjúfa sima-
sambandið, en þá byrja
aðvörunarbjöllur á
bæjunum að hringja.
Einnig eiga þessar bjöllur
að fara af stað rofni sima-
linur á Mýrdalssandi.
Loranstöðin hringir lika
i Höröabakka, og Ölaf
Sigurjónsson á Norður-
Fossi, sem á talstöðvar-
bilinn Z 149, en Ólafur á að
koma strax með bíl sinn að
stjórnstöð, þar sem hann
verður notaður sem sam-
bandstæki.
Loranstöðin sendir
einnig út aðvörun til tal-
stöðvarbila, sem kynnu að
vera á Mýrdalssandi, á
bylgjunni 2790, og biður
bilstjórana að aðvara aðra
bilstjóra. Allir bilar eiga
að fara stytztu leið i Vlk,
en eigi þeir langt af
sandinum að leita hælis i
H jörleifshöfða eða
Hafursey. Ennfremur
opnar Loranstöðin sam-
band við Almannavarnir
rikisins.
I Vik hefjast þegar all
miklar aðgerðir og
varúðarráðstafanir.
Hringt er i Arna Sigur-
jónsson, sem er flokks-
stjóri fyrir flokki „Beta”.
Hans menn eru Birgir
Hinriksson, Garðar
Bjarnason, Þórhallur
Sæmundsson og Jakob
Ólafsson. Þeir eiga að
aðvara fólk við aðalgötu
bæjarins og sjá um, að
allir geti yfirgefið hús sin
fyrirvaralitið. Flokkurinn
opnar talstöðvarsamband
við Svæðisstjórn á 2912, og
er kallmerki hans Vikverji
5.
Jón Jónsson er flokks-
stjóri fyrir Gamma, en
hans menn eru Björn
Sæmundsson, örn
Eyjólfsson, og Auðberg
Vigfússon. Kallmerki
„Gamma” er Vikverji 4.
Björn ræsir sirenu, sem er
staðsett á húsi hans, en
menn hans starfa að þvi að
fjarlægja fólk úr húsum
austan Vikurár.
Þórarinn Kjartansson er
flokksstjóri Alfa, og hann
kallar út sina menn, sem
eru: Magnús Kristjáns-
son, Björn Friðriksson og
Guðmundur Guðlaugsson.
Þeir aðvara fólk i húsum
austan Vikurar og neðan
við aðalgötuna. Kallmerki
þeirra er Vikverji 7.
Aðrir aðilar björgunar-
sveitarinnar starfa
þannig: Reynir
Ragnarsson fer upp á
Háfell, ef skyggni er gott,
en þaðan er góð útsýn yfir
Mýrdalssand. Hann gefur
upplýsingar um umferð á
sandinum, jökulhlaup,
hraða þess, magn og
stefnu og hefur einnig
samband við Svæðisstjórn
og flokka björgunarsveita
SVFl i Vik. Hann aðstoöar
ennfremur við aö halda
uppi talbrú um svæðið og
austur yfir sandinn.
Kallmerki Reynis er Vik-
verji 1, og hann sendi á
2182, 2790, 2912 og 3255.
Olafur Sigursveinsson
og Sveinn Klemensson i
Reynishverfi koma til
Vikurog aðstoða á Svæðis-
stjórnstöð við talstöðvar-
skipti á 2912 og 2790, —
kallmerki: Svæðisstjórn.
Eyjólfur Sigurjónsson i
Pétursey og Þorsteinn
Einarsson i Sólheimum
annast vegarlokun við
austur afleggjara Péturs-
seyjar og beina umferö-
inni að vestan til baka um
hringveg suður fyrir
Pétursey. Ennfremur
hjálpa þeir til við talbrú.
Kallmerki þeirra er Vik-
verji 3.
Isleifur Guðmundsson á
flugvél, Piper Cub J3, sem
er staðsett i Vik. Hún
verður send á loft, ef veður
leyfir, til þess að svipast
um eftir umferð, en verði
ekki flugveður fær Isleifur
o
Föstudagur 18. maí 1973