Alþýðublaðið - 28.11.1974, Qupperneq 3

Kristján Ragnarsson, formaður LÍÚ,
á aðalfundi LÍÚ á Akureyri í gær
Verðmæti útfluttra sjávarafurða
1973 var 19,3 milljarðar og jókst
um 64% en 51 % þar af kom
vegna hærra verðs
Hlutdeild Sjávarút-
vegsins árið 1973 í heild-
arútf lutningnum jókst úr
84,2% í 89,4%, þegar ál-
framleiðslan er ekki
meðtalin.
Verðmæti útfluttra
sjávarafurða var um
19.300 milljónir króna, og
hafði aukist frá árinu áð-
ur um 7.500 milljónir
króna, eða um 64%, sem
stafaði af auknum út-
flutningi að magni um
13% og um 51% af hækk-
uðu verðlagi.
Aflaverðmæti fiski-
skipaflotans var um 9,3
milljarðar og haföi hækk-
að um 49% á árinu.
Árið 1973 einkenndist af
góðu árferði fyrir sjávar-
útveginn i heild, en veið-
arnar urðu verulega af-
skiptar í skiptingu arðs
milli veiða og vinnslu.
UTGERÐ OG FISKVINNSLA VERÐA AÐ FÁ
FULLTRÚA í STJÚRN FISKVEIÐASJÚÐS
Eins og okkur er öllum kunn-
ugt, er Fiskveiðasjóður Islands
ein hinna mikilvægustu stofn-
ana i sjávarútveginum, þvi
hann lánar fiskiskipaeigendum
og fiskvinnslufyrirtækjum
stofnlán. Sambærilegum sjóð-
um annarra atvinnuvega er
stjórnað af kjörnum fulltrúum
viðkomandi atvinnugreina, en
svo hefur aldrei verið um Fisk-
veiðasjóð, þótt meginhluti fjár-
magns hans komi frá sjávarút-
veginum sjálfum. I stjórn hans
sitja 5 bankastjórar rikisbank-
anna. Fyrirkomulag þetta er nú
orðið með öllu óþolandi og
verður að fá ráðna bót á þvi hið
fyrsta með þvi að fulltrúi frá út-
gerðinni og annar frá fisk-
vinnslunni fái sæti i stjórn sjóðs-
ins.
Nýlega hafa vextir Fiskveiða-
sjóðs verið hækkaðir um 64 0/0,
eða úr 5 1/2 0/0 i 9 0/0, og nýjar.
skuldbindingar settar um láns-
kjör til viðbótar gengistr.
lána, sem viðgengist hefur um
langt skeið. Þessar nýju skuld-
bindingar voru settar af siðustu
rikisstjórn og hafa nú verið
auknar af þeirri, sem nú situr
varðandi fiskvinnslustöðvar.
Þessi nýju ákvæði eru um verð-
tryggingu lána miðað við visi-
tölu byggingarkostnaðar. Er
flestum erfittað finna samhengi
milli lána, sem tryggð eru með
veði i fiskiskipi, og kostnaðar-
verði á steinsteypu, járni,
timbri og vinnulaunum i bygg-
ingariðnaði. Visitala þessi hefur
hækkað um 65—70 0/0 það sem
af er árinu, en á sama tima hafa
eldri fiskiskip lækkað i verði
vegna rekstrarerfiðleika.
Nauðsynlegt er, að menn geri
sér ljóst, að með þessu ákvæði
er verið að leggja snöru um háls
útvegsmönnum, sem þeir
komast ekki úr, ef ekki er komið
i veg fyrir strax, að ákv,örðun
þessi nái fram að ganga.
50 MILURNAR
HAFA REYNST
LÍTIL VÖRN
Útfærsla landhelginnar i 50
milur hefur enn ekki haft telj-
andi áhrif á minnkun sóknar
frá þeim fiskveiðiþjóðum, sem
hér hafa mest stundað veiðar.
Vonandi rætist úr i þeim efn-
um á næsta ári, þegar fisk-
veiðitakmörkin verða færð út i
200sjómilur og samningar við
aðrar þjóðir um aðlögunar-
tima falla úr gildi.
Kemur þá vonandi ekki til
þess, að samið verði um frek-
ari aðlögun, nema þá i stuttan
tima á bilinu milli 50 og 200
milna, ef hafréttarráðstefna
Sameinuðu þjóðanna veitir
okkur ekki strax full yfirráð
yfir 200 milna fiskveiðilög-
sögu.
Verögildi loönumjöls aðeins helmingur þess
sem verölagsgrundvöllurinn byggist;
TAPIÐ A SKUTTOGARA
KOMIÐ í TVÆR MILLJ-
— ÓNIR Á
MÁNUÐI
Nú er verðgildi loðnumjöls aðeins helmingur
þess, sem lagt var til grundvallar við verðlagn-
ingu á loðnu á siðustu vertiö.
Sú reynsia, sem fengisthefur á þessu ári, bendir
að minu mati mjög eindregið til þess, að brýna
nauðsyn beri til, að framleiðendur mjöls og lýsis
bindist allsherjarsamtökum um sölu á afurðum
sinum. Grundvöllur loðnuveiðanna hefur hrunið
frá siðustu vertið vegna verðfalls á mjöli.
HORNIÐ
KAUPVERÐ BÁTSINS GÆTI
FARIÐ í ÞREFALT UPP-
RUNALEGT SAMNINGSVERÐ
Ólafur Björnsson skrifar:
„Fyrir skömmu flutti þáttinn,
um daginn og veginn, Jóhann
Antonsson viðskiptafræðingur.
Viðskiptafræðingurinn útskýrði
fyrir tilheyrendum, hvernig
lægi á borðinu fyrir þann, sem
keypti bát, að tuttugu og fjór
falda fé sitt á fjórum árum.
Ekki er ég fróður um lærdóm
sliks fræðings, en eitt er vist, að
litið vissi þessi fræðingur um
kaupverð báta, sem hann þó
taldi auðveldast fyrir sig að
notast við, sem dæmi um verð-
bólgugróða. Hvort þessi fræð-
ingur hefur nú verið eins fáfróð-
ur og málflutningur hans benti
til, eða hann hefur verið að
þjóna lund sinni, með visvitandi
rangfærslum, skal ósagt látið.
Til upplýsinga fyrir þá sem
ekki hafa lært viðskiptafræði,
vil ég hér með koma á framfæri
einu raunverulegu dæmi um út-
gerðagróða.
Um mitt ár 1967 var samið um
smiði á bát i Sviþjóð. Samn-
ingsverð s. kr. 563.750.00 (Isl.
kr. 4.718.869,00). Aður en leyft
var að skrifa undir samning
varö að leggja inn i viðkomandi
viðskiptabanka á lokaöa bók,
33% af samningsverði að við-
bættum áætluðum heimsigl-
ingakostnaði, samtals kr.
1.700.000,00. 67% af verði var
tekið að láni i s. kr. 377.720,00
sem skildi greiðast með 14 af-
borgunum á 7 árum, frá afhend-
ingu bátsins, s.kr. 26.979,50
hvert sinn. (Isl. kr. 225.822,00)
Fyrir 50% af væntanlegu er-
lendu láni (Isl. kr. 1.600.000,00)
varð að setja fasteignatrygg-
ingu.
Lán fengust engin utan sænska
lánið sem Fiskveiðasjóður
skuldbatt sig til þess að yfirtaka
jafnóðum á samningstimanum
miðað við isl. kr. þegar samn-
ingur var gerður. Samningsverð
breyttist ekki i s. kr. og báturinn
var afhentur nálægt tilsettum
tima. Vel hefur gengið með bát-
inn, og tekist hefur að standa
skil á öllum afborgunum. Sú
fyrsta varð yfir 300.000,00 isl. kr.
Siöast þegar greitt var þurfti
að greiða fsl. kr. 773.971,00 i stað
225.822,00 sem upphaflega var
ætlað, og enn er eftir ein afborg-
un i s. krónum.
í dag hvilir hærri upphæð á
bátnum i isl. krónum talið, en i
upphaflegum samningi, þvi
Fiskveiðasjóður hefur lánað að
sinum hluta til þess að greiða
niður erlenda lánið. Þau lán eru
að verulegum hluta gengis-
tryggð.
Ógerlegt er að vita hvað þessi
bátur muni endanlega kosta, en
vel gæti það orðið þrefalt upp-
runalegt samningsverö. Vafa-
mál er hvort hægt verður að
halda þessum bát i rekstri
vegna mannaskorts, en vist er
að afborganir halda áfram að
falla i gjalddaga.
Báturinn hefur verið auglýst-
ur til sölu um nokkurt skeið, en
enginn hefur spurt um, hvað
hann ætti að kosta, hvað þá
meir.
Þessi er útkoman i reynd eftir
sjö ár. Málum er sem sagt þann
veg komið að fjöldann allan af
bátum er hvorki hægt að reka né
selja.”
Meðaltekjur háseta á
f iskiskipat lotanum eru
taldar hafa verið um 850
þúsund krónur að með-
altali á árinu 1973, eða
um 31% hærri en meðal-
tekjur verkamanna,
sem eru taldar hafa ver-
ið um 650 þúsund krón-
ur.
Afkoma sjávarút-
vegsins hefur á árinu
1974 orðið fyrir miklum
og óvæntum breytingum
til hins verra, þegar bor-
ið er saman við af komu
hans á árinu 1973.
Afkomuhorfur einstakra
greina eru nú mjög slæmar.
Gert er ráð fyrir, að bátaflot-
inn, að frátöldum loðnubátum,
verði rekinn með 670 milljóna
króna halla á árinu 1974, þrátt
fyrirbæturúr Aflatryggingar-
sjóði að upphæð um 350
milljónir króna. Þó er talið, að
hagnaður á loðnuflotanum
verði um 550 milljónir króna.
Aætlað er, að hallarekstur
togaranna muni nema um 800
milljónum króna á árinu.
Rekstrargrundvöllur þeirra
er enginn, og við siðustu efna-
hagsráöstafanir var enn slegið
á frest að horfast i augu við
staðreyndir málsins.
Ljóst er, að atvinnulifið viðs
vegar um landið stendur og
fellur með rekstri þessara
skipa. þvi að fjölmörg byggð-
arlög hafa ekki á öðru að
bvggja. Skuldasöfnun vegna
reksturs skipanna hlýtur að
taka enda, þega haft er i huga,
að hallarekstur þeirra er nú
nær tvær milljónir króna á
íánuði, en var i fyrra talinn
■in milljón á mánuði og þótti
úinnum nóg um.

Fimmtudagur 28. nóvember 1974.