Alþýðublaðið - 28.11.1974, Blaðsíða 6

lír Snemma á
haustmorgni.
Þrjá kilómetra
út af Helgolandi
varpa fjórir
menn sér i sjó-
inn. Þeir eiga að
vera 27 sólar-
hringa i neðan-
sjávarrann-
sóknastofu á 23
metra dýpi.
Þetta er visinda-
tilraun á frum-
býlingsstigi,
sem á eftir að
verða mannkyn-
inu til góðs.
En Norður-
sjór er ekki gjöf-
ull staður fyrir
slikar tilraunir.
Norðursjórinn
er eitthvert
hættulegasta og
erfiðasta köfun-
arsvæði heims-
ins, þvi að út-
sýnið er lélegt,
ölduhreyfing-
arnar, lifshættu-
legir straumar
og lágt hitastig
valda þvi. Jafn-
vel sterkasti
ljóskastari dreg-
ur ekki lengra en
tvo metra i
þeirri menguðu
súpu, sem Norð-
ursjórinn er á
köflum. Fjór-
menningarnir
vita, að lifið er
að veði . . .
Hér er UVL-neðansjávarrannsóknarstöðin á 23 metra dýpi 3 kílómetra undan Helgolandi. Tæknilegar staöreyndii
42 rúmmetrar, mesta vinnsludýpi 100 metrar, þungi á landi 102 tonn, í sjó 22 tonn. Fjórir menn í áhöfn, æfður kafat
27 SOLARHRINGAR A I
Mennirnir fjórir, sem
hætta sér í sjóinn vita, að
þeir hætta lífinu um leið.
Yfirmaður þeirra, dr.
Otto Kinne prófessor,
segir þetta umbúðalaust.
„Norðursjórinn er hættu-
legur og við vinnum
f rumbýlingsstörf in".
Hingað til hefur þetta
verk kostað 2 mannslíf og
30 milljónir króna, en
þessar rannsóknir eiga að
vera öllu mannkyninu í
hag í framtíðinni. Könn-
uðurnir sjálfir kalla þær
UVL-neðansjávarrann-
sóknarstof una (under-
vandslaboratoriet). Þar
starfa sérfræðingar, vís-
indamenn, sem eru bæði
ungir, djarfir og hraustir.
Fjórmenningarnir eiga
að vera í sjónum í 27
sólarhringa. Þeir eiga að
vinna á 23 metra dýpi,
borða þar og sofa — og f á
aldrei að koma upp á
yfirborðiðá meðan. Einn
þeirra er haffræðingur-
inn dr. Peter Jatzke. Eft-
ir þetta verk verður hann
aðeins nokkra daga í
landi, því að fyrirhuguð
er 10 daga för aftur. Áður
hef ur hann verið 21 sólar-
hring á hafsbotni, svo að
hann hef ur 58 köf unarsól-
arhringa, sem er met hjá
þýskum köfurum.
En f jórmenningarnir,
sem eiga að kafa í Norð-
ursjóinn hugsa ekkert um
þetta. Til þess eru þeir of
ákafir. Þeir hlakka til að
kynnast nýja „blauther-
berginu", sem verkfræð-
ingarnir í aðalrannsókn-
arstöðinni smíðuðu handa
þeim. Nú fá þeir loks að
reyna nýja „þurrbúning-
inn", sem var sérstak-
lega hannaður með tilliti
til aðstæðna. Þeir spyrja
sjálfa sig um, hvort lyfið,
sem þeir eiga að reyna sé
nú raunverulega hjálp
eða hvort þeir eigi einu
sinni enn að fá hlustar-
verk á hafsbotni.
Eftir tvo metra sjá þeir
ekki út úr augunum leng-
ur, því að þeir synda í
grágrænum menguðum
sjó. í Norðursjó sjá menn
aldrei nema tvo metra
f rá sér. Jaf nvel sterkustu
Ijós þýða ekki — því að
Ijósið endurspeglast frá
milljónum örsmárra ein-
inga, sem fljóta um.
Slæmt útsýni, miklar
bylgjur, sem orsakast af
vindi, hliðarstraumar og
lágur sjávarhiti eru or-
sakir þess, að svo hættu-
legt er að kafa í Norður-
sjóinn. AAilljónir manna
hafa horft á myndir Jean
Jacques Coustau og Haas
og líta á hafið sem fagra
og litríka veröld, sem
bylgjast og bærist með
glæsibrag.
— Bandaríkjamenn,
Rússar, Japanir og
Frakkar hafa kafað
dýpra en við, segir
prófessor Kinne, sem
stýrir líffræðideiIdinni á
Helgolandi. — Sá, sem
tekur köfunarpróf í Norð-
ursjónum getur hins veg-
ar kafað hvar sem er.
Yfirmaður tæknideild-
ar neðansjávarrannsókn-
arstofunnar, Gunther
Lunther, verkfræðingur,
er ekki jafnhæverskur.
— Bandaríkjamenn
hafa byggt „gæðarann-
sóknastof ur", sem þeir
setja upp nálægt kóralrif-
um þar sem útsýnið er 30
metrar og straumar
æskilegir, vatnið heitt, en
þeir gætu lært mikið af
okkur, ef aðstæður væru
0
Fimmtudagur 28. nóvember 1974.