Alþýðublaðið - 08.11.1975, Qupperneq 3

Steffnuliós
Hörður Zóphaníasson skrifar
o
Hve lengi getur
þetta gengið?
Efnahagsmálin eru að von-
um mjög til umræðu hjá is-
lenzkum almenningi nú um
þessar mundir. Margt orðið er
látið falla og ekki eru menn á
eitt sáttir, hvort sem um er að
ræða orsakir efnahagsvand-
ans, sem nú blasir við eða við
hverja sé að sakast um núver-
andi efnahagsástand. Og sé
spurt, hvað helzt sé til ráða á
þessum örlagatimum islenzku
þjóðarinnar, vefst flestum
tunga um tönn. Það er með
þennan vanda eins og annan.
Það er hægara að rata i hann
en komast úr honum.
Það er aðeins eitt sem flestir virðast
sammála um, hvar annars sem þeir eru i
flokki. Ráðlausari og ráðvilltari rikis-
stjórn en þá sem nú situr að völdum i
landinu er erfitt að finna. Þess vegna er
uggur i mönnum og vonleysi. Þeir óttast
óðaverðbólgu og atvinnuleysi. Þeir finna
til öryggisleysis vegna þess að þeir hvorki
sjá né finna að landinu sé st jórnað. Rikis-
stjórnin hefur misst allt traust og tiltrú,
þvi að mönnum finnst hún láta allt reka á
reiðanum. Og það er einkennandi fyrir
þessa umræðu almennings, að hún snýst
að verulegu leyti um það, hvernig hver og
einn hagsmunahópur megi verjast hinum
gifurlegu kjaraskerðingum, sem orðið
hafa og við virðist blasa þannig, að hol-
skefla verðbólgunnar og stjórnleysisins
færi þá ekki alveg i kaf.
Þess vegna var það, að margur maður-
inn lagði við hlustirnar, þegar forseti Al-
þýðusambands Islands, Björn Jónsson,
boðaði i ræðu að verkalýðshreyfingin hug-
leiddi nýjar leiðir i kjarabaráttu og launa-
stefnu og vildi gjarnan ná samstarfi við
rikisstjórn og alþingi til þess að marka og
móta raunhæfa og ábyrga stefnu áleiðis
og út úr efnahagsvandanum og fjármála-
öngþveitinu. Og menn biðu eftir viðbrögð-
um rikisstjórnarinnar og biða enn, þvi að
þau hafa engin orðið. t stað þess að gripa
þetta tækifæri fegins hendi og leita við-
tæks samstarfs við verkalýðshreyfinguna
og Bandalag starfsmanna rikis og bæja og
annarra þeirra sem nú heyja harða bar-
áttu fyrir lifskjörum sinum og tilveru, þá
flýtur rikisstjórn Islands þegjandi og að-
gerðarlaus að feigðarósi og heldur að sér
höndum.
HUn horfir aðgerðarlaus á aðgerðir is-
lenzkra námsmanna vegna lánamála
þeirra.
Iðnnemum og öðrum sem bera verk-
menningu tslendinga fyrir brjósti svarar
húnengu, þegar þeir benda á það ófremd-
arástand, sem rikir á þvi sviði.
Rikisstjórnin státar i öðru orðinu af þvi,
að hún hefur fært landhelgina út i 200 mil-
ur, en gælir við þá hugmynd i hinu orðinu
að semja við útlenda veiðiþjófa um fisk-
veiðar innan 50 milna markanna.
Og nú er blessað sjónvarpið farið að
senda út i lit og litasjónvörpin fljúga út að
sögn þeirra sem þau selja, en um leið og
menntamálaráðherra leyfir útsendingar i
lit bannar viðskiptaráðherra allan inn-
flutning á slikum tækjum, sem mér finnst
raunar skynsamlegt, eins og nú horfir i
gjaldeyrismálum þjóðarinnar. En mætti
ekki takmarka innflutning á fleiri litt
nauðsynlegum hlutum, hlutum sem fram-
leiða má i landinu sjálfu. Hvers vegna er
enn leyfður innflutningur á öllu þessu út-
lenda kexi og kökum, hvers vegna er ekki
stutt betur við bakið á margs konar is-
lenzkum iðnaði i stað þess að hann berst i
bökkum meðan gjaldeyri þjóðarinnar,
sem erraunar enginn til, er eytt i allskyns
óþarfa innflutning, innflutning sem kann-
ski væri gott að hafa en ekki er hægt aö
veitasérá erfiðum timum. Og það er tal-
að um aðhald og sparnað i rikisrekstrin-
um á meðan form. Kröflunefndar iðk-
ar lúxusflakk i útlöndum með venslafólki
sinu og ráðherrar á alþingi þegja þunnu
hljóði, þegar spurt er um fjárreiður þess-
arar nefndar, sem ein allra nefnda al-
þingis hefur ekki gefið alþingismönnum
upplýsingar um kostnað vegna starfa
sinna.
Allt er þetta til þess fallið að rýra það
litla álit, sem rikisstjórnin kann enn að
hafa og er þó vissulega ekki úr háum söðli
að detta.
Og almenningur spyr : Hve lengi getur
þetta gengið svona? Hvað biður okkar?
Hvenær fáum við aðra rikisstjórn? Og enn
er það aðeins þögnin, ráðleysið og að-
gerðaleysið, sem svara. Það eru fleiri en
þeir Jón Hannibalsson og Jónas Haralz
sem eru orðnir langeygðir eftir að sjá örla
á einhverri stefnu i efnahagsmálum þjóö-
arinnar.
^ ^ # Dagsími til kl. 20: 81866
frettaþraounnn k ^ 976
Dæminu
snúið
við
Kvikmynd um kúgun
kvenna á körlum sýnd
næstu mánudaga i
Háskólabiói. Ein
þekktasta mynd þýzka
kvikmyndhöfundarins
Fassbinders.
Það er kunnra en svo að frá
þurfi að að segja, að kvik-
myndaiðnaður Vestur-Þýzka-
landshefur átt erfitt uppdráttar
og ekki náð eins miklum vin-
sældum erlendis og hann átti að
njóta um 1930.
Hér skál ekki reynt að skýra
ástæöurnar fyrir þessu, en hitt
er staðreynd, að Þjóðverjar
eiga marga góða kvikmynda-
stjóra, þótt iönaðurinn eigi við
margvisa erfiðleika að striða.
Einn hinn þekktasti, ef ekki sá
fremsti er Rainer Werner
Fassbiner, ungur maður, ekki
fullra 30 ára enn. Hann fæddist I
Munchen áriö 1946 og lagði
stund á leiklistarnám, en
gerðist svo kvikmyndastjóri
aðeins 21 árs og hefur siðan gert
aö jafnaði tvær myndir á ári,
auk þess sem hann hefur gert
þættifyrir sjónvarp og leikstýrt
sjónvarpsmyndum svo sem
„Heddu Gabler” og „Brúðu-
heimilið” eftir Ibsen fyrir
þýskar sjónvarpsstöðvar.
Flestar myndir Fassbinders
fjalla um daglegt lif — leiðindi
og tómleika daglegs lifs, sem
fær loks útrás með ofsalegum
hætti. Og sú mynd, sem
Háskólabió hefur nú fengið og
verður sýnd næstu mánudaga
Avaxtasalinn sameinar þessi
atriði og hugleiðingar Fass-
binders um frelsi og kúgun —
sem eru einkar fróðlegar á svo-
nefndu „kvennaári” og svo
skömmu eftir kvennadaginn
fræga.
Fassbinder hefur raunar
sagt: „Þessi eilifi þvættingur
um frelsun kvenna vekur
gremju mina, þvi að lifsbarátt-
an er diki háð af körlum gegn
konum, heldur snauðum gegn
rikum, kúguðum gegn
kúgurum. Og i heiminum eru
nákvæmlega eins margir
kúgaðir karlmenn og konur.”
Þessi mynd Fassbinders
fjallar i stuttu máli um gæf-
lyndan mann, sem er kúgaður
miskunnarlaust af hverri konu,
sem hann kemst i einhver kynni
við, móður sinni, sem sendir
hann i menntaskóla, þegar hann
vill verða iðnaðarmaður,
vændiskonu, sem verður til
þess, að hann er rekinn úr lög-
reglunni, ástinni sinni miklu,
sem vill ekki giftast honum, af
þvi að hann hefur neyðzt til að
verða ávaxtasali og slikan
mann er ekki hægt að kynna
fyrir foreldrum sinum, konu
sinni sem elskar hann ekki og
dregur ekki dul á, hversu leiðin-
legur hann er, og loks systur
sinni, sem tekur lengstum
málstað hans, en bregst honum
þó, þegar honum Iiggur mest á.
Hér er á ferðinni óvenjuleg
mynd, sem kvikmyndahús-
gestir munu ekki gleyma- bæði
vegna boðskapar og leiks. í
aðalhlutverkunum eru þekktir
þýzkir leikarar, svo sem Hanna
Schygulla, Margrethe von
Trotta, Ingrid Caven, Katrin
Schaake, Karl Scheydt, Harry
Bar, Kurt Raab og fleiri.
Myndin verður sýnd næstu
mánudaga eins og þegar er
sagt.
KVENFÓLK í MEIRAPRÓF
„Við erum alltaf með þrjú
námskeið f gangi i einu i meira
prófinu og eru að öllu jöfnu 40
manns þátttakendur i hverju
námskeiði. Kvenfólk sækir æ
meira i námskeiðin og voru til
að mynda 9stúlkur sem útskrif-
uðust úr einu námskeiðanna um
daginn,” sagði Guðni Karlsson
forstöðumaður Bifreiðaeftirlits
rikisins, en bifreiðaeftirlítið
rekur námskeið sem haldin eru i
hinu svokallaða meira prófi, en
það felur i sér réttindi til að aka
þyngri og stærri bifreiðum.
„Aðsókn fólks á öllum aldri
hefur aukizt i þessi námskeið og
má segja að árlega séu um það
bil 1000 einstaklingar útskrifað-
ir með meira prófs ökurétt-
indi.”
Alþýðublaðið skýrði frá þvi
ekki alls fyrir löngu að Bifreiða-
eftirlit rikisins ætti við verulega
fjárhagsörðugleika að striða, og
i framhaldi af þvi spurðum við
Guðna Karlsson, hvort ekki
væri hægt að lækka rekstrar-
kostnað bifreiðaeftirlitsins með
þvi að leigja kennslustofur i
skólum út i bæ i staö þess að
halda úti fjórum kenslustofum
að Dugguvogi 7 fyrir meira
prófið, húsnæði sem væri al-
gjörlega ónýtt á daginn. „Fyrir
nokkrum árum höfðum við þann
háttinn á, við námskeiðahald i
. meira prófinuúti i bæ. Það gafst
mjög illa af mörgum orsökum. 1
fyrsta lagi er nauðsynlegt að
nota fjölda tækja við kennsluna
og til þess að hægt sé að nýta
þessi tæki þarf sérbúnaður að
vera fyrir hendi i viðkomandi
skólastofu. Þessa aðstöðu
höfum við i húsnæði okkar i
Dugguvogi. Þar leigjum við
ódýrt húsnæði, fjórar kennslu-
stofur og er ein útbúin með
ýmiskonar sérbúnaði, sem
notaður er við kennsluna.
Þessum útbúnaði er ekki hægt
að koma við i skólahúsnæði úti i
bæ.”
Þá sagði Guðni aðspurður að
námskeið væru haldin um allt
land, hvar sem nægileg þátttaka
fengist. Þeir væru nú með
námskeið i Vestmannaeyjum,
Höfn, Ólafsfirði, ísafirði,
Búðardal, Akranesi, Keflavík
og Selfossi auk námskeiðanna i
Reykjavik.
Að lokum var Guðni spurður
að þvi hvernig þessi námskeið
gengju fyrir sig og hvað lengi
þau stæðu.
„Hvert námskeið stendur i 6
vikur og er kennt daglega á
virkum dögum frá klukkan
18-22, auk þess er kennt i 2 tima
á laugardögum. Á námskeiðun-
um er reynt að auka þekkingu
manna á bifreiðinni og eigin-
leikum hennar og auk þess er
farið gaumgæfilega i gegnum
umferðarreglur og allt sem að
þeim snýr. Ég vil að lokum geta
þess að þessi námskeið eru ekki
einungis hugsuð fyrir þá sem
ætla sér beinlinis að fara að
starfa við bifreiðaakstur, heldur
kemur einnig i meira prófið fólk
sem er einungis að auka þekk-
ingu sina varðandi bifreiðina og
umferðina almennt,” sagði
Guðni Karlsson.
Athugasemd
Vegna fréttar á forsiðu i gær
þess efnis að forstjóri innflutn-
ingsfyrirtækis sjónvarpstækja
hafi verið dæmdur i tveggja mán-
aða fangelsi og lögmaður sama
fyrirtækis dæmdur i sekt, þá er
rétt að taka það fram, að þarna er
átt við fyrirtæki sem lagt var
niður fyrir fjórum árum.
Eina fyrirtækið, sem nú starfar
á Akureyri að innflutningi og sölu
sjónvarpstækja er Radióbúðin hf,
dótturfyrirtæki Radióbúðarinnar
hf, i Reykjavik, —sem er stærsti
innflytjandi sjónvarpstækja á Is-
landi, og er að sjálfsögðu á engan
hátt viðriðið þetta mál.
Einn af aðilum málsins hefur
beðið blaðið að geta þess að dóm-
ur þessi nái aðeins yfir hluta
málsins, og eftir eigi að höfða sér-
stakt mál, sem að hans mati
muni gerbreyta endanlegum
niðurstöðum dómsins, enda hafi
málinu þegar verið áfrýjað.
Gef oss
daglega
Full ástæða er til að vekja athygli á
þáttum Helga J. Halldórssonar um dag-
legt mál, en þeir eru á dagskrá á
mánudögum og föstudögum i útvarpinu.
Helgi hefur bæði verið fundvís á orðlýti,
sem tröllriða fjölmiðlum svo og opinn
fyrir málþróun og nýjungum i málfari
og málnotkun.
Þættirnir um daglegt mál hafa verið i
umsjón ýmissa manna undanfarin ár,
oft hafa peir legið niðri, þvi það er ef-
laust enginn hægðarleikur að halda úti
þætti sem þessum, og þótt umsjónar-
menn þáttarins hafi eflaust allir verið
af vilja gerðir, þá hefur sá vilji verið
misjafn, þegar i verkið var komið, þvi
algengt var, að minnsta kosti áður fyrr,
að kvartað væri undan smásmugu-
í dag vort
mál ...
hætti flytjenda. En svo er nú lika alltaf,
að sá, sem kannast við sneiðina á sinar
skýringar — og telur það þá kannski
ósanngirni að þá sé verið að veitast að
blaða- og fréttamönnum, þvi þeir vinni
undir svo miklu timaálagi, að þeim
verði að leyfast ákveðið frjálsræði i
meðferð móðurmálsins.
Þetta er eflaust skýring, en engin af-
sökun. Og blaðamenn mættu gera það
að reglu að hlusta á þætti Helga engu
siður en aðrir, þvi þeirra ritverk koma
fyrir augu almennings daglega og verða
hjá stórum hluta þjóðarinnar hið eina
ritaða mál, sem sifellt er fyrir augum.
Abyrgöin er þvi stór og þökk sé Helga
meðan hann heldur þreki sinu og áhuga.
Laugardagur 8. nóvember 1975
Alþýðublaðiö