Alþýðublaðið - 22.11.1975, Blaðsíða 5

/
HELGARBLAÐ
-HELGARLEIÐARI—.
Afnám tekjuskatts
hugmynd skuli athuguð af fulltrúum
neytenda og bænda, hvort ekki ætti
36. flokksþing Alþýðuflokksins,
sem haldið var um siðustu helgi,
gerði tvær merkar ályktanir varð -
andi efnahagsmál. Hin fyrri fjallar
um það, að timabært sé orðið og
nauðsynlegt að gera þá gagngeru
breytingu á skattkerfinu hér á landi
að afnema tekjuskatt til rikisins. Á
undanfömum árum hefur tekju-
skattsheimtan i sivaxandi mæli orð-
ið skattur á launafólk fyrst og
fremst og það meira að segja mjög
ranglátur skattur. Almennir laun-
þegar hafa orðið að greiða mjög hátt
hlutfall af tekjum sinum i skatt til
rikisins, en samtimis hafa þeir þurft
að horfa upp á það, að atvinnu-
rekendur, sem augljóslega hafa
háar tekjur, greiða litinn eða jafnvel
engan tekjuskatt. Þetta ranglæti
hefur vakið svo megna óánægju, að
mælirinn er orðinn fullur og timi til
þess kominn að hætta innheimtu
tekjuskattsins og afla ríkinu tekna i
staðinn með öðrum og heilbrigðari
hætti. Kemur þar fyrst og fremst til
greina að halda áfram þeirri sölu-
skattsheimtu, sem gildandi lög gera
ráð fyrir, að f alla eigi niður. Þá má
tvimælalaust auka tekjur rikissjóðs
með þvi að breyta óeðlilegum frá-
dráttarreglum, sem atvinnurekstur
nýtur, og með þvi að skattleggja
söluhagnað i vaxandi mæli. Ekki má
heldur gleyma þvi, sem mundi spar-
ast við það, að innheimtukerfi tekju-
skattsins mundi dragast stórlega
saman. Það, sem á vantar, mætti
innheimta með mjög lágum veltu-
skatti á atvinnurekstur, en af at-
vinnurekstri félaga og einstaklinga
er nú greiddur ótrúlega litill tekju-
skattur. 5190 félög greiða aðeins 1200
millj. kr. i tekjuskatt á þessu ári.
Aðeins rúmur helmingur þeirra ein-
staklinga, sem stunda atvinnurekst-
ur, greiðir tekjuskatt, Iiklega um
400-500 millj. kr. Af veltu, sem er
einhvers staðar á bilinu 100-130
milljarðar króna, er nú enginn
tekjuskattur greiddur. Slikt kerfi
hefur fellt dauðadóm yfir sjálfu sér.
Það ber að afnema.
Þingmenn Alþýðuflokksins hafa i
samræmi við ályktun flokksþingsins
flutt tillögur til þingsályktunar um
afnám tekjuskattsins og bent á
leiðir til þess að afla rikissjóði tekna
i staðinn. Þessa tillögu þarf Alþingi
að taka til vandlegrar meðferðar.
Neytendagreiðslur i stað
niðurgreiðslna.
Þá samþykkti flokksþing Alþýðu-
flokksins einnig tillögu um, að sú
að breyta núverandi niðurgreiðslum
á innlendum landbúnaðarvörum i
beinar peningagreiðslur til neyt-
enda. Á þessu ári er áætlað, að
niðurgreiðslur nemi 5200 millj. kr.
Þær eru sem kunnugt er mjög mis-
jafnar á einstökum vörum, og sum-
ar landbúnaðarvörur eru alls ekki
greiddar niður. Það er rétt, sem
haldið hefur verið fram af hálfu
bænda, að hér er auðvitað ekki um
styrk til þeirra að ræða, heldur hag-
stjórnaraðferð, sem beitt er til þess
að halda vöruverði innanlands niðri.
Niðurgreiðslurnar eru fyrst og
fremst i þágu neytenda. En þegar
þær eru orðnar jafnmiklar og nú á )
sér stað, er orðið óeðlilegt, að þau ;
hlunnindi, sem rikissjóður veitir
neytendum og nema nú rúmum
fimm milljörðum á ári, séu bundin
þvi skilyrði, sem ákveðnar vörur
séu keyptar. Það væri miklu hag-
kvæmara fyrir neytandann að fá að
ráða þvi sjálfur, hvað hann gerði við
þá peninga, sem rikissjóður notar
hans vegna. Neytandanum yrðu
peningarnir meira virði, ef hann
fengi sjálfur að ráðstafa þeim. Hér
er ekki um neina smápeninga að
ræða. Ef gert er ráð fyrir þvi, að allt
fullorðið fólk fengi sömu greiðslu, en
unglingar undir sextán ára aldri
helmingi lægri upphæð, gæti fimm
manna fjölskylda fengið um 100.000
kr. til ráðstöfunar á ári, en yrði þá
að sjálfsögðu að greiða óniðurgreitt
verð fyrir landbúnaðarafurðirnar.
Enginn vafi er á þvi, að þetta jafn-
gilti kjarabót, og hefði auk þess
veruleg áhrif til tekjuöflunar.
Þingmenn Alþýðuflokksins hafa
einnig flutt tillögu til þingsályktunar
um athugun þessa máls.
GÞG
Danski fjármálalögfræOingurinn Mogens
Glistrup sem sloppiö hefur viö tekjuskatt
þrátt fyrir öli sin umsvif situr nú á þingi.
Gloppur i dönsku skattalöggjöfinni, sem eiga
sér hliöstæöur hér á landi, hafa boðiö heim
„löglegum skattsvikum” fyrirtækja.
Frá umræðunum á Alþingi um tillögu
Alþýðuflokksins
um þjóðareign á landinu:
ÁTÖK MILLI
FÉLAGSHYGGJU
0G SÉRHYGGJU
Eins og skýrt var frá i Alþýðu-
blaðinu i gær urðu miklar umræð-
ur á fundi Sameinaðs alþingis sl.
miðvikudag um tillögu Alþýðu-
flokksins um eignarráð á landi og
landgæðum. Þetta er fimmta
þingið, sem þingmenn Alþýðu-
flokksins flytja þessa tillögu, en
hún hefur aldrei orðið útrædd.
Það var Bragi Sigurjónsson,
sem mælti fyrir tillögunni af hálfu
þingmanna Alþýðuflokksins, en
það var hann, sem hafði frum-
kvæði um flutning hennar fyrir
fimm árum. I framsöguræðu
sinni vék Bragi að þvi, að þetta
væri i 5. sinn, sem efnislega sam-
hljóða tillaga væri flutt og að
flutningsmönnum hefði verið og
væri ijóst, að hugmyndir þær,
sem liggja til grundvallar tillög-
unni, þyrftu tima til þess að gerj-
ast með þjóðinni og samlagast
réttarkennd hennar, þvi laga-
setning, sem ekki er reist á rétt-
arkennd almennings sé ólýðræð-
isleg. Bragi undirstrikaði sér-
staklega, að tillagan um eignar-
ráð á landi og landgæðum er ekki
flutt sem frumvarp, heldur til-
laga til þingsályktunar, en með
þvi er gefið svigrúm til þess að at-
huga málið frá ýmsum hliðum
áður en frá lagasetningunni er
gengið.
— Atökin um þessa þingsálykt-
unartillögu eru i minum huga
fyrst og fremst átök milli félags-
hyggju og sérhyggju — átök milli
sameignarhyggju og séreigna-
hyggju, sagði Bragi Sigurjónsson.
Bragi sagði það sina skoðun, að
grundvallarsetning islenzku
stjórnarskrárinnar ætti að vera
sú, að islenzka þjóðin öll, einn
fyrir alla og allir fyrir einn, ætti
Island allt, gögn þess og gæði og
miðin umhverfis það.
— Þetta er kjarni þeirrar skoð-
unar, sem þessari tillögu er ætlað
að gerja i réttarkennd þjóðarinn-
ar, og afstaðan til þessarar
grunnskoðunar sker úr um það að
minu mati, hvort maður er fé-
lagshyggjumaður eða sérhyggju-
maður, sagði Bragi Sigurjónsson.
— Félagshyggjan litur svo á, að
fráleitt sé, að fjölmennar byggðir
nái ekki að virkja nærtæk fallvötn
sér til ljóss, hita og iðnaðar vegna
eignarhalds landeigenda, sem
eru þess ekki umkomnir að koma
þessum auði i almannagagn. Sér-
hagsmunahyggjan telur sjálfsagt
að skara sér eld af slikri köku,
banna notin, ef ekki vill betur til.
Félaghyggjan litur svo á, að sá
jarðvarmi, sem rikis- eða samfé-
lagslegt fjármagn og framtak
þarf til að koma til almannanota
eigi að vera þjóðareign og eigi að
taka til almannaþarfa án stór-
gjalds til hugsanlegs landeig-
anda. Sérhagsmunahyggjan litur
svo á, að hér sé sjálfsagt að maka
krók eftir getu.
Félagshyggjunni finnst fráleitt,
að t.d. einhver jarðeigandi i
Borgarfirði krefðist af þvi stór-
fjár, ef biksteinsnámur yrðu unn-
ar i Prestahnjúk. Sérhagsmuna-
hyggjan telur slikt sjálfsagt.
Félagshyggjan telur það striða
gegn eðlilegri réttarkennd, að
land- eða lóðareigandi gripi af þvi
of fjár, að þétt byggð hafi mynd-
ast án hans tilverknaðar i eða við
landareign hans og þurfi aukið
vaxtarrúm, sbr. Reykjavik og
Blikastaði. Sérhagsmunahyggj-
unni finnst slikt sjálfsagður hlut-
ur.
Þá vék Bragi Sigurjónsson að
eignarréttarákvæði stjórnar-
skrárinnar og sagði, að varðandi
virkjun fallvatna, jarðhita, nám-
ur og lóðir og lendur i þéttbýli þá
væri um að ræða eignir, sem tæp-
ast hefðu verið til i hugum
manna, þegar 67. grein stjórnar-
skrárinnar var sett og að teygja
hana umhugsunarlaust og skil-
yrðislaust yfir þessi gögn og gæði
landsins taldi hann a.m.k. um-
deilanlegt.
Þá vék Bragi Sigurjónsson sér-
staklega að þeim rangtúlkunum
andstæðinga tillögunnar. að hann
væri beint gegn bændastéttinni og
að með henni ætti að svipta bænd-
ur eignar- og umráðarétti yfir
jarðeignum sinum. Bragi sagði:
— Reynt hefur ver.ð að telja
bændum trú um, að þingálykt-
unartillaga þessi væri stórfelld á-
rás á bændastéttina i heild.
En er það svo?
1 fyrsta lagi gerir þingsálykt-
unartillagan ráð fyrir, að bænd-
um sé i sjálfsvald sett, hvort þeir
vilji eiga jörð til búrekstrar eða
taki á erfðafestu. Afnotarétti
bænda til afrétta gerum við ekki
ráð fyrir, að raskað verði. Hins
vegar, að eignarráð þjóðarinnar
yfiröllum óbyggðum og afréttum
séu óskoruð.
1 öðru lagi er það tiltölulega
þröngur hópur landeigenda. sem
getur auðgast af jarðvarmaeign.
lóðareign við þéttbýli og landeign
að virkjunarstöðum. Hér er þvi
ekki verið að vinna gegn hags-
munum heillar stéttar, heldur
vjnna að þvi, að fámennur hópur
landeigenda gripi ekki stórgull af
hagsmunum alþjóðar.
Þannig vil ég staðhæfa. að sé
þingsályktunartillaga okkar
skoðuð i réttu ljósi. fari hún sizt i
bága við hagsmuni mikils þorra
bænda, en auðvitað kemur hún i
bága við sérhagsmuni sumra, en
tiltölulega fámenns hóps. sagði
Bragi Sigurjónsson.
Að ræðu Braga lokinni tóku eft-
irtaldir þingmenn til máls og töl-
uðu flestir tvisvar: Páll Péturs-
son (F), Pálmi Jónsson (S). Helgi
Seljan (Ab), Stefán Jónsson (Ab'
og Sighvatur Björgvinsson (A).
Þeir Páll Pétursson og Pálmi
Jónsson snerust eindregið gegn
tillögunni. Helgi Seljan lýsti
stuðningi við öll meginatriði
hennar. Sama gerði Stefán Jóns-
son en sagðist þó ekki geta greitt
tillögunni atkvæði. Astæðurnar.
sem hann færði fram. voru þess-
ar. Annars vegar sú ástæða. að
hann treysti ekki núverandi rikis-
stjórn til þess að halda þannig á
málum. fengi hún i nafni þjóðar-
innar aukinn yfirráðarétt vfir
gögnum og gæðum landsins, að til
heilla horfði. Hins vegar vegna
þess. að Alþýðuflokksmenn stæðu
að flutningi tillögunnar og vildi
Stefánekki gerast fylgisveinn Al-
þýðuflokksins í málinu, þótt hann
væri sammála efni þess.
Ritstjórn Alþýðublaðsins er í !
Síðumúla 11 - Sími 81866}
Laugardagur 22. nóvember 1975.
Alþýðublaðið