Alþýðublaðið - 14.01.1976, Blaðsíða 5

Munið að taka kassakvittun
þegar þið gerið innkaupin!
Getur reynzt haldgott sönnunargagn ef vörur gleymast
í verzluninni - og er gulls ígildi ef rangt er reiknað
ÞAÐ ER vissulega leiðinleg
reynsla að uppgötva eftir búða-
ferð að að vantar einhverja
vöru i plastpokann, sem maður
var fullviss um að hafa sett i
innkaupakörfuna og borgað
fyrir. í sliku tilfelli er eina
leiðin sú að fara aftur út i búð,
hafa tal af afgreiðslumannin-
um eða stúlkunni og vonast til
þess að sá/sú sama hafi
uppgötvað mistökin og viðkom-
andi vara hafi verið lögð til
Það er ótrulegt hve misjafnar
reglur gilda um það í verzlunum
hvernig séð er fyrir þessum
vanda. Einstaka kaupmenn,
kannski helzt þessir „gömlu”,
sem enn reka litlu verzlanirnar
sinará horninu þrátt fyrir ásókn
allra stórmarkaðanna, þekkja
sina viðskiptavini persónulega
af áralöngum viðskiptum — og i
slikum tilvikum er það gagn-
kvæmt traust, sem ræður og
fullyrðing viðskiptavinar um að
sultukrukkan hafi alls ekki
verið i plastpokanum við
heimkomuna er alls ekki vé-
fengd.
Sumir þessara smærri kaup-
manna gefa að jafnaði kassa-
kvittanir eins og lög gera ráð
fyrir, aðrir ekki. Kona nokkur
keypti fyrir skemmstu tvenna
sokka i nýlenduvöruverzlun við
Snorrabrautina og var að fara
til vinnu sinnar þar skammt frá.
begar þangað kom uppgötvaði
hún að hún var aðeins með aðra
sokkana i höndunum. Hún fór til
baka og ræddi við þann af-
greiðslumann, sem hafði selt
henni sokkana. En hann fullyrti
aðeins að hún hefði haft þá báða
með sér. Þarhafði engin kvittun
verið gefin.
Undirritaður var nýverið að
verzla i deild Sláturfélags
Suðurlands við Hlemmtorg. Við
heimkomuna fannst honum
reikningurinn i það hæsta, svo
hann tók sig til og lagði saman
vöruverðið á öllum merktum
vörum, hringdi og fékk upplýs-
ingar um verð á ómerktu vörun-
hliðar. En það er auðvitað gert
upp á náðina og ekki alltaf sem
slikt fæst.
Eina haldgóða ráðið sem
hægt er að gefa i slikum tilfell-
um er að hvetja fólk til að taka
kassakvittunina, sem alls stað-
ar á að fást þegar verzlað er.
Reyndar á afgreiðslufólk alltaf
og undantekningalaust að af-
henda kvittunina með, stinga
henni niður i umbúðapakkann
eða afhenda hana með pening-
unum, sem gefnir eru til baka.
Og það er rétt að undirstrika
það, að þetta á við aiia við-
skiptavini verzlana, ekki aðeins
þá, sem þegar hafa lent i þeirri
reynslu að þurfa að gera sér
ferð út i verzlun til að reyna að
endurheimta vörur, sem ekki
voru i pokanum þegar heim var
komið. Þá er of seint að biðja
um,,litla miðann” — svo það er
viturlegast að temja sér þetta
til að fyrirbyggja vandræðin.
um, og þá kom i ljós, að það
munaði um 800 krónum sem
honum hafði verið ofgert að
greiða. Hann hafði ekki tekið
kvittunarmiðann, en mundi
eftir því að miðinn hafði hrokkið
á gólfið. Undirritaður fór þegar
til baka i verzlunina, hitti stúlk-
una, sem hafði afgreitt hann, og
þau fundu miðann á gólfinu. Við
samanburð á vörunum eftir
uppskrifuðum lista kaupandans
og kassakvittuninni, þá kom i
ljós aö óvart hafði stimplast inn
kr. 902 i stað 92 fyrir eina dós af
barnamat. Öviljandi feill og
hefði getað orðið hvorum aðil-
anum sem var i hag — og af þvi
tagi, sem eflaust eiga sér stað i
öllum verzlunum alla daga. En
málið leystistþarna sem sé með
brosi og lipurð og viðskiptavin-
urinn fékk endurgreiddar rúm-
ar 800 krónur.
En einn galli er á þeim köss-
um, sem algengastir eru i verzl
unum, að viðskiptavinurinn
stendur yfirleitt á hlið við þá
þegar hann er að greiða. Hann
sér þvi ekki i öllum tilvikum
upphæðirnarsem stimplast inn.
Rétt er þó að hafa auga með þvi,
en það skal undirstrikað að af-
greiðslufólki ber að afhenda
kassakvittunina, hvort sem
viðskiptavinurinn vill hana eða
ekki. Og neytendum viljum við
lika gefa það ráð að taka alltaf
kvittunina, einkum ef um
margar vörutegundir er að
ræða. Það er góð regla, sem
getur sparað margan vanda og
tortryggni, ef leita þarf leiðrétt-
ingar, — og auk þess talsverða
peninga, ef afgreiðslufólki verð-
ur það á að gera einhver mistök.
Þeir sem hafa það fyrir reglu
að bera saman seðilinn og vör-
urnar um leið og þær eru týndar
upp úr pokunum við heimkom-
una.segja að það gerist oftar en
þeir hefðu trúað, að einhverju
munar.
— BS.
Reykingar á sjúkrahúsum
orðið vandamál
Nú hefur verið ákveðið að
fólki, sem ekki reykir, verði
boðið að fá að vera aðskilið frá
reykingafólki á öllum flugleið-
um Flugleiða — og er það
vissulega lofsvert fordæmi.
En höfum við leitt hugann aö
þvi hve viða það er sem reyk-
ingafólk lætur eins og það eigi
heiminn —eða sé á launum við
að spilla honum. Hvað á það
að liðast lengi, svo dæmi sé
nefnt, að reykingar séu leyfð-
ar frjálst og óhindrað inni á
sjúkrahúsum eða heilsuhæl-
um? Að visu er það svo, að
sjúklingar fá flestirað reykja,
jafnvel inni á stofum þar sem
aðrir sjúklingar liggja, sem
ekki reykja, og ekki kæra sig
um að þurfa að anda tóbaks-
reyk ofan i sig.
Læknar segja að maður,
sem dvelur lengi inni i litlu
herbergi þar sem mikið er
reykt fái ofan i sig um 60%
þeirrar tjöru og nikótins sem
fer i lungu hins sem reykir.
Þannig er fólki þröngvað til
að reykja, þótt það kæri sig
ekkert um það, og jafnvel
sjúklingum, sem eiga við að
striða sjúkdóma I öndunarfær-
um.
Þetta vandamál hefur mjög
verið á dagskrá i nágranna-
löndunum, og i Danmörku
vinna heilbrigðisyfirvöld nú
að þvi að komið verði upp á
sjúkrahúsum og heilsuhælum
sérstökum reykingaherbergj-
um þar sem starfsfólki og
sjúklingum sé leyft að reykja
á ákveðnum timum, en annars
staðar og þess á milli rikir al-
gert reykinga bann.
VIB
NEYTENDUR
AÐ LOSNA
VID ILM-
INN AF HÁ-
KARLINUM
LAUFEY hringdi:
Minn maður er einn þeirra, sem
vilja fá kæstan hákarl oftar en á
þorrablótinu. Þess vegna hefur
hann verið að reka á eftir mér
að kaupa af og til hákarl, svona
til hátiðabrigða i miðri viku,
þótt ég verði að játa það sjálf,
að tilhugsunin um hvernig þessi
Ijúfi réttur muni lita út i smásjá
nægir til þess að hann er einn
um að borða hann — og sonur-
inn, sé hann heima.
En nú vinn ég úti og geri mín
innkaup oft i matartim anum, og
þá hef ég einmitt verzlað i kjöt-
búð Tómasar I Bankastrætinn.
Þeir hafa pakkað þessum ilm-
andi varningi inn i plast og ég
hef svo skundað með það i vinn-
una og geymt í plastþoka ásamt
ýmsu smálegu, sem ég keypti.
En því miður. Þegar á leiðdag-
inn leyndist ekki hvað var i
pokanum, og enginn isskápur er
i kaf fistofunni. Ég bjargaði and-
rúmsloftinu á vinnustaðnum
með þvi að bregða innkaupa-
pokanum út um gluggann og
láta hann hanga þar sem eftir
var dagsins.
En er ekki hægt að gera há-
karlsætum það einfaldara og
þrifalegra að kaupa þetta Ijúf-
meti i vinnutimanum með þvi
að pakka hákarlsbita inn í loft-
tæmda plastpoka líkt og gert
hefur verið við reyktan lax? Og
þá fengjust fleiri matvöru-
verzlanir eflaust lika til að hafa
þessa vöru i kælikistum sinum,
svo hún væri fáanleg viðar en i
einstaka kjötbúðum.
Ástæðulaust að örvænta um heimilisfryst-
inn þótt rafmagnið sé tekið af um stund
Á ÞESSUM árstima
hendir það helzt að
krap i ám stöðvar raf-
ala i rafstöðvum, svo
gripa þarf til þess ráðs
að skammta rafmagn
frá vararafstöðvum.
Þetta er algangast á
Norðurlandi, og reynd-
ar árviss viðburður
þar.
Eftir þvi sem frystikistur hafa
komið inn á fleiri heimili hefur
sú spurning vaknað á æ fleiri
stöðum hvernig bregðast skuli
við með heimilisfrystinn þegar
rafmagnið er tekið af. Skemm-
ast ekki matvælin þegar þau
þiðna? Er óhætt að frysta þau
strax aftur og rafmagnið kemur
á, einkum ef þaðskyldi nú verða
tekið af aftur á morgun?
Svarið við þessu er það, að
það er engin ástæða til að bera
kviðboga vegna frystisins.
Rannsóknir hafa leitt i ljós að i
flestum frystum hefur kulda-
tapið við 6-18 klukkustunda
straumrof ekki orðið verulegt.
Frostið hefur minnkað á þess-
um tfma úr -r 18 gráðum niður i
+ 12, — þannig að matvælin
haidast frystáfram, jafnvel þótt
mun lengri timi liöi þar til raf-
magnið kcmst aftur á.
Klæðið frystinn!
Það bætir hins vegar úr skák
að klæða frystinn i ullarteppi
eða vefja hann þykkum teppum
meðan rafmagnið er ekki á, þvi
slikt veldur góðri einangrun og
lengir timann, sem fyrstirinn
þolir án frosttaps. Hins vegar
þarf að gæta þess að taka
klæönaöinn af frystinum strax
ografmagniðkemurá aftur, þvi
öll frystitæki framleiða einnig
varma að utanverðu, og sá
varmi verður að komast
óhindraður frá frystinum.
Þá verður einnig að gæta þess
að opna frystinn sem minnst,
'ielzt alls ekki neitt, meðan eng-
inn straumur er á honum.
Þvi meiri matvörur, sem eru i
frystinum, þeim meira frost er i
honum og hann þolir straum-
tapið betur.
En jafnskjótt og straumurinn
kemur aftur er rétt að opna
frystinn og gera nokkurs konar
könnun á ástandinu. Þvi is, ber
og sykurrikar vörur þola illa
mikið kuldatap. Þegar frostið er
komið niður fyrir 10 gráður er
farið að gæta áhrifa á þessar
matvörur.
Fryst kjöt þolir mjög verulegt
frosttap, en öðru máli gegnir
með fisk. En það verður að
dæma um þaðhverju sinni hvort
varan hefur orðið fyrir
skemmdum eða verulegri
gæðarýrnun. 1 shkum tilfellum
verður máske að neyta hennar
þá án verulegrar tafar þvi
endurfrysting matvöru, sem
hefur þiðnað kemur verulega
niður á gæðum hennar, og i
sumum tilvikum þolir hún eng-
an veginn að vera fryst að nýju.
En sumu má bjarga við og
frysta aftur, ef það er soðið eða
steiktáður en það er fryst aftur!
Bezta reglan er þvi sú, sé gert
ráð fyrir straumrofi eða raf-
magnsskömmtun, að athuga áð-
ur hvort eitthvað sé um við-
kvæmari matvörur i frystinum
og gæta þess þá að ganga vel frá
honum, klæða hann og opna ekki
EFTIR AÐ RAFMAGNIÐ ER
FARID.
Miðvikudagur 14. janúar 1976.
Alþýðublaðið