Alþýðublaðið - 16.06.1976, Qupperneq 5

ssar-
Miðvikudagur 16. júní 1976
0TLÖND 5
Það hefur verið með
réttu sagt um forseta-
kosningabaráttuna i
Bandarikjunum, að
hún snúist meira um
heiðarleika og pólitiskt
siðferði en stjónmála-
stefnur að hefð-
bundnum sið. Og spyrji
menn hverju þetta
sæti, þá má svara þvi
með tvennu: Richard
Nixon og Spiro Agnew.
En svarið er i rauninni
ekki fullnægjandi fyrr
en bætt hefur verið við:
Vietnam, FBI og CIA.
Fyrir fjórum árum voru
Nixon og Agnew endurkjörnir i
æöstu stöður bandarisku
þjóöarinnar með meiri yfir-
burðum en nokkrir frambjóð-
endur til forsetakjörs höfðu
hlotið fyrr. Aðeins ári siðar
neyddist Spiro Agnew til að láta
af embætti þegar uppvist varð
um mútugreiðslur til hans,
skattsvik og misnotkum kosn-
ingasjóöa. Með þvi að segja af
sér og játa nokkrar sakir slapp
hann við opinberlega máls-
höfðum vegna fyrstnefndu
ásökunar, mútuþægni. Ari siðar
fór svo sömu leið Richard Mil-
house Nixon, maðurinn, sem
bandariska þjóðin hafði treyst
betur en nokkrum öðrum.
Maðurinn, sem var höfuð-
paurinn i grófri tilraun til að
beita vinnubrögðum mafiunnar
i stjórnsýslu landsins.
Þakklátir Nixon.
Og þeir, sem nú keppa eftir
útnefninguflokka sinnasem hin
útvöldu forsetaefni standa allir i
þakkarskuld við þennan höfúð-
paur fyrir hans uppvisu sakir.
Gerald Ford, forseti vegna þess
að hann var valinn sem eftir-
maður Nixons fyrir það eitt að
Töframaðurinn Carter
f forsetastól f haust?
vera talinn nægilega heiöar-
legur til að hafa traust þjóðar-
innar á timum almenns van-
traustsá stjórnmálamönnum og
stjórnkerfinu. Hann var aðeins
litt þekktur fulltrúadeildarþing-
maður frá Michigan, og
nokkrum vikum áður en hann
varð forseti óraði engan fyrir
þvi, ekki hann sjálfan, að hann
ætti nokkru sinni eftir að veröa
forseti Bandarikjanna.
En demókratar eru lika þakk-
látir Nixon og hans mönnum þvl
þeir hafa vegna Watergate-
málsins unnið yfirburða sigur i
þingkosningum i mörgum kjör-
dæmum, þar sem repúblikar
hafa átt gulltryggð sæti, og búizt
er við að þeir muni um sinn
halda áfram að bæta við sig i
kosningunum i haust, en kosn-
ingum til þings i Banda-
rikjunum er deilt þannig að
kosið ér á tveggja ára fresti i
helmingi kjördæmanna, til
fjögurra ára i senn.
An glæpa Nixonistanna hefðu
Frank Church öldungadeildar-
þingmaður og Jerry Brown,
rikisstjóri Kaliforniu, báöir
demókratar, ekki unnið fjórar
mikilvægar forkosningar.
Church fyrst og fremst sem
harður gagnrýnandi striðs-
rekstursins i Vietnam og sem
óbilgjarn formaður rann-
sóknarnefndar þeirra, sem
kannar atferli leyniþjón-
ustunnar CIA og alrikislög-
reglunnar FBI, og ennfremur
þeirrar nefndar þingmanna,
sem fer niður i saumana á starf-
semi fjölþjóða fyrirtækja. Og
ekki sizt vegna þess að hann
hefur verið kröfuharður tals-
maður bætts siðferðis i utan-
rikisstefnu USA.
Brown hefur lagt mikla
áherzlu á þörf siðbótar innan-
lands, og hefur i ræðum sagt að
guðfræðin eigi meira erindi til
bandarisku þjóðarinnar en
stjórnmál.
Loks má nefna meðal þeirra,
sem standa i þakkarskuld við
fyrrverandi forseta, Jimmy
Carter, undrafyrirbærið i
bandariskum stjórnmálum,
anno 1976, sem fyrst og fremst
hefur risið til stas vegs vegna
Watergatemálstas. Fyrir hálfu
ári var Carter pólitiskt núll.
Nú leikur varla nokkur vafi á
þvi að hann verði útnefndur sem
forsetaefni demókrataflokkstas
i fyrstu lotu á flokksþtaginu i
sumar. Og flest bendir til þess
að hann veröi þar af leiöandi,
kannske má segja sjálfkrafa,
kjörinn til eins áhrifamesta em-
bættis veraldarinnar.
Boðskapur Carters hefur
verið i meginatriðum ferns
konar:
Að hann biðji til guðs 25
sinnum á dag.
Að hann sé konu sinni trúr.
Að hann geti ekki sagt ósatt.
Að bandariska stjórnkerfiö sé
hið bezta i heimi, ef þjóðin
aöetas fái ráðamenn, sem séu
jafn góðir, heiðarlegir, sannir,
gallalausir, duglegir, elskurikir
og fullir hugsjóna sem banda-
riska þjóðin sjálf.
En það er full ástæöa fyrir
bandarisku þjóðina að huga
betur aö baki hins nýja töfra-
manns, þvi reynslan hefur
kennt að töfrabrögð eru ekki
annaö en sjónhverfingar. Og
þótt Jimmy Carter mæti til leiks
með jafn flekklausan feril og
nýfætt barn, þá hafði heldur
enginn neitt út á Nixon og Ag
new að setja árin 1968 og 1972.
Þá Mariano Rumor milljónir dollara frá Lockheed?
Kaþólskur ráðherra
potturinn og pannan
í nýju ítölsku mutu-
hneyksli
Engu er likara en Italski utan-
rlkisráðherrann, Mariano
Rumor, sé kominn i sjálfheldu I
einu mesta hneykslismáli þar i
landi á seinni árum, og það
aðeins örfáum dögum fyrir
kosningar.
Italska rannsóknanefndin,
sem verið hefur I Banda-
rikjunum og yfirheyrt starfs-
menn Lockheed flugvélaverk-
smiðjanna vegna mútumáls, er
nú komin til Italiu aftur, og
nefndarmenn telja sig hafa
vissu fyrir þvi aö Mariano
Rumor sé italski forsætisráð-
herrann, sem á árunum milli
1965 og 1969 þáði miklar mútur
af Lockheed og greiddi fyrir
sölu á Hercules flugvélum til
Itallu.
Dulnefni.
Fyrir ári siðan var vitaö um
þessar mútugréiöslur, og enn-
fremur að bak við dulnefniö
„Antilope Cobler” var italskur
forsætisráðherra, sem var við
völd á fyrrnefndu árabili.
I bréfi frá umboösmanni
Lockheed i Róm segir „Milli-
liður okkar segist fá að vita
bráölega hve mikiö Antilope
Cobler kveöst vilja fá.” Þetta
bréf var skrifaö I marz 1969. Þaö
er til I skjalasafni Lockheed, en
I þvl er ekki aö finna neitt,
semupplýsir hver hinna þriggja
forsætisráðherra, sem sátu á
þessum árum, sé hinn mútu-
þægi.
Giovanni Leone, sem nú er
forseti Itallu, haföi þá nýlega
látiö af embætti forsætis-
ráöherra, Mariano Rumor, sem
þá haföi nýverið tekið viö, og
Aldo Moro, sem setiö hafði á
undan Leone. Allir þessir þrir
gátu verið Antilope Cobler.
Rumor hefur visaö þessu alger-
lega á bug, en nú er útlit fyrir að
vitni I Bandarikjunum og dul-
málsbók Lockheed verk-
smiðjanna muni á næstunni
leiða sannleikann i ljós.
Milljónir dollara.
Mútugreiðslurnar sem hér um
ræðir nema milljónum dollara.
Sannað er að þær hafa verið
greiddar úr sjóöum flugvéla-
verksmiðjanna I Banda-
rikjunum til ttaliu, en ekki hefur
verið hægt að staöfesta enn i
hvers vasa þær hafa hafnað.
Eins og fyrr segir neitar
Rumor, sem nú situr I embætti
utanrikisráöherra I þeirri stjórn
sem brátt lætur af völdum, og
segir að i versta falli kunni nafn
hans að hafa veriö misnotaö ai
Núverandi utanríkisráðherra, Mariano Rumor,
er 61 árs gamall. Hann tók við embætti forsætis-
ráðherra af Sergio Leone árið 1969. Hann hefur i
aldarfjórðung verið meðal helztu leiðtoga kristi-
legra demókrata, og er ritari flokksins. Hann
hefur gegnt ýmsum ráðherrastörfum i ýmsum
rikisstjórnum, sem margar hverjar hafa setið
stutta stund, enda stjórnarkreppa ekki óvenju-
legt ástand i itölskum stjórnmálum. Hann hefur
oft verið forsætisráðherra.
einhverjum, sem þegiö hefur
þessa peninga.
En nýjustu uppljóstranir eru
þær að hann hafi þrátt fyrir allt
meðan hann var forsætis-
ráðherra, haft samband við
starfsmenn Lockheed. Og þótt
það sé föst venja fyrir kosningar
á ttaliu að þyrlað er upp
hneykslismálum um stjórn-
málamenn, og þau fjara mörg
hver út þégar aö kosningum
loknum, þá er þetta vægast sagt
óheppilegt fyrir kristilega
demókrata svona rétt fyrir
veigamiklar kosningar.