Alþýðublaðið - 05.10.1976, Blaðsíða 4

4 SJðNARMH)
Þriöjudagur
5. ok+óber 1976 uaSfð
EKKI ER ALLT GULL
SEMGLÓIR
þeim mánuöum sem eftir eru af
árinukvaöst hann verja til
„Evrópu- og Ameríku-flakks”.
Svona á lifiö aö vera sagði mað-
urinn.
Ég var einu sinni að
rabba við gamlan
mann fyrir norðan um
mannflutningana til
Kanada i lok siðustu
aldar. Ég spurði um á-
stæður þess, að allt
þetta fólk tók sig upp og
flutti vestur um haf, án
þess að hafa miklar
hugmyndir um, hvað
við tæki i þessu fyrir-
heitna landi.
— O, hann var svo sterkur á-
róðurinn fyrir vesturferöunum,
drengur minn, sagði sá gamli.
— 1 sumum byggðarlögum voru
talsmenn Vesturheimsins meö
liðugan talanda og gátu notfært
sér haröærin og fátæktina á Is-
landi til þess að rugla blessaö
fólkiö i riminu og lofa þvi gulli
og grænum skógum fyrir vest-
an. En reyndin varö nú oft sú, aö
sama baslið tók við þegar komiö
var vestur yfir hafið. En þaö
voru alltaf vissir menn sem
högnuðust vel á öllu saman.
Þannig var nú þaö.
Mannflutningar nútim-
ans.
Vesturferðirnar eru liöin tfð,
en blómlegar byggðir Islend-
inga í Kanada minna okkur
stöðugt á hana. En hvað er að
segja um nútiðina? Eru enn
„mannflutningar” frá Islandi i
einhverri mynd? Eru enn
finnanlegir menn sem fara hér
um og deila út gylliboðum á
báða bóga, og auglýsa hver sitt
„gósenland”. Jú, það má á-
byggilega finna mörg dæmi um
þetta. Að visu er ekki hægt að
segja að eiginlegir mannflutn-
ingar eigi sér stað i stórum stil i
dag, það er að fjöldi Islendinga
taki sig upp og flytjist búferlum
i fjarlægtland. Tímarnir hafa jú
breytzt. í dag fyllir fjöldinn
þotubelgi og þeysist til suð-
rænna landa, i leit aö
(brjóst)birtu og yl. En þetta eru
Glansmyndir.
En hvort sem um er að ræða
áróður fyrir skammtima- eða
langtima flutningum fólks á
milli landa, þá eru aðferðirnar
svipaðar. Aróðursmennirnir,
sem gamli maðurinn talaði um
hér I upphafi, eru endurbornir i
yfirleitt skammtima flutningar.
En hingað koma hins vegar
alltaf annað slagið menn úr
fjarlægum og nærlægum lönd-
um og leita að fólki til að flytja
með sér fyrir fullt og allt til
sinna gósenlanda. Talsverður
fjöldi fólks hefur tekið sig upp
og flutt alla leið
til Ástraliu i leit að betri af-
komu. Einnig er Sviþjóö ofar-
lega á listanum yfir „drauma-
riki”. Svo hafa menn flutttil Al-
aska til oliuborunar, til Noregs
til þess að hanga utan á borpöll-
um við Noregsstrendur, og
svona mætti sjálfsagt lengi
telja. Meira að segja er tölu-
verður hópur tslendinga i Fær-
eyjum við ýmiss störf. Ég hitti
nokkra þeirra i vor. Einn sagði,
að þetta væri aldeilis ágætt lif.
Hann vinnur i 3-4 mánuði fyrir
góðu kaupi i beinhörðum gjald-
eyri (dönskum krónum) og
alls kyns gervum. Hver þekkir
ekki auglýsingapésa feröaskrif-
stofanna um „ævintýraferö-
irnar” út og suður, um hið ljúfa
lif sem biður þess manns sem
skráir sig i þessa og hina ferð-
ina. Ég er ekki svo vel sigldur,
að ég geti slegið þvi föstu, að
megnið af þessum áróðri sé
skrum eitt. Liklega er eitthvað
til i mörgu af þessu. En ég hefi
lesið marga slika bækiinga um
landið okkar, og af þeim dreg
ég þá ályktun aö eitthvað sé orð-
um aukið i þeim. Hver hefur til
dæmis séð mynd af Reykjavik i
ferðamannapésa, þar sem sjá
má Austurstrætið i beljandi
vatnsveöri, alla ungu fram-
kvæmdastjórana með hörðu
svörtu töskurnar sinar á hlaup-
um undan veðrinu, og gulnuð
haustlaufin fjúka um. Eða hvað
segir klausa eins og þessi ók-
unnum um „næturlifið” i
Reykjavik: „næturllfiö I is-
lensku höf.uðborgi'nni kemur
erlendum gestum ef til vill
spánskt fyrir sjónir. Skemmti-
staðir loka snemma, vinveit-
ingar eru bannaðar á miðviku-
dögum og bjór er ekki leyfilegt
að selja. En öllum kemur þó
saman um að Islendingarnir séu
félagslynt fólk og góðir til að
eiga saman méð kvöldstund.
Tungumálaerfiðleikarnir eru
mjög hverfandi, enda skilja
flestir ensku og geta tjáð sig á
henni”. bað er óhættað segja aö
hér er hvergi ofsagt. Feröa-
skrifstofur fara kannski lika aö
bjóða liöinu upp á heimsóknir á
Hallærisplanið um helgar, til
þessað „kynnast einhverju sér-
kennandi fyrir eyjuna”.
Fölsk mynd.
En þar sem ég er á annað borð
farinn að tala um það, þegar
verið er að búa til falskar mynd-
ir af einhverju, i þvi skyni að
gera það meira fyrir aug-
að/eyrað, þá get ég ekki stillt
mig um , að segja sögu sem
tékkneskur vinur minn sagöi
mér i vor. Hann sagöi, að Tékk-
ar hefðu orðið vitni að mörgu
við innrás Varsjárbandalags-
herjanna i land beirra 1968.
Flest af þvi væri þess eðlis, að
litla kátinu vekti að hugsa um
þó væru alltaf atriði sem ekki
værihægt annaðen brosa að eft-
ir á. Til dæmis sá fólk á fyrsta
degi innrásar mikinn bægsla-
gang sovézkra hermanna fyrir
utan skrifstofur tékkneska
kommúnistaflokksins I Prag.
Þar var stillt upp skriðdrekum
ogalls kyns morötólum, og her-
menn réðust galvaskir til inn-
göngu i húsiö. Ekki var annaö
að sjá og heyra en að mikil átök
ættu sér stað innan dyra, enda
barst gnýr mikill út á götu.
Eftir drjúga stund hljóð-
gnýrinn og gluggi opn-
aðist. I ljós kom sigri hrósandi
liösforingi sem kallaði eitthvaö
á þá leið, að „þeir” væru sigrað-
ir. Voru „þeir” svo leiddir út
einn af öðrum og ekiö á brott.
TékknesKir áhorfendur að þess-
um atburöi undruðust mjög allt
þetta, enda þóttust þeir vita, aö
allir sem I húsinu höföu veriö,
hefðu fyrir löngu veriö flúnir og
átti ekki nokkur sála að vera
eftir inni i húsinu. En þá tóku
þeir eftir þvi, að á þremur stöð-
um utanhúss, og innanhúss að
auki, voru menn með kvik-
myndavél, sem festu alla at-
buröarásina rækilega á filmur
sinar. Þá tóku Tékkar að skilja.
Þetta var býsna sniðug sviö-
setning Sovétmanna á
baráttunni gegn „gagn-
byltingaröflunum” innan tékk-
neska flokksins. Tékkar fengu
lika oft að sjá þessar filmur, og
fleiri slikar næstu daga til að
sannfærast, um hvilikar stór-
hreingerningar höfðu veriö
framkvæmdar i landinu undan-
farið.
Dæmi um svona lagað má
finna viöa, hjá Bandarlkja-
mönnum I Vietnam, Bretum á
tslandsmiðum og viðar. En
þetta sýnir, að oft er hægt á ó-
dýran hátt að brengla blessað
sjónskyniö okkar. Það er þvi
stundum betra að trúa I góðu
hófi þvi sem okkur er sagt...
Atli Rúnar Halldórsson
...." ................
Islenskubættir Albyðublaðsins
eftir Guðna Kolbeinsson
Að þessu sinni skulum við fletta
Morgunblaðinu frá siðasta
þriðjudegi.
Ekki er það talin góð Islenska
að segja aö einhver hópur saman-
standi af einhverjum tilteknum
einstaklingum. Þetta orðalag er
tvivegis notaö i fyrrnefndu tölu-
blaði Morgunblaðsins, á bls. 5 og
33.
Vagna hiorwr miéilu
samamtendur &höfntn afieihs af 59
mönnum. en svipuð skip dönsku land-
helgisgœslunnar eru með 72 manrta
áhöfn. Yfirmenn. þ e skipverjar afirir
en sjólifiar, eru 19. en sjóliöar eru 40
talsins Helmmgur þeirra gegnir afleins
skyldukvöfiom um hermewnahu. en
hinir eru I sjóheptum t»l langtima
+ UM naeatu heigl ervRBtuileg-
ur hingafi til lands alþjófilegur
dans- og söngflokkur sem 6
undanförnum ferum hefur farlfl
vffia um lönd. Flokkurinn, em
samanstendur af fólkl víðsveg-
ar afi úr heiminum, sýnir þjófi-
dansa frá mörgum löndum og f
tilheyrandi þjófibánlngum.
1 fyrra tilvikinu væri einfaldast
aö segja: er áhöfnin aöeins 59
menn, og i þvi síöara: Flokkur-
inn, sem í er fólk víösvegar aö lír
heiminum, sýnir þjóödansa......
Litum næst á klausu sem er á
bls. 10?
lirtum. Er talið að nýting orkunnar fl
| þessum flutningum gæti verið rúml
|60%, sem er betri nýting en áætlaðl
I «r að hægt væri að leiða raforku meðl
I sæstreng svipaða vegalengd Yfir-|
I borð gervihnattarins sem endurvarp-J
laði orkunni yrði sem fyrr segir uml
Itveir ferkílómetrar. Hnötturinn yrði á|
Ibmut yfir miðbaug sunnanverðu At-|
llantshafi í um 40 þúsund km hæö.|
Á bls. 15 er viðtal við prófessoi
Hans Leygraf pianókennara. Þai
segir m.a.:
[•ðlsiendingM.erv temkappnisfæfir
vifi hin NorfctfJiwdio. Þofi t mjög
i naufieyniegi, fyrif yUoJt pfi senda
tóniistarmenn erlendis. þer hefa þeir
tækifæri til afi kynnast fjötbreyttara (
tónlistarllfi og þvl sem er afi gerast á
tónlistarsvifiinu erlendis og slfiur '
hætta é þvi afl haii riirinmáal td' " —
Augljóst er að á tveimur stöð-
um er eitthvað bogiö við klaus-
una. Er sökin að öllum likindum
pröfarkalesarans. Tilvisunar-
setningin i fyrstu málsgreininni
hefur Iíkast til verið svo frá hendi
blaðamannsins: sem er betri nýt-
ing en áætlaö er að hægt væri að
fá með þvi að leiða raforku meö
sæstreng svipaða vegalengd.
öllu erfiðara er að ráða I sið-
ustu málsgreinina. Hægt er að fá
vit í hana með þvi t.a.m. að
sleppa oröinu „miðbaug”, engum
getum verður hér að þvi leitt
hvort það er rétt lausn.
Ef til vill var með þessum sið-
ustu aðfinnslum farið út fyrir svið
þessa þáttar, en ég lit svo á að
þarna séu á feröinni málfarslegir
gallar, enda þ6tt naumast sé hægt
að tala um málvillur.
A bls. 13 skrifar Bragi Asgeirs-
son um myndlist á einföldu máli
og vel skiljanlegu og væri vel ef
ævinlega væri þannig skrifað um
iistir.
Orðið erlendiser staðaratviks-
orð sem felur i sér dvöl en ekki
hreyfingu. Þvl telst rangt aö tala
um að fara erlendis eða senda
einhvern erlendis. Hægt er að
dveljast erlendis, fara utaneða til
útlanda, og á sama hátt senda
einhvern utan eða til útlanda.
Á bls. 16 er fljótfærnisleg villa,
og yrði skólanemandi, sem gerði
slika vilíu, sakaður um að hafa
ekki lesið stilinn sinn yfir:
I oruTosuð I, og tekur 2700 lítra.
|Yrði hýsifl sett niflur á skífla-
I svæðinu, en tankur sem vatn er
I flutt I. komifl fyrir í gömlu
I snyrtiherbergjunum og tengd-
I ur þeim. Ætti þessi snyrtiafl-
Hér ætti auövitað að standa:
,...en tanki, sem vatn er flutt I,
komiö fyrir i gömlu snyrtiher-
bergjunum....
A bls. 20 og 21 er grein eftir Yuri
Ilichev um islenska knattspyrnu
og þó einkum lið Vals. Þar segir
um Dýra Guðmundsson að hann
hafi góðan skilning á leiknum „og
þeirri „taktik” semlögðer upp.”
Ekki er gott að tala um að
leggja upp „taRtik”.Hér mun um
það að ræða að Dýri hafi góðan
skilning á þeirri „taktik” (leikaö-
ferð?) sem ákveðiö hefur veriö aö
beita.
Og enn skulum við lita á tvær
málsgreinar úr þessari grein
rússneska þjálfarans:
nefna ólaf markvörð Magnús, Ottar,
tJlfar, Kristján óg Guðmund. Þetta .|
eru mjög lofandi knattspyrnumenn,
sem eiga eftir að vaxa sem slikir,
þróa knattspyrnu sína, krafta og
tækni mefl knöttinn. Allir hafa
þessir leikmenn knattspyrnuna í sér
og þeirra tími mun koma.
greinilega á íeik hans, sem varðl
daufari. Guflmundur er mjög lof- I
andi leikmaöur og ef hann þjálfar I
sig Kkamlega fyrir rtæsta keppnis-H
tfmabil er ég sannfærflur um afl |
hann á eftir að verða frAmúr-1
skarandi/
Þótt gott sé á ensku að tala um
„a promising player” er ekki góð
islenska að tala um lofandi leik-
menn. Fram til þessa hafa slikir
veriö nefndir efnilegirog fer vísast
best á þvi aö kalla þá svo áfram.
Látum þetta nægja. Ýmsu smá-
legu hefur verið sleppt sem e.t.v.
heföi ekki siður verið ástæða til að
nefna en sumt það sem hér hefur
verið tiundað. Svo er t.a.m. um
nafnorðið þéttbýlandi og
hljóöfæraleikarana sem frömdu
fjöruga irska dansa.Ennfremur
hefur flestallt hið hrósveröa
verið látið liggja i þagnargildi.
LITIÐÍ
MORGUNBLAÐIÐ