Alþýðublaðið - 05.10.1976, Blaðsíða 6

6 VETTVANGUR
Þriðjudagur 5. október 1976
Hreínt
út
sagt
Pólitísk orð — og efndir
Eitt af þvi, sem einkennir
stjórnmálabaráttu nútimans, og
segja má aö rekji nokkuð upp-
haf sitt til þeirrar auglýsinga-
tækni, sem neyzlusamfélagið
hefur þróað með sér, er notkun
hljómfagurra vigorða. Póli-
tiskra yfirlýsinga, sem vafðar
eru i umbúðir og boönar á
markaði likt og hver önnur sölu-
vara. betta verður enn meira
áberandi þegar komnir eru til
skjalanna hjá stjórnmálaflokk-
unum menn með sérþekkingu á
þessu sviði, kunnáttufólk i sölu-
tækni og lýðskrumi. Glöggt
dæmi um hve slik sölumennska
kann að ganga út i öfgar er að
finna i bókinni, ,,The Selling of
President” sem bandariskur
blaðamaður ritaði árið 1968 og
fjallaði um kosningu Richards
Nixons i embætti forseta
Bandarikjanna.
Hver sá, sem las bók Joe
McGinnis um sölu Nixons, gat
vart imyndað sér að þessi for-
seti yrði endurkjörinn. En þeim
mun meiri hefur undrun hinna
sömu oröið þegar hann var ekki
aðeins endurkjörinn fjórum
árum siðar, heldur með mesta
meirihluta atkvæða, sem
nokkur Bandarikjaforseti hefur
nokkru sinni hlotið.
A þvi gat ekki verið nema ein
skýring: Afhjúpun blaðamanns-
ins og uppfræðsla um
blekkingarvef sölumeistaranna
hvarf sem dögg fyrir sólu þegar
sá mikli vefur var spunninn
næsta sinni. Orðum er nefnilega
trúað en efndum gleymt þegar
kosningar nálgast.
Litum i eigin barm
Leið atvinnuskrumaranna um
pólitiska stigu hinna stóru iðn-
aðarrikja ættu að verða okkur
hér norður undir heimskauta-
baug spor, sem hræða. Við
þurfum að gaumgæfa hver er að
verða þróun i starfi stjórnmála-
flokkanna. Annars vegar sem
valdastofnana, hins vegar á
starfsháttum þeirra i
upplýsingastarfi og fyrir kosn-
ingar. bað væri óneitanlega
gagnlegt verkefni starfshóp,
sem gæti verið myndaður af
félagsfræðinemum og blaða-
mönnum.
Flesta grunar að i skjóli
valdasöfnunar flokkanna þrifist
óboðinn gróður. bar er án efa
enginn flokkur undanskilinn,
þótt gróðurinn kunni að vera
misjafnlega fjölskrúðugur
hver ju sinni og á hverjum stað.
Umræður sem miða að þvi að
gera einn flokk svo tortryggi-
legan i þessum efnum að það
dreifi athyglinni frá þvi sem
miður fer annars staðar eru
ekki einasta haldlausar. bær
eru skaðlegar. Hafi menn það
að lokatakmarki að bæta sið-
ferði stjórnmálanna þá skulu
þeir gæta þess að láta hvergi
staðarnumið, og umfram allt að
vera ekki ósanngjarnir i sókn
sinni. Hver á rétt sinna máls-
Orðum er trúað — en efndum gleymt
HVORT Á AÐ SKIPA
VEGI - MANNLÍFIÐ
• •
bóta og hverjum sakfelldum
manni ber að sýna sanngirni.
En viðbrögð þeirra, sem telja að
sér vegið, mega heldur ekki
verða á þann veg að snúast önd-
verðir við hverri gagnrýni eða
hafa i hótunum.Tilboð um sam-
særi þagnarinnar eða hótanir
um „högg undir belti” eru jafn
ósiðlegt athæfi og gagnrýni,
sem ekki fylgir sanngirni.
Maðurinn i öndvegi
Hér hefur verið vikið að of-
notkun pólitiskra vigorða, sem
aldrei er ætlað að efna. En til
eru lika kjörorð, sem eiga að
vera leiðarljós i pólitiskri bar-
áttú. Slik kjörorð eru tiðum
kjarni þeirrar hugsunar, sem
býr að baki hverri stjórnmála-
stefnu eða lifsskoðun sem um
ræðir. bannig hafa jafnaöar-
menn mótað viðhorf sin til
allrar tækniþróunar samtimans
með það i huga að manneskjan
skuli jafnan sitja i öndvegi.
Hagvöxtur skuli aldrei keyptur
svo dýru verði að honum fylgi
skerðing á mannréttindum. Að
mati jafnaðarmanna er hag-
vöxtur ekki leið til auðsöfnunar,
heldur má með hæfilegum hag..
vexti bæta kjör þeirra, sem
minna mega sin eða búa við
lakari kjör. Annar afrakstur
hans á siðan að fara til þess að
bæta umhverfi mannsins, i
starfi, á heimili eða við
tómstundastörf.
Efnaleg hagsæld er enginn
ávinningur ef henni fylgir lifs-
firring. b6tt enginn hafi skil-
greint lifshamingjuna til fullrar
hlítar, þá vitum við það þó, að
hún er ekki fólgin i fjárráöum,
sem leiða til svonefnds lifs-
gæðakapphlaups, né heldur i þvi
að eignast tima sem við notum
til að auka lifsfirringuna.
Kjörorð jaínaðarmanna um
að maðurinn, manneskjan, skuli
sitja i fyrirrúmi eru að sjálf-
sögðu ekki innantóm vigorð,
sem hljóma i eyrum fólks i tima
og ótima þegar kosningar eru i
nánd. bau eru leiðarljós, sem
eiga að visa veginn. bað er
engin hætta á þvi að við þau
verði ekki staðið. En það kann
að leynast hætta á þvi að undir
vissum kringumstæðum viki
þau sæti fyrir öðrum. Slikt má
ekki henda.
Hlutverk landbúnaðar
Fróðlegt væri að igrunda
aðeins hvernig túlka beri ofan-
greind kjörorð jafnaðarmanna i
viðhorfum islenskra jafnaðar-
manna til landbúnaðarins. bær
hugmyndir hafa verið reifaðar,
jafnt meðal ýmissa jafnaðar-
manna hérlendis og margra i
öðrum flokkum, að það beri að
stefna að þvi að draga úr land-
búnaði hér á landi, jafnvel
leggja sumar greinar hans með
öllu niður.
Rökin fyrir þessum hug-
mýndum eru vissulega
athyglisverð. bað má til dæmis
benda á með ákveðnum
dæmum, að fjárfesting i land-
búnaði sé ekki eins arðbær og i
ýmsum greinum nýiðnaðar.
bað má benda á að laun i land-
búnaði jafnist ekki á við það
sem sumar aðrar starfsgreinar
geta boðið. Og með eflingu
útflutningsiðnaðar en inn-
flutningi landbúnaðarafurða frá
öðrum löndum má kannske út-
vega neytendum ódýrari
afurðir. Við getum semsé
reiknað út i krónum talið hver
efnalegur ávinningur yrði af
sliku, a.m.k. næstu árin. Slik
eru undur hagfræðinnar.
En fær nokkur reiknað út svo
draga megi af rétta og ákveðna
niðurstöðu hvert tjón mannlifið
á tslandi bfður við slika röskun
á byggðarháttum? A skemmri
tima en einum mannsaldri
hefur orðið til borgarlif hér á
þessu litla landi. Nú er að vaxa
úr grasi kynslóð sem þekkir
land sitt út um bílgluggann, en
ekki af eigin starfi og lifi. bótt
við getum reiknað út að með þvi
að flytja inn megnið af kjötvöru
og mjólkurafurðum komist
þessi kynslóð einu sinni oftar á
ári til Costa del Sol, þá fylgir
eKKi í peirri niðurstöðu nein full-
vissa þess að þannig verði
komizt hjá þeirri lifsfirringu
sem gætir i vaxandi mæli og er
óefað ein helzta sök þeirra
glæpa og þess rótleysis, sem
setur svip sinn á mannlif hér
norður undir heimsskautsbaug.
Ef við ætlum að kaupa efna-
lega hagsæld eins og köttinn i
sekknum, þá skulum við þegar i
stað hætta öllum lánum til
framkvæmda i sveitum
landsins. bá skulum við verð-
leggja afurðir samkvæmt
fullum kostnaðarreikningum og
leyfa heildverzlunum i Reykja-
vik að útvega sér umboð fyrir
argentinskt nautakjöt og
danska skinku. bá skulum við
útvega bændastéttinni vinnu-
búðir á Gáseyri við Eyjafjörð,
svo hún geti starfað i'kerskálum
nýrrar álverksmiðju.
En ef við höfum áhyggjur af
þvf umhverfi sem börnum
okkar verður búið i skugga
verksmiðjanna, þá skulum við
taka höndum saman við það
fólkjSem lifir og starfar hörðum
höndum i sveitum landsins. Ef
við viljum setja bætt mannlif i
öndvegi, þá skulum við ekki láta
töfrahulu tölspekinnar villa
okkur sýn.
Með þvi að bæta aðbúnað
þeirra, sem starfa að landbún-
aðarstörfum og huga að leiðum
til að auðvelda islenzkum
bændum að framleiða sjálfir
ódýrari afurðir bæta neytendur
eigin hag. Með þvi að viðhalda
blómlegri byggð i sveitum
landsins gefst börnum borgar-
búa kostur á að kynnast af eigin
starfi landi sinu og þjóð — og
þar öðlast þau skilning, sem
ekki er seldur i sjoppulúgunni.
bess hefur verið vart i rikari
mæli allra siðustu ár, að ungt
fólk úr þéttbýli Reykjanes-
svæðisins hefur sýnt áhuga á að
setjast að i sveitum landsins og
sjávarþorpum. bessi þróun
þykir kannske ekki reiknings-
lega jákvæð á krónumælikvarða
skam mtimas jónarmiðanna.
bað er dýrara að leggja akvegi
og leiða rafmagn út um sveitir
landsins en inn i þéttbýl borgar-
hverfi.
En þetta fólk horfir lengra.
bað er að lita til framtiðarinnar
og vill frekar búa börnum sinum
heimili i umhverfi vinnusamra
handa. Meðal fólks sem gengur
þreytt til hvildar og endurnærist
til nýrra átaka. breytist af
vinnu en ekki taugaspennu, og
þarf ekki að mæta lifsfirringu
með vimulyfjum.
betta skulum við hafa i huga,
þegar við skipum mannlifinu i
öndvegi. BjarniSigtryggsson
Magnafsláttur á umferðarsektum?
Alþýðublaðinu hefur borizt skrá
yfir meginflokka brota, sem sekt-
arheimiid lögregiustjóra nær til
og leiðbeiningar um upphæð
sekta.
Skrá þessi er hin fróðlegasta
lesning, en ekki verður séð hvern-
ig fáliðaðar lögreglusveitir okkar
eiga að geta framfylgt hinum
ýmsu ákvæðum heimildarinnar.
A skránni er listi yfir brot sem
flest eru framin daglega hér i
borginni án þess að nokkuð sé að-
hafzt.
Brot gegn
umferöarlögum
Skráin hefst á upptalningu á
brotum gegn umferöalögum, sem
heimildin nær yfir. bar er meðal
annars kveðið á um að standi lög-
reglustjóri mann að þvi að aka
um án fullnægjandi Ijósabúnaðar
hafi hann heimild til þess aö
krefja viðkomandi um kr. 6500.
Bilaö útblásturskerfi getur kost-
að mann að ailt að 5000 kr., sama
er að segja um óvirkan handhem-
il og ófullkomin skráningar-
merki.
Oft vill það brenna við að öku-
menn hirði ekki um að skipta um
ónothæfa hjólbarða, þrátt fyrir að
sannað hafi verið meö tölum að
slíkir hjólbarðar geta verið
hættulegir umferðaröryggi. Lög-
reglustjórar hafa heimild til þess
að láta menn sæta sektum fyrir
slíkt, allt að 3.000 kr. fyrir einn
ónothæfan og siðan 2000 kr. fyrir
hvern til viðbótar. Nokkuö er
þetta einkennilegt þvi maður
skyldi ætla að þvi hættulegri sem
útbúnaöur bilsins er þeim mun
hærri skyldi sektin vera, en hér er
boðið uppá einhverskonar magn-
afslátt.
Börn og aðrir sem nota reiðhjói
ættu að veita þvi athygli að sé
búnaöi sliks ökutækis áfátt hefur
lögreglustjóri heimild til að
krefja viðkomandi um 2000 kr.
Ef vanrækt er að tilkynna eig-
endaskipti ökutækja getur það
varðaö sektum allt að 5000 kr.
bað er vist vissara að gæta þess
að hafa ökusirteinið ávalt meö í
b%ilnum. Vanræki maður slfkt
getur hann orðið 1000 krónum fá-
tækari. Brot á fyrirmælum í öku-
skfrteini um að nota gleraugu við
akstur varða 2000 kr. sekt.
bað kemur nokkuð oft fyrir að
ökumenn virða að vettugi rauöa
Ijósið á götuvitanum, sérstaklega
ef umferð er litil. Slik óþolinmæði
getur kostað 15000 kr.
Gangandi vegfarendur eiga
sinn rétt I umferðinni, þótt öku-
menn virðist sumir hverjir ekki
hafa minnstu hugmynd um það.
Gangbrautir eru eitt af þeim
tækjum sem sérstaklega eru ætl-
uð gangandi fólki til verndar.
Lögreglustjórum er heimilt að
krefja þann mann, sem ekki
stöðvar við gangbraut, um 10.000
krónur.
Alltof margir árekstrar verða
vegna þess að ökumenn gæta þess
ekki að hafa nægilega langt á
milli farartækja sinna. Slik óvar-
kárni varðar sektum að upphæð
6.000 krónur.
baö varöar sektum að fara upp
fyrir leyfilegan hámarkshraða.
Ef ekið er á vegi þar sem há-
markshraöi er 45 km er sektin
8000 kr. Sektirnar fara siðan stig-
hækkandi með auknum hraða.
Röng notkun stefnuljósa er allt-
of algeng i umfcröinni og til eru
þeir sem sýna af sér það fádæma
gáleysi aö nota þau alls ekki.
Slfkt varðar sektum aö upphæð
3000 kr.
Ekki er vfst að þeir unglingar
sem stunda vélhjólaakstur viti til
fulls hvað þeim er leyfilegt. Til
dæmis er lögreglustjóra heimilt
að krefja þá sem aka tveim bif-
vélhjólum samsiða um 4000 kr.
Sömu viöurlög liggja við þvf að
aka vélhjóli um gangstiga. bá er
einnig óleyfilegt að flytja farþega
á vélhjóli og varðar 5000 króna
sekt ef útaf er brugðiö.
bessi upptalning verður látin
nægja enda er samvizkan efa-
laust farin að bæra á sér hjá ýms-
um. — ES