Alþýðublaðið - 05.10.1976, Blaðsíða 9

Alþýðublaðið - 05.10.1976, Blaðsíða 9
8 OB VMSUM ÁTTUM YFIRLÝSING Sl. fösiudag blrtiat á baksföu Alþýöublaösins klausa þar sem sagt var að <g hefði selt Birgi ls'.eifi Gunnarssyni aumar- bústað við Þingvallavatn. Þessi klausa verður svo tllefni þess að blm. Tlmans hrlngir helm til min um kl. 22 sama kvöld og segist þurfa aö fá þessa ,M6r- frétt" ataðfesta. Eg bentl manninum á. að það gcti tsepast veiíð tllefnl tll frétta. hvort ég hefði selt eða ekki aelt sumarbústað við Þingvallavatn, en ef sllkar bústaðasölur teld- ust til frétta fyrir Tlmann v*ri handhcgast fyrir blaða- mannlnn að skrifa um kaup og söiu framkvKmdastjóra Timans á sumarbústöðum á þessum slóóum. þ.á m. sumar- búxtaóakaup hans af Knúti Bruun hrl. og fjölskyldu hans. um það bil er Grjótjötunn. hið frsega sklp kom til landsins. SJálfur teldi ég þetta lltið fréttaefnl, en það stsði þeim Timamönnum sannarlega naer en mln viðskipti. Þesair útúrsnúningar mlnlr urðu svo tll þess að maðurinn hafði eftlr mér á forslðu Tlmans daglnn eftir að ég hefði engan sumarbústað selt Birgi Islelfl Gunnarssyni. Ekki skal ég lasta blaðamanninn þðtt úr þessu samtali yrði klúður og tKpast getur Tlmlnn vænzt þjónustulipurðar af mér eftir þá umfjöllum. scm ég hef skii I þvi blaói á undanförnum mánuðum og rcyndar ekki talið svaravcrða hlngað til. Þar sem hér cr hlnx vcgar cfllr sjálfum mér haft, þykir mér rétt að leiðrétta ummælin, þótt þau séu efnislega rétt. þar sem eign sú er um ræðir var á nafni konu mlnnar er hún var aeld. Snemma á sl. sumri seldum vlð hjðnin suraarbústað er vld áttum I Svtnahlið I Grafningi. Ymsir höfðu áhuga á að kaupa bústaðinn og meðal þeirra voru Birgir Isleifur Gunnarsson og kona hans. Slzl þótti okkur verra að selja þeim en ein- hverjum öðrum. Ekki fékk Birgir Isleifur Gunnarsson neitt lánað I sumarbústaðnum umfram venjuleg útborgunar- kjör. enda greiddu þau hjón þaö sem upp var sett og viö máttum vcl við una. X. oktébrr 1978. Kvelao R. Eyjðlfsson. Vandséður eðlismunur Glæpamenn eru samir viö sig. Vinnubrögö þeirra þekkja engin landamæri og þeirra tungumál er i rauninni eitt og alþjóölegt. Skyld vinnubrögöum glæpa- manna eru svo vinnu- brögö minni háttar skúrka, sem temja sér i hvivetna siöi og vinnu- brögö hinna stóru glæpa- manna. Þar er enginn eölismunur á og skúrk- amir eiga sér þaö aö tak- marki aö komast i hóp hinna stóru. En svo er til hópur ann- arra aöferöa en ekki óskylds eðlis. Það eru þeir, sem skreyta sig hjúpi hinna heiðarlegu viöskiptamanna, en temja sér vinnubrögö glæpamannanna. Þeir eiga þaö sammerkt meö öllum sinum sálufélögum að ef þeir komast i hættu þá reyna þeir aö beita hótunum. Þegar bent er á athafnir þeirra benda þeir bara sjálfir á móti á glæpi annarra. Einmitt vegna þess hve afbrota- menn skortir samstööu komast svo mörg brot upp. Þetta eiga skúrkar og glæpamenn sammerkt 4jm allan heim, og þá eins nér á landi. Þetta er þeirra eyrnamark. Mál sem mætti rannsaka Eins og blaöalesendum er kunnugt haföi Sveinn R. Eyjólfsson milligöngu um þaö aö útvega bygg- ingarsjóöi Sjálfstæöis- hússins milljón krónur i framlag frá Armanns- felli, en þar er Sveinn hluthafi. Sveinn er jafn- framt framkvæmdar- stjöri þess dagblaðs hér á landi, sem telur sig jafn- oka Washington Post f rannsóknarblaöa- mennsku. Ætli Katherine Graham þætti ekki sam- likingin ærumeiöandi fyr- ir sig? Nú hefur Alþýðublaðið upplýst aö sami Sveinn seldi borgarstjóranum i Reykjavik sumarbústaö i Svinahliö i Grafningi. Þetta var ekki birt sem frétt um það aö þarna heföu verið á feröinni óeölileg viöskipti. Aðeins bent á, aö eftir að Birgir Isl. Gunnarsson borgar- stjóri, sem svarið hefur af sér öll tengsl viö Armannsfell, sem hann var eitt sinn hluthafi i og lögmaöur fyrir, kaupir borgarstjórinn sumarbú- staö af Sveini. Var sagt aö gott útsýni væri úr bú- staðnum yfir Armanns- fell. Timinn reyndi að fá þessa frétt staöfesta hjá Sveini, en viöbrögð hans urðu, eins og hann upp>- lýsir sjálfur igtein i Dag- blaöinu i gær, aö reyna aö gera ekkert úr þessu. Þess i staö hóf hann aö dylgja viö blaöamann Timans um aö eitthvað væri meira en litiö bogiö viö kaup Kristins Finn- bogasonar, fram- kvæmdarstjóra Timans á sumarbústaö af Knúti Bruun, hrl., eins af hlut- höfum i Grjótjötni. Hvaö segir Jónas Kristjansson, ritstjóri, um slikt tilboö um samsæri þagnarinn- ar? Hvar er hiö islenska Washington Post? Yfir- stjórn Dagblaösins telur þessi sumarbústaöakaup framkvæmdastjóra Tim- ans fréttnæm, en skýrir ekki frá þeim, heldur geymir upplýsingarnar til aö verzla um gagnkvæma þögn. Þaö ætti eitthvert dag- blaðiö, sem leggur kapp á rannsóknarblaða- mennsku aö kynna sér allarhliöar þessa máls og leggja sannleikann á boröiö. Svo notuð séu orð Jónasar Kristjáns- sonar: ’Dagblöö eru frjáls og óháö ef þau búa ekki viö aðhald stjóm- málaflokka, þrýstihópa og voldugra aöstandenda, heldur aöhald lesenda sinna’. Einkum skyldi lagt kapp á aö upplýsa hugsanlegan þátt ’vold ugra aöstandenda dag- blaöa’ aö þessum málum öllum. Margur er ríkari en hann hyggur 1 nýútkomnu fréttabréfi Flugvirkjafélags Islands er svohljóöandi greinar- korn, sem ber fyrirsögn- ina: Til ihugunar. Mikil og merkileg tiö- indi hafa gerst frá þvi aö júni fréttabréfiö okkar kom út. Núna eigum viö islendingar (flugvirkjar) stóreignir á Keflavikur- flugvelli, sem enginn vissi um þá. Eiga menn aö hlægja eöa gráta. Ef til vill færi bezt á þvi aö gera hvort tveggja. Margar spurningar koma i hugann, þvi máliö er harla óskil janlegt. A meöan islenzkir flug- virkjar hafa i áraraöir þurft aö gegna störfum sinum viö hin frumstæö- ustu skilyröi, höfum viö, án þess aö vita þaö, átt þrjú vönduö upphituö og notaleg flugskýli á Kefla- vikurflugvelli. Þaö heföi ekki veriö amalegt hér áður fyr, aö geta flogiö sexunni, fjarkanum, köt- unni, þristinum og fleiri flugvélum suöur á Kefla- vikurflugvöll i stóru skoö- anirnar. Flugfélögin, Gæzlan og yfirleitt allir sem hafa rekið flug á Is- landi, allir undir sama þaki. Hugsiö ykkur millj- ónirnar sem heföu spar- ast, aðstöðumuninn, ör- yggið. Við skulum ekki ásaka neinn, þótt yfir- sjónin sé mikil, heldur hvetja þá, sem ráða þess- um málum i dag, aö bæta úr svo um munar. Þar scm við flugvirkjar áttum beinan þátt i þessari upp götvun, getum viö kannski sjálfum okkur um kennt, aö hafa ekki haft afskifti af þessum málum fyr. Þaö er svo greinilegt, og ljósar eftir þvi sem frá liöur, aö margt i flugmálum okkar þarf aöhald. Viö getum hjálpaö til viö aö veita þetta aöhald, þvi fátt, sem lýtur að fluginu, er okkur óviökomandi’. —BS. Góöir fundarmenn. Sumum ykkar hefur nú kannski dottiö i hug, þegar þiö sáuö þetta erindi um jafnréttismál á dag- skrá þessa fundar, aö enn væru þær aö þessar rauösokkur og hvort þessum málum væri ekki þegar komiö i höfn, meö sam- þykkt laga um jafnrétti kynjanna á siöasta Alþingi. Ef einhverjir ykkar hafa haldiö aö svo væri c; þaö hinn mesti misskilningur. Raunverulegt jafnrétti á ennþá langt i land. Enn rikir misrétti i skólum landsins, ennþá er langt frá aö réttlæti riki i launamálum, enn rikir misrétti á heimilunum, ennþá er þjóöfélagiö i heild gegn- sýrt af aldagömlum hlugsunar- hætti karlmannasamfélagsins, þegar sjálfsagt þótti aö karlmenn einir skipuöu allar ábyrgöarstöö- ur og stjórnuöu stóru og smáu i þjóöfélaginu. Bara skrautfjöður? En hvaö þá meö jafnréttislögin, gera þau þá ekkert gagn? Eru þau kannski bara skrautfjöður i hatti karlmannaþjóöfélagsins? Þau geta oröiö þaö ef viö sofnum á veröinum og höldum aö öllu sé borgiö meö þessum lögum. Þaö getur veriö okkur gagnlegt að rifja upp litiö dæmi um ástand þessara mála i dag. Skrifstofustjórinn og konurnar sjö. Nýlega var kveöinn upp i Borgardómi Reykjavikur dómur i máli þingritara eins, gegn Alþingi. Þessi umræddi þingritari var kona, sem vildi ekki una þvi aö vera verr launuö en karl- maöurinn sem vann viö hliö hennar sambærileg störf. HUn hélt þvi fram i réttinum aö störf hennar og umrædds karl- manns væru i alla staöi sambæri- leg og jafnframt vottuöu þaö 7 starfssystur hennar ásamt 3 öörum starfsmönnum Alþingis. Hins vegar hélt skrifstofu- stjórinn, sem aö sjálfsögöu er karlmaöur, þvi fram, aö karl- ritarinn heföi unniö ábyrgöar- meiri störf, m.a. stjórnaö verkum i forföllum yfirmanns þings- skrifta. Jafnframt kom i ljós aö enginn af þingriturunum vissi af þvi, aö hann ætti aö gegna þvi starfi, enda haföi hann heldur aldrei gert þaö Og hver var svo niðurstaöa dómsins? Jú, aö sjálf- sögöu skyldi kvennahjal hinna 7 kvenna dæmt dautt og ómerkt, en orö hins háttvirta skrifstofustjóra karlmannasamfélagsins tekin gób og gild. A þessu getum viö séö aö um- mlli 7kvenna hrökkva skammt á móti fullyrðingu eins karlmanns. Þetta dæmi og önnur þvilik sýna okkur, konum i Alþ.fl. aö við veröum aö gera upp hug okkar l þessum efnum og velta þvi fyrir okkur hvaö viö eigum aö gera, hvert viö viljum stefna og hvernig viö eigum aö vinna. Norskar Alþýðuflokks- konur hafa sina stefnu- skrá. Norskar Alþfl. konur hafa þegar velt þessum málum fyrir sér og mótaö sina stefnuskrá um jafnréttismál, sem þær fengu samþykkta á flokksþingi norska Alþ.fl. fyrir 1-2 árum. Þegar viö Kristin Guöm. og Helga Einarsdóttir vorum i heimsókn hjá þeim I fyrra, kynntumst viö þessari stefnuskrá norsku Alþfl. kvennanna. Okkur þóttihún mjög athyglisverö og i mörgum atvik- um til eftirbreytni fyrir Alþfl. konur á íslandi. Viö tókum okkur þvi til og þýddum hana lauslega i þeirri von aö þaö gæti siöar oröiö stuöningur þegar fariö veröur aö móta og marka stefnu islenskra Alþ.fl. kvenna l þessum málum. Þaö sem ég segi hér á eftir er aö meira og minna leyti hugmyndir sem koma fram i þessari stefnu- skrá norsku Alþfl. kvennanna. 1. kaflinn i stefnuskrá þeirra nefnist, „Markmiöiö meö vinnu okkar.” Þar sem mér finnst hann eiga sérstakt erindi til okkar ætla ég aö lesa hann hér i lauslegri þýöingu. Þar segir: „Meö starfi okkar I norska Alþýöuflokknum viljum viö breyta Noregi i sósialiskt þjóö- félag. Allir eiga að hafa áhrif á þær ákvaröanir, sem snerta þá sjálfa. Enginn á að lifa af ávöxt- Þriöjudagur 5. október 1976 SL 5&uv Þriðjudag ur 5. október 1976 VETTVANGUR 9 Ræða Ásthildar Ólafsdóttur á Landsfundi Sambands Alþýðuflokkskvenna: □ Ummæli sjö kvenna hrökkva skammt á móti fullyrðingu eins karlmanns □ Jafnrétti verður ekki raunverulegt fyrr en ábyrgðin á öllum störfum þjóðfélagsins - þar með talin heimilisstörf og húsverk skiptist í meginatriðum á bæði kynin □ Barn á kröfu á samfélagið, að það þroski það til samvinnu og til skilnings á meðbræðrum sínum □ Konurnar eiga skýlausan rétt til vinnunnar - ekki sízt sjálfra sín vegna □ ( þjóðfélagi framtíðarinnar ætti almenningur að taka meiri þátt í skipulagningu íbúða og hverfa allt frá byrjunarstigi hverju sinni - Það verður að vera öllum til góðs, hvort sem hin hefðbundna fjölskylda á hlut að máli eða hin leiðin er farin — Það á að bua í haginn fyrii alla aldursflokka. Þar á að ríkja jafnvægi í búsetu og atvinnumöguleikum KONUR ERU EINKANLEGA í lAglaunastörfum unum af vinqu annarra. Fram- leiöslan á aö miöast við raun- verulega þörf fólksins og allir eiga aö lifa I samfélagi, sem mótast af frelsi, jafnrétti og samábyrgö einstaklinganna gagnvart hver öörum. Konur jafnt sem karlar við stjórnvölinn Þetta getur þvi aöeins oröiö, aö þjóöfélaginu verði stjórnaö af konum og körlum i sameiningu og á jafnréttisgrundvelli. Meö sam- þykktum og stefnuyfirlýsingum, i stefnuskrám og starfsáætlunum hefur norski Alþýöuflokkurinn skuldbundið sig tU þcss aö taka upp ákveöna baráttu á fjöl- mörgum sviöum til aö breyta stööu konunnar i þjóöfélaginu. Kvenfélög norska Alþýöuflokks- ins lita á þaö sem sérstaka skyldu, aö frelsi konunnar veröi gert aö raunveruleika meö raun- hæfum stjórnmálaaögeröum bæöi iAlþýöuflokknum sjálfum og meb áhrifum flokksins i þjóöfélaginu. 1 dag standa konur höllum fæti i framleiöslustörfunum, . i stjórn- málastarfi, i opinberum félaga- samtökum, i menntunarlegu til- liti og svo mætti lengi telja. Staöa konunnar i framleiöslustörfunum er ekki í samræmi viö andlega og likamlega hæfileika hennar, heldur á hún rætur aö rekja til verkaskiptingar milli karla og kvenna sem varö til viö allt aðrar þjóöfélagsaöstæöur en nú eru. Vegna erföavenja og rikjandi for- dóma fyrirfinna drengir og stúlkur, karlar og konur, tvö mis- munandi þjóöfélög. Þetta veldur misræmi og miVlum vanda- málum. M.a. hefur þetta leitt til þess aö störfin i heild i þjóöfélag- inu eru metin á annan hátt en æskilegt er séö frá sjónarhóli konunnar. Húsmóðurstarfið hefur sérstöðu iHúsmóöurstarfiö hefur sér- stoöu, þar sem þaö er ólaunaö og þess vegna eru fæstar konur f jár- hagslega sjálfstæöar. Konur eru lika notaöar sem varavinnuafl i þjóöfélaginu. Ef þrengist um á vinnumarkaöinum eru þær notaöar i ihlaupavinnu eöa þá i hluta af fullu starfi. Þegar rfna- hagsöröugleikar steöja aö, eru þaö konurnar, sem fyrst er sagt upp vinnunni. Einnig er konurnar oftast aö finna I lægst launuöu störfunum. Þess vegna eru þaö fyrst og fremst atvinnurek- endurnir, sem græöa á hinni veiku stööu konunnar i þjóðfélag- inu. Vinnuafl karlmanna er notaö til hins ýtrasta i atvinnulifinu. Þess vegna eiga þeir ekki möguleika til að njóta samvistanna við böm sin og fjölskyldu sem skyldi. Viö sjáum engan tilgang I þvi, aö konur sækist eftir slikri aöstööu i þjóöfélaginu. Aöeins meö þvl að verkalýösstéttirnar fái aö stjórna framleiöslutækjunum getum viö mótaö samfélagiö þannig aö þaö taki fullt tillit til barna og full- oröinna, kvenna og karla. Frelsi konunnar er óaöskiljanlegur hluti af frelsi hinna vinnandi stétta. Sama sagan Meö þetta i huga álitur kvenna- hreyfing norska Alþýöuflokksins: aö frelsi kvenna fáist aöeins I sósialistisku þjóöfélagi. aö viö þær aöstæöur sem rikja I dag séukonursá hópur í þjóo- félaginu sem þarf aö eiga sér baráttusamtök sem beita sér fyrir séráhugamálum kvenna. Kvennahreyfing norska Alþýöuflokksins telur sig vera slik baráttusamtök og vill meö starfi sinu I Alþýöuflokknum og samfélaginu vinna aö þvi aö gera sósialistiskt samfélag aö veruleika, sósíalistlkst þjóöfélag sem er mótaö og stjórnaö af konum og körlum i sameiningu.” Næsti kafli I stefnuskrá þeirra norsku fjallar um konur I Alþfl. norska, hver séu áhrif þeirra og völd i flokknum, bæöi I stjórn- sýslu og stefnumörkun. Kristin Guömundsd. hefur gert þessu góö skil, hvaö snertir okkur Alþýöu- flokkskonur hér á landi I erindi, semmargar okkar hafa vafalaust heyrt hana flytja. Viö samanburö á þvi sem þar kom fram og upplýsingunum um þessi efni hjá norsku flokkssystrum okkar kom i ljós, aö þaö er nokkurnveginn sama sagan i báöum löndunum, þ.e. aö áhrif okkar og völd eru hvergi nærri i réttu hlutfalli viö tölu okkar i flokknum. Þó veröur þaö aö segjast aö viö Alþ.fl.konur á Islandi erum enn verr settar en stöllur okkar i Noregi. Þær áttu t.d. 1969 10 Alþfl. konur á þingi af 15 konum sem þá sátu á þingi og þegar kosnir voru 15 menn i miö- stjórn norska Alþfl. 1971 voru kosnar 5 konur og 10 karlar. Kvennahreyfing norska Alþfl. kvenna telur þaö mikilvægt hlut- verk sitt aö vinna aö auknum áhrifum kvenna innan verkalýös- hreyfingarinnar. Þeta á einnig viö um okkur. Samvinna kvenna I Alþfl. og verkalýöshreyfingunni er nauösynleg til aö ná góöum árangri. Þaö veröur aö hvetja Alþfl. konur meira en gert hefur veriö, til þess aö gerast starf- samir félagar og láta ekki sitt eftir liggja i þátttöku I trúnaðar- og baráttustörfum þar. Þekkingin eflir sjálfstraustið Gamaltorðtak segir aö mennt sé máttur. Skortur á menntun og starfsþjálfun er vafalaust mikil- vægur þáttur i þvi, hve hægt miöar i jafnréttisbaráttunni. Konur finna til vanmáttar. Þess vegna eru konur ófúsari aö gegna forystustörfum eöa ráöa sig I störf trúnaöarmanna. Þetta undirstrikar þörfina á þvi aö konur fái aukna menntun og sé auöveldaöur aögangur aö skólum og öörum fræöslustofnunum. I mörgum tilvikum er skortur á sjálfstrausti konum fjötur um fót, en menntun og aukin þekking eflir sjálfstraustiö. Þess vegna þarf aö örva og hvetja konur til aö afla sér menntunar, taka þátt i námskeiðum, nota sér náms- flokka og aöra fulloröinsfræöslu. Konur á námsskeið um sveitarstjórnarmál Þaö þarf aö hvetja konur til aö taka þátt i námskeiöum sem fjalla um ýmis verkefni sveitar- félaga og kostnaöurinn sem leiðir af þátttöku þeirra á aö greiö ast af sveitarfélögunum sjálfum. Sveitarstjórnarmenn Alþfl. veröa aö beita sér fyrir þvi aö i fjárhagsáætlunum sveitarfélag- anna sé gert ráö fyrir þessum kostnaöi. Þá eigum viö Alþýöu- flokkskonur aö stuöla aö og standa fyrir ráöstefnum og vinnuhópum þar sem stefnuskrá flokksins og ýmis sérmál kvenna eru tekin til umfjöllunar. Þaö er jafnframtáriöandi aö þau viöhorf og stefna sem menn koma sér saman um á þessum vettvangi verði vandlega kynnt forystu- mönnum Alþýöuflokksins. Þá er kannski ekki úr vegi aö hyggja litið eitt aö stööu konunnar i fram leiöslustörfunum. Staða konunnar hefur breytzt Staöa konunnar i framleiöslu- störfunum hefur breyst meö breyttum atvinnuháttum I þjóö- félaginu. Þróunin hefur oröiö sú, aö æ meira af heimilisiönaöi er gert i vélum. Fjölmargt af þvi, sem konurnar áöur fyrr inntu af höndum heima, er nú gert af verksmiðjum og þjónustufyrir- tækjum ýmis konar. Verkaskipt- ingin á heimilimum hefur hins vegar litiö breyzt. Mörgum finnst þaö eðlilegt aö allur vinnudagur konunnaj* sé á heimilinu, allt ævi- starf hennar sé bundiö viö heim- iliö. En jafnvel þótt þurfi aö sinna heimili og smábörnum, þá eru heimilisstörfin langt frá þv.i áö vera fullt ævistarf fyrir eina manneskju. Þess vegna er það staöreynd: aö jafnrétti karla og kvenna veröur ekki raunverulegt fyrr en ábyrgöin á öllum störfum þjóö- félagsins, þar með talin heimilis- verk og húsverk, skiptist i megin- atriöum á bæöi kynin. Og þess vegna er þaö líka mikilvægt pólitiskt markmiö aö vinna aö þvi, aö konur jafnt sem karlar fái aö sinna því starfi I þjóöfélaginu sem hæfileikar þeirra og vilji stendur til. Barnið á að þroskast til samvinnu og skilnings I samfélaginu i dag er mjög vafasamt hvort heimilin ein geti veitt vörnum þann félagslega undirbúning, sem er forsenda fyrir hamingjuriku llfi. Litlu fjöl- skyldurnar hafa tekið viö af stóru fjölskyldunum, sem áöur voru algengastar. Barn sem er aö hluta til á heimili sinu og dag- vistarstofnun meö sérþjálfuöu starfsliöi, fær meiri alhliöa örvun og umönnun en þaö barn, sem aöeins er heima. Barn á kröfu á samfélagið, aö þaö þroski þaö til samvinnu og til skilnings á méöbræörum slnum. Þess vegna veröum við Alþýöu- flokkskonur aö gera þær kröfur til forustumanna okkar, bæöi i landsmálum og sveitarstjórnar- málum, aö þeir berjist fyrir þvi meö oddi og egg, aö sem viöast sé komiö á fót dagvistarstofnunum og skóla-dagheimilum, þannig aö sérhvert barn geti notiö dvalar þar um lengri eða skemmri tima, jafnframt þvi, aö móður þess er tryggö aöstaöa til aö geta verið frjáls þátttakandi í atvinnulifinu, ef hugur hennar stendur til þess. Hæfileika kvenna á að nýta Konurnar eru vinnuafl og þær eiga skýlausan rétt til vinnunnar, - ekki sist sjálfra sin vegna* Framlag konunnar i atvinnulifinu er nauösyn, sem verður brýnni meö hverju árinu sem liöur. Þjóöfélagið verður að nýta vinnu- afl og hæfileika kvenna. Þaö hefur ekki ráö á ööru. Sá hluti þjóöarinnár sem framleiöslu- störfin stundar, fer sifellt minnk- andi. Fleiri og fleiri nota mikinn tima til aö mennta sig, lifaldurinn lengist og eftirlaunaaldurinn færistniöur. Færri eiga aö brauö- fæða fleiri en nokkru sinni áöur. Meiri timi foreldra fyrir börn Ef viö eigum aö halda hagvext- inum á komandi árum, aö ekki sé talaö um aö auka hann, þá gerir þetta miklar kröfur til þess hluta þjóöarinnar, sem stundar atvinnulifiö. Þjóöfélaginu ber skylda til aö gera ráö fyrir öllum þjóöfélagsþegnunum, þegar veriö er aö skipuleggja vinnustaöi i bæjum og i sveitum. Ef atvinnulifiö er skipulagt meö þaö fyrir augum, aö allir sem til þess eru færir taki þátt I þvi, þá mun hver einstaklingur á vinnu- markaöinum geta stytt vinnu- tlma sinn. Þaö leiðir aftur til þess, aö foreldrar fá meiri tima tilað vera með börnum sinum, og njóta fjölskyldulifsins, og allir fá meiri og betri tækifæri til aö njóta lifsins. A þetta held ég aö viö veröum aö leggja mjög rika áherslu og vekja bæði karla og konur i flokknum og annars staöar til umhugsunar um þetta eins og fleira i jafnréttismálum. En þaö er þrennt sem er ein- kennandi fyrir stööu kvenna i atvinnulifinu: Þær eru fyrst og fremst i störfum sem eru á ein- hvern hátt tengd eöa i ætt viö hin hefðbundnu heimilisstörf eða uppeldisstörf. Þær finnast einkanlega i láglaunastörfum. Þær finnast sjaldan i störfum yfirmanna. Leiðbeiningar um starfsval Alþýöuflokkurinn á aö setja sér þaö markmiö aö tryggja jafnari dreifingu kvennanna i atvinnu- lifinu I hin ýmsu störf, sem þar eru og eru þá ekki störf yfir- manna undanskilin. Mikilvægt tæki til aö ná þessu eru leiöbeiningar um starfsval. I dag er eölilegast að þessar leiöbein- ingar um starfsval fari fram i skólunum. En margt bendir þó til þess, aö slikar leiöbeiningar muni mótast um of af hefðbundinni verkaskiptingu. Þess vegna þarf aö gæta þess vel aö leiöbeinendur um starfsval miði leiöbeiningar sinar viö hæfi- leika og færni hvers einstaklings, burt séð frá þvi hvort drengur eða stúlka á þar hlut aö máli. Einnig aö á öllum vinnumiðlunarskrif- stofum landsins sé sérstök upplýsinga- og ráðgjafaþjónusta fyrir konur sem óska aö fara aö vinna utan heimilis eftir aö hafa eingöngu stundað heimilisstörf i nokkur ár. Þessi upplýsinga- og ráðgjafarþjónusta veröi öllum kunn og meöal annars veröi reynt aö leita þá uppi sem hennar þarfnast. Vinnumiðlunar- skrifstofur fái nýtt starfssvið I framtlðinni á aö gera vinnu- miölunarskrifstofurnar aö þjóö- félagsleg. miöstöövum sem leiti uppi og skrái allar óskir um atvinnu og komi síðan á framfæri þeim atvinnumöguleikum sem fyrir hendi eru hverju sinni. Jafnframt ættu vinnumiðlunar- skrifstofurnar aö hafa á hendi ráögjöf og leiðbeiningarum þjálf- unar- og menntunarmöguleika kverna, sem gera þær hæfari til þáttiöku I atvinnulífinu. I samfélaginu i dag er reiknað meö þvi að verksviö giftra kvenna sé innan veggja heimilisins. Það er skortur á vinnu fyrir konur og þjónusta viö heimilin er ófull- nægjandi. Mikinn meirihluta full- orðinna kvenna vantar starfs- menntun. eöa aðra menntun til þess að þær veröi samkeppnis- hæfar á vinnumarkaöinum. Meöan engin breyting veröur á þessu munu margar konur vinna einungis á heimilum sinum, en vinnuframlag þeirra á heimil- unum er ekki reiknaö meö I þjóöartekjunum. Þær fá ekki laun fyrir vinnu sina og hafa þess vegna ekki atvinnutekjur, sem veita þeim fjárhagslegt sjálf- stæöi. Meðal heimavinnandi hús- mæöra er á vissan hátt atvinnu- leysi. Þaö kemur ekki fram á skýrslum. Ef þær láta skrá sig atvinnulausar hafa þær ekki rétt til atvinnuleysisbótatrygginga. Ef viö eigum aö vænta bóta á þessu fyrir þær sem vinna heima verðum við aö skilgreina oröiö húsmóðir. Skilgreining á starfi húsmóður Og norskar alþýöuflpkkskonur skilgreina þaö þannig: Húsmóöir er einstaklingur án launa, sem ber ábyrgð á stjórn og umönnun fjölskyldu, er samanstendur af börnum og öðrum t.d. öldruðum eða öryrkjum, sem ekki geta séð um sig sjálfir og ekki fá aöra umönnun. Af þessu leiöir þaö, aö sú kona sem dvelur innan veggja heimilis án þess að þurfa að annast börn, gamalmenni eða öryrkja getur ekki talist hús- móðir samkvæmt þessari skil- greiningu. Hún á þess vegna fullan rétt á að láta skrá sig atvinnulausa, ef þjóöfélagið er ekki þess megnugt aö veita henni tækifæri til vinnu. Jafnfráleitt er þaö aö láta konu sem lifir eins og skrautjurt i blómapotti eigin- manninum til augnayndis og ánægju veröa aö einhverjum skattaf riðindum fyrir eigin- manninn. Hins vegar þarf ríkið að launa einstaklingi sem gegnir störfum húsmóöur eftir skilgreiningunni hér aö framan meö auknum fjöl- skyldubótum og skattalækkunum og meta þar meö þessi stðrf sem gagnleg fyrir þjóöfélagiö i heild. Þjóðfélag framtiðarinnar I þjóöfélagi framtiöarinnar veröur aö rikja frelsi fyrir hvern einstakling og þaö veröur aö búa þannig aö honum aö hann geti notiö hæfileika sinna og áhuga- mála. Þar verður aö vera þjónusta bæöi fyrir unga og aldna, fyrir fjölskyldur og einnig fyrir einstæða. I þjóðfélagi framtlöarinnar ætti almenningur aö taka meiri þátt I skipulagningu ibúða og Ibúða- hverfa allt frá byrjunarstigi hverju sinni. I dag er mest tillit tekið til hinnar venjulegu fjöl- skyldu þ.e.a.s. móöur, fööur og tveggja til þriggja barna innan viö eða á skólaaldri. En þetta er ekki nógu raunhæft. Þjóöfélag framtiöarinnar verður aö hafa þarfir einstaklingsins i sjónmáli. íbúöahverfi framtiðarinnar verður aö risa eftir þeirri grund- vallarreglu. Þaö veröa að koma þjónustu- og tómstundastofnanir, sem gera samfélagið þægilegra og tillitssamara en þaö er viðast hvar i dag. Þaö veröur öllum til góös, hvort sem hin heföbundna fjölskylda á hlut aö máli, þar sem karl- maöurinn aflar fjárins og konan vinnur á heimilinu eöa hin leiöin er farin, þar sem báðir aöilar taka þátt i atvinnulifinu. Einstæöir og aldraöir hafa einnig þörf fyrir aöstoö sikra þjónustumiðstöðva. Höfuöatriöiö i skipulagningu slikra hverfa er þaö, aö fullt jafnvægi sé, i búsetu og atvinnumöguleikum. Samfélag framtiöarinnr á aö búa i haginn fyrir alla aldurs- flokka, fyrir einstæöa jafnt sem fjölskyldur, meöal annars meö þviaö byggja hús fyrir félagslega aöstööu, iþrótta- og leiksvæöi, kvikmynda- og kaffihús og þannig mætti lengi telja. Samfélag framtiöarinnar á aö sjá um að atvinnustaöir séu sem næst byggðakjarnanum og það á að leggja áherslu á aö atvinnulifiö i byggðahverfinu bjóöi upp á breytilegan vinnutima. Jafnframt þvi að samgöngur milli vinnustaða og heimilis séu bæöi þægilegar og ódýrar. Samfélag framtíöarinnar sér um aöalltaf séu fyrirhendi nægilegar dagvistunarstofnanir fyrir börn og litíö verði á tómstundaheimili fyrir börn og unglinga I hverf- unum sem sjálfs%gðan hlut. I samfélagi framtiöárinnar veröi skólabörnum gefinn kostur á máltiöum i skólani>na,og einsettur skóli og samfelldur'slTóladagur veröur talinn til sjálfsagöra mannréttinda nemenda. Þetta á erindi til okkar Ég hef nú drepiö hér á ýmsa þætti, sem mér finnst aökallandi aö taka rækilega til umhugsunar, mikiö áf þessum punktum er tekið úr stefnuskrá norskra Alþfl. kvenna en allt sem ég hef tekið frá þeim finnst mér aö eigi einnig erindi til okkar hér á landi og vona ég aö þiö ræöiö þessi mál itarlega i starfshópunum hér á eftir. Okkur miðar með þvi móti einu Og þetta frambúöarsamfélag sem ég hef rætt um hér á und- an verðum við Alþýðuflokks konur að vera þátttakendur i að marka og móta og þaö getum viö þvi aðeins gert, að við leggjum okkur allar fram, leggjum fram vinnu og aftur vinnu til þess að efla Alþfl. og jafnaðarstefnuna, enmeð þvi móti einu miðar okkur áfram á leiðinni til betra og rétt- látara þjóöfélags.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.