Alþýðublaðið - 21.01.1977, Blaðsíða 2

2 STJÚRNMÁL
Föstudagur 21. janúar 1977.
alþýðu-
blaðíö
Útgefa.idi: AlþýOuHokkurinn.
Rekstur: Rcykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgöarmaður: Arni Gunnarsson. Fréttastjóri: Bjarni Sigtryggsson.
Aðsetur ritstjórnar er i Siðumúla 11, simi 81866. Auglýsingadeild, Alþýðuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi 14906.
Áskriftarsimi 14900. Prentun: Blaðaprent h.f. Áskriftarverð: 1100 krónur á mánuði og 60 krónur i lausasölu.
Sambúð Aiþingis og þjóðar
Alþingi kemur saman á
mánudag að loknu jóla-
leyfi. Fjölmörg mál bíða
úrlausnar þingsins, og
líklega getur vinnudagur
orðið langur hjá þing-
mönnum fram á vor.
Þess er að vænta, að
þingmenn hafi notað
leyf ið til að kynna sér og
lesa um mál, sem nú eru
til meðferðar á þingi.
í umræðum um Alþingi
að undanförnu hef ur tals-
vert borið á þeim stað-
hæfingum, að virðing
þingsins meðal alþjóðar
hafi farið þverrandi.
Þetta er að nokkru leyti
rétt. Af ýmsum ástæðum
hefur dregið úr áhrifum
þingsins á gang þjóðmál-
anna. Völd þess hafa
komizt í hendur em-
bættismanna og stofn-
ana, og þingið hefur litið
gert til að f ylgjast með og
fylgja eftir málum, sem
það hefur afgreitt.
Ástæðurnar fyrir þessu
eru margvíslegar. Þjóð-
félagið hefur-tekið á sig
nýja og flóknari mynd.
AAeira og meira er leitað
til embættismanna og
sérfræðinga við frágang
frumvarpa og fram-
kvæmd laga eftir að þau
hafa verið afgreidd frá
þinginu. Þá hefur því
einnig verið kennt um, að
á síðustu árum hafi úr
röðum þingmanna horfið
margir stjórnmálaskör-
ungar, og vandfyllt hafi
verið í þeirra skörð.
Alþingi hefur tekið á
sig mynd afgreiðslu-
stofnunar. Fjárlög eru
afgreidd á skömmum
tíma, og þau eru orðin svo
umfangsmikil og flókin,
að ekki er unnt fyrir ein-
staka þingmenn að kynna
sér þau til hlítar. Þannig
eru samþykktir milljarð-
ar króna til ráðuneyta og
stofnana þeirra, án þess
að nokkur athugasemd sé
gerð við einstaka liði.
Enginn spyr: Hvers
vegna þarf viðkomandi
stofnun þessa fjárhæð til
kaupa á tækjabúnaði eða
húsnæði. Áætlanir stofn-
unarinnar eru teknar
góðar og gildar. Þar með
lýkur afskiptum þingsins,
punktur og basta.
Það er þó annar þáttur í
störfum þingsins, sem
ekki er siður mikilvægur,
en hefur orðið hornreka.
Þar er átt við samskipti
þingsins við almenning. Á
sama tíma og þingið hef-
ur orðið að afgreiðslu-
stofnun hefur það einnig
verið fyrirgreiðslustofn-
un. Þingmenn hafa átt
annríkt við að sinna hátt-
virtum kjósendum úr
heimakjördæmum. Þetta
hef ur gengið svo langt, að
þingsalir hafa verið tóm-
ir og erfitt að ná þing-
mönnum saman til at-
kvæðagreiðslu. Þingfor-
setar tóku á sig rögg f yrr
í vetur og bönnuðu að
þingmenn væru truflaðir
á reglulegum fundartim-
um, nema þeir gæfu sér-
stök fyrirmæli þar um.
En það eru ekki sam-
skiptin við einstaka hátt-
virta kjósendur, sem
koma þingmönnum og
þinginu sjálfu í samband
við almenning. Þar þarf
meira að koma til. Nauð-
synlegt væri, að skólafólk
gæti heimsótt þingsali
undir stjórn þingmanna,
eða annarra, sem fróðir
væru um þingsöguna.
Fyrir þeim þyrfti að út-
skýra skipulag og störf
Alþingis og segja sögu
þess. Aðrir hópar í þjóð-
félaginu þyrftu einnig að
geta átt kost á slíkum
f ræðsluf erðum. Þetta
gæti aukið skilning á
störf um Alþingis og dreg-
ið úr þeim sleggjudóm-
um, sem stundum eru
kveðnir upp að tilefnis-
lausu.
I gær heimsótti hópur
manna Alþingi, og voru
það nokkur tímamót.
Þingmaður sagði gestum
í stuttu máli sögu þings-
hússins og greindi frá
helztu þáttum í störfum
þingsins. Hann svaraði
spurningum, sem urðu
fjölmargar. Allir héldu
fróðari á bortt. Þetta
mun vera í fyrsta skipti
að skipulögð er slík
skoðunarferð um þing-
húsið fyrir hóp íslend-
inga, en nokkrir hópar út-
lendinga hafa verið boðn-
ir.
Vonandi getur þetta
orðið upphaf þess, að
nánara samband skapist
milli þings og þjóðar.
Þetta ætti að verða reglu-
legur þáttur í störfum
þingsins, rétt eins og í öll-
um nágrannalöndum
okkar. Þeir, sem heim-
sóttu Alþingi í gær urðu
að minnsta kosti þess vís-
ari, að á hyrningarstein
Alþingishússins er klöpp-
uð þessi setning: ,,Sann-
leikurinn mun gera yður
f rjálsa."
—ÁG—
Er unnt að kaupa vísindaheiður
Kröflusérfræðinganna fyrir íslenzk
ar álkrónur?
Eftirfarandi hugleið-
ingar sendi Jöhá blað-
inu, og er ekki fjarri
þvi, að þær lýsi þeim
hug, sem almenningur
ber til þeirra manna, er
semja nú Kröflu-ævin-
týrið. —
Noröur viö Kröflu á litla þjóö-
in viö yzta haf yfir höföi sér ein-
hverjar þyngstu búsifjar af
mannavöldum, er sögur fara af.
Hafisar og eldgos eru gamlir
og kunnir vágestir, sem Islend-
ingar hafa oröiö að þola
möglunarlaust, enda þar við
störan aö deila. En höfuöskepn-
urnar veröa ekki sóttar til saka
vegna Kröfluplágunnar, jafnvel
þótt jaröeldur veröi þar laus og
jafni svo rækilega yfir glópsk-
una, aö hún fyrirfinnist aöeins á
spjöldum sögunnar og á þeim
milljaröa - vixlum, sem þjóöin á
eftir aö borga i framtiöinni.
Á sér enga hliðstæðu
Venjulegt fólk, sem ennþá
hefur þá skoöun, aö hver heil-
vita maður eigi aö vera ábyrgur
geröa sinna og hlutverki sinu
trúr, starir á Kröflufjárglæfr-
ana orölaus af undrun. Liggur
viö borö, aö mönnum finnist
sem blindar og óviöráöanlegar
höfuöskepnur hafi þar frá upp-
hafi einar ráöiö feröinni, allt frá
kokkteilveizlunni, þegar ten-
ingunum var kastaö, og túr-
binuævintýrinu til þessa dags.
Er furöa þótt landslýöur sé
gáttaöur? Ráösmennskan viö
Kröflu á sér engar hliöstæöur á
Islandi og þótt viöar væri leitaö.
Rikisstjórninöll og Kröflunefnd
leikur sér þar meö risafjárhæöir
láglaunaþjóöar svo aö jafngildir
herkostnaöi mestu hervelda
heims, ef jafnaö er viö þjóöar-
tekjur.
Sérfræðingar Orku-
stofnunar
Um þessa ráösmennsku ráö-
villtra og ábyrgðarlausra
ráösmanna hefur mikiö veriö
rætt og ritaö um langt skeiö og
skal þvi ekki fjölyrt hér frekar
um þann þátt aö sinni.
En fleiri eru leikendur i þess-
ari Kröflutragediu en rikis-
stjórn og Kröflunefnd. Um þá
hefur veriö minna rætt og ritaö
en efni standa til.
Hér er átt viö þá sérfræöinga
Orkustofnunar og aöra vfsinda-
menn og verkfræðinga, sem
Kröflunefnd viröist hafa herleitt
möglunarlaust út i Kröflukvik-
syndiö.
Er visindaheiöur og sérfræöi-
menntun þessara manna svo
billeg, að unnt sé fyrir pólitfska
spekúlanta aö kaupa hvort
tveggja, ekki fyrir 30 silfurpen-
inga, heldur aöeins fyrir
Islenzkar álkrónur, sem fljóta á
vatni?
Hér er spurt i alvöru um mik-
iö alvörumál. Taka visinda-
menn okkar og tæknisérfræö-
ingar þátt i glæfralegu fyrir-
hyggjuleysi á borö viö Kröflu-
virkjun, aöeins ef þeir fá greitt
fyrir ómakiö? Láta þeir stjórn-
völd, sem skortir alla sérfræöi-
þekkingu, leika meö sig eins og
tindáta, þó aö kunnátta þeirra
og jafnvel heilbrigö skynsemi
hrópi varnaöarorö f eyru
þeirra?
Leysið frá skjöðunni
Hvaö segja læknarnir?
Myndu þeir kannski vinna eftir
fyrirmælum Gunnars Thorodd-
sen og Jóns Sólness, ef þessir
stjórnmálamenn væru orönir
eins konar yfirlæknar á Lands-
spítala og Borgarsjúkrahúsi?
Þaö er fyrir lögnu timabært,
aö sérfræöingar Kröfluvirkjun-
ar leysi frá skjóöunni og segi
bjóöinni afdráttarlausan sann-
leikann i stað þess aö þegja
þunnu hljóöi eöa svara öllum
spurningum meö óræöum vifi-
EIN-
DÁLKURINN
Batamerki
íhaldsins
léttvæg
Undanfarna daga hef-
ur mátt lesa i Morgun-
blaðinu. hvern leiðarann
á fætur öðrum, þar sem
reynt er af veikum
mætti að klóra yfir getu-
leysi ríkisstjórnarinnar i
efnahagsmálum og
botnlausa óreiðu í rikis-
fjármálum.
Þessi rikisstjórn
íhalds og Framsóknar
hóf starfsferil sinn með
stórum orðum um raun-
hæfar aðgerðir i efna-
hagsmálum. Fijótlega
þögnuðu þessar raddir,
verðbólgan magnaðist
meira en dæmi voru til
um, °8 fjármálaóreiða
rikisins fylgdi eftir,
samkvæmt hefðbundn-
um venjum steingelds
embættismannakerfis.
A þessari þróun hefur engin
breyting oröið hvað mikið sem
Morgunblaðið hamast við að
sannfæra landsmenn um bata-
merki f efnahagsmálum.
En nú fer senn að lföa að
kosningum. Rikisstjórnin stendur
uppi i miöri verðbólgunni og
heimtar lagfæringar. Rikis-
ktjórnin heimtar að fjármálaráð-
herra skili pappirum sem sýni
bata. Fjármálaráðherra gefur út
dagskipan um að nú skuli gert
hreint I rábuneytinu, ekki bara I
fjármálaráðuneytinu, heldur I
öllum ráöuneytum og stofnunum
rlkisins. Minna má þaö ekki vera.
Svo koma pappirarnir fram
fyrir alþjóö þegar búiö er aö
millifæra hæfilega mikið á stóru
skýrslu rlkisfjármálanna.
Þá er rööin komin að Morgun-
blaðinu. „Athyglisverö bata-
merki komu i ljós f flestum þátt-
um efnahagsmála þjóöarinnar á
liönu ári,” segir Morgunblaöið i
leiöara sl. miðvikudag. Siöan eru
batamerkin talin upp: (1) halla-
laus rlkisbúskapur, (2) stöövun á
skuldaaukningu rikissjóös, (3)
stöövun á vexti rikisútgjalda, (4)
hjöðnun á viðskiptahalla, (5)
minnkun veröbólguvaxtar, (6)
batnandi gjaldeyrisstaöa, sem þó
er aö visu neikvæði.
Þótt ástandið sé aö visu alvar-
legt i efnahagsmálum þjóöar-
innar fer varla hjá þvi aö mönn-
um stökkvi bros viö slikan lestur.
Eins og áöur segir fer nú óöum
aö styttast til kosninga. Astandiö i
efnahagsmálunum er skugga-
legra en nokkru sinni fyrr, verö-
bólgan heldur áfram og almenn-
ingur kvartar sáran undan ofur-
þunga skatta og annarra út-
gjalda.
Rikisstjórninni er þvi nauðsyn-
legt að grlpa til allra tiltækra
ráða til aö sannfæra almenning
um batnandi horfur.
Yfirklór Morgunblaösins dugar
ekki til að sannfæra almenning.
Nú hefur varalið ihaldsins, dag-
blaöiö Visir, sjálfstætt, vandaö og
hressilegt, aö eigin sögn, lfka
hlaupiö til hjálpar.
1 leiöara þess blaðs I gær segir
aö rfkisstjórninn sé nú I endur-
reisnarham og aö eyöslustefnan
veröi lögö til hliöar. Þar er lögö
áherzla á aöhaldsráöstafanir
fjármálaráðuneytisins og fjár-
málaspeki Morgunblaösins
Framhald á bls. 10