Alþýðublaðið - 21.01.1977, Blaðsíða 4

Föstudagur 21. janúar 1977. S83S*
4 SJONAR^IÐ
Mikið hefur verið
rætt og ritað um fljúg-
andi furðuhluti á siðum
þessa blaðs að undan-
förnu, svo mikið að
blaðið er gjarnan kall-
að Marz-tiðindi manna
á meðal. Ekki er ætlun-
in að taka þetta mál
upp að nýju hér i þess-
ari dagbók, ekki að
koma með ferskan
fróðleik af furðusynum
eða reyna að troða lae-
vislegum áróðri inn á
blásaklausa lesendur.
Hér er ætlunin að fjalla
um málið frá annarri
hlið, sem sagt þeirr,
hvernig menn bregðast
gjarnan við ef þeir sjá
eitthvað, sem þeir
skilja ekki.
Sendur á hann diskur
Ekki þarf ég að fletta upp f
erlendum bókum eða lesa
skýrslur geölækna til að finna
gott dæmi um viðbrögð, er
verða til þegar maður sér eitt-
hvað sem hann trúir ekki að sé
til. Dæmið er sem sagt mjög
nærtækt.
Undirritaður hefur aldrei far-
ið í launkofa með það að hann
trúi þvf, að til séu fijúgandi
diskar, þótt hann hafi aldrei séð
slfka sjáifur. Eins og hver sá
annar, sem hefur aðrar skoö-
anir en gengur og gerist og flík-
ar þeim ótæpilega, hefur undir-
ritaður veriö hæddur oft á tiö-
um, en staðið uppréttur og keik-
ur eftir sem áöur enda trúin
bjargföst. Meöal þeirra, sem
hafa látiö hvað mesta vanþókn-
un íljósi á þessari diskadeliu, er
vinur minn og samstarfsmaður.
Dag einn hvað svo rammt að
háði og spotti þessa manns i
minn garð og skoöana minna
(sagöist hafa frétt af heilu
bollastellunum á flugi) að ég
gerði mig byrstan og sagðist
vera umboðsmaður fljúgandi
diska á islandi og héldi hann
sér ekki á mottunni, yröi sendur
á hann diskur til að sannfæra
hann. Hláturinn heyrðist ennþá
þegar hann bjó sig undir að fara
heim. Hann fór heim snemma
til aö geta lagt sig fyrir kvöld-
vaktina sem hann átti að taka.
Hljóp sem óður væri
Nú kem ég ekki viö sögu nokk-
urn tlma og verð þvi aö styðjast
við frásagnir sjónarvotta.
Kvöldvaktin var róleg og
nokkuö fljótt búin. Þar sem veð-
ur var allgott, heiöskirt, logn, en
nokku frost, ákvað þessi vinur
minn að ganga heim, enda ekki
langt að fara. Þegar hann er aö
ganga yfir Suðurlandsbrautina,
brúnaþungur og beinn I baki,
enda Svarfdælingur að ætt og
uppruna, sér hann út undan
loðnum augabrúnunum allmik-
inn ljósagang. Litur hann nú
upp (hann stendur úti á miöri
Suöuriandsbrautinni að sögn
sjónarvotta) og sér þar allstór-
an hlut sem skiptir litum og
snýst. Sýndist honum hluturinn
vera yfir Breiðholti. Undrunin
er eigi alllitil, neöri vörin sigur
niður á bringu, enda heldur
hann sig sjá þarna hlut, sem
hann trúir bara að sé alls ekki
til. Nú hafði safnazt saman álit-
legur fjöldi bila, sem komust
hvorki fram né aftur vegna
þessa undarlega manns sem
stóð þarna úti á miðri götu, gap-
andi út I loftið. Þegar menn
höfðu hlegið nægju sina að hon-
um, tók þeim að leiðast biðin og
vöktu á sér athygli meö hjálp
bilflautunnar. Tók hann þá á rás
og hljóp i austurátt á miklum
hraða.
Heimilisfriðurinn rof-
inn
Nú vikur sögunni aftur til
min. Ég hafði gengið snemma
til náða hafði nýlokiö við að lesa
góða bók. Ég var rétt að svifa
inn I sæluland draumheima, þar
sem heill herskari ótrúlega fag-
urra kvenna þjónaöi mér og
hlýddi hverri þeirri ósk, er ég
hafði fram að færa, þegar barið
var harkalega að dyrum. Ég
rauk upp með andfælum og
spurði hvað væri um aö vera
(má vera að ég hafi ekki orðað
þaö alveg svona kurteislega).
Mér var svarað, að beðið væri
um mig i símanum. Sennilega
værihér drukkinn maður á ferð,
en hann heföi krafist þess að fá
að tala við mig. Maöurinn væri
mjög óöamála og erfitt væri að
skilja hann. Allt þetta var mér
sagt á leið minni að herberginu
þar sem siminn er geymdur.
Þegar ég tók upp tólið heyrði
ég á þungum andardrættinum,
að þarna var maöur, sem mikið
var niður fyrir. Ég vogaði mér
að segja: „Halló”. Svo komst ég
ekki að lengi vel.
,,Ég ætla að byrja á þvi aö
taka það fram að ég er ekki
fullur. Hefurðu litiö út? Af
hverju hefurðu ekki litið út?
Littu út strax. ,,Ég gat skáskot-
iö spurningu á milli næst þegar
hann þurfti að draga andann.
,,Af hverju ætti ég aö lita út”?
Axel Ammendrup
e--------------—
Svo kom oröaflaumurinn aft-
ur. Eftir nokkrar minútur róð-
aöist vinurinn niður og gat sagt
mér allt af létta. Mig grunaði aö
hann væri fullur en fór samt út
til að gá. Ég sá ekkert, en þegar
ég sagði honum það, trylltist
hann á nýjan leik.
„Og þú þykist trúa á fljúgandi
diska og sérö þetta ekki einu
sinni”, sagöi hann og margt
fleira i þeim dúr.
Til þess að leggja mitt að
mörkum til þess að hann næði
aftur andlegu jafnvægi, fór ég út
aftur. Ég horfði lengi á stjörnu,
sem skein nokkuð skært. Siðan
fór éginnogsagöi: „Jú, ég held
að ég hafi séð hlutinn, hann er
bara kominn svo langt i burtu”.
Við þetta róaðist röddin i sim-
anum nokkuð.
Framhald á bls. 10

Nýting en ekki
sóun
Timaritið Heima er bezt hóf
göngu sina árið 1951 og hefur þvi
komið út reglulega i 26 ár. Rit-
stjóri er Steindór Steindórsson
frá Hlöðum. Blaðið hefur lagt
mikla áherzlu á þjóðlegan
fróðleik og má þar finna sitt af
hverju i þeim dúr, sem ekki
veröur fundið betur aögengilegt
I öðrum ritum.
i blaðinu birtist einnig reglu-
lega pistill frá ritstjóra, eins-
konar hugvekja til landsmanna,
sem venjulega fellur mjög vel
inn i umræður manna og það,
sem efst er á baugi hverju sinni.
1 ellefta hefti 1976 má lesa
eftirfarandi hugleiðingu frá
Steindóri Steindórssyni ritstjóra
timaritsins Heima er bezt:
„Ekki er ýkjalangt siðan að
nýtni og sparsemi voru höfuð-
dyggðir Islendinga. Aldalangur
skortur og einangrun hafði
kennt þjóðinni aö láta ekkert
nýtilegt fara til spiliis, og nýta
hvern hlut eins lengi og auðið
væri, og þótt beinn skortur væri
ekki yfirvofandi, var það
annarsvegar endurminningin
um liðnar hörmungar og hins
vegar uggurinn um hvað koma
kynni, sem hélt uppi járn-
hörðum aga sparsemi og nýtni.
Og þannig hafði verið öld eftir
öld, allt fram á vora daga, sem
teknir eru að eldast.
Þjóðin var fátæk, peningar
sjaldséðir, og hún kepptist við
að búa að sinu, nýta og spara,
Ef til vill segir einhver, að það
sé litil dyggð, sem knúið er fram
af illri nauðsyn, og eigi ekki
upptöku hið innra með
manninum sjálfum, og svo hafi
verið um sparsemi Islendinga.
En minna má á að venja j;etur
orðið dyggð, ef hún er iðkuö
nógu oft. Og nýtni og sparsemi
eru 'oneitanlega dyggðir, enda
þótt þær geti farið út i öfgar,
orðið að nizku og skefjalausri
afturhaldssemi.”
Sfðan segir Steindór:
»En öld vor hefur haft enda-
skipti á flestum þessum hlutum.
Margt hefur týnzt i hringiðu
umróts, nýjunga, framfara og
fjáröflunar. Vigorð framvind-
unnar er að afla mikils, selja og
kaupa dýrt, eyða miklu, og
fieygja þvi, sem úr sér gengur
þegar i stað. En umfram allt
afla mikils, hvað sem það
kostar.”
Siöan vikur ritstjóri blaðsins •
að einstökum dæmum um dag-
lega sóun þjóöarinnar sem
almenningi hljóti aö ofbjóða
þegar mál þessi eru skoðuð
niöur I kjölinn.
1 lok greinarinnar er vakin at-
hygli á tillögum, sem fram hafa
komið á Alþingi um nýtingu og
endurvinnslu úrgangsefna,
pappirs, járns, fiskúrgangs,
o.þ.h.
„Það hefur ekki verið haft
hátt um þessar tillögur, en ekki
er ég þó viss um að önnur
nýmæli merkari hafi veriö borin
fram á þeim stað á seinustu
timum.
Það er full ástæða fyrir
almenning að fylgjast vel með
þessum málum, og krefjast
þess, að tiilögurnar kafni ekki I
pappirsdyngjum þings og
stjórnar eöa sofni i hægindum
ráða og nefnda. Hér er um hags-
muna- og menningarmál að
ræða, meira en margir hyggja.”
Við þessi orð þarf litlu að
bæta. Þó sakar ekki að undir-
strika þau hollu uppeldislegu
áhrif, sem hugmyndir sem
þessar, geta haft á þjóðlifið i
heild.
Sovézkir stjórnar-
hættir á Islandi
1 grein sem Sigurður A.
Magnússon skrifaði i Dagblaðiö
siðastliðinn miðvikudag segir
svo um kerfismenn austan járn-
tjalds og svo hér heima á
tslandi: „Það hefur meö réttu
verið fordæmt bæði af kerfis-
mönnum og öðrum tslend-
ingum, að valdamenn austan
járntjalds þola ekki aðrar
skoðanir en þær sem hafa hlotið
opinberan stimpil og eru að
þeirra mati „jákvæöar”.
Einstaklingar eða hópar, sem
hugsa eða álykta öðruvisi en
stjórnvöld hafa mælt fyrir, eru
fangelsaöir, lokaðir inni á geð-
veikrahælum eða þegar bezt
lætur flæmdir úr landi eöa
gerðir óvirkir i þjóðfélaginu
með alls kyns hömlum.
Svo árangursrikt hefur þetta
uppeldisstarf i Sovétrikjunum
orðið á tæpum sex áratugum, að
allur almenningur þar i landi
teiur það jafngilda geöbilun að
gagnrýna valdhafa eöa þjóö-
skipulag þar eystra.”
Siðan segir Sigurður að menn
bæöi hér og annars staðar hafi
litiö þessa þróun „alvarlegum
augum”. „En það hlálega er,
að þeir aðilar hérlendis sem
hæst gaspra um ósvinnuna
austan tjalds og eiga ekki nógu
sterk orö til aö fordæma hana,
þeir hinir sömu eru dyggustu
lærisveinar og sporgöngumenn
Kjallarinn
Sigurður A. Magnússon
gerskra valdhafa og feta
kinnroðalaust i fótspor þeirra,
hvenær sem tilefni er til. Og til-
efnin eru bæði mörg og
sundurleit.”
Þá segir Sigurður A.
Magnússon: „Mér er til efs að
til sé i stórum stjórnmálaflokk-
um i Evrópu — nema auðvitað
austan tjalds — annað eins sam-
safn einsýnna afturhaldsmanna
og það lið sem ræður Sjálf-
stæðisflokknum og Fram-
sóknarflokknum, málgögnum
þeirra og þeim rikisstofnunum,
sem varöhundar stjórnmála-
flokkannna veita forstööu.”
Eftir að hafa tilfært nokkur
dæmi máli sinu til stuönings
segir Sigurður: „Að þvi er ég
best veit eru nú um stundir ekki
önnur blöð i Evrópu vestan
járntjalds afturhaldssamari en
Timinn og Morgunblaöið, og hef
ég þá ekki gleymt Springer og
blaðahring hans i Vestur-
Þýskalandi. Þau njóta þess bæði
að ísland er afskekkt og fáir
Isiendingar hafa kynni af blaða-
kosti annarra þjóða.”