Alþýðublaðið - 05.08.1977, Qupperneq 4

STJÚRNMÁL/ FRÉTTIR
Föstud.agur 5. ágúst 1977
alþýöu-
Alaöiö
TÖfgefauði: Alþýöuflokkuri'nn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgftarmaftur: Arni Gunnarsson.
Aftsetur ritstjórnar er I Siftumúla 11, sfmi 81866. Auglýsingadeild, Alþýftuhúsinu Hverfísgötu 10 — sími 14906.
Askriftarsimi 14900. Prentun: Blaftaprent h.f. Askriftarverft: 1100 krónur á mánufti^og 60 krónur I lausasölu^
Alþýðuf lokkurinn er
hefðbundinn jafnaðar-
mannaf lokkur. Hann tek-
ur svo virkan þátt í al-
þjóðlegu samstarfi lýð-
ræðissinnaðra jafnaðar-
manna, sem naum fjár-
ráð hans leyfa. Hann hef-
ur nýverið endurnýjað
stefnuskrá sína á þann
veg að í senn er hún hefð-
bundin jafnaðarstefna en
tekur um leið mið af sér-
islenzkum aðstæðum. En
stefnuskrá er auðvitað
samsafnorða, verk þurfa
líka að tala.
Alþýðuf lokkurinn hef-
ur sín steinbörn eins og
aðrir gamlir stjórnmála-
flokkar. Alþýðuf lokkur-
inn á glæsiskeið:
Flokkurinn hafði forustu
tryggingu og þagnar-
samspili. I fjármála-
vafstri, sem ætti að vera
fyrir neðan virðingu
stjórnmálaf lokks. Hann
ber sína ábyrgð á sjúku
bákninu, lokuðu og leyni-
legu bankakerfi sem í
óðri verðbólgi veitir ekki
lán heldur úthlutar póli-
tískum styrkjum. Hann
ber sína ábyrgð á sóða-
legu peningakerfi. I Al-
þýðuflokknum er mikið
af heiðursfólki. Þar er
lika dót.sem er þar ein-
vörðungu til þess að
græða á því.
Við þetta bætist að ís-
lenzkar aðstæður eru
þannig nú, að þjóðfélagið
er fársjúkt. Við Kröflu
hefur farið fram fjár-
opin og lýðræðisleg sam-
tök. Þetta hefur flokkur-
inn gert meðal annars
með því að lögbinda opin
prófkjör um val á fram-
bjóðendum. Slíkt er þó
ekki einsdæmi. Slík skref
hefur Sjálfstæðisflokkur-
inn stigið í Reykjavík og í
Reykjanesi — og hefur
áreiðanleg notið þess.
Hins vegar lögbindur Al-
þýðuf lokkurinn þetta alls
staðar — og á áreiðanlega
eftir að njóta þess vel.
Auðvitað verður þetta
til þess að fjölmiðlar og
einstaklingar velta fyrir
sér möguleikum manna
og málefna, sem er ekki
nema sjálfsagt og ágætt.
Þetta verður lika til þess
að nafnlausir nöldrarar í
ist eiga mestu fylgi að
fagna velur siðan fram-
bjóðandi flokksins. Þetta
er ofur eðlilegt og ofur
sjálfsagt. Það lýsir svo
undarlegri afstöðu til lýð-
ræðis að kalla það raunir
f lokks og harmleik, þegar
fólki er treyst.
Lýðræði er það, að
meirihluti ráði. Meiri-
hluti getur haft rangt fyr-
irsér, jafnvel sannanlega
rangt f yrir sér. Hann get-
ur tekið heimskulegar
ákvarðanir. Hann ásamt
að ráða. Einhverjir
herramenn gætu jafnvel
stofnað samtök skatt-
svikara og smyglara
og ákveðið að fylkja liði
inn í prófkjör Alþýðu-
flokksins til þess að
Eina tæknilega vanda-
málið, sem því er sam-
fara að hafa slík próf kjör
á vegum stjórnmála-
flokka, er það, eð
óprúttnir einstaklingar
eða flokkar gætu misnot-
að upplýsingar um það
hverjir tóku þátt. Fólk
gæti óttazt að slíkt bitn-
aði á því í bönkum, við
ióðaúthlutanir, eða ann-
ars staðar. Með einhverj-
um hætti verður að
tryggja að slíkar upplýs-
ingar verði ekki misnot-
aðar. Umfram allt verður
að treysta á reisn ein-
staklinga.
í Alþýðuflokki var
nokkur andstaða við
prófkjör, en slíkt heyrist
vart lengur. Þar heyrðust
þau rök aðallega — og
heyrast vafalítið í öðrum
stjórnmálaf lokkum, að
með prófkjörum muni
stjórnmálaf lokkarnir
senda sveitir hver inn til
Prófkjör
Fólk og flokksþrælar
um viðnám gegn því að
stofna hér lýðveldi á
meðan Danmörk var her-
setin af Þjóðverjum á
stríðsárunum. Mikill
meirihluti flokksins hef-
ur staðið að upplýstri en
gagnrýnni samvinnu við
vestrænar lýðræðisþjóðir.
Alþýðuf lokkurinn stóð að
glæstri viðreisn sundur-
morkins efnahagslífs í
upphafi sjöunda áratugs-
ins. Alþýðuf lokkurinn
stóð ennfremur að sókn
út úr mestu efnahaaserf-
iðleikum sem yf ir þjóðina
hafa dunið árið 1968.
Þetta eru glæsiskeið í
sögu stjórnmálaf lokks.
Allir stjórnmálaflokkar,
allir einstaklingar, eiga
sér slík skeið.
En — Alþýðuf lokkur-
inn á líka sín steinbörn.
Flokkurinn hefur iðulega
verið á bólakafi í sam-
málaævintýri, sem á eftir
að kosta skattgreiðendur
á annan tug milljarða.
Hiðleynilega bankakerfi
er sjúkt. ónytjungar við
stjórnvöl kaupa skuttog-
ara þegar börn vita að við
höfum ekkert við þá að
gera. Spilling, misrétti,
óheiðarlegt fjármála-
vafstur, yfirhilmandi
dómskerfi, óð verðbólga
og duglausir og eftirlits-
lausir valdhafar haldast
þar í hendur.
Við þessar aðstæður er
eðlilegt að það verði
verulegar breytingar í
samfélaginu. Slík spor
hefur Alþýðuf lokkurinn
stigið, meðal annars
vegna gerbreyttra að-
stæðna í samfélaginu. Al-
þýðuf lokkurinn hefur
breytt sjálfum sér úr til
þess að gera lítilli klíku
fárra einstaklinga og í
hefðbundnum flokksstíl
þykir gott efni reka á
fjörur sínar. Það er líka
ágætt. Hinn nafnlausí
morgunblaðsalferð, sem
ritar Staksteina Morgun-
blaðsins ritar til dæmis í
gær langt mál um fram-
boðsraunir Alþýðuflokks-
ins. Framboðsraunir.
Það var emkennilegt orð.
I þessu veru rökræddi
franski aðallinn árið 1788
—• með alkunnum at-
leiðingum. Prófkjör Al-
þýðuf lokksins er einfald-
lega það, að til þess að
vera í kjöri fyrir f lokkinn
þarf einstaklingur uppá-
skriftir tiltekins fjölda
flokksbundins fólks. Ef
fleiri en einn gefa kost á
sér til slíkrar trúnaðar-
starfa er kosið á milli, og
þeir sem það vilja geta
tekið þátt í þeim kosning-
um. Sá eða sú, sem reyn-
styðja sitt fólk. Slíkt er
raunar ekki eins fráleitt
og ætla mætti — nánast
þetta hefur gerzt í Dan-
mörku i flokki Glistrups,
en raunar sem uppreisn
gegn ranglátu og svívirði-
legu skattakerfi. Flokkur
sem ekki stæðist slíkt
áhlaup hefði raunar ekk-
ert í pólitík að gera.
Prófkjör, í Alþýðu-
flokki eða annars staðar,
eru annað og meira en
reglugerðarbreyting. Þau
eru f yrsta spor í þá átt að
gera kosningar persónu-
legri, auka vald fólks,
brjóta niður það þrönga
flokksvald, sem hefur
valdið þessari þjóð
ómældum skaða. Aðrir
stjórnmálaf lokkar ættu
að fylgja á eftir og síðan
ætti að fella slíkar reglur
inn í sjálft kosningakerf-
ið.
annars til þess að hafa
áhrif á úrslit. Þetta jafn-
gildir því auðvitað að lýsa
því yf ir að þorri fólks séu
ótýndir svindlarar sem
láti hafa sig til pólitískra
óhæfuverka. Þetta eru
vangaveltur fáeinna
flokksþræla sem hafa
gleymt því að úti í sam-
félaginu er, þrátt fyrir
allt, víðast meiri reisn en
inni á gafli hjá þeim
sjálfum. Slík misnotkun
gæti aldrei skipt sköpum.
Þegar hinn nafnlausi
morgunblaðsalfreð lýsir
f ramboðsraunum Al-
þýðuf lokksins vegna
prófkjöra, þá lýsir það
undarlegri afstöðu til lýð-
ræðis, ótrúlegri fyrirlitn-
ingu á fólki og rétti þess.
Prófkjör eru stórt spor í
átt til aukinna lýðrétt-
inda, í átt til bættari sam-
félagshátta. —VG.
OR YMSUM ÁTTUM
Að ryðja þröskuldum úr vegi
A blaösíðu 6 og 7 i blaöinu i
dag er grein um Hjálpartækja-
bankann svonefnda, sem starf-
ræktur er á vegum Rauöa
krossins og Sjálfsbjargar. Hér
er um aö ræöa merka stofnun,
sem meö tilkomu sinni fyrir
rúmu ári, bætti úr brýnni þörf.
Bezt sést þetta á þvi hver eftir-
sókn er i tæki bankans.
Ólíkt öörum bönkum tekur
Hjálpartækjabankinn litið fyrir
sinn snúö og lánstiminn er ótak-
markaður, það eru einungis
þarfir hins fatlaða sem ráða.
í greininni um Hjálpartækja-
bankann er getiö um athyglis-
verða, og jafnframt nokkuö
óþægilega staöreynd fyrir okk-
ur, sem heil erum heilsu. Þaö
munu vera um þaö bil 10% þjóö-
arinnar sem ekki komast leiöar
sinnar hindrunarlaust (miöaö
er við sambærilegar tölur er-
lendis frá). Ætla mætti aö viö
hin, sem fyllum 90% höfum eitt-
hvaö af mörkum lagt tilaö ryöja
þröskuldunum úr vegi þessa
fólks,ensvo er ekki nemaiund-
antekningartilfellum. Taktu
bara ef tir þv i lesandi góöur n æst
þegar þú þarft aö heimsækja
einhverja opinbera stofnun,
sima, banka, eða annað þvi um
likt. Reyndu að imynda þér
hvernig þér gengi ef þú værir i
hjólastól. Það viröist nánast
náttúrulögmál aö slikar stofn-
anir brynji sig háum þröskuld-
um, eöa mörgum tröppum. Ekki
þarf heldur aö geta þess aö þeg-
ar salerni á slikum stööum eru
hönnuö er einungis gert ráö fyr-
ir þvi aö niutiuprósentin geti
notfært sér þau. Frá þessu eru
liklegast til undantekningar, en
þær eru ekki margar.