Alþýðublaðið - 13.08.1977, Blaðsíða 1

LAUGARDAGUR 13. AGÚST 1977
162. tbl. —- 1977 — 58. árg.
Áskrifendur:
Ef bfaðið berst ekki
kvartið í síma (91)14900
<
Iskyggilegt ástand í fiskiðnaði á Suðurnesjum
Stöðvun margra frysti-
húsa er þegar ákveðin
Eftir Hauk Má
Eins og rakift var hér i
Alþýöublaðinu i gær, eru allar
horfur á þvi að fiskiðjuver á
Suðvesturlandi hreinlega hætti
rekstri, ef ekki verður ráðin bót
á þeim erfiðleikum, sem þar er
við að etja.
Útgerðarmenn og frysti-
húsaeigendur á Suðurnesjum
hafa um langt skeið búið við
mun lakari fyrirgreiðslu af
hálfu hins opinbera heldur en
viöast hvar annars staöar og
þeir sem slfkan atvinnurekstur
stunda þar eru þvi sliku vanari
en flestir aðrir. En nú er þar
sannkallaður uppgjafartónn,
eins og sjá má af þeim við-
tölum, sem hér birtast á sið-
unni.
Eins kemur fram, að Sam-
band islenzkra samvinnufélaga
virðisthafa mikil not fyrir gjaíd
þrota frystihús. Þannig hefur SS
notað tvö slik ix Keflavik fyrir
' kjötgeymslur og rriunu vera að
biða eftir að fleiri fari sömu leið
til að fá fleiri geymslur undir
kjöt. Þetta er ákaflega fróöleg
staðreynd og vert að velta henni
fyrir sér.
Báðir þeir útgerðarmenn,
sem rætt er við hér á siöunni eru
sammála um það, aö ástandiö
keyri nú um þverbak og augljóst
aö mörg frystihús hætti rekstri
fyrr en siðar ef áfram heidur
sem horfir.
Hjá ráöuneytisstjóra sjávar-
útvegsráðuneytisins kemur
aftur á móti fram, að
rikisstjórnin eigi eftir aö afla
upplýsinga um þetta vandamál,
skoða upplýsingarnar og gera
siðan tillögur um úrbætur.
Og þá er aöeins hægt að
spyrja: Hve mörg frystihús
hætta rekstri meöan á öflun
upplýsinga stendur?
Olafur
Björnsson útgerðarmadur:
Nú keyrir
um þverbak
— Það fer ekki á milli mála að
ástandið hér sýðra er oröið
þannig, að fyrirsjáanlegt er að
einhver frystihús fari að loka.
Það er raunar langt siðan við
sáum fram á þessa þróun hér,
enda byrjuðum við slaginn
strax 1975. Og stóðum i stór-
ræðum með fundahöldum og
ráöstefnum hér i haust, sagði
Ólafur Björnsson Utgerðar-
maður i Keflavik, þegar blaðið
hafði samband við hann i gær,
og spurði hann um erfiðleika
sem að frystihúsum syðra steöj-
uðu.
— Og hefur ástandiö ekkert
batnað?
— Batnað? Nei, nú fyrst
keyrir um þverbak. Manni
finnst þaö helviti hart, að þetta
lægstlaunaða fólk i nauðsynleg-
ustu og verstu iðninni skuli ekki
geta fengiö kaup. Og þaö er
bara af þvi að aðrir taka svo
mikiö af kökunni. Til dæmis
rikið, sem svo deilir þvi út til
annarra.
— Hefur þú heyrt þaö sem ég
• hef heyrt, að SÍS liggi viö næsta
horn og biði eftir aö|)iðfariö á
hausinn til að geta keypt af
ykkur húsin?
— Þetta er sagt hérna, þótt
ekki viti ég sönnur á þvi. En hitt
þykirokkur furöulegt, að ef eitt-
hvaö frystihús stöðvast, þá er
það leigt undir kjötgeymslu.
— A vegum hverra?
— A vegum Sambandsins. Það
eru tvö frystihús hérna sem
hafa litið starfað, annaö i
nokkur ár, og þau hafa verið
alveg upptekin i kjötgeymslu.
Það virðist vera, að ef eitthvert
frystihús leggur upp laupana,
þá séu full not fyrir það sem
kjötgeymslu.
Auk þess sem erfiöleikar
stafa af hækkuöum útgjalda-
liðum, umfram hækkun afurða,
kvaö Ólafur það valda frysti-
húseigendurm syðra miklum
vandræðum, að þeir nytu ekki
sömu fyrirgreiðslu i sambandi
við endurnýjun húsa og skipa-
kosts.
— Slikt hefur orðið að taka úr
rekstri hér, á sama tima og
aðrir hafa fengið lánsfé til þess.
Ég get sagt þér dæmi um þetta,
þvi i haust veitti Framkvæmda-
sjóður hingað til lagfæringa um
100 milljónum króna. Þá hétu
það ekki lengur byggðalán eins
og verið hefur, heldur voru
þetta einhver sérstök lán frá
Framkvæmdasjóöi meö allt-
öðrum og hærri vöxtum auð-
Framhald á bls. 10
Á
Ólafur Baldur Ólafsson. Sandgerdi:
Ekki forsvaranlegt
að halda þessu áfram
— Þetta er heimatilbúinn
vandi hjá okkur, sagði ólafur
Baldur ólafsson I Sandgeröi,
þegar blaðið sneri sér til hans i
gær. — Hækkað verð á afuröum
hreinlega helzt ekki i hendur við
hækkaðan útgjaldakostnað,
enda helzt auövitað ekkert i
hendur við islenzka verðbólgu.
— Hvaö viljið þið aö rikis-
valdiö geri i málina?
— Við viljum að þaö veröi
fundinn rekstrargrundvöllur
fyrir fiskvinnsluna i heild.
Annaö hvort að lækka kostn-
aðarliðinn eða hækka tekjurnar,
það er ekki nema um þetta
tvennt að ræöa.
— En felst ekki rekstrar-
kostnaður aöallega i launum?
Er svo hlaupið að þvi að lækka
hann?
— Jú, það er nú það. Stærstu
liðimir eru launin og hráefni,
þannig að þaö yröu þá að koma
til einhverjar lagfæringar i hin-
um liðunum, sem eru söluskatt-
ur launaskattur og vextir, en
það eru hverfandi liðir miðað
við þaö sem vantar upp á i dag.
Engan veginn nægjanlegt.
Gallinn er sá að þaö er ekkert
hlaupiö að þvi að lagfæna þetta
og þess vegna fórum við i æöstu
menn þjóðarinnar til að sýna
þeim fram á vandann, og þeir
eru meö málið i athugun.
— Eru horfur á að einhver
fyrirtæki syðra hætti rekstri?
— Þaö er þegar ákveðið. Þaö
hafa þegar stöðvazt sjö frysti-
hús á undanförnum árum og
þau sem enn eru rekin eru á
mörkum þess að hætta rekstri,
það er raunar aöeins daga-
spursmál. Skuldahalinn frá
þessum húsum er i allar áttir og
hvorki forsvaranlegt ná hægtað
halda slikum rekstri áfram
lengur. Við höfum auðvitað
engan áhuga á að hætta, en eins
og ég sagði þá er ábyrgðarhluti
aö halda áfram.
Jón Arnalds ráðuneytisstjóri:
Söfnum nú upplýsingum
—Frystihúsaeigendur og út-
geröarmenn báru upp sitt erindi
við forsætisráöherra og
sjávarútvegsráðherra i gær
sagði Jón Arnalds ráðuneytis-
stjóri i sjávarútvegsráðuneyt-
inu, þegar rætt var við hann i
gær. —Þannig að það hef ur ekki
unnizt timi til að fara ofan i þau
gögn, sem þeir lögðu fram og
athuga hvernig málið stendur.
En þegar það hefur verið gert,
þá verður tekin afstaöa til þess.
— Nú segja þeir á Suöur-
nesjum aö þeir hafi verið að
benda á þessa erfiöleika i tvö ár
að minnsta kosti. Hafið þið
fengið einhver gögn frá þeim?
— Þaö má náttúrlega segja
það. Það hefur alltaf veið tekin
afstaöa á hverjum tima til
ástandsins, verðlags afkom-
unnar og sliks. Þetta er breyti-
legt frá einni vertið til annarrar.
En þessi vandræði eru aöeins
núna. Þaö má náttúrlega segja
að Suðurnesin hafi verið dálitiö
sérstæö.
En ríkisstjórnin hefur sem
sagt hafið rannsókn á umfangi
þessa vanda. Hún mun safna
upplýsingum og siðan veröur
tekin ákvörðun um aögerðir á
grundvelli þeirra upplýsinga.
STÓRA BOMBAN ENN: Við birtum í opnu Sunnu-
dagsblaðsins svargreinar vid
nær fimmtíu ára gamalli blaðagrein Hriflu-Jónasar