Alþýðublaðið - 24.11.1977, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 24. nóvember 1977
Atli Rúnar Halldorssor
Pólitíkur í
hundalátum
Pólitikur þingflokkanna okk-
ar voru i óvenju miklum hunda-
látum um helgina og viöburóir I
kjölfar látanna hafa oröiö
mönnum drjúgt umtalsefni.
Tvennar prófkosningar aö vest-
urheimskum siö voru til lykta
leiddar. Annars vegar sigldi
fréttamaöur hins opinbera hálfa
leiö inn á alþing á sjónvarps-
andliti sinu, en hins vegar vann
fótboltahetjan og stórkaupmaö-
urinn Albert Guömundsson sæt-
an sigur i atkvæöabingói ihalds-
ins.
Sá atburöur sem hæst bar um
helgina, var þó tvimælalaus
landsfundur svokallaös
„Alþýöubandalags” I Reykja-
vik. Þar kom saman hin
skrautlega hjörö I forystuliöi
þessa undarlega kosningaapplr-
ats, auk nokkurra „óbreyttra”
af landsbyggðinni og ræddu
málin, eöa öllu heldur rifust um
málin. Gott er nú þaö.
Menn komu margir hverjir
langan veg til fundarins meö
margvislegar hugmyndir um
þaö sem fram ætti aö fara á
samkomunni. Þingfulltrúar,
sem undirritaöur þekkir
obbólitið, voru sumir hverjir
pottþéttir á þvi að þarna yröi
loks rekum kastaö á sjálfan
kapltalismann, þessa þjóöfél-
agsgerö sem er alþýöu til ills og
bölvunar. Aörir héldu aö þarna
myndu skrautfjaörirnar svlfá
upp I pontu hver á fætur annarri
og senda herinn og NATO norft-
ur og niöur I orði kveönu ■—
a.m.k. til aö róa þingheim. Enn
aðrir voru jafnvel svo grunn-
hyggnir aö halda aö þarna yröi
eitthvaö rabbaö um sóslalism-
ann. En þaö var nú vlst lítiö.
Einn fulltrúi sagöi mér aö hann
heföi einu sinni heyrt talað um
þetta framtiöarrlki verkalýös-
ins á meðan á þinghaldinu stóö.
Þaö mun hafa veriö laust eftir
miönættiö aöfaranótt sunnu-
dagsins. Þá héldu bandamenn
fagnaö á Loftleiöum og settu
steikur og vinföng I andlitiö á
sér. Heimildarmanni mlnum
var gengiö á náöhús til aö létta á
sér og varö þá vitni aö umræö-
um tveggja fulltrúa, sem stóöu
viö miguskálar og ræddu
sósíalisma af alvöruþunga.
Þetta mun, aö því best er vitaö
vera það eina sem um þetta mál
var rætt, Arnalds og hinar
fjaörirnar töluðu náttúrulega
ÚR LEIKHÚSINU
Jónas Jónasson skrifar
--------------:--4
bragðs sögumaöur og þrátt fyrir
pólitiska sjálfiö i honum
Vésteini, er hann maöur tilfinn-
inga, skapmaöur meö Ivafi
feimni.
Leikurum hefur veriö gleöi að
miöla textanum meö slnum per-
sónuskýringum, beita mildi,
klmni ogfegurömitti grótesku,
staösetningar allar viö hæfi,
umgjörð leiksins góö og i sam-
ræmi viö staö og stund.
Sigmundur örn Arngrimsson
hefur hér naglfest góða leik-
stjórahæfileika sina, til minnis.
Sýningin öll einkenndist af
festu, vissulega atvinnu-
mennsku, en rikulega þó af list-
fengi.
Það hljómar kannski eins og I
barnaþulu á jólum aö segja:
Leikendur eru sex og léku vel,
en svo var nú, hvergi ofleikið,
hvergi niöst á persónum, hvergi
slegið slöku viö. Sumir sýndu all
nýja hliö á hæfileikum slnum og
aörir sönnuöu ágæti sitt. Hér
var aö verki sameiningarflokk-
ur leikara og sigruöu allir. Ég
flyt enga sérstaka þulu um
hvern og einn, hér eiga allir
sameiginlegt að hafa gert sýn-
inguna til minnis i miklum
mæli, en þökk skulu þeir hafa:
Rúrik Haraldsson, Bryndis
Pétursdóttir, Sigurður Skúla-
son, Anna Kristin Arngrims-
á^ttir, Sigurður Sigurjónsson og
Steinunn Jóhannesdóttir.
Magnús Tómasson ákvaö leik-
mynd og búninga.
Það er gleöilegt að láta koma
sér á óvart, ennþá gleðilegra aö
láta koma sér gleöilega á óvart.
21. nóvember 1977
Jónas Jónsson
hylltu Hitler og Mússólini.
Sovétníð Morgunblaösins er liö-
ur i krossferöinni gegn
sósialismanum, og bitlaus glefs
Þjóðviljans I Sovét er sömu ætt-
ar, en þaö er hins vegar gert
undir þvi yfirskini að i landi
þessu sé viö lýði einhvers konar
„sósialiskur vanskapnaöur”.
Ja, svei!
Marx er gleymdur og
grafinn
En þrátt fyrir aö afturhaldið I
Bandalaginu „ætti landsfund-
inn” þegar upp var staöiö, þá
fór ekki svo aö alþýöusinnaöar
raddir heyrðust úr hópnum. En
þær voru kæföar i orðagjálfri
leiðtogakllkunnar og meö
valdnlðslu ef ekki dugði annaö
til. Hvolpadeildin i flokknum
átti fáa formælendur á fundin-
um, enda var allt gert til að
forðast þaö aö fulltrúar hennar
næðu inn i glæsisali Loftleiða-
hótelsins. Þessi hópur, sem
Framhald á bls. 10
Stalín er ekki hér
Allar eru persónur leiksins
mannlegar og svona Þóröar eru
vlða til, undirritaöur þekkir
eihn, nema sá lesllka moggann!
Hver tilgangur höfundar var
þegar hann tók fram óskrifað
blaö, veit maöur ekki, en hann
situr uppi með ágætt leikrit,
sem höföar til hvers og eins,
allir eiga sér fjölskyldu ein-
hverhtima i llfshlaupinu og allir
eiga slna drauma um frelsiö.
Sjálfsagt má segja aö llfiö sé
pólitik, en mér þykir vænna um
oröiö örlög, ég vilheyra aö fólk
eigi auðuga ævi, ekki að þvi
hafi hlotnast rlkuleg pólitlsk
ævi. Maður vill einhvernveginn
heldur gefa mannveru alla
elsku sina eöa þá dýri, ekki
slagorðum, loforöum, stefnum
— flokkum. Texti Vésteins er
skarpur, lifandi og eölilegur,
laus viö útflúr, höfundur er af-
heldur lófatak fólks sem kunni
vel aö meta góöan og listrænan
texta, góöan leik og faliega leik-
sýningu. Þeir ku klappa vel i
Rússlandi, en þaö var llka vel
klappaö á frumsýningunni fyrir
verki Vésteins og sýningu allri,
nema Stalín var enn ekki þar Ég
held að einhvernveginn hafi fólk
haldiö aö hér væri i vændum
pólitisk kennslustund i leiks-
formi, en sá ótti hvarf fljótlega
þegar á leið, og hvaö sem allri
pólitik Vésteins líður, virðist
leikritið sjálft hafa farið sina
leið, persónur leiksins kvatt höf-
und sinn og þakkað sköpunina
og siðan snúið sér af einlægni og
alúð aö vera — þær sjálfar.
ekki um sósfalismann. Nú heitir
linan i þeirra munni bara þessu
gamla og ste'ingelda orði sem
stóö á kaupfélagsalmanökunum
heima I gamla daga:
„félagshyggja”.
Ráöherradraumar
Greinilegt var af málflutningi
foringjanna, aö þá langar voöa
mikiö til aö setjast I ráöherra-
stóla. Þeir eru engin undantekn-
ing frá öllum hinum, þrátt fyrir
allt. Hver bjóst svo sem við
þvi?! En nú er línan ekki endi-
lega sú aö fara út I annaö
ólafiuævintýri eins og ’71. Nei,
nú veröur þetta málefnalegt
samstarf og helst ný þjóðstjórn.
„Enginn flokkur getur sett þaö
sem markmið að setja ekki i
rlkisstjórn”, sagði Arnalds,
hinn fallni foringi frá Varma-
hllö. Hann bætti þessu við:
„Alþýöubandalagið er raun-
sær flokkur sem lætur ekki ein-
angra sig, og er óhræddur viö aö
óhreinka sig I samstarfi viö
aðra flokka ef von er um mál-
efnalegan árangur”. Ja, þaö er
bara svona! Bandalagsforystan
verður ekki I- vandræðum meö
aö ná samstarfi við flokka
stórauövaldsins I kjölfar svona
yfirlýsinga! Með rótgróinn
kapitalista frá Neskaupstað við
stjórnvölinn og „islenska at-
vinnustefnu” i malnum verðúr
þetta ábyggilega auðvelt verk
eftir kosningar. Meira að segja
er öruggt að Bandalagsforystari
á kost a stjórnarsamstarfi þar.
sem hún getur „óhreinkaö” sig
að vild, jafnvel vaðið elginn upp
fyrir haus. Það er allt hægt ef
viljinn er fyrir hendi. Það
verður meiri munurinn fyriri
verkafólk að vinna hörðum -
höndum , fyrir gróðahit
auðvaldsins þegar þessir al-
Svo var það Sovét......
Hluti af aödáendaklúbbi
Brésneffs I Bandalaginu geröi
sig gildandi á landsfundinum.
Sú úmræöa spannst i framhaldi
af þvi aö rekstrarstjóri flokks-
ins hvatti félaga sina til aö
henda fleiri krónum I Þjóðvilj-
ann, þar sem búöarauglýsingar
og hapþdrættismiöakaup hieild-
sala nægöu hvergi til að halda
málgagninu á floti. Þetta var
sem sprengja á Brésneff-vinina,
sem ráku upp mikiö gól og báru
sig illa. Töldu þeir aö
„Sovétnlðiö” i Þjóöviljanum
væri oröiö svo svakalegt, aö
jafnvel Morgunblaöiö stæöi sig
ekki betur. Þaö sem Brésneff-
vinir hins vegar bentu ekki á, og
þaö af eölilegum.ástæöum, er aö
Mogginn og Þjóöviljinn væru
ekki millimeter framsæknari
blöö þó þau dag einn færu aö lof-
syngja Brésneff og Sovét, eins
og fyrrum bæjarstjóri á
Neskaupstaö vill hafa þaö.
Þvert á móti, þá væri þaö enn
ein viöbótin á afturhaldsmál-
flutning þeirra. Sovétrlkin eru
nefnilega ekki sósialiskt rlki
fyrir fimm aura, heldur fasiskt
auðvaldsrlki sem stefnir aö
heimsyfirráöum meö vopna-
skaki ef annaö dugir ekki til.
Opinskáa talsmenn sovéska fas-
ismans á tslandi ber þvi aö ein-
angra og afhjúpa þeirra
málflutning, rétt eins og gert
var viö gúbba þá I brúnum
stökkum sem óðu um götur I
Reykjavlk á milli heimsstyrj-
alda og báru hakakrossa og
— en það gerir ekkert til!
y-'
þýðugosar verða búnir að ná
fleiri valdataumum en þeir þeg-
ar hafa. Þá getur hinn visi
prófessor, Ólafur Ragnar Gims-
son, unað við glaður, en hin ný-
kapitaliska hugmyndafræði
Bandalagsins, sem kallast „is-
lensk atvinnustefna” er fyrst og
fremst komin úr heilabúi hans.
Leikritið Stalin er ekki hér,
eftir Véstein Lúövlksson, var
frumsýnt föstudaginn 18.
nóvember.
Þaö gerist allt saman áriö
1957, heima hjá honum Þóröi,
sóslalista og járnsmiö, og hans
fólki, nema kallinn hann Stalfn
var ekkiþar, iþvíbiliaö kominn
var timi til að gera hreint.
Það gerist á þvi góða ári,
þegar Félag islenskra mynd-
listarmanna þáöi boö aö senda
farandsýningu til Moskvu og
Leningrad og olli innanfélags-
deilum, en aðsókn dræm og
Stalin ekki þar heldur, aö skoða
abstrakt. Það gerist á því góða
ári, þegar Guðrún A. Símonar
fór til Rússiá að syngja sig beint
i hjarta þeirra sem á hlýddu og
það i sömu borgum og abstrakt-
ið hékk uppi. Ekki var Stalln þar
heldur.
En heima hjá honum Þóröi
kallinum rikir hiö mesta ein-
ræöi, þetta er hans heimili, hans
hús, hans bækur, hans fólk og
afgangsaurar hans fara I flokk-
inn hans og allra hinna og vlst
hefursnemma verið þröngt I búi
Þjóðviljans.
Þaö er á þvi góöa ári sem
almúginná sósialistabúinu hans
Þóröar gerir byltingu, smá-
vaxna I samanburði viö heims-
byltingar, en stóra fyrir lltinn
einstakling.
Vésteinn Lúðviksson hefur
hér skrifað gott leikrit og list-
rænt og ræöur bara engu um þaö
aö „fina fólkið I Þjóöleikhús-
inu”,sem svo er stundum nefnt,
kunni vel aö meta leikritiö.
Ég er ekki viss um að peysu-
klæddir áhorfendur með
hárluppasjal um herðar,
hefðu látið betur I 1 jái
ánægju og ég gat ekki
merkt annaö en viöbrögö frum-
sýningargesta væru I besta lagi
eðlileg, og lófatak I letífölok var
ekki meö sérstökuækapital-
istisku einkenni ef þaölpr þá til,
/