Alþýðublaðið - 22.12.1977, Qupperneq 5

SSffi-
Fimmtudagur 22. desember 1977
5
SKODU
Jón
verkamaður skrifar
Kjarabarátta -
stéttabarátta
Miklu rúmi hefur verið eytt i
það i málgögnum auðstétt-
arinnar, að reyna að sanna fyrir
verkafólki, að hér á landi sé
ekki nein stéttaskipting og þess
vegna geti allir rúmast i einum
stjórnmálaflokki og öll stétta-
átök þvi óþörf. í stað eillfs
naggs um kaup og kjör sé nú
unnt að skipta afrakstri þjóðar-
búsins bróðurlega milli allra
landsins barna, að visu muni
alltaf nokkrir fá mikið, aðrir
sæmilegt og fjöldinn lítið. Allt
verði þetta að fara eftir lögmáli
framboðs og eftirspurnar og
stöðu atvinnuveganna og
þjóðarbúsins á hverjum tima.
Alþýðan verði að sjálfsögðu að
sýna þolinmæði meðan atvinnu-
rekendur komi fyrirtækjum
sinum á réttan grundvöll fjár-
hagslega og meðan rikisstjórnin
kveði niður verðbólguna. En
þegar það er búið, geta allir
lifað i vellystingum, i anda ein-
staklingsfrelsis og án allra
hafta.
Launafólki er talin trú um að
upp sé risin ný stétt auðmanna,
spm hafi það eitt að markmiði
aö fórna sér fyrir hag þjóöar-
innar og leggi þar að veði auð
sinn og eignir. Það sé þess
vegna algjör óþarfi að gera si-
felldar kröfur og jafnvel mætti
leggja niöur verkalýösfélögin,
þau sái fræum tortryggni og
öfundar i hjörtu verkafólks I
garð ,,góöu riku mannanná’1 og
geri litið úr fórnfýsi þerra.
Mjög er hamrað á þvi i sömu
málgögnum, að úr þvi að
alþýðan vilji endilega vera að
slást um kaup og kjör, þá skuli
hún gera það á faglega sviðinu
eingöngu, en fyrir alla muni
ekki blanda pólitik i þá baráttu
(Þá gætu hjartahreinir verka-
menn, sem alltaf hafa kosiö
flokkinn sinn hugsunarlaust,
látiö vonda rauðliöa rugla sig I
riminu).
Þetta er I hnotskurn þær skoð-
anir, sem forréttindastéttin vill
koma inn hjá verkafólki og er
með þessu ætlast til að alþýöan
gleymi allri baráttu sinni viö
auðstéttina fyrir rétti slnum til
að lifa mannsæmandi lfi.
I eöli sinu hlýtur öll barátta
verkalýðshreyfingarinnar að
vera pólitisk, annars snéri hún
baki við uppruna sinum og til-
gangi, sem eru alþýöuvöld I
anda félagshyggju og jafnréttis.
Verkalýðshreyfingin hefur
knúið fram og er alltaf aö knýja
rlkisstjórnir til að gera póli-
tiskar breytingar á þjóðfélag-
inu, sem hafa gjörbreytt högum
alþýöunnar I landinu. Þessar
breytingar hafa yfirleitt ekki
tekist án átaka. Auöstéttin hefur
ávallt veriö þeim andvig.
Til eru dæmi um verkalýðs-
hreyfingar, sem tekið hafa upp
samvinnu viö auöstéttina, vinna
aðeinsá faglega sviðinu og hafa
sagt skiliö viö öll sin pólitisku
baráttumál og markmið. Slik
verkalýðshreyfing er geldur
félagsskapur, sem segja má um
þaö sama og sagt var um geld-
ingana i kvennabúrinu: „Þeir
vita hvernig á aö fara að þvi, en
þeir geta bara ekki gert það.”
Verkalýöshreyfingin hér á
landi er faglega mjög sterk og
getur þvi hverju sinni knúið
fram umtalsverðar kjarabætur
i krafti samtakamáttar sins, en
á pólitiska sviöinu er hún mjög
veik og hefur ekki mátt til að
verja þá sigra, sem hún vinnur
með faglegri baráttu sinni. Þaö
má þvl segja, aö I kjarabarátt-
unni sé verkalýðshreyfingin
alltaf að elta skottið á sjálfri
sér. Hún hefur faglegan stjTk
tilaö knýjafram kjarabætur, en
auðstéttin notarpólitlskan styrk
sinn til að gera þær kjarabætur
að engu.
Hið sama hefur endurtekiö sig
nú aö loknum kjarasamningum
og gerst hefur á undanförnum
árum. Hinn nýi „Skollaleikur”
ersettur á svið, en I stað galdra-
brennanna, sem yfirstéttin
notaði hér áður fyrri til að halda
alþýöunni I ótta og örbirgð, er
nú kynt undir verðbólgubálinu
til aö brenna upp þær kjara-
bætur, sem náðst hafa til handa
verkafólki og I leiðinni er gengiö
lengra á kjör þess ef unnt er.
Auöstéttin ver þessar gerðir
sinar af sama móöursýkislega
ofstækinu og meö jafn fárán-
legum rökum og galdraofsókn-
irnar á sinum tima, helst mætti
af þeim rökum skilja að verð-
bólgubálið sé einskonar hreins-
unareldur, sem yfirstéttinkyndi
tilaö hreinsa verkafólk af þeirri
„synd” aö krefjast þeirra ein-
földu mannréttinda, aö fá lifaö
mannsæmandi llfi af launum
sinum.
I slagoröum forréttinda-
stéttarinnar er oft minnst á orö-
iöfrelsi , s.s. Einstaklingsfrelsi
— Frjáls verslun — Frjáls inn-
flutningsverzlun — Frjáls
verzlunarálagning — o.fl. I
þeim dúr. Er nokkur mannilðar-
eða félagshyggjustefna að baki
þessum slagorðum? Nei, hér er
aðeins átt viö það frelsi, sem
felst I þvl að þeir sem aðstöðuna
hafa megi hrifsa til sin sem
mest af gæðum llfsins á kostnað
þeirra sem minna mega sin,
e.k. frumskógafrelsi þess sterka
til að éta þann veika.
Kaupmenn halda þvi t.d.
fram, að veröi verzlunarálagn-
ing gefin frjáls muni það lækka
vöruverðið. Við höfum dæmi um
slika „frjálsa” álagningu. Þaö
er t.d. frjáls álagning á leik-
föngum, álagning á þá vöru þjá
kaupmönnum er algeng um
200%. Verzlun meö fasteignir er
einnig frjáls og algengur verð-
munur á ibúðum, sem byggðar
eruá félagslegum grundvelliog
Ibúðum á „frjálsum markaöi”
er 3-6 milljónir króna. Fast-
eignabraskarinn hefur sem sagt
„frelsi” til að leggja slikar
drápsklyfjar á herðar hverrar
alþýðufjölskyldu, sem hættir
sér Ut á hinn „frjálsa markað”
til að eignast þak yfir höfuöið.
Hver þjóö er talin á háu
menningar stigi, sem gerir öll-
um þegnum sinum jafn hátt
undir höfði varöandi t.d. aö leita
sér læknishjálpar, hælisvistar,
umönnunar aldraöra og jafn-
réttis til menntunar.
Ekki hefur þetta fengist
átakalaust frekar en annaö,
sem alþýðan hefur þurft aö
sækja I greipar auöstéttarinnar
öll samneysla er mikill þyrn-
ir I auga þeirra rlku, sem þeir
viljahelst afgreiöa meö orðtak-
inu: „Hver hugsi um sig og
fjandinn hirði hina.”
Margar patentlausnir þykist
auðstéttin hafa til lausnar efna-
hagsvanda þjóöarinnar. Ungir
pabbadrengir úr forréttinda-
stéttætla sér nú að leysa vand-
ann undir kjörorðinu: „Báknið
burt”. Að þeirra mati er fram-
lag þess opinbera til samneysl-
unnar undirrót alls þess, sem
aflaga fer i efnahagslifi okkar
og þvi verði að skera hana nið-
ur. Það á sem sagt að hverfa
aftur til fortiöarinnar til þeirra
tlma er það voru forréttindi
hinna riku að mennta börn sin
og leita sér læknishjálpar.
Eitt af lausnaroröunum er er-
lend stóriðja. Ráöist var I gifur-
legar virkjunarframkvæmdir,
fyrir erlent lánsfé og af svo
miklu ofurkappiog forsjárleysi,
að við erum orðin að almennu
athlægium allan heim (Krafla).
Hvernig hefur svo erlend stór-
iðja leyst efnahagsvanda okk-
ar? Ef við, tökum t.d. Alverið I
Straumsvlk ér framleiösla þess
frá áramótum til september-
loka I ár aö útflutningsverðmæti
rúml. 11 milljaröar kr. en þar
dregst frá innflutningur á sUráli
fyrir um 7 milljaröa þannig að
útkoman er rúmir 4 milljaröar
kr. A sama tlma er útflutnings-
verömæti mjöls- og lýsisfram-
leiðslu okkar rúml. 15.5 millj-
aröar. Þetta segir þó ekki alla
söguna, landsmenn þurfa að
borga með þeirri raforku sem
álveriö notar með mun hærra
orkuverði til neytenda en þekk-
ist annarstaöar frá sambærileg-
um orkugjöfum og vinnsla hrá-
efnisins er okkur algerlega
óviðkomandi. Afturámóti
greiöa fiskimjölsverksmiðjurn-
ar raforku slna fullu verði og
öflun hráefnis til þeirra er sjó-
mönnum okkar drjúg tekjulind.
Þegarþessi rikisstjórn tók við
völdum var þvi lofaö hátiðlega
að kveða niður veröbólguna og
ráða bót á efnahagsvanda
þjóðarinnar, enda nú sestir i
valdastólana fjármálaséni á
heimsmælikvarða. Efndirnar
eru þó þær, að veröbólgan hefur
slegið öll fyrri met og erlend
skuldasöfnun svo gifurleg, að
rætt er um það á opinberum
vettvangi erlendis aö Island sé
gjaldþrota.
33. þing ASI gaf þessari rikis-
stjórn þau ágætu heilræði aö
segja af sér hið bráðasta og ætti
hún nú að hlita góðra manna
ráðum, það væri sú eina lausn,
sem hægt væri aö byggja ein-
hverjar vonir á.
Af nýjum
bókum
Ferilorð
Nýjasta ljóðabók Jóhanns S.
Hannessonar nefnist „Feril-
orö”. Ljóöin sem hún hefur aö
geymaeruortá20 ára timabili,
þ.e. frá 1956 — ’75.
A bókarkápu segir, aö sam-
eiginleg eihkenni þeirra séu
myndrlkur stlll, samanþjöppun
efnisins og skynsamleg svart-
sýni á lifiö og tilveruna.
Ljóðin séu i senn sérstæð og
fjölbreytileg, sum hörð og misk-
unnarlaus, önnur ljóðræn og
mild og ávallt áhrifamikil.
Bókin er gefin út af Almenna
bókafélaginu. Hún er 52 blaðslö-
ur að stærö og frágangur hennar
allur vandaöur og vel úr garði
gerður.
Sól ris i Vestri
— Noröur er nú uppeftir, suður
niöreftir. Austur er til hægri og
vestur til vinstri. Svo er jafnvel
komiö, að sól rls i vestri, — segir
á bókarkápu nýjustu bókar Gretu
Sigfúsdóttur , „Sól ris I vestri”.
Þannig lýsir höfundur siðgæðis-
vitund okkar. Hún sýnir okkur
stéttamismun og segir frá vafa-
sömum viðskiptaháttum, póli-
tizkum loddaraleik og siðspillingu
sem nær hámarki 1 kynvillu og
morði, frömduileitaö afþreyingu
einni saman.
Gréta gefur lesendum sinum
viömiöun i einni heilbrigöri per-
sónu, svo þeir megi halda áttum.
Súerheiövirð alþýðukona, eðlileg
á allan hátt. Hún hefur sfnar
kenndir og sina drauma. Hið
átakanlega er, að hún fæðir af sér
leiksoppa spillingarinnar.
J ALFRÆÐI l
MENNIN G ARS JOÐS
YTARLEGT,
FRÆÐANDI OG MYNDSKREYTT
BRAUTRYÐJENDAVERK
Þessar bækur eru komnar:
Bókmenntir
Stjörnufræði — rúmfræði
íslenzkt skáldatal I —II
íslandssaga I
Hagfræði
íþróttir I —II
NÚ ERU TVÖ NÝ BINDI
KOMIN ÚT
ÍSLANDSSAGA II
eftir Einar Laxness menntaskólakennara
TÓNMENNTIR I
eftir dr. Hallgrim 1 lelgason.
OMISSANDI UPPSLÁTTARRIT
BÓKAÚTGÁFA MENNINGARSJÓÐS
OG ÞJÓÐVINAFÉLAGSINS
Skálholtsstíg 7 - Reykjavík - Sími: 13652