Alþýðublaðið - 30.03.1978, Side 5

Fimmtudagur 30. marz 1978
5
Örn Bjarnason skrifar
SKOÐUN
Fátt er það sem gert hefur
fjölda fólks gáfaðra á undan-
förnum árum en stagl um kyn-
slóðabil nútimans. Hafa i þessi
tilefni riðið fram á ritvelli alls
kyns fræðimenn og spekingar
með snjallræði á gylltum töfl-
um. Sálfræðingar, uppeldis-
fræðingar, afskiptafræðingar,
veðurfræðingar og tölfræðingar
hafa látið móðan mása, auk
leikmanna ýmis konar. Hefur
hver og einn sina útskýringu á
málinu eins og við er að búast,
og þótt skýringar þessar séu
ekki i öllum tilfellum,,pottþétt-
ar” ogeins mjög ólikar, þá virð-
ast allir sammála um, eftir að
hafa hellt úr sér i þessa veru, að
minnast ekki á málið meir, eins
og samvizkan hafi verið róuð
með þvi einu, að stiga fram á
ritvöllinn einu sinni eða svo.
Það kom nefnilega upp úr kaf-
inu, og hefur liklega verið tals-
vert,,sjokk” fyrir aðstandendur
og upphafsmenn kynslóðabils-
ins, að þessi uppfinning, sem
átti að færa mönnum friðinn,
leysti ekki neitt nema siður
væri, og nú er svo komið að við
erum að glata þjóðerni okkar
vegna þessa gerræðis.
En um hvað er verið að tala.
Hver er þessi uppfinning sem ég
nefndi og i annan stað: hvað er
kynslóðabil?
Kynslóðabil er að minu viti
það, þegar niðjarnir taka að
litlu sem engu leyti upp þá þjóð-
hætti og þá menningu sem for-
verarnir létu eftir sig, en gripa
þess i stað upp það sem auganu
lizt bezt hverjusinni, án tillits til
innihalds, og tala siðan um það
sem sina eigin menningu,
hversu slæmt sem það kann að
reynast til frambúðar, —nú eða
hversu gott.
En hvernig stendur þá á þvi
að við höfum á þennan hátt
misst niður arf fyrri kynslóða,
þannig að afar og ömmur
þekkja orðið enga siðu lengur
hjá barnabörnum sinum? Ef við
förum eins og eina öld aftur i
timann þá var þetta ekki svona,
segja menn. Hvað gerðist sem
kippti þessu öllu svona úr föst-
um skorðum?
A sinum tima bar ég þessa
spurningu undir Hreiðar Jóns-
son, iþróttaþjálfara á Akureyri,
en þess ber að geta að Hreiðar
er naskur maður.
Hann taldi að þetta hefði gerzt
þegar mönnum datt þaö snjall-
ræði i hug að henda gamla fólk-
inuinn á elliheimili, krökkunum
á barnaheimili,en vinna sjálft
þ.e.a.s. milliliðurinn, tvöfaldan
vinnutimaá degi hverjum. ,,Þá
fór þetta sjáðu til úr skorðum.”
í gamla daga var þetta nefni-
lega þannig, að á meðan vinnu-
fært fólk vann það sem vinna
þurfti á heimilinu, þá var þaö
gamla fólkið sem uppfræddi
krakkana i rólegheitum heima í
bænum (Vel á minnzt. Rólegheit
var eitt og nokkuð sem datt upp
fyrir i leiðinni.). Þannig
myndaðist aldrei neitt kyn-
slóðabil, vegna þess að það var •
alltaf eða oftast einn liður á
milli uppfræðarans og nemand-
ans i heimsins fræðum.
Þetta er i stuttu máli svar
iþróttaþjálfarans Hreiðars
Jónssonar, og það verð ég að
segja að mér finnst hann hafa
skotið þarna mörgum lærdóms-
fræðingnum ref fyrir rass.
Mér skilst að á sinum tima
hafi þessi lausn, þ.e. að koma
gamla fólkinu á elliheimili og
krökkunumá leikskóla, eða eitt-
hvað þvi um likt, átt að auka á
þægindi fólks. Þá virðist mér
hafa gleymztað börn og gamal-
menni eru lika fólk, og einnig
hitt, aö börnum liður iðulega
bezt hjá gamalmennum og ekki
siður gamalmennum i návist
barna. En það var ekki einu
sinni svo vel, fyrst nýgift fólk
þurfti endilega að reka foreldra
sina úr húsum sinum og inn á
rikisstofnanir, að menn hefðu
vit á þvi að lofa börnunum að
fljóta með, fyrst að þurfti nú
endilega að losna við þau Uka,
heldur þótti finna að koma þeim
fyrir i sér fangelsi, og nú er
árangurinn að koma i ljós.
Úr þessu ruslararáði varð,
gott fólk, — kynslóðabii.
örn Bjarnason.
Rithöf-
unda-
Þing
ílok
apríl
— samningar
vid útgefendur
adalmál
Alþýðublaðið hafði i gær sam-
band við Rannveigu Agústs-
dóttur, skrifstofustjóra Rithöf-
undasambands íslands og innti
hana frétta af málefnum rithöf-
unda.
Rannveig sagði að þriggja daga
rithöfundaþing yrði haldið i lok
april og að einnig þá yrði aðal-
fundur Rithöfundasambandsins.
Liklegt er talið að aðalmál
þingsins verði rammasamningur
Rithöfundasambandsins við út-
gefendur, en hann er, eins og mál
standa i dag, mjög ófullkominn,
enda hugsaður til bráðabirgða á
sinum tima.
Ragnar Aðalsteinsson lögfræð-
ingur sambandsins vinnur nú að
þvi að safna gögnum um þá
samninga sem einstakir rithöf-
undar hafa verið á hjá sinum for-
leggjurum, en búast má við að
þegar þau gögn liggi fyrir, verði
fyrst hægt að gera sér einhverja
hugmynd um hver kjör rithöf-
unda raunverulega hafa verið á
undanförnum árum. J
A þinginu i lok april verður kos-
inn nýr formaður Rithöfunda-
sambandsins, þar sem vitað er,
að Sigurður A. Magnússon , nú-
verandi formaður, verður ekki á
landinu næsta árið.
— Ariðandi er að rithöfundar
sendi Ragnari Aðalsteinssyni,
lögfræðingi sambandsins, gögn
um þau kjörsem þeir hafa verið á
að undanförnu, svo að könnunin
gefi sem bezta mynd af ástand-
inu, sagði Rannveig Agústsdóttir,
skrifstofustjóri Rithöfundasam-
bands Islands að endingu.
Ö.B
Mumó •
alþjóólef’t
hjálparstarf
Rauóa
krossins.
RAUÐl KROSS ISI.ANDS

■ .
L..QG ÞAD
* iii ii1
VARSTPU!

- /
. - s ■, ' ■■'&prz
?:■' , •, >/■.. .■
■■■-' *»• V '': ■£** ..j't
;•£, i’’
'•
Hver af askrifendum Visis
eð því að taha þátt í áskrifendagetraun Vísis, hefur jafnáé
möguleika tilþess að verða eiruim bíl ríhari^ijM
Hringdu strax, símirin er 8 6611.

m. : ... .
Áskrífendagetraun
VÍSIS
($v> rv>