Alþýðublaðið - 15.10.1981, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 15. október 1981
5
JÓNAS H. HARAL2
VELFERÐARRÍKI
ÁVlLUGÓrUM
4 i
*<*"»"* Jlloroimlitnbib
* Íl'K* Vlnstri stjóm
Reykjavi^ ^
ja»rewnW»W*>
v.,A: K«»R''8r 4 CuRiwr TlwmAWn i»KM*
sbrun nröurovtóFrnmoknoK
■■ ■ ' ■■ i I X..» . ..
rvinnul»p«a-í'v?'';' ■...j ^iiýtoiMmJaJak^
U}6nk

i,,ram.V>kiihaíiwu-t«r- l\
«<<« MMlnMÞwitjÍHru >■••
um?
Félag frjálshyggju-
manna gefur út úrval
af fyrirlestrum og
greinum eftir Jónas H.
Haralz bankastjóra
sem ber heitiö: Hagmál og
stjórnmál — er aö finna máls-
vörn fyrir hugmyndir frjáls-
hyggjumanna, einkum að þvi er
varöar stjórn efnahagsmála.
Þarskýrir Jónas m.a. sinn hlut i
stefnumörkun fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn i efnahagsmálum. Jón-
as mun vera einn helzti höfund-
ur stefnuskrár Sálfstæöisflokks-
ins i efnahagsmálum, sem bar
heitiö: „Endurreisn i anda
frjálshyggju”. t framhaldi af
þvi setti Sjálfstæöisflokkurinn
fram fyrir kosningarnar 1979
sina frægu „Leiftursókn gegn
veröbólgu”. Sjálfur var Jónas
Haralz erlendis, þegar það
plagg var saman sett, en þá
nafngift telur Jónas hafi gefið
rangar hugmyndir um stefnuna
og auðveldað andstæðingum
mjög aö afflytja hana. Hins
vegar áréttar Jónas stuöning
sinn viö það sjónarmiö, að engin
þjóö hafi náö árangri i baráttu
viö veröbólgu nema meö ströng-
um, samræmdum aögerðum.
Igreininni „Endurreisn i anda
frjálshyggju” gerir Jónas nokk-
urn samanburð á stefnuskrá
stjórnmálaflokkanna i efna-
hagsmálum, sem lagöar voru
fram um áramótin 1978 - 1979, i
framhaldi af frumvarpi Aiþýöu-
flokksins um jafnvægisstefnu i
efnahagsmálum og vibnám
gegn verðbólgu. Þessi saman-
buröur Jónasar leiöir i ljós, aö
Alþýðubandalagið hefur ekki
fram aö færa neitt sem flokkast
geti undir stefnu i efnahagsmál-
um i eiginlegum skilningi. Hug-
myndir Alþýðubandalags-
manna standa i tim.a og rúmi
nær kraftaverkahugmyndum
Sovétmanna á timabili fyrstu 5
ára áætlananna og i Kina á tim-
um „stökksins mikla”. Þykir
honum nokkurt umhugsunar-
efni, að á áttunda tug aldarinn-
ar, að fenginni margra áratuga
reynslu af sósialisma i fram-
kvæmd viöa um heim, komi hér
uppi á Islandi fram hugmyndir,
sem séu bergmál frá bernsku-
skeiði rússnesks og kinversks
sósialisma.
Þriðji og siðasti hluti bókar-
innar ber heitiö: „Hagstjórn og
veröbólga”. Þar er birt erindi
sem Jónas flutti á sænsku á ráö-
stefnu norrænna hagfræöinga i
Björgvin 1972 og fjallaði um
hlutverk rikisins i efnahags-
starfsseminni. Lokakaflinn i
þessum bókahluta er erindi sem
höfundur flutti á ensku á ráö-
stefnu félags viðskipta- og hag-
fræöinga i Munaðarnesi 1980, og
hefur siðan birst i bandariska
hagfræöitimaritinu Journal of
Post-Keynesian Economics.
Bókin er 160 bls. aö stærö og
útgefinn sem pappirskilja. Al-
þýðublaðið mun siöar gera efni
bókarinnar itarlegri skil.
— JBH
FRAKKLANDI:
byggingu kjarnorkuvera
| Hagvöxtur eöa atvinnu-
leysi?
Umhverfisverndarmenn bera
* jafnaðarmönnum þaö á brýn aö .
þeir hafi svikið kosningaloforð -
sin i orkumálum. Jafnaðar-
menn svara þvi til, að þeir eigi
engra kosta völ. Astæðurnar
sem koma i veg fyrir frekari
niöurskurð kjarnorkuvera vega
þungt. Meöal meirihátt&r iðn-
rikja er Frakkland fremur
i orkusnautt. Sérfræðingum ber
saman um að kjarnorkuverin
ein geti gert Frakka tiltölulega
; óháöa útlendingum á næstu ár- -
um. Aðrar orkulindir geti veriö
til viðbótar, en þær dugi hvergi
, nærri einar sér.
Þar að auki halda jafnaöar-
■akka I Gravelines I N-Frakklandi,
menn þvi fram, að uppbygging
kjarnorkuveranna sé efnahags-
leg nauðsyn. Þeir stefna að
auknum hagvexti i frönsku
efnahagslifi á næsta ári. Það er
ófrávikjanleg nauðsyn.ef takast
á að draga úr atvinnuleysinu á
árinu 1982. Þær áætlanir um
aukinn hagvöxt færu fyrir bí, ef
forsendan um stóraukna orku-
notkun fær ekki staðizt. Franskt
efnahagslif þolir það ekki til
lengdar að vera háö innfluttum
orkugjöfum, sem stöðugt hækka
i verði.
A þvi leikiir samt enginn vafi,
að rikisstjórn jafnaðarmanna
tekur mikla áhættu, pólitiskt
séö, með þvi að halda áfram
uppbyggingu kjarnorkuver-
anna. Sú stefna veldur stórum
hluta i kjósendahópi þeirra
verulegum vonbrigðum. Að
sinni virðist andófið gegn þess-
um ákvörðunum ekki mjög
áberandi, fyrir utan skipulagða
hópa náttúruverndarmanna.
Skoðanakannanir gefa til
kynna, að verulegur meirihluti
þjóðarinnar viðurkennir að
kjarnorkuverin eru nauösynleg
hagkerfinu og til þess aö draga
úr þvi, hversu háðir Frakkar
hafa verið innflutningi.
En eftir stendur spurningin
um það, hvort jafnaðarmönnum
i Frakklandi takist betur til en
félögum þeirra t.d. i Þýskalandi
og annars staðar, að sneiða hjá
alvarlegum árekstrum, sem
hæglega geta leitt til þess, að
beita verði andófsfólk lögreglu-
valdi. Ef tilþess kemur mun það
vafalaust veikja stöðu jafnaðar-
manna hjá umtalsveröum hluta
kjósenda þeirra, ekki sist meðal
ungs fólks.
(JBH tók saman)
Borgarmálaráð:
Fjölgun borgarfulltrúa samþykkt
— deiliskipulag fyrir Grjótaþorp brátt afgreitt
Á fundi borgarmálaráðs Al-
þýðuflokksins sl. mánudag,
voru aðallega rædd þrjú mál,
dagvistuu barna, deiliskipulag
fyrir Grjótaþorp og fjölgun
borgarfulltrúa úr 15 i 21.
Bergur Felixsson, fram-
kvæmdastjóri Dagvistunar-
stofnana mætti á fundinn og
gerði grein fyrir dagvistun
barna. Kom fram hjá honum að
nokkur biðlisti væri eftir dag-
vistun, en þar sem nú stæði yfir
stórátak i þessum málum,
þannig að á næsta ári sköpuðust
allt að 300 ný pláss, myndi
ástandið stórbatna. A síðustu 3
árum hefðu um 500 ný pláss
verið tekin i notkun á dag-
heimilum, leikskólum og skóla-
dagheimilum.
Að framsögu Bergs lokinni
spunnust miklar umræður og
varm.a. rættum gæði kennslu á
dagvistunarheimilum, skil-
greiningu á hugtakinu einstætt
foreldri, ákvæði um biðlista
kostnað vegna vistunar barn-
anna, nýtingu fóstra i leikskól-
um, staðsetningu dagheimila.
Kom framað kostnaður við dvöl
barns á dagheimili væri 750
krónur á mánuði en á leikskóla
væri hann 250 krónur, eða þriðj-
ungur á við kostnaðinn á dag-
heimili.
Björgvin Guðmundsson hafði
framsögu um deiliskipulag fyrir
Grjótaþorp, en það mál verður
afgreitt fljótlega fyrir borgar-
stjórn. Sagði Björgvin að
meginstefna fulltrUa Alþýðu-
flokksins í þessu máli væri að
láta heildarsvip þorpsins hald-
ast. Nú er vilji i skipulagsnefnd
fyrir þvi' að efna til hugmynda-
samkeppni um skipulag allrar
miðbæjarkvosarinnar og vilja
borgarfulltrúar Alþýðuflokksins
að þessi samkeppni nái einnig
til vestSnverðs Aðalstrætis. Að
öðru leyti samþykkti ráðið deili-
skipulagið fyrir þorpið. Það
kom fram hjá Björgvini að
hinar ströngu kvaðir varðandi
endurbyggingu húsanna hafi
verið rýmkaðar.
Þá mun skipulagsnefnd fjalla
um málið áður en bygginga-
nefnd afgreiðir það. Eftir þá af-
greiðslu á deiliskipulaginu
verður svo auglýst eftir athuga-
semdum eignaraðila. Megin-
stefna Alþýðuflokksins er að
vernda yfirsvip hverfisins, en
að einstakar friðunaraögerðir
verði siðan athugaðar sérstak-
lega. Hlaut þessi skoðun yfir-
gnæfandi meirihluta i ráðinu.
Þá var rædd fjölgun borgar-
fulltrúa úr 15 i 21. Lagði Sjöfn
Sigurbjörnsdóttir fram eftirfar-
andi bókun: „Borgarmálaráö
Alþýðufiokksins samþykkir
fyrir sitt leyti að borgarfull-
trúum skuli fjölgað i allt að 21.
Að öðru leyti fellst borgarmála-
ráð ekkí á þær tillögur sem Ei-
rikur Tómasson hefur lagt fram
i stjórnkerfisnefnd. I stjórn-
kerfisnefnd hafa fulltrúar allra
flokka sem i borgarstjórn sitja
átt nytsamlegar viðræður um
stjórnkerfi Reykjavikurborgar.
Ekki hefur náðst neitt sérstakt
samkomulag um tillöguflutning
tilbreytinga á núverandi stjórn-
skipulagi borgarinnar, enda
eðlilegt að skkar tillögur aðrar
en tillagan um fjölgun borgar-
fulltrúa séu lagðar fram og
samþykktar i upphafi kjörti'ma-
bils og af þeim meiri
hluta sem myndaður
hefur verið að loknum
kosningum. Núverandi
t MINNING f
Guðfinna Sigurðardóttir
1 dag verðurGuðfinna Sigurð-
ardóttir kvödd hinstu kveðju frá
Hafnarfjarðarkirkju. Langri
vegferð er lokið. Sú ferð hófst á
alþýðuheimili á bændabýli i
Flóanum. Viðdvöl var gerð á
Austfjörðum, i Reykjavik og i
Danmörku, þar sem Guðfinna
gekk að eiga nýútskrifaðan
verkfræðing, Emil Jónsson. En
dvalarstaðurinn lengsti var
Hafnarfjörður i hálfan sjötta
áratug. IFirðinum bjóGuðfinna
manni sinum skjól á annasöm-
um og oftlega stormasömum
stjórnmálaferli.
Enginn sá Guðfinnu bregða á
hverju sem gekk; geðprýði
hennar var einstök. Frá henni
stafaði góðmennsku og hlýju.
Engin minnist þess að hún hafi
hallað orði á pólitiska mótherja,
þótt sviptingar væru oft harðar
og óvægnar og Guðfinna væri
ákveðin i' skoðunum. Enginn
þarf að efast um, að það var eig-
inmanninum mikil stoð að eiga
bakhjarl i Guðfinnu. Enginn
þarf heldur að efa, að það hafi
verið ærið verk að halda heimili
þar sem voru 6 börn, ekki sist
þegar eiginamðurinn var oftast
önnum kafinn frá morgni til
kvölds. Þar við bættust félags-
störf i þágu Alþýöuflokksins og
kirkjunnar og opinberar
skyldur sem fylgdu starfi eigin-
mannsins.
Það er. mikið lifsverk sem
liggur eftir Guðfinnu Sigurðar-
dóttur, en hennar verður ekki
siður minnst fyrir þann per-
sónuleika sem hún bar. Þess
minnast þeir alveg sérstaklega
sem best þekktu Guðfinnu.
Guðfinna fæddist 18. febrúar
1894. Foreldrar hennar voru
Sigurður bóndi Jónsson i Kols-
holti i Villingaholtshreppi og
kona hans Guðrún Vigfúsdóttir.
Auk Guðfinnu áttu þau Sigurður
og Guðrún einn son, Vigfús
Ingvar, sem lengi var prestur
að Desjamýri i Borgarfirði
eystra. Þegar Guðfinna var
8ára bættisthenni fósturbróðir,
Sigurjón Jónsson, löngum
starfandi múrarameistari i
Hafnarfirði. Hann var þá 9
mánaða gamall. Oft hefur Sig-
urjón rómað fósturforeldra
sina, en þó ekki sist fóstursyst-
urina, Guðfinnu, og sagt að
margt gott hafi hann af henni
lært og haft til hennar að sækja.
Þegar Guðfinna var 18ára féll
faðir hennar frá. Bróðirinn,
Vigfús Ingvar, hafði þá nýlokið
guðfræðiprófi og verið veitt em-
bættið að Desjamýri. Tóku þær
mæðgur sigþá upp og fluttust til
Vigfúsar Ingvars með fóstur-
bróðurinn og heimilisfólkið.
Eftir um tveggja ára dvöl að
Desjamýri hélt Guðfinna til
Reykjavikur og settist þar á
hússtjórnarskóla og tók að læra
orgel-leik. Siðan hélt hún til
Kaupmannahafnar og vann þar
i tvö ár við saumaskap. Þar
kynntist hún Emil Jónssyni.
Þau gengu i hjónaband i Ráð-
húsinuf Kaupmannahöfn hinn 7.
október 1925. Eftir um árs dvöl i
Óðinsvéum fluttustþau Emil og
Guðfinna til Hafnarfjarðar, þar
sem Emil tók við starfi bæjar-
verkfræðings, en siðan bæjar-
stjóra og mörgum fleiri trúnað-
arstörfum. Fljótlega var Emil
kjörinn á þing og margsinnis
gegndi hann ráðherraembætt-
um, svo sem kunnugt er. Heim-
ili þeirra Emils og Guðfinnu var
rómað fyrir myndarskap og þar
átti Guðfinna vafalaust stærst-
anþátt. En hún var ekki einung-
isgóð húsmóðir. Hljómlistin var
henni t.d. sérlega hugleikin.
Hvenær sem færi gafst sótti hun
tónleika og oft bar það við að
hún settist við orgelið á heimil-
inu.
Guðfinna var hógvær kona og
ekki þeirrar gerðar að sækjast
eftirforráðum,en hún var virk-
ur félagi i tveimur félagasam-
tökum. Hún tók mikinn þátt i
starfi Kvenfélags Alþýðuflokks-
ins i Hafnarfiröi og lagði á sig
mikla vinnu i þágu þess félags,
en fékkst aldrei til þess að
íi'*
gegna þar stjórnarstörfum. Hún
var einn af stofnendum Kvenfé-
lags Þjóðkirkjunnar i Hafnar-
firði og ritari þess um 40 ára
skeið. Það er til þess tekið, hve
vandaðar fundargerðir hún rit-
aði af fundum þess félagsskap-
ar. I þvi félagi lagði hún á sig
margvislegt starf fyrir félagið
og kirkjuna.
ÞauEmil og Guðfinna eignuð-
ust 6 börn, Ragnar arkitekt,
kvæntan Sigrúnu Jónsdóttur
listakonu, Vilborgu gifta Fredr-
ik Bonyai i Connecticut, Jón raf-
virkja, kvæntan Arnþrúði Jó-
hannsdóttur ljósmóður, Sigurð
Gunnar tryggingafulltrúa,
kvæntan Guðfinnu Björgvins-
dóttur, séra Sighvat Birgi að
Hólum i Hjaltadal og Guðrúnu
hjúkrunarfræðing, gifta Sigurði
Sigurðssyni vélstjóra. Barna-
börnin eru 13 talsins og barna-
barnabörnin 4. Þessi stóri hópur
kveður nú ástrika móður, öm mu
og langömmu. Emil Jónsson sér
á bak sinum trausta lifsföru-
naut.
Félagar Guðfinnu I Alþýðu-
flokknum i Hafnarfirði minnast
samstarfsins við hana i flokks-
starfi meðánægju og þakklæti.
Alþýðuflokkurinn þakkar henni
starfið i flokknum og i þágu
flokksins og jafnaðarstefnunn-
ar, bæði sem flokksfélaga og
sem æviförunauts leiðtogans
Emils Jónssonar. Ég og fjöl-
skylda minvottaEmil Jónssyni,
börnum, tengdabörnum og
barnabörnum og öörum ástvin-
um okkar innilegustu samúð.
K j ar taii J óh a n ns son.