Alþýðublaðið - 28.11.1981, Page 4

4
Laugardagur 28. nóvember 1981
Magnús H. Magnússon:
Jöfnun lífskjara
Þeir sem úti á landi búa finna
oft harkalega fyrir þvi, hve til-
kostnaöur þar er miklum mun
hærri á ýmsum sviðum en á
Reykjavikursvæöinu.
Felstar neysluvörur koma frá
Reykjavik. Ofan á verð þeirra
þar leggst þvi flutnings-
kostnaður út á land og það
furðulega, söluskattur á flutn-
ingskostnaðinn. Þannig leggst
fullur söluskattur á flutnings-
kostnað matvæla, þótt þau sem
slik séu undanþegin söluskatti.
Söluskattur á ferða- og flutn-
ingskostnaö innanlands er aö
langmestu leyti sérskattur á
dreifbýlisfólk. Sama má segja
um flugvallarskatt.
Verulegur munur á búsetu-
kostnaði liggur i ferðakostnaði
innanlands, en flestir þurfa oft
til Reykjavikur að fara. Þangað
verðum við margt að sækja
hvort sem okkur lfkar það betur
eða verr. Þar á móti kemur
verulegur kostnaður við innan-
bæjarferðir i Reykjavik, hvort
sem strætisvagnar eru notaðir
eða einkabilar. Flestir telja þó
að verulega halli á landsbyggð-
ina i þessum efnum, mismun-
andi mikið þó. Vegna sérstöðu
okkar i Eyjum er þessi kostn-
aður mjög verulegur, eins og
allir vita.
Upphitunarkostnaður
Ot yfir allan þjófabálk tekur
þó hinn hrikalegi mismunur á
upphitunarkostnaði eftir lands-
hlutum. Hann getur verið allt
upp i 1 á móti 10. Oliustyrkurinn
bætir þetta ekki nema að sára-
litlu leyti og margfaldur munur
er á upphitunarkostnaði hjá'
hinum ýmsu hitaveitum og fer
það mest eftir þvi, hvort þær eru
gamlar og afskrifaðir eða ný-
legar og þurfa þá að standa
undir öllum fjármagnskostnaði.
Olfustyrkurinn siglir reyndar
hraðbyr i að verða hreinn við-
bótaskattur til rikissjóðs á sama
hátt og Viðlagasjóðsgjaldið á
sinum tima. A næsta ári verðum
við látin greiða 190.1 millj. kr. i
sérstakt orkujöfnunargjald en
af þvi á aðeins að nota 30 millj. i
oliustyrk. ófyrirleitnin riður
ekki við einteyming i þessum
Áhrif frumvarpsins — ef að iögum verður
> n
'3 U 'O B t c 1- 3
X» o u 3 o s u 3 3 I _ c « jjö E *o tfl u O) C 3 s
00 o> u 3 -«-> U 3 '03 -*-> — 8 u GJ w 3 ** JA CO tt £ JS a cf 3‘S S öR
u p IST 0) £ 3 3 « 2 'O eo eð J* ir u B Jí 3 O JC «<- t« :0 'O — ■+* u rf\ *■* « £ >o S eo 2 s UÉ « 3 8 g ío o u C3 >o w 2 B s
t/5 u < -—i V H > tn 5 s-° « 00 eu o c ‘Z M «o e K — xí 8* ut 2 i ** o wQ > W O CZ) w
60.000 14.200 5.380 21.456 -r 1.876 61.876 6.188 6.437 104%
70.000 17.350 6.480 21.456 2.374 67.626 6.763 6.437 95%
80.000 20.500 7.580 21.456 6.624 73.376 7.338 6.437 88%
90.000 23.650 8.680 21.456 10.874 79.126 7.913 6.437 81%
100.000 26.800 9.780 21.456 15.124 84.876 8.488 6.437 76%
110.000 31.300 10.880 21.456 20.724 89.276 8.928 6.437 72%
120.000 35.800 11.980 21.456 26.324 93.676 9.368 6.437 69%
130.000 40.300 13.080 21.456 31.924 98.076 9.808 6.437 66%
140.000 44.800 14.180 21.456 37.524 102.476 10.248 6.437 63%
150.000 49.300 15.280 21.456 43.124 106.876 10.688 6.437 61%
Skýringar:
a) Tekjur ársins 1980 — álagning 1981
b) Hjónmeð2börn, annaðyngra en 7 ára
c) Annað hjónanna vinnur fyrir öllum tekjum heimilisins
d) Alagningarhlutfall útsvars er reiknað 11%
e) Notuð er 10% frádráttarreglan v/tekjuskattinn
f) Til einföldunar erubeinir skattar aðeins taldir vera tekjuskattur
og útsvar
g) Allar upphæðir i nýkrónum
Til að yfirfæra tekjurnar á þetta ár og skattana á álagningu næsta
árs má hækka allar upphæðir um ca. 50%.
Magnús H. Magnússon hef-
ur ásamt þremur öðrum
þingmönnum Alþýöu-
flokksins lagt fram frum-
varp þar sem gert er ráö
fyrir þvi aö mismunandi
kostnaöi viö búsetu verði
mætt i gegn um skattakerf-
iö. Hann gerir hér i stuttu
máli grein fyrir efni frum-
varpsins, en þaö veröur
kynnt sérstaklega slðar i
Alþýöubiaöinu.
efnum fremur en mörgum
öðrum.
Mismunurinn jafnaður
i gegn um skattakerfið
1 þeim tilgangi að freista þess
að bæta hér verulega úr hef ég,
ásamt 3 öðrum þingmönnum Al-
þýðuflokksins. lagt fram á Al-
þingi lagafrumvarp, sem gerir
ráð fyrir þvi að mismunandi
tilkostnaði, eftir búsetu, verði
mætt i gegn um skattakerfið.
Það er gert ráð fyrir þvi, að
Hagstofa Isiands reikni út, einu
sinni á ári, sérstaka fram-
færsluvisitölu fyrir hvern kaup-
stað utan Reykjavikursvæðisins
og hverja sýslu. Ef framfærslu-
kostnaður á einum stað er t.d.
5% hærri en almenna fram-
færsluvisitalan segir tii um
(Reykjavikursvæðið) þarf að
hækka persónuafslátt og barna-
bætur um 15% til að mæta
þessum viðbótarkostnaði
nokkurn veginn að fullu hjá lág-
launafólki, en minnkandi eftir
þvi sem tekjur aukast.
I meðfylgjandi töflu sýni ég
áhrif frumvarpsins, ef að lögum
verður, og tek þar dæmi af 10%
hærri framfærslukostnaði og
30% hækkun persónuafsláttar
og barnabóta (hiutfallið x 3).
Ýmsir munu halda þvi fram,
að framkvæmd laga sem
þessara verði bæði dýr og erfið

Guðjón B. Baldvinsson skrifar:
Við hvað ertu upptekinn?
— Er hjarta þitt dautt?
Ég rakst nýlega á grein eftir
kaþólskan prest i Austurriki,
sem bar yfirskriftina: „Kemur
náunginn mér viö”, lauslega
þýtt. Hann lagði út af orðum
Goethes i Faust: „Hugurinn er
lokaöur, hjarta þitt er dautt.”
Hann spurði: Er þessi setning i
gildi á vorum tima? Svar hans
er: Já. Siðan rekur hann hvern-
ig fólkinu er lokað. Það er upp-
tekið af fréttaflóði, sjónvarpi,
tilkynningum < Auglýsingum og
hugsun um mat, tóbak, föt og
svo náttúrlega blikkbeljuna.
Börnunum séu jafnvel lagðar
skyldur á herðar, sem eru þeim
óvelkomnar, fyrirskipanir eins
og þú verður aö borða þetta
o.s.frv. og hvað þau skuli nú
gera eöa fást við i leik sinum.
Þetta haldi áfram I lifsferlinum.
Vinnan krefst hugsunar og
tlma, Vinnan er óhjákvæmileg
vegna uppihladsþarfa manns
ins. Höfuð hans fylltist af viu-
fangsefnum, þó svo honum tak-
ist að útiloka verkefni vinnu-
staðarins frá fritimanum. Dag-
leg áhyggjuefni umlykja veru
hans og loka hann inni I sjálfum
sér með vanabundnum smá-
munum og stærri úrlausnar-
efnum. Fjölskyldufaðirinn al-
gerlega upptekinn i sinu dag-
lega amstri viö vinnuna, bilinn,
garöinn, húsið o.s.frv. Hús-
móðirin upptekin viö heimilis-
störfin og oft vinnuna utan
heimilis, bæði innilokuð, hafa
tapað eðlilegri veru sinni.
Hlaðin ugg og ótta um að tekj-
urnar hrökkvi ekki fyrir nauð-
synjum, atvinnan minnki —
dragist saman, afkoman þvi
ótrygg og skattabyrðin þyngist
með hverju ári, — stundum er
það glepjandi áróður stjórnar-
andstöðu, sem af fullkomnu
ábyrgðarleysi reynir aö skapa
ótta kjósendanna við versnandi
lifsafkomu.
En hvað sem um það er, þá er
hugurinn algerlega upptekinn
við amstur dagsins, og það
hvarflar þá ekki að fólki að
hugsa til efri áranna. Flestir
fljóta sofandi áfram i þeim
skilningi að þeir óafvitandi
treysta á að halda starfi sinu
þar til maðurinn með ljáinn
kemur til þeirra. — Hér er
einkum talað til þeirra, sem
hafa óskerta starfskrafta, þ.e.
góða heilsu. — En hvað býður
framtiðin?
Það mun æ meir færast i vöxt
að fólki er ýtt út úr framleiöslu-
störfunum þegar nálgast eftir-
launa- eða eliilaunaaldurinn, og
einnig aö vinnumarkaðurinn
iokast fyrir þann tima vegna si-
vaxandi tækni, sem ekki er
notuö i þágu mannsins heldur
fjármagnsins. 1 stað þess að
veröa fólki til léttis i lifs-
baráttunni þá sviftir hún vinn-
unni úr höndum þess án þess að
gefa nokkuö I staðinn. Þannig
verður það meðan gróðafiknin
og meðan hagvaxtarsjónar-
miðið riður hverju húsi og hel-
tekur huga mannkyns. Allt
þetta hefi ég sagt til að reyna að
vekja umhugsun fólks og vilja
þess til að búa sig undir efri
árin. Finna sér viðfangsefni,
sem hægt sé aö fást viö til nýtja
og eða dægrastyttingar þegar
lokið er hefðbundnum starfs-
ferli launamannsins. Endur-
hæfingarnámskeið, upplýsing
og fræðsla, það eru verkefni
samfélagsins I heild og félaga
innan þess, sem ber skylda til og
hafa vilja til að létta fólki lifið
allt til hinstu stundar. Þarna
eiga stéttarfélögin óplægðan
akur.
Óviðunandi sko
um vamarmálin
Um langt árabil hefur veriö ó- um um varnarmál lslands. LRið
viðunandi skortur á upplýsing- sem ekkert hefur veriö skýrt fra
SAMBÚÐARERFIÐLEIK-
AR I HVfTA HÚSINU
Verður stokkað upp í
rikisstjórn Bandaríkjanna?
Bandariski dálkahöfundurinn
Jack Anderson skrifaöi fyrir
skömmu grein um Alexander
Haig, utanrikisráöherra Banda-
ríkjanna, og var ekki allt hól.
sem um ráöherrann var sagt þar.
Dálkar Andersons eru prentaöir
í miklum fjölda blaöa i Banda-
rikjunum og mikið lesnir, en þó
þykir Anderson nokkuð gefinn
fyrir aö blasa upp sin mál um-
fram það sem staðreyndir gefa
tilefni tU.
Það kom Anderson mjög á
óvart, að forsetinn sjálfur, Ron-
ald Reagan hringdi til hans, eft-
ir að greinin um Haig birtist, og
vildi leiðrétta ýmislegt, sem
Anderson haföisagt. I greinitmi
Haig, utanrikisráöherra, ein-
angraöur.
fullyrti Anderson að Reagan
væri óánægður með Haig, og að
skammtværi eftir af embættis-
tið hans. Reagan vildi hinsvegar
segja Anderson, að hann væri
þvert á móti hæstánægður með
margt sem Haig hefði gert og að
hann hefði engar áætlanirum að
losa sig við hann.
Anderson skrifaði þegar i stað
aðra grein og vitnaði þar til
samtalsins við forsetann og
þegar upp var staðið, trúðu
fæstir Anderson eða forsetan-
um. Almennt var talið að átök
væru milli æöstu ráðgjafa for-
setans, og flestir álita, að Haig
sé nú kominn að krossgötum á
utanrikisráðherraferli sinum,
og jafnvel ieiðarlokum.
Það sem greinar Andersons
höfðu gert, var það, að breyta
smávægilegri deilu um valdsvið
milli Haig og Dick Allen, yfir-
manns Þjóðaröryggisráðsins, i
hatramma deilu mUli Haig og
nánustu ráðgjafa Reagans, sér-
lega þeirra Ed Meese, ráðgjafa,
James Baker, starfsmanna-
stjóra Hvita hússins og aðstoð-
armanns hans Michael Deaver.
Erfiðleikar Haig
í utanrikisráðherratið sinni
hefur Haig reynst eiga erfitt á
tveim sviðum. Hann er erfiður
samstarfsmönnum sinum,
skapstirður og yfirgangssamur.
Og hann hefur aldrei verið með i
innsta hring vina Reagans, sem
telur auk Meese, Baker og
Deaver, þá Weinberger, varn-
armálaráðherra, og aöstoðar-