Vísir - 15.04.1969, Blaðsíða 9

Vísir - 15.04.1969, Blaðsíða 9
VÍSIR . Þriðjudagur 15. apríl 1969. I • VIÐTAL Idagsins er v/ð Olaf Jónsson, sýningarstjóra i Nýja biói i 50 ár ^pil er gömul vísa eitthvaö á þissa leið: „Að lifa stutt og lifa vel er langtum betra en hitt, að lifa iengi, græða gull en grafa pundið sitt.“ ,,Oft er þaö gott, sem gamlir kveöa“. Víst er sannleikur þess- arar vísu sígildur, jafnsigildur og það, að sá maður verður samtíð og framtið mest til nytja, sem lifir bæði lengi og vej. Ólafur Lindal Jónsson, sýn- ingarstjóri njá Nýja bíói, er 65 ára gamall. Foreldrar hans voru Jón Magnússon Melsteð og Salóme Daníelsdóttir. Jón var verzlunarmaður hjá Riisverzlun á Borðeyri, ættaður af Snæfells- nesi, en Salóme var dóttir Bíóreksturinn hafði áður ver- ið til húsa í Hótel ísland, en nú var þar sagt upp húsnæöinu, svo Bjarni fór að hugleiöa hús- byggingu fyrir kvikmyndahús. Snemma þetta vor var svo byrj- að á framkvæmdum við Lækjar- götu 2 á sama stað og starr'sem- in er ennþá, þótt búið sé að breyta húsinu. Þetta haust átti ég að taka inntökuprófið í verzlunarskól- ann, en um sumarið, þegar hús- byggingin var i fullum gangi, báðu þeir mig að koma til við- tals, Bjarni og Guðmundur Jens- son, sem þá var oröinn neö- eigandi í kvikmyndahúsinu. Þeir sögðust vita, að ég hefði hug á að menntast 1 verzl- unarskóla, en hvort ég gæti þó ekki tekið til athugunar það til- boð þeirra, að taka að mér öll sýningarstörf hjá þeim. Mót- töku kvikmynda og útlán þeirra til landsbyggöarinnar. Með öðr- um oröum, allt sem viðkom kvikmyndarekstrinum, og vera þar fastur starfsmaður. Ég vildi gjarnan læra, en kynni mín af kvikmyndum voru einnig laðandi, og enda þótt ýmsir spáðu mér heldur brotasamri framtíð réðist ég í þetta og varð fyrsti fastur starfsmaður við kvikmyndahús á Islandi fram til ársins 1931, að nafni minn, Ólafur Árnason, réðist til starfa hjá Gamla bíói. Það var 1, október 1919 að Daníels Guðmundssonar bónda á Oddsstöðum 1 Hrútafirði. Til Reykjavikur fór Ólafur með foreldrum sínum árið 1907 Þegar hann óx til athugunar á eigin hag, hugðist hann verða menntaður verzlunarmaður. enda ósk föður hans. Fyrstu kynni hans af þeim störfum voru þau, að hann réð- ist til Andrésar Andréssonar, þegar hann setti upp verzlun í sambandi við klæðskeraiðn sína. Til aö drýgja tekjurnar fékk hann svo vinnu hjáNýjabíóivið að vísa til sætis og selja mynda- skrá. Þetta var árið 1916. — I ársbyrjun 1919 kom Bjarni Jónsson frá Galtafelli, einkaeigandi Nýja bíós, að máli við mig og spurði, hvort ég vildi ekki æfa mig í að sýna kvik- myndir, sér væri nauðsynlegt að fá ungan og áhugasaman mann i þetta starf ♦ ég fór í þetta starf og þá sagði ég upp vinnunni hjá Andrési klæðskera. Þaö eru nú senn fimm tugir ára síðan ég tók að mér sýning- arstjórn hjá Nýja bíói og þótt það yrði til þess að hefta verzl- unarmenntun mína. hefur mig aldrei iðrað þess. Og árin frá 1920 til 1930 eru eitt skemmti- legasta tímabil ævi minnar, því segja má, að húsakynni þau sem kvilcmyndahúsið hafði yfir að ráða yrðu menningarmiðstöð Reykjavíkur. Þar voru haldnir hljómleikar, konsertar og alls konar listsýningar. Margir þeir, sem hæst hefur boriö í söng og mæltu táli hafa komið þar fram í fyrsta sinn — Hvað viltu segja mér um gesti hússins frá fyrstu tíð? — Aðalskemmtun fólksins á fyrstu árum þessarar starfsemi var að horfa á sýningamar, Það var þakklátt og kom prúðmann- lega fram, enda voru kvikmvnd- irnar sérstaklega vel valdar og miðaðar við listrænan bg þrosk- aðan smakk áhorfenda. Þá voru aöeins tvö kvikmyndahús í bæn- um og gátu fram að seinni styrj- öld valið þaö bezta úr því bezta, sem var á heimsmarkaðinum. Öll viðskiptin voru við Dani eöa fyrir milligöngu þeirra. Ég vil skjóta því hér inn, aö í fyrirlestri, sem Guðmundur Kamban skáíd hélt árið 1927, og kallaði Reykjavikurstúlkuna, komst hann svo aö orði, að kvikmyndasýningum hér mætti líkja við opinn glugga að heims- menningunni. Myndirnar voru líka góðar þá, en því miður hef- ur þetta breytzt hin síðari ár, og sennilega mundi skáldið ekki endurtaka þessi ummæli nú væri hann ofan moldar. — Hin fræga mynd BORGAR- ÆTTIN? — Ungur las ég sögu Borg- arættarinnar og hún hafði mikil áhrif á mig, sérstaklega 3. bind- ið, sagan um Gest eineygöa En ég vil taka það fram, að ég las öll verk Gunnars Gunnarssonar á dönsku fyrst og hef einungis lesiö Fjallkirkjuna í þýðingu Halldórs Laxness. Það er mikið og gott verk og stíltöfrarnir á- fengir, enda mun þar koma til hvort tveggja, snillj þýðanda og höfundar. — Og svo kvikmyndin? — Hingaö komu leikarar, frægir á heimsmælikvaröa þeirra tíma — frá Nordisk Film, sem átti á þessu tímabili fyrstu kvikmyndastjörnur veraldar, Ástu Nilsen og Valdimar Psi- lander. í þeim hópi sem hingað kom voru þekktastir. leikstjórinn og aðalleikari Gunnar Sommerfeldt, sem fór með hlutverk Ketils og Gests eineygða. Fredrik Jakob- sen, sem lék Örlyg á Borg og filmstjarnan fræga, Ingeborg Spangsfeldt, sem lék Rúnu. Hún er nú 76 ára og kvað bera ell- ina vel. Myndatakan hér heima byrjaði um miöjan ágúst og stóð fram í nóvember I sam- bandi við hana voru mikn ferðalög, en hið svokallaða kvikmyndaver var við Amt- mannstún, þar sem nú er að- verPkirkían. Ég var barna,. allt muligt mand“ svona „snatt- ari" aðallega kringum Ijósmynd- arann, sem hét Louis Larsen. * Frumsýning kvikmyndarinnar fór fram í Palasleikhúsinu í Kaupmannahöfn 1. ágúst 1920 og hlaut þá mjög lofsamlega dóma. Á þessum árum voru vinsæl- astar sænsku sveitalífskvik- myndirnar eftir Bjömson og Selmu Lagerlöf, t.d. Sigrún á Sunnuhvoli, Ingimarssynirnir, Herragarðssagan og margt fleira. Borgarættin var frumsýnd hér í Nýja bíói 7. jan. 1921, þá í tveim köflum. Hún vakti geysi hrifnin-’'! ekki siður en sænsku myndirnar, sem minnzt hefur verið á og miöað við fólksfjölda, sem þá var i Reykjavík, var á hana metaðsókn allt fram á þennan dag. — Ef þú berð saman aðsókn að kvikmyndahúsum þá og nú? — Viðbrögð fólks hafa mjög breytzt með tilkomu sjónvarps- ins Allir eða flestir, sem mið- aldra eru virðast sitja heima og næra s;g á því. Hinar svonefndu menningar- myndir, ef sýndar væru i kvik- myndahúsi nú, mundu ekki borga helminginn af rekstrar- kostnaði. hvað þá leigu. Hér þýðir ekki lengur að sýna nema amerískar myndir og þá með þýddum texta. — Hefur aðsóknin minnkaö svona mikið? — Ég man ekki hvað formað- ur kvikmyndahúsaeigenda sagði, en ég held, að aðsóknin hafi minnkað um helming eöa jafnvel meira. — Jæja, Ólafur. Iðrastu eftir að hafa tekið þessa stefnu? — Nei, alls ekki. Ég hef haft þaö gott, átt góöa húsbændur og allar minningar frá rúmlega hálfrar aldar starfsferli eru ljúfar og góðar. Ég hef séð mörg brosandi andlit yfirgefa kvik- myndahúsið. Þau bros hafa ylj- að mér og jafnvel tárperlurnar, sem fallið hafa af hvörmum hrifnæmra áhorfenda, hafa skapað hjá mér hugblæ, sem gott er að minnast. Þ. M. \ : Loðskinn fyrir 2-3 milíjarða úr fiskúrganginum Undirbúningur að hafinn i Félag áhugamanna um loð- dýrarækt hélt fund á Selfossi á laugardaginn, þar sem m. a. var kosin nefnd til undirbúnings stofnuoar loödýrabúa í Ámes- sýslu til þess að vera við öllu búið, ef frumvam um loödýra- | rækt nær fram að aö ganga á Alþingi. Á funJinum kom það fram i ræðu Skúla Skúlasonar, verzlunarmanns í Kópavogi, að stofnun loðdýrabúa Árnessýslu hægt væri að fá 2—4 milljönir minkaskinna hér á landi árlega fyrir fiskúrgang þann, sem til fellur, en söluve Imæti þessara skinna væri 2.5—3.5 milljarðar íslenzkra króna. Loðdýrarækt er mjög aröbær atvinnuvegur á Norðurlöndunum, en Island væri mun betur í sveit sett með loðdýrarækt en þau. Bæðj væri fóður hér mun ódýrara og lofts- lagið hentugra fyrir þessa at- vinnugrein. Loftslagið hefur á- hrif á gerð skinnanna. Formaður loðdýraræktarsambands Kanada hefur rannsakað hárþel ís- lenzkra músa, en þel á músum og minkum á sama landsvæöi eru alltaf mjög áþekk. Niður- staða þessarar rannsóknar varö mjög jákvæö og styður þá reynslu, sem varð hér á landi af ræktun minka, áður en loð- dýrarækt var bönnuð hér á landi með lögum 1952. Ásgeir Nikulásson, sútunar- meistari ræddi um sögu og þró- un skinnasútunar hérlendis og hina fjölmörgu möguleika, sem fyrir hendi eru í þeim iðnaöi. Steinar Júlíusson, feldskurð- armeistari ræddi um nútíma feldskurð ýmissa tegunda skinna og þær fjölmörgu leiöir, sem fyrir hendi væru i þeim iðnaöi. Hermann Bridde, bakara- meistari ræddi um stofnun og tilhögun stór-loðdýrabúa- og minkabúa i Árnessýslu og tengsl þeirra við fiskiðnaðar- stöðvar héraðsins i þeim til- gangi að gjörnýta fiskúrgang og sláturúrgang, I fundarlok var samþykkt samhljóða áskorun til Alþingis um að hraða sem mest afgreiðslu á frumvarpi, sem liggur fyrir hæstvirtu Alþingi um loðdýra- rækt. Á fundinum var kosin nefnd til undirbúnings stofnunar loö- dýrabúa i Árnessýslu, ef frum- varpið næði fram að ganga. f 'O

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.