Vísir - 07.11.1969, Blaðsíða 8

ts
VISIR
Útgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoöarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aöalstræti 8. Símar 15610, 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðalstræti 8. Sími 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Askriftargjald kr. 165.00 á mánuði innanlands
1 lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda h.f._________________________
... ...II M I illl i IIWIIMI———
Hver tekur v/ð tólkinu?
J>ótt vetur sé genginn í garð, er atvinnuleysi ekki
farið að aukast í Reykjavík né í öðrum kaupstöðum,
þega'r á heildina er litið. Hins vegar hefur atvinnu-
leysi aukizt í kauptúnum við sjávarsíðuna, og segir
þar minni fiskafli til sín. í heild er atvinnuleysið á
íslandi aðeins rúmt 1% mannaflans, sem er lægra
hlutfall en í öllum nágrannalöndum okkar öðrum en
Noregi, þar sem hlutfallið er svipað.
Nú er von, að menn spyrji, á hvaða hátt hafi tekizt
að halda atvinnuleysinu svona mikið í skefjum. Or-
sökin er að sjálfsögðu sú, að atvinnulífið er að rétta
við eftir áföll undanfarinna ára. Upphaf batans var
gengislækkunin í fyrra, sem myndaði nýjan starfs-
grundvöll fyrir atvinnuvegina. Flest bendir til þess,
að atvinnulífið hafi styrkzt verulega á þessu ári. Sú
viðreisn lýsir sér í aukinni framleiðslu og aukinni
þörf fyrir starfsfólk.
Frá því að atvinnuleysið var mest í fyrravetur,
hafa nokkur þúsund manns bætzt við á vinnumark-
aðinn í samræmi við venjulega fólksfjölgun. Og í
sumar tókst atvinnuvegunum að mestu að veita verk-
efni þeim þúsundum skólafólks, sem leituðu vinnu í
skólafríinu. Þessum árangri ber að fagna.
Það er að öllum líkindum iðnaðurinn, sem á mestan
þátt í rýrnun atvinnuleysisins. Hann hefur blómstrað
töluvert á þessu ári, eins og koma mun í ljós, þegar
athugun verður gerð eftir áramót á ársframleiðslu
iðnaðarins. Það eru hinn venjulegi iðnaður og fisk-
iðnaðurinn, sem hafa tekið við mestum hluta aukning-
arinnar.
Athyglisvert er, að sumir trúa því ekki, að fram-
leiðsla sé að aukast í iðnaði. Þeir hafa fest sig við
þá nauðungarhugsun, að sífelldur samdráttur sé í
iðnaðinum. Þingmenn Framsóknarflokksins flytja á
hverju þingi, ár eftir ár, tillögur um, að athugaður
verði „samdrátturinn“ í iðnaðinum. Þessi samdráttur
hefur ekki verið til, þegar litið er á iðnaðinn í heild.
Framleiðsla hans hefur um langt árabil aukizt frá át-i
til árs, nema árið 1967, þegar hún var svipuð og árið
áður. Upplýsingarnar um þessa framleiðsluaukningu
verða ekki hraktar.
Sum árin hefur meira að segja verið um að ræða
stórfellda framleiðsluaukningu og svo virðist einnig
ætla að verða í ár. Og bjartsýnin og baráttugleðin er
að aukast í iðnaðinum. Útflutningur iðnaðarvöru
eykst hröðum skrefum. Undirbúinn er stórfelldúr út-
flutningur á afurðum ullariðnaðar og skipasmíða, og
fleiri greinar fylgja á eftir. Og svo mun væntanlega
koma til sögunnar hinn mikli, norræni iðnþróunar-
sjóður og auðvelda útþenslu iðnaðarins.
En það er einnig ljóst, að verkefni iðnaðarins eru
erfið. Framundan er þátttaka í Fríverzlunarbandalag-
inu og sú harða samkeppni, sem því fylgir. En efast
nokkur um það í hjarta sínu, að iðnaðurinn verði
vandanum vaxinn, ef allir leggjast á eitt um að gera
þátttökuna að sigurgöngu íslenzks iðnaðar?
V1SIR . Föstudagur 7. nóvember 1969.
Jjað hafa orðið miklar lita-
breytingar á landabréfi
heimsins á síðustu árum. Áður
fyrr þöktu sömu litirnir stór
iandsvæði í suðlægum heimsálf
um og mprkuðu þannig hin vold
ugu nýlenduveldi á landakortin.
Bleikur litur brezka heimsveldis
ins þakti mestalla Suður-Asíu og
breiða landræmu alla leið frá Níl
arósum til Góöravonarhöfða
meðan hinn græni einkennislitur
franska nýlenduveldisins þakti
stærstan hluta Vestur-Afríku.
Nú er orðið erfiðara að læra
landafræöi. Hinum víðáttumíklu
nýlenduveldum hefur verið skipt
upp í óteljandi skræpóttar skák
ir og allir möguleikar ólíkra lit
brigöa bráðlega uppeyddir hjá
landabréfagerðum.
Tugir nýrra sjálfstæðra ríkja
hafa risið upp eftirmargvíslegum
lögmálum tungumála, kynþátta,
trúarbragða eöa tilbúinna efna-
hagskerfa. Hvarvetna hafa menn
fagnað fengnu frelsi, þjóðlegar
baráttur hafa leitt til sigra, ótelj
andi sjálfstæðisdagar hafa verið
haldnir hátíðlegir með fögrum
hátíðarræöum um frelsi og rétt
læti, og síðan hafa virðulegir full
trúar þeirra, oft kolsvartir blá
menn í snjóhvítum, stífuðum
flibbum tekið sér sæti á allsherj
arþingi Sam. þjóðanna. — Þar
með hafa sumir ímyndað sér, að
hinu háleita markmiði værj náö
og allar þraut:r og þjáningar
væru sigraöar, um leið og ein-
hver nýr skræpóttur þjóðfáni
væri dreginn að húni. Víða hafði
sú skoðun verið ríkjandi, að allt
böl hinna vesölu nýlenduþjóða
væri kúgurunum að kenna, ekki
þyrfti annað en stjórnmálalegt
frelsi til þess að leysa úr öllum
vandræðum.
j^n eftir flugeldasýningar og
J skálaglaum hátíðanóttanna
hafa komið stírur og stirðleiki
næsta morguns, valdastreita og
illdeilur innan hinna nýsjálf-
stæðu þjóða, byltingar, stjórnar
kúpp, blóðugar erjur og borgara
styrjaldir. Óg jafnvel þó ekki
hafi brotizt út slík átök, þá er
þó víðast sömu söguna að segja
að vonir fólksins á þessum svæð
um hafa ekki rætzt. I þeim er
viö svo stórkostlega erfiðleika
að etja, að þeir virðast bókstaf
lega vera óyfirstíganlegir. Víða
í þessum löndum hafa hreinlega
orðið afturfarir og þau eygja
sum hver enga leið út úr ógöng
unum, stööugt hlaðast upp meiri
og verri vandamál, sem þau hafa
engin ráð til að leysa úr, eink-
um sakir vanþekkingar og fiár-
skorts, en einnig blandast inn í
það stjómleysi og spilling með
al þeirra stétta, sem hrifsað hafa
völdin.
Tjað er einn ömurlegastj þátt-
urinn í landsstjórn þessara
nýju ríkja, að mannfjölgun er
stærsta vandamálið í þeim. í
stáð þess að fjölgun íbúanna
ætti að leiða til síaukinnar at-
hafnasemi, aukinnar framleiðslu
og framfara, sjá menn engin ráð
til að veita fleiri einstaklingum
atvinnu eða fleiri munnum
brauð. Þess vegna stefnir víðast
hvar hröðum skrefum í áttina til
hungursneyöar. Hagfræöingar
geta rennt augum yfir hagskýrsl-
ur og komizt að þeirri niður-
stöðu, aö ef svo heldur áfram,
munj hungursneyð hefjast í einu
landinu 1990 og í öðru árið 2000
o.s.frv.
Þannig stefnir allt aö því, að
um næstu aldamót, eða árþús-
undamót muni mestallur heimur
inn hanga á barmi hungursneyð
ar, sá hluti heimsins sem ekki
hefur komizt ýfir þau mörk að
veröa fær um að bjarga sér
sjálfur Þar mun allt hjakka í
sama farinu, og smám saman
sakka aftur úr, svo eymdin mun
hefja innreið sína í æ alvarlegri
mæli
En á sama tíma er talið útlit
fyrir, aö sá hluti veraldarinnar,
sem hefur tileinkað sér fullkomn
ustu tækni og framleiðsluaðferö
ir muni á næstu áratugum rísa
meö eldflaugarhraða til æ meiri
auðæfa, framleiðsluaukningar og
lúxuslifnaðar. Þannig muni bil
ið á milli ríkra og örsnauöra
þjóða fara síbreikkandi þar til ó-
brúandi ginnungagap skilur þær
að.
jjins vegar mun flestum véra
ljóst við nánari umhugsun
hvílík hætta er fólgin í slíkri mis
skiptingu veraldargæða. Þess
vegna hafa verið lagðar fram á
ætlanir um að bæta úr þessum
vandræðum, snúa viö þessari ó-
hugnanlegu þróun. Það verði að
líta á hinar fátæku þjóðir sem
meöbræður í sameiginlegu heims
þjóðfélagi og það sé óhjákvæmi
legt að framkvæma félagslegar
aðgerðir til að lyfta þeim og
hjálpa upp úr vonleysisaðstööu
þeirra. í þessum tilgangi var t.d.
fyrir nokkrum árum samin áætl
un á vegum Sameinuðu þjóð-
anna, þar sem komizt var að
þeirri niðurstöðu, að ef nokkur
bót ætti að verða á þessari
vandræðaþróun, þá verðj aö
skattleggja hinar ríku þjóðir og
láta þær greiða nokkurs konar
jöfnunargjald til þeirra fátæku.
Og það varð niðurstaðan, að ef
nokkur árangur ætti að nást,
þyrftu ríku þjóðirnar aö leggja
fram 1% af heildarþjóðartekjum
sínum í þessum tilgangi. Síðan
hafa verið höfð góö orö um aö
þetta yrð; framkvæmt með nokk
urs konar frjálsum framlögum
og var víða miðað við það að
þessu marki yrði náð kringum
1975.
jVú fer að nálgast að áratugur
sé liðinn frá því þessar áætl
anir voru gerðar og í tilefni þess
hefur sérstök nefnd, sem,hefur
starfað undir forsæti Lester Pear
sons kanadíska stjórnmála-
mannsins fræga nýlega fram-
kvæmt rannsóknir á því, hvern
ig þessu máli hefur miöað áfram.
N'ðurstaða nefndarinnar er
hin ömurlegastu Hún leiðir það
í Ijós, að stefna hinna frjálsu
framlaga ríku þjóðanna hefur
augsiáanlega mistekizt. Á þess
um áratug, sem nú er að líða
hafa riku þjóðirnar orðið æ nízk
ari á fjárhagsaðstoð, bundið
hana fleiri sköyröum og snúið
auknum hluta hennar frá óaftur
kræfum framlögum yfir í lán
sem skulu endurgreiðast. Á
sama tíma hafa lánin orðið æ
óhagstæðari, vextir hækkað og
auka-þjónustugreiðslur, sem
nálgast það að vera afföll, farið
í vöxt.
Það er n'öurstaða Pearsons-
nefndarinnar, að síðan 1960 hafi
fiármagnsstraumurinn til fá-
tæku bióðanna lækkað úr r-,39-
í 0,77% af heildarþjóðartékjum
ríku þjóðanna. í þeirri tölu er
allt innifaliö bæöi lán og fram-
lög. Og séu tölurnar nánar at-
hugaðar, þá kemur það í ljós, að
óafturkræfu framlögin fara sí-
minnkandi. Um helmingur af
Föstudagsgreinin
I
VmíV
tlii
I I i I
t- f í:: {v
■ y 7 * '